Saint-Denis, Seine-Saint-Denis

Hierdie artikel handel oor die stad in Europese Frankryk. Vir die hoofstad van Réunion, sien Saint-Denis, Réunion.

Saint-Denis is 'n stad sowat 9 kilometer noord van Parys se stadsentrum en in die Franse département Seine-Saint-Denis geleë. Saint-Denis dien as die sub-prefektuur van dié département en is die setel van die arrondissement Saint-Denis.

Saint-Denis, Parys
Kaart	Wapen
	Vlag
Land	Frankryk
Région (gewes)	Île-de-France
Département	Seine-Saint-Denis
Koördinate	48°56′N 2°21′O
Stigting	Voor 2de eeu n.C.
Oppervlakte:
- Totaal	12,36 vk km
Hoogte bo seevlak	23–46 m
Bevolking:
- Totaal (2019)	112 852
- Bevolkingsdigtheid	9 100/vk km
Tydsone	UTC +1 (MEST)
- Somertyd	UTC +2 (MEST)
Burgemeester	Mathieu Hanotin
Amptelike webwerf	Saint-Denis

Saint-Denis huisves die koninklike nekropolis van die plaaslike basiliek en was vroeër ook die setel van sy abdy. Die stad is 'n voormalige nywerheidsentrum in Parys se noordelike voorstadgordel, maar ondergaan tans 'n ekonomiese transformasie. Saint-Denis se inwoners is merendeels Moslem-immigrante uit voormalige Franse kolonies.

Geskiedenis

Die heilige Dionisius (Saint-Denis)

Saint-Denis is vernoem na die eerste biskop van Parys, Dionisius (Frans: Denis) wat omtrent 250 tydens die Christenvervolgings van die Romeinse keiser Valerianus op die huidige Paryse Montmartre-heuwel 'n marteldood gesterf het. Hy was volgens die oorlewerings van Gregorius van Tours (6de eeu) een van die sewe biskoppe wat onder die heerskappy van keiser Decius vir sendingwerk na Gallië gestuur is. 'n Ou legende oor sy dood beweer dat hy ná sy onthoofding self na sy graf op die Gallo-Romeinse dorp Catolacus se begraafplaas geloop en daarby sy hoof in sy hande gedra het.

In die 5de eeu het die heilige Geneviève 'n kapel oor sy graf laat oprig wat vinnig tot 'n bedevaartsoord ontwikkel het. Hierdie kapel was die eenvoudige voorloper van latere kerkgeboue en die plaaslike klooster en tegelykertyd die bakermat van die huidige stad.

Dionisius se sterflike oorskot is vanaf die 6de eeu in die Benediktynse klooster van Saint-Denis bewaar. Die Dionisius-kult het orals in Frankryk gewild geraak, en hy het uiteindelik die beskermheilige van Frankryk geword. Saint-Denis! was in die Middeleeue ook die slagkreet van Franse ridders.

Saint-Denis as 'n geestelike sentrum

Die abdy van Saint-Denis was een van die beduidendste geestelike sentrums in die Frankiese en Franse koninkryke. Onder die heerskappy van koning Dagobert het dit 'n belangrike rol in die geestelike lewe van die Frankiese Ryk gespeel en is deur Dagobert van besondere voorregte en omvangryke landbesit naby Parys voorsien.

Pragtige glasvensters in die koor van die katedraal Saint-Denis

Die kerk, 'n primitiewe basiliek, is in koninklike opdrag opgerig, en volgens sy wens is Dagobert hier ter ruste gelê. Dit het later as die tradisionele begraafplaas van die Merovingiese koningshuis en latere Franse dinastieë gedien.

Die klooster het ook onder die Karolingiese heersers 'n beduidende godsdienstige sentrum gebly, en ook Karel Martel is hier ter ruste gelê. Onder die heerskappy van Karel die Grote is landgoedere dwarsoor Frankryk aan die abdy geskenk, terwyl Fulrad (omtrent 710-784), een van die leidende persoonlikhede aan Karel se hof, as ab benoem is.

Die verering van die heilige Dionisus is tot 'n landswye kultus ontwikkel, en die Franse konings het die abdy se vlag, die Oriflamme, oorgeneem. Fulrad het die klooster se rol as geestelike sentrum verder uitgebou en die verering van die heilige Dionisus gelykgestel aan dié van Dionisios Areopagites, die eerste biskop van Athene wat volgens oorlewerings deur Paulus bekeer is.

Fulrad se leerling en opvolger Hildoeïn het die werk van sy leermeester voortgesit en van Saint-Denis in die 9de eeu die geestelike en kulturele sentrum van Frankryk gemaak. Bekende persoonlikhede soos Hinkmar van Reims en Johannes Scotus Erigena was hier as leermeesters werksaam.

Die bloeitydperk en die geboorte van die Gotiese boustyl

Die basiliek se nekropolis

In die 10de eeu en 11de eeu het Saint-Denis sy leidende posisie kwytgeraak en eers onder ab Adam (1096–1122) weer 'n opswaai beleef. Adam het rondom die klooster 'n stedelike nedersetting laat stig wat tot 'n ekonomiese sentrum gegroei het en in die tydperk tussen die 11de en 15de eeu as die gasheerstad van belangrike beurse opgetree het. Koopmanne van dwarsoor Europa en uit die Bisantynse Ryk het 'n besoek aan die stad se markte afgelê.

Onder ab Suger het Saint-Denis sy grootste bloeitydperk beleef waartydens die klooster se invloed vergroot en sy onafhanklikheid bevestig is, en gedurende sy ampstermyn tussen 1122 en 1151 het hy die basiliek vanaf 1144 volgens 'n nuwe boukundige styl laat herbou – dit was die geboorte van die Gotiese argitektuur, en die katedraal van Saint-Denis het geskiedenis gemaak as die eerste Gotiese katedraal in Europa. Die klooster is tot koninklike kerk verklaar en het tot die sentrum van die koninklike geskiedskrywing ontwikkel. In die 13de eeu is Suger se boubedrywighede deur die argitek Pierre de Montreuil (omtrent 1200–1266) voltooi; die kerk is vergroot en as die begraafplaas van die Franse konings uitgebou.

Die tydperk van die 14de tot die 18de eeu

Die grafmonument van koning Lodewyk XVI en sy eggenote Marie-Antoinette in die basiliek van Saint-Denis

Die Honderdjarige Oorlog met Engeland het tot groot verwoestings in Saint-Denis gelei. Die stad is beleër en beset, en sy bevolking het van 10 000 tot 3 000 gekrimp.

In 1593 het die latere Hendrik IV in die plaaslike basiliek sy Protestantse geloof afgesweer om sodoende die Franse koningstroon te kan bestyg. Onder die heerskappy van koning Lodewyk XV is talryke kloosters in Saint-Denis gestig; die koning het veral belang in die stad gestel nadat sy eie dogter Louise by die plaaslike Karmeliete-orde aangesluit het. In die ou abdy is nuwe geboue voltooi, terwyl in die Karmeliete-klooster 'n nuwe kapel ingewy is.

Die nywerheidsomwenteling in die 18de en 19de eeu

In die 18de eeu is die nywerheidsomwenteling met die oprigting van Saint-Denis se eerste fabriek ingelui wat geverfde linnegoed vervaardig het. Die industrialisering het die stad se gesig ná die woelinge van die Franse Rewolusie uiteindelik heeltemaal verander. In 1824 is die plaaslike kanaal geopen, en met die bou van die eerste spoorweglyn in 1843 het groot nywerhede hulle veral in die La Plaine-buurt begin vestig.

Met die vinnige industrialisering het ook Saint-Denis se geskiedenis as 'n werkersstad 'n aanvang geneem, en Saint-Denis het as die ville rouge ("rooi stad") 'n belangrike rol in die politieke bewegings van die destydse werkersklas gespeel. In 1892 het die inwoners hul eerste Sosialistiese stadsregering verkies – 'n opspraakwekkende gebeurtenis wat 'n nasionale simbool geword het.

Die 20ste eeu

Die Canal Saint-Denis en die Stade de France

Saint-Denis was ook gedurende die 1920's 'n sentrum van sosiale bewegings. Sy burgemeesters was nou gewoonlik lede van die Kommunistiese Party van Frankryk (Parti Communiste).

Die woonbuurt Cité des Cosmonautes

Die tydperk ná die Tweede Wêreldoorlog was 'n periode van heropbou. Die argitek André Lurçat het die eerste cités laat oprig – woonbuurte met moderne woonstelblokke, wat destyds as sosiale behuisingsprojekte met vooraanstaande argitektuur geassosieer is. Die vernuwing van die stadskern is ook volgens nuwe moderne boustyle deurgevoer en het gepaard gegaan met 'n program van argeologiese opgrawings wat oor 'n tydperk van sewentien jaar plaasgevind het.

In 1976 is die Paryse moltreinnetwerk tot by Saint-Denis se middestad uitgebou, terwyl ook die nuwe Park van die Erelegioen vir die publiek geopen is. Saint-Denis het met die inwyding van die nuwe sakesentrum Basilique ook sy tradisionele rol van handelsentrum herbevestig. Die eerste tremspoor in die gewes Île-de-France is in Desember 1992 in Saint-Denis geopen.

Op 19 Oktober 1993 is die besluit geneem om die nuwe nasionale stadion Stade de France met 80 000 sitplekke in Saint-Denis op te rig. Die stadion is op 28 Januarie 1998 met die Vyf-Nasies-sokkertoernooi ingewy. In Junie en Julie van dieselfde jaar het nege wedstryde van die Sokker-Wêreldkampioenskap in die Stade de France plaasgevind.

Die bou van die nuwe stadion het met belangrike infrastruktuurprojekte gepaard gegaan, waaronder die lank verwagte oordakking van die A1-motorsnelweg in La Plaine, die bou van twee nuwe stasies vir die Paryse metropolitaanse gebied se openbare vervoerstelsel RER en die verlenging van die moltreinlyn 13 tot by die Universiteit van Parys 8.

Sport

Die Stade de France met 'n kapasitiet van 81 338 word vir beide rugby en sokker gebruik

Saint-Denis het veral danksy die Franse nasionale stadion Stade de France internasionale bekendheid verwerf. Dié stadion huisves gereeld tuiswedstryde van beide die die Franse nasionale rugbyspan en sokkerspan. Die Stade de France word tydens die Sesnasies-toernooi as Frankryk se tuisstadion gebruik. Saint-Denis was een van die Franse gasheerstede tydens die FIFA Sokker-Wêreldbekertoernooi in 1998, Rugbywêreldbeker 1999, FIFA Sokker-Konfederasiebeker in 2003, Rugbywêreldbeker 2007, Europese Sokkerkampioenskap 2016 en Rugbywêreldbeker 2023. Tydens die Olimpiese Somerspele 2024 sal hier weer wedstryde beslis word.

Bronne

• Grabois, Aryeh: Medieval Civilization. An Illustrated Encyclopaedia. Jerusalem: G.G. The Publishing House Ltd.; Enzyklopädie des Mittelalters. Frankfurt am Main: Athenäum Verlag
• Die amptelike webwerf van Saint-Denis: Saint-Denis

Eksterne skakels

• (en) Toerisme-inligting oor Saint-Denis op Wikivoyage
• (fr) Amptelike webwerf