Joubertina

Joubertina is 'n belangrike dorp geleë op die provinsiale westegrens van die Oos-Kaap in Suid-Afrika.

Joubertina
Dorp
Uitsig oor Joubertina
Joubertina  Joubertina se ligging in Oos-Kaap
Koördinate: 33°49′30″S 23°51′28″O
Land	Suid-Afrika
Provinsie	Oos-Kaap
Distrik	Sarah Baartman
Munisipaliteit	Kou-Kamma
Stigting	1907
Oppervlak
• Totaal	8,20 km2 (3,17 vk. myl)
Bevolking  (2011)
• Totaal	5 752
• Digtheid	701/km2 (1 820/vk. myl)
Rasverdeling (2011)
• Wit mense	9.0%
• Indiërs/Asiërs	0.3%
• Bruin mense	73.5%
• Swart mense	16.8%
• Ander	0.5%
Taal (2011)
• Afrikaans	87.6%
• Xhosa	6.4%
• Engels	3.2%
• Ander	2.9%
Poskode (strate)	6410
Poskode (posbusse)	6410
Skakelkode	042

'n Ou 1928 Wallis-trekker langs die R62-pad buite Joubertina.

Die Suid-Afrikaanse Klas 13 NGG is in 1928 in Duitsland vervaardig. Dit is in 1975 van diens onttrek en word in Joubertina uitgestal.

Die NG kerkgebou, vroeg wintersaand.

Ligging

Joubertina is 'n klein dorp wat geleë is in die hart van die Langkloof - een van die bekendste streke in die verbouing van appels, pere en ander sagtevrugte in Suid-Afrika. Dit is die hoofdorp van die Langkloof en is geleë tussen die Tsitsikammaberge en Kougaberge in die Suidoos-Kaap. Dit grens aan die Waboomsrivier aan die westekant en is in die hart van die Langkloof, 'n pragtige vallei van ongeveer 120 km in lengte. Die vallei strek van oos na wes parallel met die Plettenbergbaaise kusstreek met ingangsroetes by die Potjiesberg, Uniondale aan die westekant en Kareedouw aan die oostekant.

Geskiedenis

Die bestaansrede vir die dorp is hoofsaaklik as gevolg van die vrugteboerderygemeenskap. Die dorpie is in 1907 gestig en het eers "Joubertville" geheet, waarna dit verander was na Joubertina, omdat die Spoorwegmaatskappye reeds 'n halte in die Karoo met dié naam, Joubertville, gehad het. Die dorp is vernoem na die predikant van Uniondale, waarvan die gemeente afgestig het. Hierdie dorpie het ontstaan, toe daar na heelwat vertoë en samesprekings, in 1907 van die gemeente Uniondale afgestig is. Aanvanklik is daar besluit om die nuwe gemeente na ds. W.A. Joubert, ’n voormalige predikant van Uniondale wat die Langkloof bedien het, te vernoem. Die naam is egter ’n paar keer verander weens besware deur onder meer die Departement van Vervoer, nl. Joubertsburg na Joubertsville en laastens na Joubertina.

Skole

Die dorp beskik oor 'n laer- en hoërskool, die Hoërskool McLachlan. Dié skool is gestig in 1912 en genoem na die eerste werklike skoolhoof, Jacobus du Toit McLachlan, die vader van die bekende koorleier en komponis Philip McLachlan. Die skool het altesaam sowat 300 leerders in die hoër- en laerskool. Die skool beskik oor 'n seuns- en meisieskoshuis, wat onderskeidelik Huis Badenhorst (seuns) en Huis Bester (meisies) heet. In die nabye omgewing en dorpies is daar ook 'n aantal laer- en plaasskole.

Langkloof

Die "vrugbare vallei" wat geleë is tussen die Tsitsikamma- en Kougaberge was 200 jaar voor die ontstaan van die twee dorpe (Joubertina en Kareedouw) reeds op die "landkaart". Daar word gesê dat ’n ekspedisieleier, Isaq Schrijver, waarskynlik dié vallei aan hom sy naam – Langkloof, gegee het.

Die Langkloofvallei was oorspronklik die tuiste van die Boesmans en hul rotstekeninge en rotsskuilings is steeds volop in die Kougaberge en Hoerree (wat "baie water" beteken). 'n Boesmanmummie is onlangs in die Kouga ontdek. Hul rotstekeninge wys dat daar eeue gelede troppe wilde esels, hartebeeste en olifante hier gedwaal het. Die eerste Europeërs het dié gebied in die laat 17de eeu binnegegaan en het die eerste Europeërs hul verskyning eers in die middel 18de eeu gemaak. Joubertina is aanvanklik gestig om te dien as 'n kerksentrum vir die Langkloofvallei.

Die Waboomsrivier wat wes van die dorp vloei, soos die Krakeel-, Louterwater- en Tweeriviere(n) ("Tweederiviere") in die Kougarivier in, op sy beurt weer 'n sytak van die Gamtoosrivier. Die Wabooms het al heelwat geskiedenis ervaar toe in 1802 'n Xhosamag uit die ooste 'n aanval op die Kolonie probeer maak het, maar deur die plaaslike kommando afgeweer is. Byna 'n eeu later het die Britte tydens die Tweede Vryheidsoorlog kamp opgeslaan op die rivieroewer.

Bekende families

Bekende families van die Langkloof wat hier voorkom is Kritzinger (Misgund en Onderplaas), Oelofsen (Onderplaas, Hoerëe), Olivier (Twee Riviere), Gerber (Kouga), Ferreira (Kouga) en Strydom (Krakeelrivier). Die Kritzingers is oorspronklik van Duitsland; die Oelofsen`s van Noorweê; Oliviers van Frankryk; Gerbers van Duitsland (en Joodse afkoms); Ferreiras (Perreira) van Portugal (en Italië) en Strydoms (Strijdom) van Holland. Die Kritzingers van Tulpieskraal, destyds Onzer, is die stamfamilie vir al die Suidelike-Afrikaanse Kritzingers. Die voormalige Eerste Minister J.G. Strijdom was verwant aan die Krakeel Strydoms.

Sentrale Sakegebied

Die NG Kerk is 'n bekende baken in die dorp. Dit is gebou van klip uit die omgewing en bestaan al die houtwerk en banke uit geelhout wat met ossewaens vanaf die nabygeleë Knysna af oor die Tsitsikammaberge vervoer is. Die dorp beskik nie oor enige verkeersligte nie en het geen verkeersafdeling nie. Dit het slegs 'n polisiekantoor. Die dorpsentrum bevat algemene handelaars, klerewinkels, poskantoor, landdros, twee banke en 'n plaaslike museum.

Aanvanklik het die boerderybedrywighede uit kleinboere bestaan wat 'n bestaansekonomie gevoer het met die verbouing van groente en vrugte op klein skaal.

Appeltrein

Later het die bekende smalspoor-stoomlokomotief (610 mm) in die Langkloof gekom en die appels en ander vrugte na Port Elizabeth, die naaste groot hawestad, vervoer. Gedurende die tagtigerjare is die gebruik van die smalspoortrein gestaak en is padvervoer gebruik. Daar is 'n enkele stoomlokomotief ter nagedagtenis aan 'n vervloë era as gedenkteken op die dorp opgerig.

Weens die hoë onkoste van die verbouing van appels en ander sagtevrugte, het dit onmoontlik geword vir die kleinboere om 'n ekonomies vatbare bestaan te voer en moes sommige noodgedwonge hul plaaseiendom, wat in baie gevalle geslagte lank in dieselfde familie was, verkoop. 'n Aantal welvarende grootboere verbou sedert die einde van die vorige eeu appels en sagtevrugte in die Joubertina-omgewing, hoofsaaklik deur koöperasies.

Naaste Dorpe

Joubertina word omgrens deur die volgende dorpe: Krakeelrivier, Louterwater, Misgund en Haarlem, Avontuur en Uniondale in die weste en Tweeriviere, Kareedouw, Humansdorp en die stranddorp Jeffreysbaai in die ooste.

Die naaste stede is George in die weste en Gqeberha in die ooste. Beide is ongeveer een en 'n halwe uur se reis per motor.

Roete 62

Die bekende roete R62 ("Route 62") loop deur Joubertina, wat heel gepas is vir toeriste op die R62 wynroete wat strek van Worcester deur Robertson, Montagu en Calitzdorp. Gastehuisverblyf met alle nodige geriewe is beskikbaar en is daar ook 'n karavaanpark buite die dorp.

Joubertina is bekend vir sy rustige atmosfeer en natuurskoon. Dit het sedert veral sedert 2003 gewild geword onder stedelinge wat 'n rustiger heenkome soek. Eiendomme is steeds relatief goedkoop in vergelyking met die res van Suid-Afrika.

Distrik

Die distrik is 1 256 km² groot. Behalwe appels word pere, perskes, appelkose en youngbessies ook verbou. Die bekende Kougastreek en Baviaanskloof Wildernisgebied is net 'n klipgooi weg en kan maklik per motor bereik word.

Sien ook

• Lys van dorpe in Suid-Afrika