Paula Styger

Paula Styger was 'n Suid-Afrikaanse aktrise, joernalis en advertensiebestuurder. Sy maak haar verhoogdebuut in 1935 in André Huguenet se toneelstuk Haar egskeiding. Daarna volg Gevaarlike huwelik in 1935, Die Kwaksalwer in 1939, Ek het 'n man vermoor en Helshoogte saam met hom. In 1942 sluit sy by die Pierre de Wet-geselskap aan, saam met James Norval en Anna Cloete, en tree op in verhoogproduksies soos Pinkie (1942–1943) en Satansloon (1942). In 1944, ná 'n ernstige operasie, roep sy die verhoog vaarwel en konsentreer op kommersiële kuns en die bemarkingsektor. Maar sy het nogtans in Pierre de Wet se rolprente opgetree.

Paula Styger
Paula Styger, omstreeks 1940
Geboortenaam	Anna Maria Styger
Geboorte	26 Februarie 1913 Burgersdorp, Kaapland
Sterfte	22 Februarie 2000
Nasionaliteit	Suid-Afrikaans
Beroep(e)	Aktrise
Internet-rolprentdatabasis-profiel

Herkoms

Burgersdorp se Gereformeerde kerkraad in 1925. Ds. Dirk Postma, wat Paula se ouers in 1906 in die huwelik verbind het, sit sesde van links en haar oupa D.T. Styger derde van regs.

Die stamvader van Paula Styger se familie, J. Styger, het as onderwyser uit Nederland na Suid-Afrika geëmigreer en was getuie in die saak oor die Gereformeerde Kerk tussen J. Herman (sendeling) en ds. Beyers. Dié saak het voor landdros George Croman op Burgersdorp gedien. Ná die dood van J. Styger (1867) is sy vrou met 5 kinders terug na Nederland, terwyl sy seuns, J.J. Styger en D.T. Styger, toe nege en drie jaar oud, in Suid-Afrika agtergebly het. D.T. (David) Styger (28 Oktober 1864 – 22 Julie 1946), wat op die plaas Rooipoort en later Nooitgedacht gewoon het, was Paula se oupa. Hy was getroud met tant Annie (gebore 1866 en oorlede in die eeufeesjaar van die Gereformeerde kerk Burgersdorp, 1960) en het altesaam 44 jaar ononderbroke as diaken en ouderling in die gemeente gedien. Uit dié huwelik is vyf kinders gebore, van wie die twee seuns D.G. Styger (1895–1945) en J.J. Styger was.

Paula se vader, Douw Gerbrand Styger, het die plaas Rooipoort as woonplek ontvang en self etlike jare as Burgersdorpse diaken gedien. Hy het sy aanstaande, Alida Johanna (tant Alie) Kruger, tweede oudste dogter van Hans en Bettie Kruger van die plaas Wasbank, distrik Burgersdorp, tydens die Tweede Vryheidsoorlog ontmoet. Ds. Dirk Postma het hulle in 1906 in die ou Gereformeerde kerk op Burgersdorp in die huwelik bevestig. Uit dié huwelik is ook vyf kinders gebore van wie twee seuns was, D.T. Styger en J.J. Styger.

Anna Maria Styger was die middelste van haar ouers se vyf kinders. Sy het haar skooljare op Burgersdorp deurgebring en ’n bynaam op skool gekry wat ontwikkel het tot die toneelnaam waaronder sy later in die hele Unie bekend sou word, Paula Styger. Sy het reeds op driejarige ouderdom toneeltalent getoon en bewys gelewer dat sy beroepspeelster sou word. Sy het baie daarvan gehou om op die eetkamertafel te staan en haar versies op te sê, en dan het sy gewoonlik ’n fooitjie vir haar voordrag ontvang.

Toneelloopbaan

Gert van den Bergh, Paula Styger, Pierre de Wet en Anna Neethling-Pohl in 'n toneel uit Sita se Die Goeie ou tyd (1944).

Haar egskeiding (Clemence Dane se Bill of Divorcement) is in 1935 deur die Huguenet-geselskap opgevoer. Die aktrise heel links is onbekend. Langs haar sit Siegfried Mynhardt en dan volg Ena du Toit, André Huguenet, Lydia Lindeque, Paula Styger, Nico van Rooyen en Dewald van der Merwe. Die dekor was deur Cecil Pym van Kaapstad en die foto is op die verhoog van die ou His Majesty-teater in Johannesburg geneem.

André Huguenet, Hermien Dommisse en Paula Styger in Helshoogte, 'n vertaling van Emily Brontë se Wuthering Heights (1943.).

Verfilming aan die rolprent Pinkie se Erfenis, omstreeks 1945. Pierre de Wet vertolk die rol van die kreupel Pinkie wat verlief raak op ’n blinde meisie, Naomi (Paula Styger). Van links: Styger, Eugenie Heyns, Pierre de Wet en Esther Mentz.

Eers nadat sy die skool verlaat het, het Paula Styger ’n ernstige studie van die drama en toneel begin maak en ’n drang en begeerte geopenbaar om haar lewe daaraan te wy. Teen haar ouers se sin het sy met die akteur André Huguenet in aanraking gekom en die gevolg van dié onderhoud was dat sy in Desember 1934 haar eerste kontrak geteken en op 16 Januarie 1935 in Kaapstad by sy geselskap aangesluit het. Styger het besef haar besluit sou baie liggaamlike en geestelike krag vereis, maar met haar streng Calvinistiese opvoeding, gesonde agtergrond, persoonlikheid, talent en morele ewewig was sy gestewel en gespoor om haar loopbaan te begin.

In haar loopbaan as verhoogaktrise het sy in die volgende toneelstukke opgetree: Haar egskeiding deur Clemence Dane (1935); Die doodsvonnis deur Emlyn Williams (1937); Gevaarlike huwelik deur Martin Vale (1937); Tamboer in die nag (radiodrama) deur Hendrik Brand (1937); By die ou meulstroom deur Jean Jacques Barnard (1938); Die kwaksalwer deur Dorothy Brandon (1938); Die tweede Grieta deur J.H.H. de Waal (1939); Is jy ’n bokryer? verwerk deur Dirk Mostert (1940); Helshoogte (Wuthering Heights) deur Emily Brontë (1941); en Absalom, my seun deur St. John Ervine (1942).

Met laasgenoemde toneelstuk het Paula Styger haar verbintenis met Huguenet se geselskap beëindig. Op 1 Augustus 1942 stig Pierre de Wet sy toneelgeselskap met Styger as sy hoofdame. In 1942 tree sy op in Satansloon deur Patrick Hamilton, in 1943 in Pinkie deur De Wet self en in 1944 in Korrels en kaf (vier eenbedrywe). Ook in 1944 tree sy op in die radiodrama Agamemnon, 'n vertaling van die werk deur Aeschylus, en in die verhoogstuk Die goeie oue tyd deur Sita. In 1945 kom Pinkie se erfenis deur De Wet aan die beurt waarin sy teenoor onder andere Gideon Roos speel, die eerste Afrikaanse vollengte-klankprent, vervaardig in Suid-Afrika deur die firma Utolo (Bpk.) van Johannesburg.

Met haar toere vir die Huguenet- en De Wet-geselskap het Paula Styger die Unie platgereis en die geleentheid gekry om kennis te maak met en onthaal te word deur skoolkinders, boere-ooms en –tantes, onderwysers, predikante, doktore en professore aan verskeie universiteite, vooraanstaande skrywers, skilders, beeldhouers, sangers, musici en medici. Sy was ook ’n welkome gas by regsgeleerdes, landsregeerders, administrateurs, prokureur-generaals, buitelandse gesante en goewerneur-generaals.

Werkbeskouing

Styger het haar werk in ’n ernstige lig beskou. In Burgersdorp se Eeufees-Gedenkboek van 1946 skryf P.J.T. de Wet, waarskynlik na aanleiding van korrespondensie met Styger: "Sy besef terdeë dat die toneel een van die magtigste faktore is in die lewe van ’n volk. Sy weet dat dit in baie opsigte die sigbare stempel is van wat aangaan in die siel van die gemeenskap waarin sy leef. Dat wat op die toneel plaasvind tot ’n groot mate die weerspieëling is van strominge en gestaltes binne die volkslewe. Sy weet ook dat die toneel nie alleen vermaaklik is nie; dit is ook opvoeding. Daarom is die werk van die toneelspeler ’n werk met ’n roeping, ’n ernstige roeping!"

Haar vader se dood

Paula Styger in die rol van Naomi, die blinde dogter in die rolprent Pinkie se Erfenis.

Op 29 Mei 1945 het ’n ramp die Styger-huis getref met die afsterwe van Paula se vader. Vir haar was dit ook 'n persoonlike terugslag. Soos P.J.T. de Wet dit stel: "Haar ouerhuis was vir haar ’n anker in die lewe en ’n vesting waar sy na liggaam en gees kon uitrus. Tuis, op die ou woonplaas Rooipoort, vind sy in die teenwoordigheid van haar moeder ’n kalmte en rustigheid wat salwend is ná die gejaagde en vermoeiende reise, en haar vader was vir haar ’n bron van geestelike krag en besieling in haar lewe. Sy het egter die troos en aangename herinnering dat hy kort voor sy dood vir haar ’n wonderlike boodskap nagelaat het, naamlik: 'Nou besef ek haar doel met die Afrikaanse Toneel en ek sien in haar ’n boodskap aan ons Afrikaanse Volk.'"

Paula Styger was nooit getroud nie.

Filmografie

• Vicki, 1970
• Nooi van my Hart, 1959 as Me. Dixon
• Vadertjie Langbeen, 1955 as Paula de Villiers
• Die kaskenades van Dr. Kwak, 1948
• Pinkie se erfenis, 1944

Bronne

• Die Gereformeerde Kerk, Burgersdorp. Gedenkalbum by geleentheid van die Eeufees 22-24 Januarie 1960. Burgersdorp: Kerkraad van die Gereformeerde kerk.
• De Wet, P.J.T. 1946. Eeufees-Gedenkboek Burgersdorp. 1846–1946. Burgersdorp: Stadsraad.