Wikipedia

Biografie van Salvador Dalí

(Aangestuur vanaf Salvador Dalí i Cusí)

   Hierdie artikel behoort versmelt te word met Salvador Dalí.
Maak seker om die inhoud te skuif na die bladsy wat reeds aan Wikidata gekoppel is!
Indien altwee gekoppel is, sien hier.

Salvador Dalí was 'n Spaanse kunstenaar en een van die belangrikste skilders van die 20ste eeu. Sy lewensloop begin met sy geboorte op 11 Mei 1904, in Katalonië, Spanje, alhoewel daar 'n paar gebeurtenisse vóór sy geboorte plaasgevind het wat tot sy bestaan gelei het.

Salvador Dalí
Salvador Dalí in 1939
Gebore
Salvador Domingo Felipe Jacinto Dalí i Domènech

11 Mei 1904
Figueres, Katalonië, Spanje
Sterf23 Januarie 1989 (op 84)
Figueres, Katalonië, Spanje
NasionaliteitVlag van Spanje Spanje
BeroepSkilder, grafiese kunstenaar, skrywer, beeldhouer en setontwerper
EggenootGala Dalí (Elena Ivanovna Diakonova)
Ouer(s)Salvador Dalí i Cusí
Felipa Domenech Ferrés

Sy moeder: Felipa Domènech Ferrés

wysig

Felipa Domènech Ferrés (1874 – 6 Februarie 1921) was die moeder van die surrealistiese kunstenaar Salvador Dalí. Felipa Domenech was die eerste kind van Anselm Domenech Serra, wat in 1887 op sewe-en-veertig jarige ouderdom gesterf het, en Maria Anna Ferres Sadurni. Haar vader was 'n kramery invoerder wat ekstensief in Frankryk gereis het. Felipa se geboorte is in 1877 gevolg deur die van haar broer Anselm en haar suster Catalina in 1884.[1]

Felipa Domènech is op 29 Desember 1900 met Dalí se vader, Salvador Dalí i Cusí, 'n middelklas-advokaat en notaris,[2] in Barcelona in die Nuestra Senora de la Merced kerk getroud. Die egpaar het in Figueres gewoon en Felipa, was na 'n paar weke na die huwelik reeds verwagtend met hulle eerste kind, Salvador Dalí se ouer broer, wat ook Salvador genoem is.[1] Die eerste Salvador is op 12 Oktober 1901 gebore. Hy sterf egter op 1 Augustus 1903 aan gastro-enteritis, nege maande voor die geboorte van die beroemde kunstenaar op 11 Mei 1904. Felipa skenk in 1907 geboorte aan die kunstenaar se suster Anna Maria. Op vyfjarige ouderdom het Dalí se ouers hom na sy broer se graf geneem en aan hom vertel dat hy die reïnkarnasie van sy broer was,[3] iets wat Dalí mettertyd begin glo het.[4] Ana Maria sou die model wees vir baie van Dalí se skilderye totdat hy sy vrou Helena Diakonova, wat as "Gala" sou bekend staan, ontmoet het. Ana Maria het in 1949 'n boek gepubliseer met die titel Salvador Dali, Visto Por Su Hermana (Dalí Soos Gesien Deur sy Suster).[5] Die uitgee van die boek sou tot 'n breuk in die verhouding tussen broer en suster lei aangesien Ana Maria se biografie nie ooreengekom het met Dalí se eie weergawe wat hy versigtig gekonstrueer het nie.[6]

Felipa Domènech was afkomstig uit 'n gesien wat versierde waaiers, dosies en ander objets d'art verkoop het. Na haar huwelik met Salvador Dalí i Cusí het sy opgehou om in die familiebesigheid te werk maar sou haar jong seun amuseer deur was figure uit gekleurde kerse te maak. Sy het ook sy kreatiwiteit ondersteun en was blykbaar trots op dié se kindertekeninge.[7]

Felipa was 'n vrome katoliek, terwyl Dalí se vader 'n geswore ateïs was. Dalí sou aanvanklik sy vader se oortuiginge aanneem. Hoewel hy nooit besonder godsdienstig sou word nie het hy later godsdienstige temas in sy kuns gebruik. In 1958 is hy 'n ontmoeting met Pous Pius XII gegun waartydens hy 'n klein replika van Die Madonna van Lligathawe oorhandig het. Hy het ook probeer om pouslike toestemming te kry om met sy metgesel Gala Eluard te trou en van tyd tot tyd nagmaal bygewoon.[8]

Felipa Domenech sterf op 6 Februarie 1921 aan kanker.[9] Haar man en Dalí se vader, Salvador Dalí i Cusí, trou die volgende jaar met haar jonger suster Catalina.[10]

Die jong Dalí, wat toe slegs 16 was, is diep getref deur Felipa se dood. In sy outobiografie skryf hy: "Dit was die grootste terugslag wat ek in my lewe ondervind het, ek het haar aanbid. . . . Ek het aan myself belowe dat ek my moeder uit die dood en lotsbestemming sou gryp met die swaarde van lig wat eendag wild om my glorieryke naam sou skyn!" Agt jaar na haar dood sou hy egter 'n buitelyn van Christus in 'n inktekening skets waaroor hy woorde sou krap waarin hy skryf oor spoeg op sy moeder se portret. Dalí se bedoeling was egter waarskynlik om 'n antigodsdienstige stelling te maak eerder as om sy moeder te beledig. Sy vader was egter erg verontwaardig en het hom sy huis belet.[7]

Sy vader: Salvador Dalí i Cusí

wysig

Salvador Dalí i Cusí (25 Oktober 1872 – 21 September 1950) was die vader van die beroemde kunstenaar Salvador Dalí.

Salvador Dalí i Cusí was die oudste seun van Gal Josep Salvador en Teresa Cusi Marco. Sy jonger broer Rafael Narciso Jacinto is op 23 Januarie 1874 gebore. Hy het ook 'n suster, Aniceta Francisca Ana, gehad wat op 25 Julie 1871 gebore is, maar voor hy gebore is, gesterf het. Salvador Dalí i Cusí se moeder, Teresa Cusi Marco, was reeds getroud toe sy en Gal Josep Salvador begin uitgaan het. Die dogter en twee seuns is dan ook buite die eg gebore en die egpaar het eers getrou nadat Teresa se vervreemde man, Pedro Berta, twee maande na Rafael Narciso Jacinto gebore is, oorlede is. Dit is egter van die nageslagte weerhou.[1]

Salvador Dalí i Cusí en sy broer is op die visserdorpie Cadaques, Opper-Emporda in Katalonië, gebore en het tot hy tien was daar gebly. Omstreeks 1881 het Gal Dali die gesin egter na Barcelona laat trek; oënskynlik omdat hy die tramuntana nie meer kon verdra nie. Die tramuntana was 'n hewige Noordewind wat deel was van die lewe in Opper-Emporda. 'n Ander rede vir die verhuising, was moontlik dat Salvador, wat toe tien was, in September 1882 met sy bachillerato (baccalaureat) moes begin wat slegs moontlik was aan 'n sekondêre staatskool. In Barcelona het Gal Dali die meeste van sy geld op die aandelebeurs belê. Nadat die beurs in duie gestort het en Gal groot geld verloor het, pleeg hy in April 1886 op ses-en-dertig-jarige ouderdom selfmoord.[1]

Die broers Salvador en Rafael het hulle aangesluit by ondersteuners van 'n federale bedeling vir Katalonië en was vurige voorstanders van die Katalaanse taal. Albei was ook uitgesproke anti-kerklike ateïste. Salvador het veertig jaar later sy standpunt tydens die Spaanse Burgeroorlog verander waarna hy 'n vurige Katoliek geword het. Die broers het hulle Katalaanse passie aan hulle kinders, Salvador Dalí Cusi, Salvador en Anna Maria Dalí en hulle niggie, Rafael se dogter Montserrat Dali.[1]

Salvador Dalí Cusi het sy bachillerato in Oktober 1888 voltooi en by die regsfakulteit aan die Universiteit van Barcelona ingeskryf terwyl sy broer twee jaar later medies begin studeer het. In 1893 ontvang Salvador Dali Cusi sy graad in die regte waarna hy 'n tyd lank in die aktekantoor werk en deeltyds vir die Serraclara-familie. In 1898 slaag sy aansoek om notaris te word. In April 1900 slaag hy word hy na aanmoediging van 'n skool en universiteitsvriend, Josep (`Pepito') Pichot Girones, notaris in Figueres.[1]

Op 29 Desember 1900 trou Salvador Dalí i Cusí met Felipa Domènech Ferrés, die dogter van 'n krameryinvoerder in Barcelona in die Nuestra Senora de la Merced-kerk. Die egpaar het in Figueres gewoon en Felipa, was na 'n paar weke na die huwelik reeds verwagtend met hulle eerste kind, Salvador Dalí se ouer broer, wat ook Salvador genoem is.[1] Die eerste Salvador is op 12 Oktober 1901 gebore. Hy sterf egter op 1 Augustus 1903, nege maande voor die geboorte van die beroemde kunstenaar op 11 Mei 1904. Felipa skenk in 1907 geboorte aan die kunstenaar se suster Anna Maria. Op vyfjarige ouderdom het Dalí se ouers hom na sy broer se graf geneem en aan hom vertel dat hy die reïnkarnasie van sy broer was,[3] iets wat Dalí mettertyd begin glo het.[11] Ana Maria sou die model wees vir baie van Dalí se skilderye totdat hy sy vrou Helena Diakonova, wat as "Gala" sou bekend staan, ontmoet het. Ana Maria het in 1949 'n boek gepubliseer met die titel Salvador Dali, Visto Por Su Hermana (Dalí Soos Gesien Deur sy Suster).[5] Die uitgee van die boek sou tot 'n breuk in die verhouding tussen broer en suster lei aangesien Ana Maria se biografie nie ooreengekom het met Dalí se eie weergawe wat hy versigtig gekonstrueer het nie.[12]

Salvador Dalí i Cusí se vrou Felipa Domenech sterf op 6 Februarie 1921 aan kanker.[13] Hy trou die volgende jaar met haar jonger suster Catalina Domènech Ferrés.[14]

In die somer van 1929 ontmoet die jonger Salvador Dalí sy toekomstige vrou en lewensmaat, Helena Diakanoff Devulina, beter bekend as Gala. Gala was op die stadium getroud met Paul Éluard. Salvador Dalí i Cusí was ontsteld oor die verhouding wat tussen Gala en die jonger Dalí ontwikkel het en sy seun se eksentrieke gedrag, dat hy om beskryf het as "'n verdorwe seun waarop jy nie vir enige iets kan vertrou nie". Salvador Dalí i Cusí verban sy kunstenaarseun permanent uit die familiehuis.[15]

In 1948 is Salvador Dalí i Cusí met sy dogter Anna Maria versoen.

Salvador Dalí

wysig

Vroeë lewe

wysig

Dalí is gebore op 11 Mei 1904, 08:47 v.m. (MGT)[16] in die dorp Figueres, in die Empordà-streek naby die Franse grens in Katalonië, Spanje.[17] Dalí se ouer broer, ook genaamd Salvador (*12 Oktober 1901), het nege maande tevore op 1 Augustus 1903 aan gastro-enteritis gesterf. Sy vader, Salvador Dalí i Cusí, was 'n middelklas-advokaat en notaris.[2] Salvador Dalí i Cusí is op 29 Desember 1900 met Dalí se moeder Felipa Domenech getroud in Barcelona in die Nuestra Senora de la Merced kerk.[1] Op vyfjarige ouderdom het Dalí se ouers hom na sy broer se graf geneem en aan hom vertel dat hy die reïnkarnasie van sy broer was,[3] iets wat Dalí mettertyd begin glo het.[18] Van sy broer het Dalí gesê: "...[ons] het op mekaar gelyk soos twee druppels water, maar ons het verskillende weerkaatsings gehad" en "hy was tien teen een 'n eerste weergawe van myself, maar te veel in die absolute voorgestel".[19]

Dalí het ook 'n suster gehad, Ana Maria, wat drie jaar ouer as hy was.[2] Sy het in 1949 'n boek gepubliseer met die titel Salvador Dali, Visto Por Su Hermana ("Salvador Dalí, soos gesien deur sy suster).[5] Dalí se jeugvriende het die toekomstige sokkerspelers Emilio Sagi Liñan en Josep Samitier ingesluit: tydens vakansies by die Katalaanse oord Cadaqués, het die drie gereeld saam sokker gespeel.

Dalí het as kind 'n tekenskool bygewoon. In 1916 het hy ook moderne skilderkuns ontdek tydens 'n somervakansie by Cadaqués saam met die familie van Ramon Pichot, 'n plaaslike skilder wat gereelde uitstappies na Parys onderneem het.[2] In die volgende jaar, 1917, het Dalí se pa 'n uitstalling van sy houtskooltekeninge by hul familiehuis gereël. Sy eerste openbare uitstalling was in die Munisipale Teater in Figueres in 1919.

Dalí se moeder het in 1921 aan borskanker gesterf. Volgens Dalí was sy moeder se dood "die grootste terugslag wat ek in my lewe ervaar het. Ek het haar aanbid . . . ek kon myself nie versoen met die verlies van 'n wese op wie ek staatgemaak het om die onvermydelike vlekke op my siel onsigbaar te maak nie".[20] Na haar dood het Dalí se pa met sy oorlede vrou se suster getrou (Dalí se tante dus). Dalí het nie wrokgevoelens jeens dié huwelik gekoester nie, aangesien hy 'n groot liefde en respek vir sy tante gehad het.[2]

Madrid en Parys

wysig
 
Die groot-oog gesigte van Dalí en mede-surrealistiese skilder, Man Ray, in Parys op 16 Junie, 1934. Foto deur Carl van Vechten.

Dalí het in 1922 na die Residencia de estudiantes ("studentewoning") in Madrid verhuis[2] en daar aan die San Fernando-skool vir skone kunste gestudeer. Met 'n slanke figuur en 'n lengte van 1,72 meter is Dalí as eksentriek beskou met sy lang hare en die dra van 'n jas, sykouse en kniebroeke wat 'n eeu terug in die mode was. Dit was egter sy skilderye, waarin hy met kubisme geëksperimenteer het, wat sy medestudente se aandag die meeste getrek het. In hierdie vroeë kubistiese werke blyk dit egter dat hy die beweging nie heeltemal verstaan het nie. Die teorie word ondersteun deurdat sy enigste inligting rakende die kubistiese beweging afkomstig was van 'n paar artikels uit tydskrifte en 'n katalogus wat aan hom gegee is deur Pichot. Daar was ook geen ander kubistiese skilders in Madrid in hierdie tyd nie.

Dalí het ook met Dada geëksperimenteer en sou vir die res van sy lewe daardeur beïnvloed word. By die San Fernando-skool vir Skone Kunste het hy 'n noue vriendskap met die filmmaker Luis Buñuel en die digter Federico García Lorca aangeknoop. Daar word ook geglo dat daar moontlik 'n romantiese verhouding tussen Dalí en Lorca ontstaan het.[21]

Dalí is in 1926 geskors van die akademie, kort voor sy eindeksamens, na hy verklaar het dat geen lid van die fakulteit bekwaam genoeg is om hom te eksamineer nie.[22] Uit die foutlose, realistiese Mandjie met brood (1926), blyk dit dat Dalí egter teen die tyd reeds sy verfvaardighede bemeester het.[23] Hy het in dieselfde jaar sy eerste besoek aan Parys gebring, waar hy Pablo Picasso ontmoet het. Dalí het Picasso aanbid en was self ook reeds gunstig aan Picasso beskryf deur Joan Miró. Namate Dalí sy eie styl ontwikkel het, is 'n aantal van sy werke die daaropvolgende paar jaar sterk deur Picasso en Miró beïnvloed.

 
'n Selfportret deur Diego Velázquez. Dalí het sy ikoniese snor op dié van Velázquez gebaseer.

Sommige aspekte van Dalí se werk wat hom sy hele lewe sou by bly was reeds merkbaar in die 1920's. Dalí het enige en alle invloede van alle kunsstyle wat hy kon vind, verorber en dan werke geproduseer wat strek van akademies klassieke werke tot die werke wat as avant-garde beskryf is,[24] somtyds in verskillende werke en somtyds gekombineerd. Uitstallings van sy werke in Barcelona het baie aandag getrek en 'n mengsel van lof en verwarde debatte van die kritici.

Dalí het 'n flambojante snor gekweek, wat deel van sy ikoniese beeld sou word: 'n invloed van die snor van die sewentiende-eeuse Spaanse meesterskilder Diego Velázquez.

1929 tot die Tweede Wêreldoorlog

wysig

Dalí het in 1929 saam met die surrealistiese filmregisseur Luis Buñuel gewerk aan die kort film, Un chien andalou ("'n Andalusiese hond"). Hy was hoofsaaklik verantwoordelik om Buñuel te help skryf aan die draaiboek. Dalí sou later beweer dat hy meer betrokke was by die verfilming, maar dié bewering word nie ondersteun deur ander destydse vertellings omtrent die projek nie.[25] Hy het ook in daardie jaar sy muse, inspirasie en toekomstige vrou, Gala, ontmoet.[26] Gala is gebore as Helena Dmitrievna Deluvina Diakonova, 'n Russiese immigrant wat elf jaar ouer as Dalí was. Met hul ontmoeting was sy egter reeds getroud met die surrealistiese digter Paul Éluard. Dalí het ook in 1929 belangrike professionele uitstallings gehad en het homself amptelik by die surrealistiese groep kunstenaars in die Montparnasse-kwartier in Parys aangesluit (alhoewel sy werk reeds swaar deur surrealisme beïnvloed was vir die afgelope twee jaar). Die surrealiste was opgewonde oor wat Dalí die "paranoïese-kritiese metode" genoem het: om toegang tot die onderbewussyn te verkry vir beter kunssinnige kreatiwiteit.[2]

In 1931 het Dalí een van sy bekendste werke geskep, La persistencia de la memoria of "Die volharding van herinnering".[27] Die werk is bekend vir sy surrealistiese beelde van sagte, verwelkte sakhorlosies. Die algemene interpretasie van die werk is dat die sakhorlosies die nosie dat tyd rigied en deterministies is, afkraak. Hierdie denkwyse word ook ondersteun deur ander beelde in die skildery, soos 'n wyd-uitgebreide landskap en die miere en vlieg wat die ander horlosies verorber.[28]

Dalí en Gala, wat sedert 1929 saamgewoon het, trou in 1934 tydens 'n burgerlike seremonie (hulle sou in 1958 tydens 'n Katolieke seremonie hertrou).

Dalí het ook in die tydperk 'n vriend van die geskiedkundige en wetenskaplike Alexandre Deulofeu geword.

In 1936 het Dalí deelgeneem aan die London International Surrealist Exhibition. Sy lesing, getiteld Fantomes paranoiaques authentiques, was gelewer met Dalí geklee in 'n duikpak.[29] Na Francisco Franco aan bewind gekom het in die nasleep van die Spaanse Burgeroorlog, was Dalí een van die min Spaanse intellektuele wat die nuwe regering ondersteun het. Wat politiek aanbetref, het dit het hom oneens gemaak met sy hoofsaaklik Marxistiese mede-surrealistiese skilders en het dit gelei tot sy uiteindelike amptelike skorsing uit hierdie groep.[26] Dalí se reaksie? Le surréalisme, c'est moi: "ek is (die) surrealisme".[22] André Breton het vervolgens die anagram "avida dollars" (van "Salvador Dalí") geskep wat min of meer vertaal na "gretig vir dollars".[30] Breton het hierdie term gebruik om na Dalí te verwys ná sy skorsing; die res van die groep het van Dalí slegs in die verlede tyd gepraat, asof hy dood is. Die surrealistiese beweging en die verskeie lede wat daaraan behoort het (soos Ted Joans), het volgehou met uiters brutale polemiek teen Dalí tot en met sy dood en selfs daarna. Met die ingang van die Tweede Wêreldoorlog in Europa in 1940, het Dalí en Gala na die Verenigde State verhuis, waar hulle vir agt jaar gewoon het. In Amerika het Dalí teruggekeer na die beoefening van 'n Katolieke geloof. In 1942 het hy sy outobiografie, The Secret Life of Salvador Dalí, gepubliseer.

Latere jare in Katalonië

wysig
 
Die Dalí Teater en Museum in Figueres.

Met die ingang van 1949 het Dalí na sy geliefde Katalonië teruggekeer en die res van sy lewe daar spandeer. Dat hy in Spanje gewoon het terwyl Franco aan bewind was, het kritiek uitgelok van progressiewes en baie ander kunstenaars.[31] Op grond hiervan is dit moontlik dat sommige van die algemene verwerping van Dalí se latere werke as gevolg van politiek was, eerder dan die eintlike meriete van die werke self. In 1959 het André Breton 'n uitstalling georganiseer, getiteld Homage to Surrealism ("Huldebetuiging aan surrealisme"), ter viering van die 40-jarige herdenking van surrealisme. Die uitstalling het werke deur Salvador Dalí, Joan Miró, Enrique Tábara en Eugenio Granell ingesluit. Met die International Surrealism Exhibition ("Internasionale surrealisme-uitstalling") in New York in 1960, het Breton driftig geveg teen die insluiting van Dalí se Sistine Madonna.[32]

Later in sy loopbaan het Dalí hom nie beperk tot skilder nie, maar geëksperimenteer met talle ongewone of nuwe media en prosesse: hy het bulletistiese werke gemaak, 'n proses waartydens ink op 'n blanko doek geskiet word,[33] en was onder die eerste kunstenaars wat holografie in kuns gebruik het.[34] Verskeie van sy werke sluit optiese illusies in. In sy latere jare het jonger kunstenaars soos Andy Warhol beweer dat Dalí 'n belangrike invloed op popkuns uitgeoefen het.[35] Dalí het ook ywerig belanggestel in die natuurwetenskappe en wiskunde. Dit word in verskeie van sy skilderye verbeeld, vernaamlik in die 1950's toe hy sy onderwerpe geskilder het bestaande uit renosterhorings, wat op gewyde geometrie dui (aangesien die renoster se horing volgens 'n logaritmiese spiraal groei) en kuisheid (aangesien Dalí die renoster met die Maagd Maria verbind het).[36] Dalí was ook gefassineer deur DNS en die hiperkubus, 'n 4-dimensionele kubus wat in die skildery Kruisiging (Corpus Hypercubus) voorkom.

Die werke wat Dalí na die Tweede Wêreldoorlog geskep het, het die kentekens van tegniese vaardigheid en 'n belangstelling in optiese illusies getoon. Dalí se Katolieke geloof het steeds sterker geword en hy was tot so 'n mate geïnspireer deur die skok van Hirosjima, dat hy na hierdie periode as "Kernmistiek" verwys het. In skilderye soos "Die Madonna van Port-Lligat" (eerste weergawe) van 1949 en "Corpus Hypercubus" van 1954 het Dalí probeer om Christelike ikonografie te vermeng met beelde van disintegrerende materiaal wat deur kernfisika geïnspireer was.[37] Die tydperk het dan ook die noemenswaardige werke "Die stasie van Pergignan", 1965, en "Hallusinogeniese Stiervegter", 1968–1970 ingesluit.

In 1960 het Dalí begin aan die Dalí-teater en Museum in sy geboortestad, Figueres: dit was sy grootste enkele projek en die hooffokus van sy energie in 1974. Hy het steeds tot in die mid-1980's aangehou om veranderings en toevoegings aan die museum aan te bring. Hy het egter wel tyd gevind om die Chupa Chups-kenteken in 1969 te ontwerp en 'n groot metaalstandbeeld vir die operahuis Teatro Real in Madrid ontwerp. In dieselfde jaar was hy ook verantwoordelik vir die advertensie-aspek van die 1969-Eurovision Song Contest.

In 1982 het Koning Juan Carlos I van Spanje aan Dalí die titel "Markies van Pubol" toegeken. (Die koning het Dalí op sy doodsbed besoek, waar Dalí sy dank betuig het deur die koning die tekening "Kop van Europa" te gee. Dit was dan ook Dalí se laaste tekening voor sy dood.)

Gala het op 10 Junie 1982 gesterf. Na haar dood het Dalí self die wil om te lewe verloor. Hy het probeer selfmoord pleeg deur homself te dehidreer, moontlik in die hoop om in 'n skyndood te verval (hy het gelees dat daar sommige mikro-organismes was wat dit kon doen). Hy het verhuis van Figueres na die kasteel in Púbol: dié kasteel het hy oorspronklik vir Gala gekoop en dit was ook daar waar sy gesterf het. In 1984 het Dalí se slaapkamer aan die brand geslaan, terwyl hy daar in was,[38] maar die omstandighede waaronder dit plaasgevind het is onduidelik: moontlik was dit nog 'n selfmoordpoging deur Dalí of slegs as gevolg van die roekeloosheid van sy personeel.[22] Hoe dit ook al sy, Dalí was gered en het teruggekeer na Figueres. Daar het 'n groep van sy vriende, begunstigers en mede-kunstenaars na hom omgesien, terwyl hy sy laaste jare in gemak in sy teatermuseum gewoon het.

 
Dalí se grafkelder in Teatro Museo in Figueres.

Daar is aantygings gemaak dat Dalí se voogde hom geforseer het om blanko skilderdoeke te onderteken, wat dan later (selfs na sy dood) beskilder kon word en as oorspronklike Dalí-skilderye verkoop kon word.[39] As gevolg hiervan is kunshandelaars behoedsaam wanneer hul gekonfronteer word deur latere werke wat aan Dalí toegeken word. Dalí oorly op 89-jarige ouderdom aan 'n hartverlamming in Figueres op 23 Januarie 1989. Hy is in die grafkelder van die Dalí Teater en Museum begrawe.

Verwysings

wysig
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 The New York Times, Books: The Shameful Life of Salvador Dali By IAN GIBSON, besoek op 16 Junie 2007
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Llongueras, Lluís. (2004) Dalí, Ediciones B — Mexico. ISBN 84-666-1343-9.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Salvador Dalí. SINA.com. Laaste besoek op 31 Julie 2006.
  4. ↑ Salvador Dalí biografie by astrodatabank.com. Laaste besoek op 30 September 2006.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 "Dalí Biography 1904–1989 — Part Two" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Maart 2009. Besoek op 30 September 2006.
  6. ↑ Figure at a Window (1925), besoek op 16 Junie 2007
  7. ↑ 7,0 7,1 The Smithsonian Magazine, The Surreal World of Salvador Dalí, besoek op 16 Junie 2007
  8. ↑ Elizabeth Lev, Salvador Dalí Visions, salvador-dali. net/_eng/_articulos/articulo_ver.asp?id=406 Rome's Impact on Dalí; a Font Reborn, besoek op 16 Junie 2007
  9. ↑ Salvador Dali's biography Part 1: 1904–1934 Geargiveer 25 Februarie 2009 op Wayback Machine Besoek op 16 Junie 2007.
  10. ↑ ART in the PICTURE .com – Artists – Salvador Dali – Biography, besoek op 16 Junie 2007
  11. ↑ Salvador Dalí biografie by astrodatabank.com. Laaste besoek op 30 September 2006.
  12. ↑ Figure at a Window (1925), besoek op 16 Junie 2007
  13. ↑ Salvador Dali's biography Part 1: 1904–1934 Geargiveer 25 Februarie 2009 op Wayback Machine Besoek op 16 Junie 2007.
  14. ↑ ART in the PICTURE .com – Artists – Salvador Dali – Biography, besoek op 16 Junie 2007
  15. ↑ Stanley Meisler, The Smithsonian Magazine, The Surreal World of Salvador Dalí, besoek op 16 Junie 2007
  16. ↑ Volgens sy geboorte sertifikaat. Salvador Dalí astrological chart by astrotheme.fr. Laaste besoek op 30 September 2006.
  17. ↑ Dalí, The Secret Life of Salvador Dalí, 1948, London: Vision Press, bl.33
  18. ↑ Salvador Dalí biografie by astrodatabank.com. Laaste besoek op 30 September 2006.
  19. ↑ Oorspronklik aanhalings: "...[we] resembled each other like two drops of water, but we had different reflections." en " [he] was probably a first version of myself but conceived too much in the absolute." uit: Dalí, Secret Life. bl. 2
  20. ↑ Dalí, Secret Life, bl.152–3. Die oorspronklike aanhaling lui: "[it] was the greatest blow I had experienced in my life. I worshipped her... I could not resign myself to the loss of a being on whom I counted to make invisible the unavoidable blemishes of my soul."
  21. ↑ Bosquet, Alain, Conversations with Dalí, 1969. bl. 19. (PDF-lêer)
  22. ↑ 22,0 22,1 22,2 Salvador Dalí: Olga's Gallery. Laaste besoek op 22 Julie 2006.
  23. ↑ Die portret, "A Basket of Bread", kan hier Geargiveer 27 Augustus 2010 op Wayback Machine besigtig word (www.dali-gallery.com).
  24. ↑ Hodge, Nicola, en Libby Anson. The A–Z of Art: The World's Greatest and Most Popular Artists and Their Works. Kalifornië: Thunder Bay Press, 1996. Online citation Geargiveer 21 September 2006 op Wayback Machine.
  25. ↑ Koller, Michael. Un Chien Andalou Geargiveer 25 Desember 2010 op Wayback Machine. senses of cinema Januarie 2001. Laaste besoek op 26 Julie, 2006.
  26. ↑ 26,0 26,1 Shelley, Landry. "Dalí Wows Crowd in Philadelphia". Unbound (The College of New Jersey) Lente 2005. Laaste besoek op 22 Julie 2006.
  27. ↑ Clocking in with Salvador Dalí: Salvador Dalí’s Melting Watches (PDF) van die Salvador Dalí Museum. Laaste besoek op 19 Augustus 2006.
  28. ↑ Salvador Dalí, La Conquête de l’irrationnel (Parys: Éditions surréalistes, 1935), bl. 25.
  29. ↑ Jackaman, Rob. (1989) Course of English Surrealist Poetry Since the 1930s, Edwin Mellen Press. ISBN 0-88946-932-6.
  30. ↑ Artcyclopedia: Salvador Dalí. Laaste besoek op 4 September 2006.
  31. ↑ Navarro, Vicente, Ph.D. "The Jackboot of Dada: Salvador Dalí, Fascist" Geargiveer 11 April 2008 op Wayback Machine. Counterpunch. 6 December 2003. Laaste besoek 22 Julie 2006.
  32. ↑ López, Ignacio Javier. The Old Age of William Tell (A study of Buñuel's Tristana). MLN 116 (2001): 295–314.
  33. ↑ The Phantasmagoric Universe—Espace Dalí À Montmartre. Bonjour Paris. Besoek op 22 Augustus, 2006.
  34. ↑ The History and Development of Holography. Holophile. Besoek op 22 Augustus, 2006.
  35. ↑ Hello, Dalí Geargiveer 27 September 2006 op Wayback Machine. Carnegie Magazine. Besoek op 22 Augustus, 2006.
  36. ↑ Elliott King in Dawn Ades (ed.), Dalí, Bompiani Arte, Milan, 2004, p. 456.
  37. ↑ Salvador Dalí Bio, Art on 5th Geargiveer 4 Mei 2006 op Wayback Machine. Laaste besoek op 22 Julie, 2006.
  38. ↑ "Dalí Resting at Castle After Injury in Fire". The New York Times. 1 September, 1984. Laaste besoek op 22 Julie 2006.
  39. ↑ Mark Rogerson, 1989. The Dalí Scandal: An Investigation. Victor Gollancz. ISBN 0-575-03786-5
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Biografie_van_Salvador_Dalí&oldid=2478012"