Wikipedia

Johann P. Boshoff

Johann P. Boshoff (*7 Februarie 1956, Jan Kempdorp-) is ’n Afrikaanse digter, skrywer en taalpraktisyn. Boshoff publiseer deur sy loopbaan 'n groot aantal literêre werke (poësie, kortverhale en jeugeverhale) sowel as godsdienstige werke. In 2008 word hy deur die Pan-Suid-Afrikaanse Taalraad (Pansat) vereer as die Afrikaanse Skrywer van die Dekade (vir die bevordering van nasiebou deur veeltaligheid).

Lewe en werk

wysig

Johannes Petrus Boshoff is op 7 Februarie 1956 op Jan Kempdorp gebore as die jongste van twee kinders. Hy het ’n suster, Anso, wat twee jaar ouer as hy is. Sy pa is Jacobus Petrus (Kosie) Boshoff (1929–1965), een van agt kinders, wat op ’n plaas tussen Fauresmith en Philippolis gebore is en later Bloemfontein toe getrek het. Na 1947 werk sy pa veral by die destydse Departement van Naturellesake (later Bantoe Administrasie), en die gesin trek ’n hele paar kere. Sy pa is ten tye van sy dood in 1965 lokasiesuperintendent op Keetmanshoop. Sy ma is Isabelle Frederika (Aisa) Dreyer (1931–1992), een van dertien kinders, oorspronklik van die Vaalharts-besproeiingskema. Sy ouers is in 1954 getroud. Hy bring sy vormingsjare tot 1965 in Doornfontein in Johannesburg deur, waar hulle eers in ’n woonstel en later in Louisastraat bly. In hierdie tyd gaan hy skool aan die Joubertpark Laerskool. Na sy pa se dood in 1965 verhuis die gesin na Bloemfontein, waar hy vanaf standerd twee in Hilton bly en skoolgaan aan die Volkskool Kruitberg (Noordskool). Sy moeder trou in 1969 met Pierre Smit en hy kry ’n stiefbroer (Rikus Johannes) en stiefsuster (Annalene) by. In 1973 matrikuleer hy aan die Hoërskool Sentraal in Bloemfontein. Op agtjarige leeftyd in 1964 word hy deur ’n motor omgery terwyl hy en sy suster van Doornfontein na Yeoville gestap het om by hulle nefies te kuier. Hy verkeer vir elf dae in ’n koma en doen effense breinskade op in die ongeluk, wat daarna ly tot lewenslange endogene depressie.[1]

In 1974 doen hy sy een jaar verpligte militêre diensplig, waar hy as pasifis weier om te leer hoe om mense dood te maak. Hy word oorgeplaas na die Mediese Korps en kry dan sy ontslag na sy eerste selfdoodpoging. In hierdie tyd raak hy aktief betrokke in die gay-lewe. Hy werk vir ’n ruk in ’n bank, op die spoorweë en as Mediese Laboratoriumtegnikus. In 1975 is hy ’n wenner van die Tastic/Weiner-beurs vir studie aan die Universiteit van Port Elizabeth, wat hy nie gebruik nie. Hy begin dan in 1976 om te studeer vir ’n B.Sc.-graad aan die Universiteit van die Oranje-Vrystaat, maar skop hierdie studies in Mei op en trek na Pretoria. Hier werk hy by die boekwinkel Van Schaik en ontmoet sy sielsgenoot en lewensmaat, Max James Greenblatt. In 1977 is hy voltyds betrokke by die Transvaalse Raad vir Uitvoerende Kunste (TRUK), eers as assistent verhoogbestuurder vir die toerproduksie “Die reënmaker” en later as akteur in die laerskole toerproduksie “Safari Lub-dub”. Vanaf 1979 studeer hy in die kunste aan die Randse Afrikaanse Universiteit (tans die Universiteit van Johannesburg), waar hy in 1981 die B.A.-graad met Afrikaans en Engels as hoofvakke en in 1982 die B.A. Honneurs-graad in Afrikaans behaal. Die Seba Cuyler-prestigebeurs vir nagraadse studie in die geesteswetenskappe is in 1982 aan hom toegeken. Reeds in sy honneursjaar begin hy as groepklasleier deeltyds by Turret Correspondence College in Johannesburg werk en word later steeds op deeltydse basis die nasionale vakkoördineerder vir Afrikaans Tweede Taal. Vanaf 1984 tot 1989 skryf hy hier al die studiegidse vir grammatika en stelwerk vir Afrikaans. Hy publiseer ook ’n groot aantal akademiese essays in tydskrifte en versamelbundels, skryf handleidings by voorgeskrewe werke soos “Ons wag op die kaptein”, “Raka”, “Senior verseboek”, “Kortgesprek” en “Digters en digkuns” en stel “Afrikaans quiz: 1000 vrae en antwoorde oor taalwerk” saam. In 1984 begin hy deeltyds met ’n M.A.-graad oor die kritiek op Ernst van Heerden se poësie, maar stel die studie uit vanweë sy beroepsverpligtinge.

Ná etlike jare as voltydse onderwyser in Afrikaans Tweede Taal, hoofsaaklik aan Michael Mount Waldorf School in Bryanston, begin hy in 1993 werk as beroepstaalpraktisyn. Van 1977 tot 1992 is hy ook baie betrokke by die toneel en benewens die jaar by TRUK in 1977 is hy akteur en tree op as regisseur en beoordelaar van skoletoneel. Hy word in 1993 hoof vir Afrikaanse vertaling by die Nasionale Taaldiens in die Departement van Kuns en Kultuur, ’n posisie wat hy behalwe vir ’n kort onderbreking in 2001 tot en met 31 Maart 2004 beklee. In 2001 verhuis hy tydelik na die Vrystaat, waar hy beroepstaalpraktisyn is vir die Bloemfontein-steunbasis van die Suid-Afrikaanse Nasionale Weermag en evangelisasie doen onder gay Christene. Hy keer terug na Pretoria en vanaf 2004, ná bedanking van sy korporatiewe posisie, spits hy hom toe op sy skryfwerk en vryskutvertaalwerk. Hy verhuis weer na die Vrystaat en bly vir bykans drie jaar om die beurt in Rosendal, Bloemfontein en Bethlehem. Sedert 2004 is hy die korrespondent vir Rosendal vir die Oos-Vrystaatse streekkoerant Vrystaat en vir Volksblad Kontrei. In 2007 sluit hy as subredakteur aan by Sake24, bylae by die koerante van Nasionale Pers, en woon in Johannesburg. Hierdie betrekking beklee hy tot einde Julie 2008, waarna hy in dieselfde kapasiteit weer terug trek Bloemfontein toe. In 2010 bly hy vir ’n rukkie op Loxton in die Bo-Karoo, waarna hy in 2011 van Bloemfontein na Pretoria toe trek om voltyds as taalpraktisyn in die Unisa-taalkantoor te werk. Sy depressie is ’n voortdurende probleem en hy onderneem drie selfdoodpogings. Op ’n Vrydagaand in 1998 drink hy ’n oordosis pille, maar word die Sondagoggend in die Thembisa Hospitaal wakker met die wete dat sy lewe radikaal verander het. Hy verwerk hierdie gebeure in die gedig “Selfmoord om elf”.

Skryfwerk

wysig

Hy begin reeds in 1971 in standerd agt skryf en lê twee manuskripte van digbundels in 1976 en 1977 voor vir publikasie, wat albei afgekeur word. In 1985 verskyn van sy gedigte in Standpunte en in 1987 lê hy weer ’n digbundel met die titel “Melanchronie(k)” vir publikasie voor, wat weereens onsuksesvol is. Vanaf 1998 publiseer hy veral nie-akademiese werk, insluitende poësie, kunsprosa, Christelike oordenkingsbundels en joernalistieke werk oor kunsvorme, kunstenaars, die dorp Rosendal en fotografie. Hy gee meeste van sy boeke self uit. Reeds in 1996 is hy die wenner van die ope afdeling van die Genootskap vir die Handhawing van Afrikaans se poësiekompetisie. Sy eerste digbundel, “Bloot”, gee hy in 1998 uit en hy dra dit op aan sy stiefbroer Rikus wat in 1995 selfmoord gepleeg het. Hierdie bundel maak ’n eksperimentele indruk met veral alliteratiewe klank- en woordspel, tipografiese effekte en steun op mitologiese en Bybelse verwysings. Die bundel het ’n godsdienstige inslag, met ’n worsteling met seksuele oriëntasie wat deurskemer. Die kort slotgedig word in al elf die amptelike tale asook Frans en Engels vertaal, wat uniek is in Afrikaans. “Stasies” is ’n vertolking van die Stasies van die Kruis, wat die lydensweg van Jesus Christus uitbeeld. Hy skryf hierdie teks vir die Suid-Afrikaanse komponis Isak Roux se mini-oratorium, ’n postminimalistiese musikale vertolking van hierdie gegewe. Die wêreldpremière van “Stasies” is op 19 April 2002 in Stuttgart in Duitsland, waarna dit ook in Suid-Afrika uitgevoer word. Die komponis is so beïndruk met die teksgehalte dat hy in “Skryfsels 3” verklaar “Die resultaat was só skitterend dat ek soms die woord voorrang teenoor die musiek gegun het. Sekere dele van die teks laat my steeds hoendervleis kry wanneer ek dit hoor”. “Klankdig” is sy derde digbundel, waar die titel kan beteken dat klank nie kan deurdring nie, of ook die klankwaarde van die digvorm. Die gedigte ondersoek dan ook klank en die sintuiglike.[2] Hy volg hierdie bundel op met “Digsels” met die subtitel “’n lewe in versvorm”.

In 1999 wen hy die eerste prys in die Ope Afdeling van die jaarlikse kortverhaalkompetisie van die Bloemfonteinse Skrywersvereniging met sy kortverhaal “Die dood van ’n predikant”. Hierdie verhaal word gepubliseer in “Inkvars ‘99”, Desember 1999 se Kasjet en Gay Pages. In 2004 is hy wenner van ’n kortverhaalkompetisie van die e-tydskrif Brandpunt met sy kortverhaal “Die stilte in seep”. “Ritueel” is ’n versameling kortverhale, wat hy later in verwerkte vorm weer uitgee as “Rangeerwerf: die waarheid gelieg”. “Dag van die bloeisel” is ’n jeugnovelle, waarin tieners sukkel met hulle probleme. Karel worstel met sy seksuele oriëntasie, Dirk het ’n dwelmprobleem en Tanja se ma is ’n alkoholis wat rondslaap. Die tieners se soeke na vryheid en verlossing word baie duidelik wanneer hulle almal in die eksamen dieselfde opstelonderwerp, “Die waarheid maak vry”, kies. Hulle deel hulle geheime met mekaar, wat lei tot ontnugtering en verwyt, maar die vriendskappe word herstel wanneer hulle besef hoe kwesbaar hulle is en dat hulle mekaar se ondersteuning en begrip nodig het.[3]

Hy skryf ook ’n groot aantal Christelike werke,[2] wat insluit “Só moet julle dan bid”, “U koninkryk in my”, “Werklik vry”, “Volg jý My”, “Gee my Jesus”, “Hierdie Jesus” en “Jesus bid”. “Só moet julle dan bid” is ’n boek oor gebed, waarin dit nie net die metode is wat aandag kry nie, maar ook die passie en hartstog wat die verhouding met God kenmerk. “Volg jý my” bevat 31 opstelle wat die ontwikkeling van ’n Christen progressief behandel vanaf die begin op die pad met geestelike ontwikkeling. Die doel van die boek is om Christus te verkondig aan diegene binne die liggaam van Christus wat nog nie vry is nie.[4] “Lydensgebede” is ’n omdigting van Eric Milner-White se klassieke gebedeboek “A procession of passion prayers”. “Volledig Christen, volledig méns” word in 2010 by Richmond se boekefees bekend gestel. “Oral is God” is oordenkings gebaseer op Psalm 139.

Verskeie van sy publikasies is multigenre bundels en veeltalige bundels. Dit sluit “Skryfsels”, “ 2” en “Skryfsels 3” in, waarin kortprosa, literêre vertalings, gedigte, dramas, artikels, menings, godsdienstige oordenkings en selfs ’n balletkonsep ingesluit word. “Aankoms” is ’n veeltalige literêre bundel wat die veeltalige “Coming home” tekste insluit asook sy bekroonde kortverhaal “Die stilte in seep”. In die inleiding beskryf hy die doel van die werk as om veeltaligheid en moedertaal-letterkunde te bevorder. Hierdie boek word in die kategorie literêre vertaling vir ’n Sala (South African Literary Award) benoem.

Eerbewyse en toekennings

wysig

In Februarie 2008 word hy deur die Pan-Suid-Afrikaanse Taalraad (Pansat) aangewys as die Afrikaanse skrywer van die dekade in hulle veeltaligheidswedstryd.[1] In die motivering vir die toekenning word daar verwys na die “literêre eerste” vir Suid-Afrika deurdat een van die gedigte in sy digbundel “Bloot” in al elf die amptelike tale vertaal is. Daar word ook verwys na die mini-oratorium “Stasies” in Afrikaans, Engels, Xhosa en liturgiese Latyn, die gospel-kantate “Coming home” in Afrikaans, Engels, Sotho en Zoeloe en die mini-Kersfees-oratorium “Goud, wierook en mirre.

Publikasies

wysig

Letterkundig

wysig
Jaar Titel van publikasie
1998 Bloot
2002 Stasies

Ritueel

2004 Skryfsels
2006 Klankdig

Skryfsels 2

Dag van die bloeisel

2008 Skryfsels 3: Tuiskoms
2009 Aankoms
2011 Rangeerwerf: die waarheid gelieg

Digsels: ’n lewe in versvorm

Godsdienstig

wysig
Jaar Titel van publikasie
1998 Só moet julle dan bid
2003 U koninkryk in my
2004 Werklik vry!
2005 Volg jý My
2006 Gee my Jesus
2007 Hierdie Jesus
2009 Jesus bid
2010 Volledig Christen, volledig méns
2013 Oral is my God

Vertalings

wysig
Jaar Titel van publikasies
2009 Lydensgebede – Eric Milner-White

Boeke

wysig
  • Kannemeyer, J.C. “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005

Tydskrifte en koerante

wysig
  • Rademeyer, Alet “Sake24-man Afrikaanse skrywer van die dekade” “Beeld” 4 Februarie 2008
  • Van Rensburg, Chrisna “Johann Boshoff” “Kakkerlak” Uitgawe 6, 2006

Internet

wysig

Ongepubliseerde dokumente

wysig

Verwysings

wysig
  1. ↑ 1,0 1,1 http://www.litnet.co.za/author/johann-p-boshoff/
  2. ↑ 2,0 2,1 De Jager, Johann “Kakkerlak” Uitgawe 8, 2007
  3. ↑ Brunt, Dries “Kakkerlak” Uitgawe 8, 2007
  4. ↑ De Jager, Johann “Kakkerlak” Uitgawe 6, 2006
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Johann_P._Boshoff&oldid=2654119"