Mahmoed Ahmadinedjad

Mahmoed Ahmadinedjad (Persies: محمود احمدینژاد; gebore 28 Oktober 1956), was die sesde president van die Islamitiese Republiek van Iran. Sy termyn het op 3 Augustus 2005 begin en op 3 Augustus 2013 geëindig.

Mahmoed Ahmadinedjad
6de president van die Islamitiese Republiek van Iran
Ampstermyn 3 Augustus 2005 – 3 Augustus 2013
Vise	Parviz Davoodi Esfandiar Rahim Mashaei Mohammad Reza Rahimi
Voorafgegaan deur	Mohammad Chatami
Opgevolg deur	Hassan Rohani
Burgemeester van Teheran
Ampstermyn 20 Junie 2003 – 3 Augustus 2005
Vise	Ali Saeedlou
Voorafgegaan deur	Mohammad-Hassan Malekmadani
Opgevolg deur	Mohammad Bagher Ghalibaf
Goewerneur van Ardabil
Ampstermyn 1 Mei 1993 – 28 Junie 1997
Voorafgegaan deur	Hossein Taheri (Oos-Azerbeidjan)
Opgevolg deur	Javad Negarandeh
Sekretaris-generaal van die Beweging van Onverbonde Lande
Ampstermyn 30 Augustus 2012 – 3 Augustus 2013
Voorafgegaan deur	Mohammad Chatami
Opgevolg deur	Hassan Rohani
Persoonlike besonderhede
Gebore	28 Oktober 1956 (1956-10-28) Aradan, Iran
Politieke party	Islamitiese Vereniging van Ingenieurs
Eggenoot/-note	Azam Farahi
Kind(ers)	3
Alma mater	Iranse Universiteit van Wetenskap en Tegnologie
Religie	Sjiisme
Handtekening

Ahmadinedjad is as burgemeester van Teheran aangestel op 3 Mei 2003 en tot president verkies op 24 Junie 2005. Voor sy aanstelling as burgemeester was hy 'n siviele ingenieur en 'n medeprofessor by die Irannese Universiteit van Wetenskap en Tegnologie.

Polities is Ahmadinedjad 'n lid van die Sentrale Raad van die Islamitiese Vereniging van Ingenieurs, maar hy het 'n groter magsbasis binne die Alliansie van Bouers van Islamitiese Iran (Abadgaran). Hy word as een van die hooffigure in die alliansie beskou. Hy word algemeen beskou as godsdienstig konserwatief met Islamitiese en populistiese beskouings. Hy is 'n omstrede figuur in die wêreldpolitiek, onder meer as gevolg van die manier waarop hy Iran se kernprogram nastreef, omstrede stellings oor Israel en die ontkenning van die Sjoa.

Persoonlike lewe en opleiding

Ahmadinedjad is op die dorpie Arādān naby Garmsar gebore as die vierde van sewe kinders. Sy vader was 'n hoefsmit en die gesin het na Teheran verhuis toe hy 'n jaar oud was. Hy het 130ste gekom in die landwye universiteitstoelatingseksamens en het in 1976 aan die Irannese Universiteit van Wetenskap en Tegnologie (IUST) ingeskryf as voorgraadse student in siviele ingenieurswese. Hy sit sy studies by dieselfde universiteit voort waar hy inskryf vir 'n meestersgraad in siviele ingenieurswese in 1984, die jaar waarin hy die Islamitiese Revolusionêre Wagkorps aangesluit het. In 1987 ontvang hy sy doktorsgraad in verkeers- en vervoeringenieurswese en -beplanning. Die nagraadse program was 'n spesiale program vir Revolusionêre Waglede wat deur die organisasie self befonds is. Na graduering word hy 'n professor by die departement siviele ingenieurswese by IUST.

Vroeë politieke loopbaan

Hy sluit in 1986 by die Islamitiese Revolusionêre Wagkorps aan gedurende die Iran-Irakoorlog. Na opleiding by die hoofkantoor is hy betrokke by buitelandse geheime operasies teen Kirkuk in Irak. Later word hy ook hoofingenieur van die sesde leër van die Islamitiese Revolusionêre Wagkorps en die hoof van die Korps se personeel in die westelike provinsies van Iran. Na die oorlog dien hy as vise-goewerneur en goewerneur van Maku en Khoy, 'n Adviseur tot die Minister van Kultuur en Islamitiese Voorligting, en die goewerneur van die nuut gevestigde Ardabilprovinsie van 1993 tot Oktober 1997.

Ahmadinejad bly 'n grootliks onbekende figuur in Irannese politiek tot hy as burgemeester van Teheran verkies word deur die Stadsraad van Teheran op 3 Mei 2003, na 'n 12% kiesersopkoms gelei het tot die verkiesing van konserwatiewe kandidate van die Alliansie van Bouers van Islamitiese Iran in Teheran. Gedurende sy Burgemeesterskap rol hy baie van die veranderings wat deur die vorige gematigde hervromingsgesinde burgemeesters terug en plaas skerp godsdienstige klem op die aktiwiteite van die kulturele sentrums wat deur vorige burgemeesters gestig is, en spreek hom ten gunste van aparte hysbakke vir mans en vrouens in die munisipale kantore en stel voor dat die liggame van die wat in die Iran-Irak oorlog gesterf het in die hoofstadspleine van Teheran begrawe moet word. Die soort aksies is gekoppel met klem op liefdadigheid, soos die verspreiding van gratis sop aan die armes.

As burgemeester van Teheran word Ahmadinejad ook bestuurder in beheer van die dagblad Hamshahri, en vervang hy redakteur Mohammad Atrianfar met Alireza Sheikh-Attar. Ahmadinejad dank Sheikh-Attar op 13 Junie 2005 af, 'n paar dae voor die presidensiële verkiesings omdat hy hom nie vir die amp ondersteun het nie. Hy vervang Sheikh-Attar met Ali Asghar Ash'ari, 'n vorige adjunkminister van Kultuur en Islamitiese Voorligting gedurende die ministerskap van Mostafa Mirsalim. Hy dank Nafiseh Kouhnavard, een van Hamshahri se joernaliste af, nadat hy Khatami uitvra oor "rooi lyne" van die regime en onwettige parallelle intelligensie agentskappe, 'n vraag wat Ahmadinejad nie as behoorlik beskou het nie.

Ahmadinejad is bekend daarvoor dat hy met president Mohammad Khatami rusie gehad het wat hom verhinder het om vergaderings van die Raad van Ministers by te woon, 'n voorreg wat gewoonlik aan burgemeesters van Teheran vergun word. Hy het Khatami in die openbaar van onkunde van die dag tot dag probleme van die algemene publiek beskuldig.

Ahmadinejad bedank uit die pos van burgemeester van Teheran na sy verkiesing tot die presidentskap. Sy bedanking word op 28 Junie 2005 aanvaar, en in September 2005 kies die Teheran Stadsraad Mohammad Bagher Ghalibaf met 8 uit 15 stemme as die 12de burgemeester van Teheran.

Presidentskap

Verkiesingsplatform

Ahmadinejad het gemengde seine gestuur oor sy planne vir sy presidentskap, wat deur sommige VSA-gebaseerde analiste beskou word as ontwerp om beide godsdienstig konserwatiewes en die laer ekonomiese klasse te lok. Sy veldtog slagspreuk was, "Dit is moontlik, en ons kan dit doen." (می‌شود و می‌توانیم).

In sy presidensiële veldtog volg Ahmadinejad 'n populistiese benadering waarin hy sy eie beskeie lewe beklemtoon en homself met Mohammad Ali Rajai, die tweede president van Iran vergelyk — 'n bewering wat teenstand van Rajai se familie uitgelok het. Ahmadinejad beweer dat hy beplan om 'n "toonbeeldregering vir die mense van die wêreld " in Iran te skep. Hy beskryf homself as 'n "beginselgeoriënteerde"; dit wil sê hy tree polities op gegrond op Islamitiese en revolusionêre beginsels. Een van sy doelstellings is om "petroleuminkomste op mense se tafels te plaas," waarmee hy verwys na die verspreiding van Iran se olie winste onder die armes.

Ahmadinejad was die enigste presidensiële kandidaat wat hom teen toekomstige betrekkinge met die VSA uitgespreek het. In 'n onderhoud met Islamitiese Republiek van Iran Uitsaaier 'n paar weke voor die verkiesings, beskuldig Ahmadinejad die Verenigde Nasies daarvan dat dit "eensydig, teen die Islamwêreld" is. Hy is openlik gekant teen die vetomag wat aan die vyf permanente lede van die VN Veiligheidsraad. In dieselfde onderhoud stel hy, "dit is nie vir 'n paar state om te sit en globale goedkeuring te veto nie. Sou so 'n voorreg aanhou voortbestaan moet die Moslemwêreld met 'n bevolking van byna 1,5 miljard die selfde voorreg aangebied word." Verder het hy Iranse kernprogram verdedig en "'n paar arrogante magte" daarvan beskuldig dat hulle Iran se nywerheid en tegnologiese ontwikkeling in die en ander velde wil belemmer.

Hy noem ook dat hy 'n uitgebreide program vir die bekamping van terrorisme het om buitelandse betrekkinge te verbeter en hy maak 'n beroep vir nouer bande met Iran se bure en die beëindiging van visumvereistes tussen state in die gebied, en stel dat "Mense vrylik moet reis waar hulle wil. Mense moet vryheid hê in hulle pelgrimstogte en toere."

Soos deur Ahmadinejad bevestig is, Ajatolla Mohammad Taghi Mesbah Yazdi, 'n senior kerklike uit Qom, President Ahmadinejad se ideologiese mentor en geestelike gids. Mesbah is die stigter van die Haghani denkskool in Iran. Hy en sy span het Ahmadinejad se veldtog vir die presidentsverkiesing in 2005 nou ondersteun.

Ahmadinejad word die President van Iran op 3 Augustus 2005 nadat hy die goedkeuring van die Opperleier Ajatolla Khamenei verkry. Tydens sy inhuldigingseremonie kus hy Khamenei se hand in betoning van sy lojaliteit aan hom. Die gebaar veroorsaak 'n opskudding in die nasionale media aangesien dit die eerste Iranse president is om Khamenei se hand te soen en die tweede Iranse president om 'n opperleier se hand te soen (die eerste was Rajai, wat Ajatolla Khomeini se hand gekus het). Ahmadinejad is teen sy verkiesing algemeen as Khamenei se protégé gesien.

In die eerste aankondiging van sy presidentskap, vra Ahmadinejad dat staatsamptenare nie sy foto en beelde in regeringskantore moet ophang nie maar eerder slegs die van Khomeini en Khamenei moet gebruik.

Ahmadinejad voltooi die seremonies wat vereis word om president te word op 6 Augustus, toe hy 'n gelofte voor die Majlis af lê waarvolgens hy Iran se nasionale instellings sal beskerm: Shi'a Islam, die Islamitiese Republiek, en die Grondwet. Van 3 Augustus tot 6 Augustus, tree Mohammad Reza Aref, Khatami se Eerste Vise-President as Waarnemende President op.

Antagonisme teenoor Israel

Ajatolla Khomeini in Mehrabad 1979

In Oktober 2005 lewer Ahmadinejad 'n toespraak waarin hy Sionisme teenstaan en sy antagonisme teenoor Israel duidelik maak. Hy ondersteun 'n stelling wat aan die Ajatolla Khomeini toegeskryf word dat die "besettingsregime" van die aarde af gevee moet word of geëlimineer moet word. Hy verwys ook na Israel as 'n "skandelike vlek [in] die Islamwêreld." Sy opmerkings word deur die hoof Westerse regerings, die Europese Unie, Rusland, die Verenigde Nasies Sekuriteitsraad en die VN Sekretaris-Generaal Kofi Annan veroordeel. Egiptiese, Turkse en Palestynse leiers spreek ook hulle misnoeë met Ahmadinejad se opmerkings uit.

In Desember 2005 maak Ahmadinejad ook verskeie omstrede uitlatings aangaande die Holocaust en die Staat van Israel, en verwys op 'n stadium na die Holocaust as 'n "mite" en hy kritiseer Europese wette teen Holocaust-ontkenning. Hy stel ook voor dat tot die mate wat die Holocaust moontlik wel gebeur het Europese land moet vergoed deur aan die Joodse mense grond te gee om 'n staat Europa (Duitsland, Oostenryk of ander lande), die VSA, Kanada of Alaska te vestig eerder as om "die onskuldige nasie van Palestina te laat betaal vir die misdaad." Die stellings word weereens deur baie wêreldleiers veroordeel.

Ahmadinejad se idees word ook in Iran gekritiseer. Haroun Yashayaei, die hoof van Iran se Joodse gemeenskap het byvoorbeeld in Januarie 2006 'n klagbrief teen Ahmadinejad uitgereik. Voormalige President Khatami het bevestig dat die Holocaust is 'n "historiese feit" is en die verband tussen die Holocaust en die vervolging van die Palestyne veroordeel.

Ondersteuning van Iran se kernprogram

Mohamed ElBaradei, hoof van die IAEA

Ahmadinejad is 'n uitgesproke ondersteuner van die Iranse kernprogram. Op 11 Januarie 2006 kondig Ahmadinejad aan dat Iran binnekort vreedsame kerntegnologie sal hê. Hy benadruk ook dat die vervaardiging van 'n kernbom nie die beleid van sy regering is nie.

Hy voeg ook by 'n Januarie 2006 konferensie in Teheran by: "'n Land, wat kultuur, logika en beskawing het, het nie kernwapens nodig nie. Die lande wat kernwapens wil hê is dié wat al hulle probleme met die gebruik van mag wil oplos. Ons nasie benodig nie sulke wapens nie." Ahmadinejad het ook "alle lande" uitgenooi om aan Iran se kernprojek deel te neem. In April 2006 kondig Ahmadinejad aan dat Iran suksesvol uraan verryk het tot op 'n stadium wat gepas is vir die kernbrandstofsiklus. In 'n toespraak voor studente en akademici in Mashar, sê hy:

Iran se voorwaardes het geheel en al verander toe dit 'n kernstaat geword het en dit kan nou met ander state uit dié standpunt praat.

Alhoewel Iran die vreedsame gebruik van kerntegnologie beklemtoon word die versekerings nie deur almal aanvaar nie en veral die VSA vermoed dat Iran beplan om kernwapens te vervaardig. In Februarie 2006 beëindig Iran alle vrywillige samewerking met die VN se wag oor kernsake, die IAEA, nadat die organisasie besluit om Iran na die sekuriteitsraad te verwys oor vrese dat die land besig is om 'n kernbom te bou. In terme van die besluit sou Iran voortgaan met die verryking van uraan en sou die land nie meer blitsinspeksies van kernfasiliteite deur die IAEA toelaat nie.

Die hoof van die IAEA Mohamed ElBaradei, doen op 28 April 2006, 'n spertyd wat aan Iran gestel is om sekere inligting oor die land se kernprogram te verskaf, verslag aan die Sekuriteitsraad dat Iran se kernprogram nie gestaak is nie en dat inligting oor sleutelaangeleenthede nie verskaf is nie. Op dieselfde dag bestempel die VSA Iran as openbare vyand nommer een, as die wêreld se mees aktiewe ondersteuner van terrorisme.