Flip Schutte

Philippus Jacobus Wilhelmus Schutte (distrik Cradock of volgens ’n ander bron Uitenhage, Kaapkolonie, 29 November 1803) Buffelsdoorn, distrik Potchefstroom, sterf in Fochville, 9 November 1873. Hy was ’n boer en vroeë leier in die Gereformeerde Kerk asook die eerste ouderling van die Gereformeerde kerk Potchefstroom. Hy word, saam met oudl. T.F. Dreyer, beskou as "een van die waaragtig grotes uit die dae van die Afskeiding" van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika.^[1]

Vroeë lewe en politieke betrokkenheid

Die opstal op Buffeldoorns, Schutte se plaas.

Philippus Jacobus Wilhelmus Schutte was vernoem na sy pa Philippus Jacobus Wilhelmus Schutte (gebore 1770), sy ma Aletta Catherina Maria Engelbrecht. As 'n trekboer het hy hom met die Groot Trek vereenselwig en emigreer in 1840 na die Noorde. In 1843 het hy hom op die plaas Buffeldoorns in die wyk Gatsrand van Potchefstroom gevestig, waar hy 'n aansienlike boerdery opgebou en aktief deelgeneem het aan die staatkundige en kerklike aangeleenthede. In die politiek was hy 'n volgeling van Andries Pretorius en as kommandant van die distrik was hy medeondertekenaar van die Sandrivierkonvensie in Januarie 1852. Hy het die veldtogte teen die oproerige Tswana-stamme onder Mahura en Setšhele langs die wesgrens van die Zuid-Afrikaansche Republiek (ZAR) meegemaak. Gedurende 1856-'57 het hy ook as lid van die Transvaalse Volksraad gedien.

Kerkman

Schutte en sy vrou Magteld se graf op Buffeldoorns, distrik Fochville.

P.J.W. en Magteld Schutte se oorspronklike grafstene van nader gesien.

In kerklike kringe was Schutte bekend as konserwatief en besadig en 'n handhawer van die ou Gereformeerde erfenis. As lidmaat en ouderling van die Staatskerk (Hervormde Kerk) in Transvaal het hy hom vir die werwing van 'n predikant uit Nederland beywer wat sy oortuigings gedeel het. In Augustus 1853 het hy 'n versoekskrif om 'n eie predikant, 'n kerkorde en 'n grondwet onderteken. In 1855 het hy by sy kerkraad, dié van Rustenburg, gepleit dat 'n predikant van die Christelik Gereformeerde Kerk in Nederland (gestig deur ds. Hendrik de Cock in 1834) gevra word om met die bediening van die byna herderlose gemeentes in Transvaal te kom help. Sy optrede, gesteun deur ander lidmate, het aanleiding gegee tot die koms van ds. Dirk Postma in 1858.

Schutte het aktief aan die stigting van die Gereformeerde Kerk deelgeneem. Met sy aankoms op Potchefstroom onderweg van Durban na Rustenburg in die geselskap van Flip Snyman van Rustenburg en Douw Kruger, pres. Paul Kruger se broer, is ds. Postma gasvry ontvang op Buffeldoorns waar hy op Sondag 7 November 1858 sy tweede preek in Transvaal gelewer het nadat hy die dag vantevore daar aangekom het. (Die eerste was op 5 November kort nadat hy die Vaalrivier by Standerton oorgesteek het.)^[2] Ná mislukte pogings om die kerklike eenheid te bewaar en veral na aanleiding van 'n beslissing van die Algemene Vergadering van die NH Kerk op 10 Januarie 1859 ten gunste van die behoud van die evangeliese gesange in die erediens, het Schutte saam met 'n aantal lidmate van Rustenburg besluit om uit die kerk te tree. As ouderling was hy medeondertekenaar van 'n brief aan die Kerkvergadering waarin die ondertekenaars kennis gegee het van hul uittrede uit die kerklike gemeenskap en hul begeerte om as 'n vrye Gereformeerde Kerk te bestaan. Op 11 Februarie 1859 was hy en sy vrou onder die eerste lidmate van die Gereformeerde Kerk wat op Rustenburg gestig is. Schutte is op 12 Februarie (die stigtingsdatum van die Gereformeerde kerk Potchefstroom) deur 36 lidmate van die wyk Mooirivier as hul eerste ouderling gekies. Daarna is hy saam met ds. Postma afgevaardig na die Kaapkolonie, waar nuwe gemeentes gestig is.

Schutte het hom later vir die oprigting van 'n teologiese skool vir die opleiding van predikante beywer, hoewel ds. Postma aanvanklik gehoop het dat predikante uit Nederland getrek sou kon word. Met die opening van die Teologiese Skool op Burgersdorp was Schutte amptelik teenwoordig en het hy 'n indrukwekkende rede gelewer. Daarna het hy tot aan sy dood as een van die kuratore van die Skool gedien en jaarliks die lang reis na Burgersdorp onderneem. Drie jaar voor sy dood is hy ernstig verwond tydens 'n jagtog deur 'n leeu, waarvan hy nooit volkome herstel het nie.^[3]

Waardering

Dr. S.P. van der Walt skryf in die Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek, deel III Schutte was ’n merkwaardige figuur, veral Transvaal se kerklike lewe. Eerw. Stephanus Hofmeyr, die NG Kerk se eerste Afrikaanssprekende buitelandse (dus buite die Kaapkolonie) sendeling het besonder gunstig van hom as persoon getuig.

Gesinslewe

P.J.W. Schutte se seun Jan Harm Petrus en dié se dogter Jacoba.

Anna Sophia van Heerden, P.J.W. Schutte se skoondogter en vrou van sy seun Jan Harm Petrus.

Dit blyk dat PJW Schutte saam met van sy familie op die plaas Buffelsdoorn gebly het. Sy suster Aletta Johanna 1797-1877, asook sy broer Christiaan Ernst Gerhardus Schutte 1799-1876 sterf op die plaas. PJW Schutte was drie maal getroud, eers met Alida Barendina Hendriena Steenkamp in 1825. Uit dié huwelik is blykbaar vier seuns en twee dogters gebore. Alida is in 1839 oorlede. In 1840 het hy getrou met Maria Magdalena Johanna du Plessis. Uit dié huwelik is drie dogters gebore, maar sy is kort ná die derde kyk se geboorte oorlede. Sy derde huwelik was met Magteld Gertruida Anna Maria du Plessis. Uit dié huwelik is blykbaar ses seuns en vyf dogters gebore, vir 'n totaal van 20, maar dit kan wees dat dié wat nie volwassenheid bereik het nie, in sommige bronne nie vermeld word nie. Op geni.com word die kinders aangedui as hierdie 21:

Kinders by Alida Barendina Hendriena Steenkamp

Johanna Maria Hattingh (23 November 1825 – 17 Mei 1908)
Philippus Jacobus Wilhelmus Schutte (16 April 1827 – 17 Maart 1892)
Jan Harm Petrus Schutte (26 April 1829 – 19 Junie 1918)
Christiaan Schalk Willem Schutte (17 Januarie 1831 – jonk oorlede)
Casper Jan Hendrik Schutte (Tarkastad, 17 Januarie 1834 – 2 Desember 1919)
Aletta Catharina Maria Schutte (Cradock, 7 Januarie 1837 – jonk oorlede)

Kinders by Maria Magdalena Johanna du Plessis

Martha Petronella Gouws (Cradock, 28 Desember 1840 – 3 Mei 1924)
Aletta Catharina Maria Schutte (Cradock, 12 September 1842 – 5 Februarie 1879)
Anna Catharina Elizabeth Labuschagne (Kaapkolonie, 14 September 1844 – 18 Maart 1917)

Kinders by Machteld Gertruida Anna Maria du Plessis

Machteld Gertruida Anna Maria Schutte (plek onbekend, 27 Augustus 1848 – 20 September 1872
Susanna Catharina Schoeman (plek onbekend, 28 Junie 1850 – 6 Augustus 1924)
Paul Jacobus Schutte (plek onbekend, 19 Mei 1852 – 1 Desember 1938
Christiaan Ernst Schalk Schutte (plek onbekend, 10 Augustus 1854 – 7 Junie 1935
Andries Gerhardus (plek onbekend, 27 Junie 1856 – 29 Maart 1929
Cornelius Johannes Schutte (plek onbekend, 16 Maart 1858 – 12 Januarie 1888
Helena Hendrina Schutte (plek onbekend) 22 Februarie 1860 - 10 Oktober 1895
Philippina Charlotte Schutte Nel 9 Februarie 1862 - 5 Julie 1947
Anna Cecilia Schutte 31 Desember 1863 - 14 Mei 1950
Frans Roelof Petrus Schutte 16 November 1865 - 29 Mei 1958
Barend Philippus Schutte (plek onbekend, 10 Maart 1869 – 15Jan 1890
Izak Stephanus Schutte 1871-1871.

Van sy nasate het minstens nog in die laat 1970's op sy plaas gewoon, waar hy ook begrawe lê.

Buffelsdoorn Plaas

Die plaas Buffelsdoorn/ Buffeldoorns is erken as ‘n erfenis terrein in die Noord wes provinsie as gevolg die plaas se konneksie met P.J.W. Schutte. Registrasie nommer 9/2/256/0039. Die plaas het 'n ryk geskiedenis waar in latere jare tydens die Anglo Boere Oorlog menigte manne vanaf die plaas Buffelsdoorn gevangene geneem was.

Bronne

(af) Coetzee, dr. C.F.C. Coetzee. 1988. Gereformeerde kerk Potchefstroom 1863–1988. Potchefstroom: Gereformeerde kerk Potchefstroom.
(af) Coetzee, ds. P.A. "Dat nu ook het eerste werk zal zijn". Ontstaan van die eerste Gereformeerde kerke in die Suid-Afrikaanse Republiek: 1859–1961. Pretoria: Die skrywer.
(af) Krüger, prof. D.W. en Beyers, C.J. (hoofred.) Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek, deel III. Kaapstad: Tafelberg-Uitgewers, 1977.
(en) Sy genealogiese besonderhede op die webtuiste geni.com. URL besoek op 12 November 2016.

Verwysings

↑ (af) Coetzee, ds. J.V. Coetzee in Van der Walt, N.H. (hoofred.). 1934. Almanak vir Die Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika vir die jaar 1934. Sestigste Jaargang. Potchefstroom: Adm. Buro.
↑ (af) Van der Walt, ds. N.H. (hoofred.). 1934. Almanak van die Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika vir die jaar 1935. Een-en-sestigste jaargang. Potchefstroom: Adm. Buro.
↑ (af) schutte.kaleido.co.za. URL besoek op 12 November 2016.

Sien ook

Pieter de Bruin, sy swaer

Eksterne skakels

Die Schutte-familiebegraafplaas op die plaas Buffeldoorns, distrik Fochville. URL besoek op 12 November 2016.

[1] (af) Coetzee, ds. J.V. Coetzee in Van der Walt, N.H. (hoofred.). 1934. Almanak vir Die Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika vir die jaar 1934. Sestigste Jaargang. Potchefstroom: Adm. Buro.

[2] (af) Van der Walt, ds. N.H. (hoofred.). 1934. Almanak van die Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika vir die jaar 1935. Een-en-sestigste jaargang. Potchefstroom: Adm. Buro.

[3] (af) schutte.kaleido.co.za. URL besoek op 12 November 2016.

[1]

[2]

[3]