NG gemeente Hobhouse

Die NG gemeente Hobhouse is ’n gemeente in die Ring van Ficksburg van die Nederduitse Gereformeerde Kerk se Vrystaatse Sinode. Einde 2015 was hier 130 belydende en 26 dooplidmate, vergeleke met 230 en 55 sowat 30 jaar vantevore. Met sy stigting in 1913 was dit die 55ste gemeente in die Oranje-Vrystaat en die tweede van 16 wat in die dekade ná 1910 gestig is.

Aaanloop

Hobhouse se eerste of noodkerkie.

Die gemeente dra die naam van die Florence Nightingale van Suid-Afrika, Emily Hobhouse (1860–1926), wat veral onthou word vir die noodleniging wat sy tydens die Tweede Vryheidsoorlog onder die lydende en sterwende Boerevroue en -kinders in die konsentrasiekampe verrig het. Die dorpie Hobhouse is in 1912 aangelê op die plaas Poortjie en in die volgende jaar het dit munisipale status verkry. Om praktiese, opvoedkundige en ekonomiese redes is die aanleg van hierdie gemeenskap noodwendig gevind, maar pogings reeds van so vroeg as 1887 om ’n NG gemeente en dorp hier te stig, het telkens misluk. Hobhouse vorm ’n middelpunt tussen die gemeentes Wepener, Dewetsdorp, Thaba 'Nchu-Tweespruit en Ladybrand.

In 1905 is vergaderings gehou vir die oprigting van 'n kerkgeboutjie. Van die plase Fairhead, Groenkloof, Rozendale en Poortjie, is laasgenoemde die verkose standplaas vir dorp en kerkgebou. Ná die stigting van die dorp Hobhouse, is op 12 April 1913 ’n vergadering gehou waarop 'n komitee opdrag gekry het om reëlings vir stigting van die gemeente te tref. Dit is dan ook gedoen toe ooreenstemming tussen die Sentrale Ring (ds. P.S. van Heerden van Ladybrand, scriba) en die Suidelike Ring (ds. P.A.M. de Vos van Zastron, scriba) op 29 Augustus 1913 bereik is.

Stigting

Ds. P.P. van der Merwe, van 1915 tot 1923 Hobhouse se eerste predikant.

Volgens Ons Kerk Album, wat vier jaar later gepubliseer is, is die gemeente amptelik gestig op 25 September 1913. Tot konsulent is benoem ds. J.F. Marais (Wepener se leraar van 1910 tot '14 en weer van 1920 tot '30. Vir eers moes die "palenkerk" of tabernakel vir die eredienste diens doen. Hoewel die kerkraad saam met die gemeente heel gou die eerste stappe tot die bou van ’n kerkgebou en pastorie gedoen, ’n boukommissie aangestel en ’n tender van £3 000 aangeneem het, kon weens die uitbreek van die oorlog in Europa en die onluste in die Unie (soos Ons Kerk Album die 1914-rebellie beskryf), aan dié planne geen uitvoer gegee word nie en is besluit om ’n noodkerkie van sowat £900 te bou en ’n pastorie van sowat £1 000. Ds. P.J. Pienaar van Dewetsdorp het die hoeksteen van die eerste kerkie is op 24 Julie 1915 gelê.

Eerste jare

Ds. J.D. Gertenbach, die leraar van 1925 tot 1946.

Ds. J.H. van Wyk, leraar van 1957, toe hy sy emeritaat aanvaar, maar in 1958 het hy hertoegetree tot die bediening.

As eerste herder en leraar is prop. P.P. van der Merwe op 19 Junie 1915 plegtig georden en bevestig. Onder sy leiding is die noodkerkie op 13 November 1915 ingewy in die teenwoordigheid van ook di. N.J. van der Merwe (Wepener), P.J. Pienaar (Dewetsdorp) en eerw. C.J. Van R. Smit (Wepener). Die inwyding van die pastorie het gevolg op 27 April 1916.

Ná agt jaar van vrugbare arbeid het ds. Van der Merwe van die gemeente afskeid geneem. Vervolgens is eerw. prop. J.D. Gertenbach in 1925 hier bevestig om ná 22 jaar van vrugbare diens na die gemeente Malopo te vertrek. Die gemeente se derde leraar, ds. J.H. van Wyk, is in 1948 deur sy vader, ds. T.I. van Wyk (Rietbron), en neef ds. J.H. van Wyk (Kraaifontein), georden en bevestig.

Suid-Afrika se derde staatspresident, dr. N.J. Diederichs, sen. J.N. le Roux, eerw. B. van W. Zietsman en prof. dr. C. Badenhorst is seuns van die gemeente. Jan Diederichs (vader van dr. Diederichs) was 30 jaar lank scriba van die gemeente.

Sending

Sedert die stigting van die gemeente is hier sendingwerk gedoen en is baie vrug afgewerp onder die bekwame leiding van eerww. W.H. Scott, J.A.J. Steenkamp, V. du Plessis en J.L. du Rand. As vrug het reeds teen omstreeks 1950 onder meer 'n pragtige kerk en sewe skole hier gestaan. 'n Tak van die OVSB is in 1916 en van die OVV (Oranje-Vrouevereniging) in 1931 gestig.

Enkele leraars

Philip Petrus van der Merwe, 1915 – 1923
Jan Diedeliff Gertenbach, 1925 – 1946
Johannes Hendrik van Wyk, 1948 – 1957

Bronne

(nl) Maeder, ds. G.A. en Zinn, Christian. 1917. Ons Kerk Album. Kaapstad: Ons Kerk Album Maatschappij Bpkt.
(af) Olivier, ds. P.L. (samesteller), Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers, 1952.
(en) Raper, Peter Edmund. 2004. New Dictionary of South African Place Names. Johannesburg & Cape Town: Jonathan Ball Publishers.

Eksterne skakels

(en) Nog foto's van die kerkgebou op die webtuiste artefacts.co.za. URL besoek op 9 April 2016.