Britse Indiese Oseaangebied

Die Britse Indiese Oseaangebied (Engels: British Indian Ocean Territory / BIOT) is 'n oorsese gebied van die Verenigde Koninkryk geleë in die Indiese Oseaan, halfpad tussen Afrika en Indonesië, suid van die Maledive. Die gebied bestaan uit die 7 atolle van die Chagos-argipel (Hindi: फेहंद्वीप / Phehandweep, Tamil: பேகான தீவுகள் / Paeikaana Theevukal, Dhivehi: ފޭހަންދީބު / Feyhandheebu) met meer as 1000 individuele eilande met 'n oppervlakte van 60 km².[4] Die gebied word van Mauritius en die Seychelle geëis.

British Indian Ocean Territory
Britse Indiese Oseaangebied
Vlag van die Britse Indiese Oseaangebied Wapen van die Britse Indiese Oseaangebied
Vlag Wapen
Nasionale leuse: In tutela nostra Limuria
(Latyns vir: "Limuria is in ons beheer")
Volkslied: God Save the Queen
Ligging van die Britse Indiese Oseaangebied
Hoofstad Diego Garcia

7°18′S 72°24′O / 7.300°S 72.400°O / -7.300; 72.400

Grootste stad Diego Garcia
Amptelike tale Engels
Regering

Monarg
• Kommissaris
• Administrator
• Verantwoordelike
Britse minister
Parlementêre demokrasie binne
’n grondwetlike monargie
Elizabeth II
Peter Hayes[1]
Tom Moody[1]

Mark Simmonds
Onafhanklikheid

1965
Oppervlakte
 - Totaal
 
 - Water (%)
 
54 400 km2  
21 004 myl2
99,89
Bevolking
 - -skatting
 - Digtheid
 
3 000[2] (-)
58,3 / km2
160,0 / myl2
Geldeenheid Amerikaanse dollar (de facto)[3][4]
Pond sterling (de jure)[2][5][6] (USD/GBP)
Tydsone
 - Somertyd
(UTC+4)
nie toegepas nie (UTC+4)
Internet-TLD .io
Skakelkode +246

Die grootste eiland is Diego Garcia met 'n oppervlakte van 44 km², die ligging van 'n gesamentlike militêre fasiliteit van die Verenigde Koninkryk en die Verenigde State. Ná die uitsetting van die inheemse bevolking (Chagossians) in die 1960's is die enigste inwoners Amerikaanse en Britse militêre personeel en gepaardgaande kontrakteurs, wat gesamentlik ongeveer 4 000 mense omvat (2004).[4]

Geskiedenis wysig

 
Kaart van die Britse Indiese Oseaangebied
 
Kaart van die Britse Indiese Oseaangebied voor die onafhanklikheid van die Seychelle in 1976
 
'n Verlate plantasie op Diego Garcia

Die eilande van die Chagos-argipel is vroeg in die sestiende eeu deur Vasco da Gama ontdek en toe in die agtiende eeu deur Frankryk opgeëis as 'n besitting van Mauritius. In 1810 word Mauritius egter deur die Verenigde Koninkryk gebuit en doen Frankryk afstand van die gebied in die Verdrag van Parys. Plaaswerkers migreer in die laat 19de eeu na die hoofeiland Diego Garcia en vestig kopraplantasies.

In 1965 skei die Verenigde Koninkryk die Chagos-argipel van Mauritius en die eilande Aldabra, Farquhar en Desroches (Des Roches) van die Seychelle om die Britse Indiese Oseaangebied (BIOG) te vorm. Die doel hiermee was om die bou van militêre fasiliteite vir die gemeenskaplike voordeel van die Verenigde State en die Verenigde Koninkryk moontlik te maak. Die eilande is amptelik as 'n oorsese gebied van die Verenigde Koninkryk gevestig op 8 November 1965. Op 23 Junie 1976 word Aldabra, Farquhar en Desroches aan die Seychelle terugbesorg na aanleiding van die land se onafhanklikheidswording. Sedertdien bestaan die BIOG slegs uit die ses hoofeilandgroepe wat die Chagos-argipel beslaan.

In 1966 koop die Britse Regering die kopraplantasies in privaatbesit, sluit dit, en verwyder die hele bevolking (wat as die "Ilois" bekendstaan) van Diego Garcia na Mauritius. Die Ilois wat nou in Mauritius en die Seychelle woon het deurentyd aangedring op hulle reg om na Diego Garcia terug te keer en 'n belangrike regsoorwinning behaal in die Britse Hooggeregshof in 2000. Die beslissing is egter omgekeer deur 'n sogenaamde order-in-council of raadsbevel in Junie 2004, wat enige hoop op regstelling deur die Britse howe tot 'n einde gebring het. Die Ilois en hulle ondersteuners is tans besig om die beslissing in die Europese menseregtehof te appelleer.

Die Amerikaanse Lugmag het die basis op Diego Garcia tydens die 1991 Golfoorlog en die 2001-oorlog in Afghanistan, sowel as die 2003-inval van Irak gebruik.

Verwysings wysig

  1. 1,0 1,1 (en) British Indian Ocean Territory (British Overseas Territory) Geargiveer 13 Oktober 2013 op Wayback Machine, Foreign and Commonwealth Office. Besoek op 21 Augustus 2014.
  2. 2,0 2,1 "About Us" (in Engels). BIOT Post Office. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Oktober 2019. Besoek op 21 Augustus 2014.
  3. "FCO country profile" (in Engels). 10 Junie 2006. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Februarie 2013. Besoek op 21 Augustus 2014.
  4. 4,0 4,1 4,2 "British Indian Ocean Territory". World Factbook (in Engels). Central Intelligence Agency. 27 Maart 2013. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 April 2020. Besoek op 21 Augustus 2014.
  5. (en) "British Indian Ocean Territory Currency". GreenwichMeantime.com. Besoek op 21 Augustus 2014.
  6. Pobjoy Mint Ltd (17 Mei 2009). "Launch of First Commemorative British Indian Ocean Territory Coin" (in Engels). coinnews.net. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2019. Besoek op 21 Augustus 2014.

Eksterne skakels wysig


  Verenigde Koninkryk  
LandeEngelandSkotlandWallisNoord-Ierland
Oorsese gebiedeAnguillaBermudaBrits-Antarktiese GebiedBritse Indiese OseaangebiedBritse Maagde-eilandeFalkland-eilandeGibraltarKaaimanseilandeMontserratPitcairneilandeSint Helena, Ascension en Tristan da CunhaSuid-Georgië en die Suidelike SandwicheilandeTurks- en Caicoseilande
KroongebiedeEiland ManGuernseyJersey
Sowereine militêre basisseAkrotiri en Dhekelië