Victor Edouard d'Assonville

Victor Edouard d'Assonville (18 Augustus 1927 – 25 Augustus 2022) was ’n Suid-Afrikaanse teoloog, historikus, skrywer en professor aan die Potchefstroomse Universiteit vir Christelike Hoër Onderwys, waar hy hoof van die Departement Bybelkunde was. Tot 1992, kort voor sy emeritering en ná 'n tugproses teen hom gevolg is, was hy ook verbonde aan die universiteit se Fakulteit Teologie, sowel as die Teologiese Skool van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika. Hy was die skrywer van verskeie teologiese en historiese werke, waaronder ’n aantal biografieë.

Prof. Victor Edouard d'Assonville.

Lewe en werk

Ds. Victor Edouard d'Assonville jr. (dr. d'Assonville se seun wat ook Gereformeerde predikant is) as baba op sy ouma Millie van der Merwe (geb. Radloff) se skoot. Links van haar sit sy ma, Therese, en pa, Prof. V.E. d'Assonville. Langs sy ouma is sy oom Johan van der Merwe. Sy susters is Martha (agter) en Millie (regs voor).

Prof. Victor Edouard d'Assonville trou op 21 Januarie 1956 met Therese van der Merwe.

Prof. Victor Edouard d'Assonville & Therese van der Merwe se verlowing.

Victor Edouard d’Assonville is op 18 Augustus 1927 gebore op die plaas Oase aan die Vrystaatse kant van die Vaalrivier, distrik Heilbron. Met die bou van die Vaaldam (vanaf 1934) het die opstal van Oase en ’n gedeelte van die plaas deel van die eiland in die Vaaldam geword. In 1945 matrikuleer hy op Ventersdorp, waarna hy verder studeer aan die Potchefstroomse Universiteitskollege (PUK). Hier voltooi hy die B.A.- en Th.B.-grade. Op universiteit is hy aktief by die studentelewe betrokke waar hy onder andere primarius van sy koshuis was en in 1952 voorsitter van die Studenteraad. Benewens die Abe Bailey-reisbeurs word ook die universiteit se Raadsmedalje aan hom toegeken. In die tydperk 1958 tot 1959 doen hy in Edinburg in Skotland navorsing oor die Hervorming in die sestiende eeu, spesifiek oor John Knox. Sy navorsing oor die 16de-eeuse Reformasie en die Suid-Afrikaanse kerkgeskiedenis doen hy in biblioteke en argiewe in Suid-Afrika, Edinburgh, Londen, Amsterdam en Kampen. In Edinburgh voltooi hy die eerste deel van die doktorale studies, en sit dan sy studies voort aan die Universiteit van Natal, waar hy in 1968 die Ph.D.-graad verwerf met ’n proefskrif oor John Knox and the Institutes of Calvin.

Hierna verwerf hy ook in 1971 ’n Th.M.-graad op Potchefstroom met ’n verhandeling oor die digter Totius se opleiding en vorming as predikant. Vervolgens lê hy die doktorale eksamen in Kerkgeskiedenis en Kerkreg af, onder andere by prof. G.C.P. van der Vyver en prof. Hugo du Plessis. In hierdie stadium het Victor sy navorsing op Totius begin fokus, wat in 1977 uitgeloop het op die biografie oor Totius wat by Tafelberg Pers verskyn het.

Om die nalatenskap van Totius te help bewaar, speel hy ’n leidende rol in die praktiese inrigting van Totius se woonhuis te Potchefstroom (wat as nasionale besienswaardigheid verklaar is) as museum. Dit het ook die bewaring van Totius se plasie Krugerskraal, waar groot dele van die Bybel in Afrikaans vertaal is en die Psalms berym is, asook in die oprigting van die Totiusmonument in Potchefstroom in 1977 ingesluit. ’n Reeks radiopraatjies oor Totius deur hom is in 1977 oor die SAUK se Afrikaanse diens uitgesaai.

Vanaf 1954 tot 1961 is hy predikant in die Gereformeerde kerk Pietermaritzburg, hierna agtereenvolgens in die Gereformeerde Kerke Johannesburg-Sentraal (1961–1965), Pretoria-Sunnyside (1965–1970) en in Potchefstroom, waar hy die gemeentes Potchefstroom-Noord (1970–1971), Cachet (1971–1974) en Noordbrug (1974–1978) bedien. Die studentegemeente Cachet (eerste kampusgemeente in die land) het onder sy bediening ontstaan. Die Engelse Gereformeerde Kerk van Johannesburg is ’n uitvloeisel van sy sending- en evangelisasiewerk tydens sy bediening in Johannesburg, waar hy die eerste gereformeerde predikant was wat daar met ekstra kerkdienste en prediking in Engels begin het.

By verskeie geleenthede word prof. d’Assonville na plaaslike en buitelandse kongresse uitgenooi, veral kongresse oor Calvyn, waar hy meermale voordragte lewer, selfs op die Internasionale Calvynkongres van 1986 in Hongarye, agter die ystergordyn. Hy word ook dikwels afgevaardig na sinodes van kerke met wie die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika korrespondensie handhaaf, asook na Ekumeniese Sinodes. Só besoek hy onder meer die kerke in Noord-Amerika, Skotland, Australië en Nederland, waarna hy volledige verslae oor die besoeke skryf wat voor die Suid-Afrikaanse Sinodes gedien het. Namens plaaslike sinodes dien hy ook op ’n groot aantal deputategroepe wat gemeentes besoek en met hulp en leiding bedien.

Sedert 21 Januarie 1956 was hy met Therése (née van der Merwe) getroud. Die egpaar het vyf kinders, twee seuns en drie dogters, asook kleinkinders.

Skryfwerk

Prof. d'Assonville en sy vrou Therese.

Prof. d'Assonville en sy vrou Therese saam met hul vyf kinders, 3 skoonseuns en twee skoondogters.

Sowat veertig boeke (waarvan meer as die helfte die afgelope kwarteeu) en 200 artikels- en tydskrifbydraes verskyn uit sy pen. Totius – Profeet van die Mooirivier (1977, Tafelberg Pers) is ’n lewenskets oor Totius, wat hy later opvolg met die omvattende biografie Dit is Totius (1993) – die gesaghebbende werk oor hierdie besondere digter, teoloog en Bybelvertaler se lewe en werk. Daarby publiseer hy Totius se oorlogsdagboek, 64 dae te velde, en voorsien dit van aantekeninge. Hy skryf ook ’n omvattende biografie oor die taalvegter vir Afrikaans en een van die stigters van die GRA, S.J. du Toit, Totius se vader, onder die titel S.J. du Toit van die Paarl (1847–1911).

’n Deel van sy publikasies is teologies van aard en beskryf hoofsaaklik die gereformeerde leer of uitgangspunte oor teologiese sake. Gids vir die Kerkgeskiedenis is ’n samevatting van lesings in kerkgeskiedenis aan die Teologiese Skool. Hierbenewens skryf hy ook handboeke in Dogmageskiedenis (wat ook aan ander fakulteite voorgeskrewe was), Kerkgeskiedenis en die Nuwe Testament, asook boeke oor die Afrikaanse Psalmberyming, die boek Openbaring, die prediking en die doopsformulier. Daar verskyn ook ’n aantal preekbundels deur hom. In Kerk op die wit hooglande word die geskiedenis van die gereformeerde kerke in Kenia beskryf.

In sy latere jare publiseer hy ’n verskeidenheid boeke gebaseer op historiese navorsing in Afrikaans en Engels, bv. oor Bloedrivier, Majuba en Eugène Marais in die Waterberge, asook boeke wat grepe uit die Anglo Boere-oorlog, die Rebellie en daarna beskryf.

Publikasies

Jaar	Publikasies
1960	Not against but for the truth. GKSA. (Deputate Evangelisasieliteratuur.)
1966	Kerk en prediking
1969	John Knox and the Institutes of Calvin. Drakensberg Press.
1973	Geskeurde gordyn.
1974	Calvyn verdedig sy stad. Sy antwoord aan kardinaal Sadoletus in 1539. Pro Rege.
1976	Die dwaasheid om te preek. Boekhandel de Jong
1977	Sy koms om middernag: 10 preke uit die Tessalonisense briewe
	Totius – Profeet van die Mooirivier. Tafelberg.
	64 dae te velde – Totius se Oorlogsdagboek. Tafelberg.
1980	Kerkgeskiedenis in 30 lesse. Marnix. (Vier drukke; hersiene uitgawe 2015.)
1981	Bakens vir die dogmageskiedenis. Marnix.
	Die gereformeerde doopsformulier. PTP (Potchefstroom Teologiese Publikasies). Marnix.
1984	Kerk op die wit hooglande. Marnix.
	Oorsig oor die Nuwe Testament. Marnix.
1988	Die Psalmboek as reformatoriese erfenis.
1989.	25 preke. Marnix.
1990.	Kerk en tydsgees. Marnix.
1992	Gids vir Kerkgeskiedenis. Marnix.
1993	Dit is Totius. Marnix.
1996.	Majuba. Marnix. (Tweede druk 2001.)
1996.	Majuba. Marnix. (English.)
1998	Die Boek Openbaring. Marnix.
1999	SJ du Toit van die Paarl (1847–1911). Marnix.
	Kruger en Rhodes. Marnix.
2000.	Bloedrivier. Marnix. (Tweede druk, 2003.)
	Blood River. Marnix. (Second print 2007.)
2001	Totius se Oorlogsdagboek. (Hersiene uitgawe.) Marnix.
2002	Op die bodem van die Vaaldam: Geskiedenis van die plaas Zandfontein en die RAU-eiland (1850–1936). Marnix.
2005.	Die Psalms sing van Christus. Marnix.
2006.	Die Koms van Christus en die Antichris. Marnix.
2008.	Die Van der Merwes van Middendeel. Geskiedenis van die plaas Middendeel, Boshofdistrik, Vrystaat en sy mense, 1862-2008. Marnix. (In samewerking met Nico van der Merwe en Therése d’Assonville.)
	Eugène Marais en die Waterberge. Marnix.
	Eugène Marais and the Waterberg. Marnix.
2010.	Generaal De Wet in die Vredefortkoepel. Marnix.
2011.	Die Groot Diamantroof. Britse anneksasie van die Vrystaatse diamantvelde, 1871. Marnix.
2013.	The Book of Revelation. Marnix.
2014	“O Vaalrivier! … Broederstroom” Totius se gedig oor generaal Christiaan Beyers en die Rebellie van 1914. Marnix.
2015	Hemel en Hel en Nuwe Jerusalem. Aros.
2015.	Kerkgeskiedenis in 30 lesse. Aros. (Tweede, hersiene uitgawe, red. Victor E. d’Assonville, jr.)
2016.	Koning Dawid. Aros.

Bronnelys

Tydskrifte en koerante

• Du Plooy, A. le R. Waarderingswoord aan kollegas B. Spoelstra en V.E. d’Assonville. In die Skriflig. Jaargang 27 no.2 1993.
• Credits and Contributors. Legend. 2018. p. 8.
• Fourie, R. Vaaldam se Geheime, Deel 3 Heilbron Herald, 1 Maart 2019, p. 9.

Internet

• Christelike Kernensiklopedie: http://cke.christians.co.za/2016/03/02/dassonville-victor-edouard/ Geargiveer 8 November 2016 op Wayback Machine
• https://proregno.com/2019/12/25/uit-die-geskiedenis-cke-oor-twee-doppers-prof-ve-dassonville-snr-en-oud-pres-fw-de-klerk/
• Du Plooy, A. le R. In die Skriflig: http://www.indieskriflig.org.za/index.php/skriflig/article/viewFile/1451/1745
• Worldcat: http://www.worldcat.org/identities/np-dassonville,%20v%20e/
• Worldcat: http://www.worldcat.org/identities/lccn-n50-56514/
• www.marnix.co.za