William Henry Ford

William Henry Ford (1868, Australië – 1921, Suid-Afrika) was ’n Suid-Afrikaanse argitek en ontwerper van Australiese herkoms wat verantwoordelik was vir van die ontwerp van kerkgeboue van die Nederduitse Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika.

William Henry Ford
Gebore	William Henry Ford 1868 Australië
Sterf	1921 Suid-Afrika
Nasionaliteit	Australiër, Suid-Afrikaner
Beroep	Argitek, boumeester
Bekend vir	Twaalf geboue van die NG Kerk; een van die Gereformeerde Kerk

In Australië

Bouliede by die hoeksteenlegging van die kerkgebou van die NG gemeente Barkly-Oos op 15 Desember 1906. Ford staan tweede van regs. Dié gebou is deur Hermann Kallenbach en A. Reynolds ontwerp.

Ford was die seun van Frederick en Charlotte Ford. Hy het sy opvoeding ontvang aan die Scotch College en die Universiteit van Victoria. Hy word in rekords vermeld as in praktyk in Coolgardie, Wes-Australië in 1897. In 1898 het hy 'n vennootskap gevorm met Edwin Summerhayes (1868–1944). Hy het 'n ruk in Claremont gewoon terwyl hy en Summerhayes aan die reusagtige Coolgardie Exhibition Building gewerk en ander geboue in die Australiese goudveld ontwerp het. 'n Brand het die tentoonstellingsgebou op 25 Julie 1929 in puin gelê nadat dit geruime tyd leeg gestaan en vervalle geraak het.

Coolgardie was in die dae toe Ford daar gewoon het, Wes-Australië se derde grootste nedersetting met 60 winkels, 26 hotels, vier klubs, drie brouery, sewe koerante, ses banke, twee aandelebeurse, 25 aandelemakelaars, vier skole, twee teaters, talle aanbiddingsplekke en 'n perderesiesbaan. In 1899 het die dorp sy eie Groot Tentoonstelling aangebied, by name "The Western Australian International Mining and Industrial Exhibition". Dit het die bou van 'n reuse-tentoonstellingsgebou vereis, wat Ford en Summerhayes ontwerp het. Sowat 61 000 mense het die tentoonstelling besoek, maar ongelukkig was dit die begin van die nieamptelike hoofstad van die Oostelike Goudvelde se agteruitgang, want die goudbronne het aan die begin van die 1900's begin agteruitgaan. Dieselfde vennootskap was verantwoordelik vir die Coolgardie-stadsaal.

Na Suid-Afrika

Volgens sommige bronne is dit die tentoonstellingsgebou in Coolgardie, hoewel ander sê dis die Skool van Mynwese.

Die kerkraad, boukommissie en besoekende predikante tydens die inwyding van die NG kerk Hanover. Ford staan regs.

Tydens die Tweede Vryheidsoorlog het hy na Suid-Afrika gekom en ná die oorlog hom op die ontwerp van Afrikaans-Hollandse kerke toegespits.

Hy het in die Kaapprovinsie, Oranje-Vrystaat en Transvaal gewerk en veral NG kerkgeboue ontwerp, waarvan die mees uitstaande waarskynlik dié van die moedergemeente op Kroonstad in die Vrystaat is. Die eerste gebou wat met sekerheid aan hom toegeskryf kan word, is die NG kerkgebou op Hanover in die Karoo (1908).

Hy het omstreeks 1912 op Kroonstad gewoon en is indertyd toegelaat as ’n Lisensiaat-lid van die RIBA (die Koninklike Instituut van Britse Argitekte), toe hy reeds lid was van die Kaapse Instituut van Argitekte. Enkele maande daarna het hy na Frankfort, ook in die Vrystaat, verhuis, waar hy die Gereformeerde kerk Frankfort se eerste kerkgebou ontwerp het. Teen 1915 het hy in Kaapstad gewoon, maar in die 1915/’16-kalender van die RIBA was hy weer op Frankfort woonagtig. In 1921 het hy die NG kerk in Benoni ontwerp, maar hierna is amper niks van sy loopbaan of lewe bekend nie. Blykbaar het hy in Suid-Afrika meestal kerke ontwerp.

Lys NG kerke ontwerp

• Aurora, 1909
• Benoni, 1921
• Burgersdorp, 1913
• Dealesville, 1912
• Frankfort, 1912
• Hanover, 1908
• Heidelberg, Wes-Kaap, 1914
• Jamestown, 1912
• Kroonstad, 1914
• Sterkstroom, 1914
• Ventersburg, 1913
• Vosburg, 1909

Gereformeerde kerk

• Gereformeerde kerk Frankfort, 1913

Galery

• 
  Die stadsaal in Coolgardie, wat hy ontwerp het saam met Edwin Summerhayes.
• 
  Die NG moederkerk op Kroonstad.
• 
  Die Nederduitse Gereformeerde Kerk op Heidelberg, Kaap. Die vorige NG kerk is ontwerp deur Carl Otto Hager, maar gesloop om vir die nuwe plek te maak. Ds. B.A. Spies het die hoeksteen van die Ford-kerk gelê op 22 Maart 1913.
• 
  NG gemeente Burgersdorp se kerkgebou in die middel van die dorp.
• 
  Die NG kerk op Hanover se hoeksteen is op 30 November 1907 gelê.
• 
  Die optog na die NG kerk Hanover met die inwyding daarvan op 27 November 1908.
• 
  Jamestown se NG kerkgebou.
• 
  Ds. W.D. Joubert, die NG gemeente Sterkstroom se eerste leraar, het die hoeksteen van die huidige kerkgebou op 21 Julie 1913 gelê.
• 
  Die NG kerk op Vosburg was een van Ford se eerste kerke in Suid-Afrika en word beskou as een van die mooiste NG kerkgeboue in die land.
• 
  Die NG kerk Vosburg, hier afgeneem in 2014.
• 
  Die NG kerkgebou op Ventersburg. Pres. M.T. Steyn het die hoeksteen op 13 Junie 1912 gelê. Dit is op dieselfde plek opgerig waar die kerk van 1880 gestaan het, maar wat die Engelse magte in die Anglo-Boereoorlog afgebrand het.
• 
  Die kanselruimte van die NG kerk Ventersburg.
• 
  Pres. M.T. Steyn het die hoeksteen van die NG kerk op Frankfort op 25 Maart 1911 gelê. Dit is ingewy op 19 Julie 1912. Die Britse troepe het die hele dorp afgebrand tydens die Anglo-Boereoorlog, waaronder die kerk, pastorie en daarmee saam al die kerklike boeke en registers.
• 
  Die NG kerk Frankfort.
• 
  Die NG kerk op Frankfort. Die hoeksteen is op 25 Maart 1911 gelê deur pres. M.T. Steyn. Dis op 19 Julie 1912 ingewy.
• 
  Die eerste Gereformeerde kerk Frankfort, ontwerp deur Ford en ingewy in 1913.
• 
  Die NG kerk Aurora.
• 
  Die NG kerk Aurora is op 23 Januarie 1909 deur prof. N.J. Hofmeyr ingewy. Dit het £3 550 gekos en het meer as 700 sitplekke. Dié foto is sowat agt jaar ná die inwyding geneem.
• 
  Die NG kerk Dealesville, waarvan die hoeksteen op 30 Maart 1912 gelê is.
• 
  Die NG kerk Benoni, waarvan die hoeksteen op 12 Februarie 1921 gelê is.
• 
  Die NG kerk Benoni, hier afgeneem in 1924, sowat drie jaar nadat dit voltooi is.

Bronne

• Olivier, ds. P.L. (samesteller), Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers, 1952.
• Artefacts.co.za. URL besoek op 10 Oktober 2013.
• Design and Art Australia Online. URL besoek op 10 Oktober 2013.

Eksterne skakels

• (en) Nadere besonderhede en foto's oor die NG kerk op Frankfort op Artefacts.co.za. URL besoek op 11 Oktober 2013.
• (en) Foto's van die NG kerk op Jamestown op Artefacts.co.za. URL besoek op 11 Oktober 2013.
• (en) 'n Onlangse foto van die NG kerk op Ventersburg op Artefacts.co.za URL besoek op 11 Oktober 2013.
• (en) Foto's van die NG kerk op Vosburg op Artefacts.co.za. URL besoek op 11 Oktober 2013.
• (en) Benoni se voormalige NG kerk soos te sien op Google Maps. Nadat Benoni-Wes se gemeente by die moedergemeente ingelyf is, het die gemeente verhuis na die Wes-kerk, net twee straatblokke daarvandaan. URL besoek op 18 November 2014.
• (en) Die Sandveldse dorpie Aurora se NG kerk soos te sien op Google Maps. URL besoek op 11 Oktober 2013.
• (en) Kroonstad se NG moederkerk soos te sien op Google Maps. URL besoek op 11 Oktober 2013.
• (af) 'n Foto van die kerk op Dealesville op Versindaba Geargiveer 23 April 2016 op Wayback Machine. URL besoek op 26 November 2014.