NG gemeente Jamestown

Die NG gemeente Jamestown is 'n besonder klein gemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk in die Sinode van Oos-Kaapland met in 2015 sowat 70 belydende lidmate. Dit is in 1891 gestig, 'n vrugbare jaar vir die stigting van NG gemeentes, want in dieselfde jaar is ook die NG gemeente Rondebosch, die NG gemeente Sterkstroom, ook in Oos-Kaapland, De Nieuwe Kerk (Tamboerskloof), Umtata (tans Mthatha), Bothaville en Thaba Nchu gestig.

Jamestown se NG kerkgebou. Dit is ontwerp deur William Henry Ford.

Jamestown is een van die jonger gemeentes in 'n streek waar die ontvolking van die platteland die afgelope dekades 'n besondere nadelige uitwerking op NG en Gereformeerde gemeentes gehad het.

Ds. T.J. Meyer is in 1893 bevestig as die eerste leraar, maar in Maart 1898 in die amp oorlede.

Ds. William Loftie Eaton, leraar van 1899 tot 1933.

Ds. P. de Vos Grobbelaar, leraar van 1933 tot 1938, het na die NG gemeente Rondebosch, ook in 1891 gestig, vertrek. Hy was in 1991 met laasgenoemde gemeente se eeufeesviering die oudste oorlewende leraar wat dit kon bywoon.

Ds. G.H.P. Badenhorst, leraar van 1939 tot 1946.

Ds. J.C. Combrinck, leraar van 1947 tot 1955.

Ds. Dirk Wessel en mev. Steyl, leraarspaar van 1956 tot 1959.

Dié plakker is aangebring voorin die boekie Die verre horison van dr. Ben Marais en wys dat Jamestown in 1957 nog 'n hoërskool gehad het.

Agtergrond

Die dorpie Jamestown lê aan die wapadroete tussen Queenstown en Aliwal-Noord en is in 1874 aangelê, sowat 15 km duskant Nek, die woonplaas van kommandant Louw Wepener, na wie die Vrystaatse dorp Wepener genoem is.

Twee jaar later verrys daar 'n kerkgebou waarin om die beurt die predikant van die NG gemeente Aliwal-Noord en die NG gemeente Dordrecht maandeliks dienste waargeneem het. By monde van ouderling Jacobus Venter verkry die gemeente in 1891 die reg van die Ring van Burgersdorp om tot 'n selfstandige gemeente af te stig. Ds. Theodore James Meyer betree dit op 25 Maart 1893 as sy arbeidsakker, maar op 19 Maart 1898 beswyk hy aan die koors. Op 28 Oktober 1899 neem ds. William Loftie Eaton die taak hier op.

Uitbreidings

Die deure van 'n doeltreffende saal is in 1906 ontsluit, maar die ywer van die gemeente het nie daar geëindig nie, want in 1911 vind die hoeksteenlegging van 'n ruimer Godsgebou deur die leraar plaas en ná 'n jaar is dit, met ds. Pepler van die NG gemeente Molteno wat die wydingsrede hou, aan die Here gewy. Die argitek was William Henry Ford wat ook verantwoordelik was vir onder meer die kerkgebou van die NG gemeente Burgersdorp (1913) en NG gemeente Sterkstroom (1914).

Ook het die gemeente sorg gedra vir die oprigting van 'n nuwe pastorie wat dan ook in 1925 betrek is. Ná 'n geseënde evangeliebediening van 33 jaar en ses maande aanvaar ds. Eaton op 16 Mei 1933 sy emeritaat en vestig hom op Middelburg, Kaap, waar sy eggenote hom ontval en aan die westekant van Jamestown se kerkgebou begrawe word. Ds. Pieter de Vos Grobbelaar is as ds. Eaton se opvolger op 11 November 1933 bevestig. Die gemeente ondervind 'n opbloeiing op sendinggebied en die hoog nodige kerkie vir sendinglidmate word opgerig. Die strewe van die leraar en sy eggenote om die gemeentesang te verbeter, word met die inwyding van die orrel op 28 Augustus 1937 verwesenlik.

Ná die vertrek van ds. Grobbelaar na die eweneens in 1891 gestigte NG gemeente Rondebosch, is die vakature op 1 Maart 1939 gevul met die bevestiging van ds. G.H.P. Badenhorst. Ds. Grobbelaar het ná Rondebosch ook nog die gemeentes Mosselbaai, Bloemfontein-Noord, Bethlehem, Omaruru, Moorreesburg en Rusape gedien tot hy in 1965 afgetree het. Ds. Badenhorst het hy getrou sewe jaar lank met erns en toewyding gearbei en op 13 Oktober 1946 van die gemeente afskeid geneem. Sy volgende gemeente was Ventersburg, waarna hy ook nog latere jare Marquard, Petrus Steyn en Kroonstad-Wes bearbei het Ds. J.C. Combrinck is as vyfde leraar sedert die stigting van die gemeente op 10 Mei 1947 verwelkom. Hy bly tot hy in 1955 demissie aanvaar en aanvaar eers weer in 1966 'n beroep toe hy bevestig word in die NG gemeente Kameelboom. Hierna dien hy ook nog Henley on Klip (naby Meyerton) tot hy in 1978 sy emeritaat aanvaar.

Op 9 Maart 1951 neem die gemeente 'n kerksaal in gebruik toe ds. Eaton 'n leidende aandeel aan die verrigtinge het.

Huidige stand

Die dorpie, wat vroeër jare 'n hoërskool gehad het en die gemeente, wat in 1952 'n nou ondenkbare 692 belydende lidmate en 528 dooplidmate gehad het, se laaste leraar was ds. A.J. Small, wat hier gestaan het van 1995 tot 2001. In 2000 het die dooplidmate 44 getel en die belydende lidmate 146. Sedertdien is die gemeente vakant. Volgens die 2012-uitgawe van die Jaarboek van die NG Kerke was hier toe 29 dooplidmate en 90 belydende lidmate. Volgens die 2014-uitgawe het dit toe afgeneem tot onderskeidelik 24 en 69.

Van die ander Oos-Kaaplandse gemeentes wat in 2014 minder as 150 volwasse lidmate gehad het en vakant was, was Hofmeyr met 125 volwasse lidmate (138 in 2012 en steeds vakant), Indwe met 69 (ook 69 in 2012, maar darem met 'n hulpleraar, ds. D.C. Thomas van die naburige gemeente Elliot), Klipplaat met 40 (ook 40 in 2012 en steeds vakant), Venterstad met 96 (dieselfde, toe reeds ou syfer as in 2012, maar steeds vakant), en Waterford met 47, wat binne vyf jaar gehalveer het van 95 af, ook steeds vakant. Teen 2012 het die NG gemeente Cathcart hom by die geledere van die baie klein gemeentes aangesluit met 84 lidmate. Dié syfer was in 2014 steeds 84.

Enkele leraars

• Theodore James Meyer, 1893 – 9 Maart 1898 (oorlede in die amp; die eerste leraar)
• William Loftie Eaton, 1899–1933 (emeriteer, buiten die twee jaar van 1897 tot 1899 op Oudtshoorn, was Jamestown sy enigste gemeente)
• Pieter de Vos Grobbelaar, 1933–1938
• Gert Hendrik Prinsloo Badenhorst, 1939–1946
• Jan Christoffel Combrinck, 1947–1955
• Dirk Wessel Steyl, 1956 tot 1959
• Willem Jacobus le Roux, 1959–1965
• Frederick Kayser, 1966–1969
• Rudolf Martinus Johannes Britz, 24 Januarie 1970–1973
• Daniël Jacobus Erasmus, 1973 – 20 April 1978 (emeriteer)
• Franz Johannes Wilhelm Gottschalk, 5 Desember 1982 - 1995
• S.J. (Petrus) Fouche 1995
• Alwyn J. Small, 1995–2001 (laaste leraar)

Bron

• Olivier, ds. P.L. (samesteller), Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers, 1952.

Sien ook

• Lourens Marthinus van der Westhuizen, hoof van Hoërskool Jamestown van 1933 tot 1941.

Eksterne skakels

• Berig oor Rondebosch se 100-jarige bestaansviering Geargiveer 1 Julie 2012 op Wayback Machine, Die Burger
• Jamestown se NG kerkgebou op Google Maps
• Dorp se eeufeesvieringprogram op Google Books^{[dooie skakel]}