Eleanor Baker

Eleanor Baker (21 Augustus 1944 Pretoria – 1 Julie 2002) was 'n Afrikaanse skrywer wat 15 romans, twee draaiboeke en verskeie jeugboeke oor haar loopbaan geskryf het. Van haar boeke is onder die skuilname Christine le Roux en Alex Muller gepubliseer.

Eleanor Baker
Gebore	Eleanor Elizabeth Baker 21 Augustus 1944 Pretoria, Suid-Afrika
Sterf	1 Julie 2002 (op 57) Klein-Brakrivier, Suid-Afrika
Nasionaliteit	Suid-Afrikaans
Beroep	Skrywer
Bekend vir	Romans en kinderboeke
Eggenoot	Walter Baker

Haar eerste roman, Wêreld sonder einde, het in 1972 verskyn. Die kwart-voor-sewe-lelie is in 1991 vir die Ou Mutual-prys vir letterkunde benoem, en Verbeelde werklikheid het in 1996 die kortlys vir die M-Net-boekprys gehaal. Daar is spore op die maan het in 1992 die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns se Scheepersprys vir Jeugliteratuur gewen en word in skole voorgeskryf.

Lewe en werk

Eleanor Elizabeth Liebenberg is op 21 Augustus 1944 in Pretoria gebore as tweede oudste van vyf kinders (een seun en vier dogters). Haar ouers is Christie en Ena Liebenberg. Haar vader was ’n professor wat Chemie doseer het aan die Universiteit van Pretoria. D.F. Malherbe is haar oupa se neef. Sy word groot op ’n plaas net buite Pretoria. Vanaf 1957 is sy ’n leerling aan die Hoërskool F.H. Odendaal in Pretoria, waar sy in 1961 matrikuleer en ook die hoofmeisie is.

Hierna studeer sy verder aan die Universiteit van Pretoria waar sy aanvanklik inskryf vir ’n B.Mus.-graad, maar later in die letterkunde studeer. Sy is in hierdie tyd kortstondig getroud en staan bekend as Eleanor Kritzinger. In 1968 verwerf sy onder hierdie naam die M.A.-graad in Afrikaans met lof, met ’n verhandeling oor Die toepassing van die tegniek van bewussynstroom in enkele moderne Afrikaanse romans. Sy behaal nie ’n formele onderwyskwalifikasie nie, maar hou vanaf 1966 skool by die King Edwardskool in Houghton in Johannesburg en vestig haar in hierdie tyd in Hillbrow.

Sy trou in 1969 met Walter Joslizen Vernon Baker, wat hom later by die Diplomatieke Diens aansluit en die familie word in 1975 na Teheran in Iran verplaas. Van hierdie tyd af skryf sy voltyds. Na drie en ’n half jaar keer hulle in 1979 tydens die revolusie in Iran terug na Pretoria, maar woon daarna periodiek in verskeie stede regoor die wêreld, insluitende Den Haag vanaf 1982 tot 1985, Montreal vanaf 1985 tot 1987 en Brussel vanaf 1990 tot 1994, waarna hulle permanent na Suid-Afrika terugkeer. Hulle gaan woon in Brooklyn in Pretoria. In 1997 tree Walter af en hulle verhuis na Klein-Brakrivier. Die egpaar het twee kinders, ’n seun (Alexander, wat in 1977 in Teheran gebore is) en ’n dogter (Christine, wat in 1979 in Suid-Afrika gebore is kort na hulle terugkeer uit Iran).

Eleanor Baker is op Maandag 1 Julie 2002 oorlede aan longinfeksie nadat sy siek word van die chemoterapiebehandeling vir limfkanker wat kort tevore by haar gediagnoseer is.

Skryfwerk

Reeds in 1957 begin sy om dagboeke te hou en van haar bydraes word opgeneem in die skool se jaarblad. Sy begin haar ernstige skryfloopbaan deur romans te skryf, waarvan die eerste twee vir publikasie afgekeur word. Haar werk word gekenmerk deur haar unieke manier van omgaan met menslike verhoudings en veral liefdesverhoudings, waarin sy ’n fyn sin en aanvoeling vir mense se gevoel en omgang teenoor mekaar openbaar. Hierdie verhoudings word gereeld aangebied in ’n eenvoudige, tot ’n mate voorspelbare verhaal, waar die verhoudings en nie die verhaal nie, die belangrikste element is. Haar karakters word deurgaans lewensgetrou en eg geteken en sy skroom nie weg van sensitiewe onderwerpe soos masturbasie, buite-egtelike verhoudings, depressie en verkragting nie. Sy skryf ook twee televisiedramas. Benewens haar meer literêre werk, skryf sy ook verskeie populêre liefdesverhale onder die skuilnaam Christine le Roux en onder die naam Alex Muller skryf sy vyf speurverhale. Die boeke wat sy onder haar eie naam skryf, is opmerklik ingestel op ’n fyn waarneming van die werklikheid, met veral ’n baie raak beskrywing van die menslike verhoudings. Wanneer sy onder ’n skuilnaam skryf, gee sy haar verbeelding meer vrye teuels om agter die storie aan te skryf, ongeag of dit altyd heeltemal met die werklikheid versoen kan word. Daarenteen is ’n opvallende kenmerk van haar “ernstiger” romans juis die mate waarin sy populêre en meer literêre elemente kombineer, asook dikwels humor en erns. André P. Brink noem haar by geleentheid ’n miskende skrywer in Afrikaans wat enige tyd Karel Schoeman se gelyke is, nadat hy in die sewentigerjare meegedoen het aan die miskenning deur dit te betreur dat ’n roman van haar uitgegee is.

Prosa

Wêreld sonder einde is haar eerste roman wat vir publikasie aanvaar word. Hierin raak twee karakters met oënskynlik geen raakpunte nie, by mekaar betrokke. Die een is ’n bejaarde, eensame en armoedige weduwee, mevrou Bildendyk, en die ander ’n ankerlose, rebelse jong man, Rocky. Hy is ’n jeugmisdadiger wat een aand onverwags gewond voor haar venster beland, nadat hy deur sy bende aangerand is. Die probleem van kommunikasie tussen hulle blyk aanvanklik onoorbrugbaar te wees. Sy neem hom nietemin in en versorg hom vir ’n paar dae in haar woonstel in Hillbrow sonder dat iemand daarvan weet, en sodoende vind albei genesing van hulle eie omstandighede.

Splinterspel se hoofkarakter en ek-verteller, Johanna, woon saam met haar drie dogters alleen op ’n kleinhoewe. Johanna beskryf die emosionele mishandeling wat sy van haar moeder gekry het en die haat wat sy as gevolg daarvan in haar omdra. Gaandeweg word dit egter duidelik dat sy nie ’n betroubare verteller is nie en dat sy met haar ontoereikende geestestoestand gereeld haar toevlug neem tot verbeeldingsvlugte om die werklikheid te ontsnap. Die vele uitdagings wat haar normale (of verbeelde) situasie bied word vererger deur die aankoms van ’n minnaar en sy kan die spannings nie te bowe kom nie. Haar wroeging en geestelike stryd en veral grootliks onverwerkte haat lei eindelik tot totale versplintering, totdat sy voor ’n spieël staan waaruit haar gesig verdwyn het, simbolies van haar verlies aan eie identiteit.

Mǿrketiden (letterlik “die donker tyd”) is die naam vir die donkerste tyd in die Skandinawiese lande, wanneer die son feitlik glad nie sy verskyning maak nie. Hierin word ’n reis deur die donkerte van die menslike gees onderneem. Die hoofkarakter, Clinton Alexander, bevind hom in sy soektog na betekenis te midde van ’n psigodrama in fantastiese omgewings en gebeure. In die voorspel kom hy nog redelik normaal voor, maar ontsenu sy gaste in sy deftige woonstel met geheimsinnige speletjies, waar almal in terme van diere geïdentifiseer word. Hiervandaan slaan die gebeure oor na die fantastiese en bevind Clinton hom toenemend in irrasionele droomwerklikhede, wat sy stryd om normaliteit uitbeeld. Hy beland in situasies waaroor hy geen beheer het nie en waarvan hy die slagoffer of sondebok is. So word hy uit ’n goedkoop kafee uitgegooi; hy wil die vet kafeemeisie huis toe vergesel, maar sy vererg haar en ontsnap; hy kom aan by ’n vreemde gebou in ’n vreemde omgewing waar almal by ’n bisarre partytjie hom herken, maar almal dig ’n ander identiteit aan hom toe. Wanneer hy ontvlug, word hy eindelik “gevange” gehou in ’n gebou waar sy bewegings tot enkele vertrekke beperk word en hy geestelik afgetakel word en gereduseer word tot die mees basiese. Elke spookagtige episode wat hy deurmaak word gevolg deur ’n gesprek met ’n onsigbare stem uit die plafon. Hierdie verblyf loop uit op ’n “verhoor” waar hy sy aandadigheid en skuld aan menswees moet bely. Die hellevaart neem hom dan terug na sy woonstel, maar met die wete dat die groot Oordeel nog kom.

Monica vertel van ’n alledaagse vrou te midde van 'n eksistensiële krisis. Sy is vet, middeljarig en gefrustreerd, vasgevang in ’n vervelige roetine wat daagliks herhaal word, met geen vooruitsigte nie. Vir haar man, Dirk, is dit ’n saak van eer dat sy vrou nie hoef te werk nie en dit ontneem haar die kans om haar sensitiwiteit en intelligensie ten volle uit te leef. Sy het egter een onbesonne daad in die verlede gepleeg, toe sy owerspel gepleeg het met haar man se broer in ’n strandhuis. In ’n onbewaakte oomblik bieg sy van hierdie voorval aan ’n ander vrou, wat haar later daarmee afdreig. Dit dreig om haar normale lewe om te keer, sodat sy ernstig begin besin oor wat sy werklik vir haar lewe wil hê. Die daaglikse sleur wat sy so haat word dan ironies die belangrikste in haar lewe en sy veg met alles wat sy het om dit te behou. Hierdie boek beeld ’n antitese uit van die romantiese liefdesverhaal en bereik veral in die sensitiewe hantering van die gemoedslewe ’n hoogtepunt.

In ’n Geslote boek neem die ek-verteller (Magdaleen) ’n oorsese pos aan as sosiale sekretaresse, waar sy met ’n wye verskeidenheid van mense te doen kry. Haar spesiale taak is om sakemanne en hulle gades op die lughawe te ontmoet, waarna hulle tuisgaan in die huis waar sy ook bly. Haar skerp waarnemingsvermoë tipeer en karakteriseer hierdie mense en hulle verhoudinge met mekaar op subtiele manier, maar eindelik is daar die besef dat elke mens tog maar ’n geslote boek bly. Magdaleen se verhouding met Paul Nolte groei subtiel. ’n Ervaring met terroriste waarin haar vriendin Medina in ’n bomontploffing sterf verander egter haar lewensbeeld en wêreld. Dit is die enigste boek wat handel oor die skrywer se ervarings in die diplomatieke diens.

Weerkaatsings word in die subtitel as ’n sprokie beskryf en die verhaal bevat dan ook verskeie subtiele verwysings na bekende sprokies. Daar is ook deurentyd spanning tussen die “werklikheid” waarin die karakters hulle bevind, en die “sprokieswêreld” waarin hulle veral in hulle gedagtes leef. Die heldin, die jong joernalis Lize Bergen, gaan na België, waar sy behandeling vir ’n seldsame bloedkwaal moet ondergaan. Hier neem ’n ryk sakeman, Charles Ashton, haar onder sy vlerke. Hy is ’n vrygesel wat as gevolg van ’n ongelukkige jeug ’n kluisenaarsbestaan voer. Sy gaan ’n geleentheidshuwelik met hom aan, maar hulle onvermoë om te kommunikeer strem hulle verhouding binne die huwelik. Dit verg ’n langsame groeiproses deur skadubeelde (“weerkaatsings”) vir hulle om eers die self en dan die ander persoon werklik te ontdek. Hierdie boek word in vyf tale vertaal (waaronder deur haarself in Engels en deur ander ook in Hebreeus, Fins, Deens en Sweeds), vir skole voorgeskryf en oor die radio voorgelees. In 1986 publiseer die Deense tydskrif Allers en ’n Finse tydskrif dit as vervolgverhaal. Weerkaatsings verower in 1984 die Kaaplandse FAK Helpmekaar-prys vir Ontspanningsliteratuur. Koos Human neem die fragment ’n Tuiskoms vir Charles uit hierdie roman op in sy bloemlesing Willekeur.

Dossier van ’n gyseling vertel van ’n jong vrou, Christien, wat ’n jaar oorsee deurbring om ervaring op te doen. Op die laaste dag in Amsterdam voor haar vertrek terug huis toe word sy saam met ander mense in die reisagent se kantoor deur ’n terroristebende ontvoer. Die uiterlike vorm van die geykte spanningsverhaal word hier gebruik om die essensie van mensheid en insig in eie persoonlikheid weer te gee. Terwyl die geweld op gebanaliseerde wyse weergegee word juis om die leegheid daarvan te onderstreep, gaan dit in hierdie situasie meer oor die onderlinge interaksie tussen die gyselaars en tussen die gyselaars en terroriste. In hierdie traumatiese situasie val die skanse van beskawing gou weg en kom die onderliggende persoonlikhede na vore. Die reaksies op die krisis, die spanning en die impak van vrees op die menslike psige word goed beskryf. Daar word gesoek na lesse wat geleer moet word, of ’n mens op hierdie wyse enigiets kan bewys en wat ’n mens werklik in die lewe wil en kan bereik. Dossier van ’n gyseling is in 1986 op die kortlys vir die toekenning van beide die ATKV-prys en Rapportprys.

Iris is die naam van die ek-verteller in Die kwart-voor-sewe-lelie en ’n iris is ’n blom wat slegs een maal per jaar blom. Iris glo dat sy ook een of ander tyd op buitengewone wyse sal blom en haar planne en optredes is alles gerig op hierdie groot toekomstige gebeurtenis. Sy ontsnap egter nie aan die alledaagse beperkinge van ’n middelklaslewe nie en begewe haar in ’n onromantiese huwelik met vervelige roetine, waarin sy simbolies ’n lelie word wat elke dag kwart voor sewe oopgaan. So word die buitengewone dan eindelik deur die alledaagse sleur verdring. Op humoristiese wyse word Iris se omgang met haar uiteenlopende susters en haar wêreldvreemde ma uitgebeeld. Die rassesituasie word subtiel aangeraak, al speel die roman in Amerika af, en die nugter huishoudster Johanna word ’n gewaardeerde vriendin. Die bonatuurlike speel ook ’n rol, met ’n engel wat sy verskyning maak en deurlopend ’n beskermingsrol speel. Die kwart-voor-sewe-lelie is in 1991 op die kortlys vir die toekenning van die Ou Mutual-prys.

In die middel van die Karoo het as gegewe twee mense wat om uiteenlopende redes die stad verlaat en in die Klein Karoo beland. Anna Fransen is die voorbeeldige vrou van ’n sakeman en moeder van drie kinders, maar ontdek op ’n dag dat haar man ’n verhouding met ’n ander vrou het. Sy besluit om haar lewe te verander en trek Karoo toe, waar sy ’n huis op ’n boer se grond huur. Danie Muller is ’n bruin staatsamptenaar wat moeg is vir die verveling van sy werk en omstandighede. Hy bedank en onderneem ’n reis na die Karoo, op soek na spore van sy geheimsinnige ouma. Voorspelbaar genoeg vind hulle mekaar, maar die verhaal wentel nie primêr rondom ’n liefdesverhouding nie. Dit gaan veral oor die feit dat baie mense in die hede voel dat hulle nie inpas nie, met daarmee gepaardgaande die verlede wat die oorsaak is van hulle gebroke lewens. Die verwerking van hierdie spoke uit die verlede word dan die eintlike tema.

Die nes vertel van die Belgiese skrywer Karoline Kerr, ’n pasiënt in ’n sielkundige inrigting wat onder verdowing gehou word sodat sy nie die traumatiese gebeure wat tot haar ineenstorting gelei het, kan onthou nie. Sy ervaar trauma sedert haar kinderdae en het as gevolg daarvan haarself geleidelik onttrek in ’n beskermende “nes”, sodat sy met haar opname in die inrigting reeds amper in ’n katatoniese toestand verkeer. Wanneer ’n nuwe hoof aangestel word, verander hy die behandeling, want hy glo dat slegs deur te onthou kan daar genesing kom. Die pasiënt ervaar dit soos ’n roofvoël wat aan haar veilige nes torring, wat dan die metafoor word vir die titel en die verhaal. Eindelik word dit duidelik dat die verskil tussen normaal en abnormaal ’n graadverskil is en nie ’n wesenlike een nie.

Verbeelde werklikheid vertel van die skryfster Sophia wat vasgevang is in die alledaagse sleur van kinders grootmaak en huishou en wat die tyd wat sy voor die tikmasjien kan sit en skryf koester. So word die boek dan ’n wisselwerking tussen die skryfster se werklike lewe (hoofsaaklik Sophia se huwelik met Gert) en die droomverhaal (oor die fiksie-heldin Elizabeth Linder wat haar droomheld Paul by die see ontmoet) wat sy besig is om te skryf. Hoewel daar aanvanklik geen raakpunte tussen “werklikheid” en “storie” is nie, laai die spanning tussen werklikheid en fiksie egter op, met die krisispunt wanneer dit wat in Sophia se eie lewe gebeur, nie in die storielyn van die verhaal wat sy skryf inpas nie. Gert versoek vir Sophia om ’n egskeiding omdat hy ’n verhouding met ’n sekere Jolein het. Sophia vertel vir Gert dat dit nie in haar storie inpas nie en waarsku hom dat sy storie met Jolein opgemaak is en nie die einde kan hê wat hy droom nie. So verander sy haar werklike lewe deur die storie daarin te herken en na haar wense te rig. Die roman word gesluit met die skryfster wat haar karakter Elizabeth regstreeks aanspreek en kommentaar lewer oor tonele wat miskien na te maklike oplossings lyk, sodat die skryfster self korrektief deelneem aan die gegewe van die verhaal – ’n baie kreatiewe tegniek.

Groot duiwels dood het die Anglo-Boereoorlog as tema, met ’n redelik gegoede Boerfamilie se wedervaringe as fokuspunt en ’n meer as terloopse verwysing na die swaarkry van anderskleuriges. Die lotgevalle van die hoofkarakter (Cornelia), haar kinders en kennisse en hulle lyding in die konsentrasiekampe vorm die vernaamste bestanddele van die roman. Kort na die geboorte van haar tweede kind moet Cornelia die plaas se verantwoordelikhede oorneem wanneer haar man, Johannes, by die Boeremagte aansluit. Sy word verraai en moet ook ’n aanval verduur van een van die swart plaaswerkers wat in diens van die Engelse tree. Die plaashuis word verbrand en sy en haar gesin oorleef vir ’n ruk in ’n grot. Hulle word gevang en na ’n konsentrasiekamp verplaas, waar sy geliefdes aan die dood moet afstaan. Al hierdie gebeure en die lyding wat sy ondergaan, maak van haar ’n sterker en wyser mens. Hierdie ondervindinge wek in haar die begeerte om erkenning te kry vir haar groei as vrou en om nooit weer onderdanig te wees aan enigiemand nie. Die belewenisse van die hoofkarakter word aangevul deur briewe wat sy ontvang van verskeie ander karakters (haar niggie in Natal, haar man Johannes in die veld, haar suster in Engeland, haar moeder in die Kaap en haar broer in die veld en later in ballingskap. Hierdie briewe gee verskillende perspektiewe wat die gebeure aanvul.

In ’n Ou begin beland die middeljarige kombuis-argitek Judith Meiring op ’n Karoodorpie wanneer haar motor probleme gee. Sy wou bietjie wegkom om haar kop skoon te kry en voor haar vertrek gee haar ma haar die boks briewe saam van haar voormoeder Hannie uit die negentiende eeu. Tydens haar verblyf hier raak sy toenemend betrokke by die briewe en by die stories van die dorpsbewoners. So word die besoek ’n soeke na betekenis en vind Judith sowel die raakpunte as die verskille in hulle lewens. In haar eie lewe kom daar ’n kentering, veral wanneer die verhaal van Hannie gaandeweg ontvou. Verhoudings staan in die kern van hierdie verhaal, veral die aard van egpare en die manier waarop hulle mekaar en ander familielede en medemense behandel.

Die ander Marta is haar laaste roman, met die bewuste sinspeling op die dienende Marta van die Bybel. Met al haar verborge verlangens en vrese hou sy aan om haar rol gedienstig te vervul, maar word dan deur ’n groot ingryping geleidelik bevry. Die Marta van die titel is ’n middeljarige boervrou wat op ’n dag breekpunt bereik in haar lewe van onderdanigheid aan Hendrik, haar ontroue man. Sy vat die motor en ry weg na die Weskus met die idee om ’n einde aan alles te maak. Haar selfmoordpoging misluk en sy vind ’n tydelike heenkome in ’n eenvoudige klein vissersgemeenskap. Hier moet sy haar menswaardigheid herontdek en geestelik ontwikkel om as gelyke in ’n verhouding met ander te tree. In haar afwesigheid moet Hendrik (met behulp van veral sy susterskind Dead Ice), leer dat manlike meerderwaardigheid nie bestaan nie en dat alle mense gelykwaardig is. Die titel verwys na Marta wat algaande verander van die dienende Marta na ’n ander Marta wat haar nie meer laat voorsê of vertrap nie. In hierdie roman poog Baker om lewenswaarhede oor die aard van die vrou, jeug, ouderdom en menseverhoudinge oor te dra. Die ander Marta word vir die verhoog verwerk deur Celeste van Rooyen en onder andere in 2005 by die Klein Karoo Nasionale Kunstefees opgevoer.

“As ’n pou kon vlieg” is ’n verblyfboek oor haar tyd in Teheran, wat veral die toenemende oproer onder die bevolking voor die Islamse revolusie in 1979 knap uitbeeld. Die skets “Teheran” word opgeneem in “Stad en stedelig”, ’n versamelbundel met sketse en vertellings oor wêreldstede. Haar werk (en veral “Weerkaatsings”) word in verskeie tale vertaal, onder andere Engels, Sweeds, Nederlands, Hebreeus, Deens en Fins. Verder publiseer sy ook die studie oor “D.F. Malherbe: mens en meester”. Hierdie is ’n boek gerig op skoliere waarin die skrywer se menslikheid beklemtoon word, eerder as ’n sistematiese studie oor sy skrywerskap.

Jeugverhale

Met die hooftema van gesinsverhoudings skryf sy ook die geslaagde jeugverhale ’n Bootjie op die see, Die Nels van Groenewoud en Daar is spore op die maan. Die titel van laasgenoemde suggereer dat niks onmoontlik is nie en dat ’n mens hoog kan mik in die lewe. Die boek vertel die verhaal van die tienderjarige Tom, wie se ma oorlede is toe hy agt jaar oud is. Sy pa trou na ’n aantal jare weer met die jong wetenskaplike Helen, wie se man en seun in ’n motorongeluk oorlede is. Tom moet sy weg vind in die volwassewordingsproses, die verhouding met ’n oënskynlik kil stiefma vestig, die dood van sy geliefde ouma verwerk en die hart van die meisie op wie hy verlief is, probeer wen. Op interessante wyse word wisselende perspektiewe gebruik om afwisseling te bewerkstellig en die innerlike spanning en konflik van die karakters weer te gee. Die derdepersoonsvertelling word dan op plekke vervang deur openhartige dagboekinskrywings van Tom se vriendin Emma Minnaar, haar broer Dawid se opstelle en briefies wat hy in die klas rondstuur en Tom se briewe aan sy ouma. Hierdie boek word vir hoërskole voorgeskryf en ontvang in 1992 die Scheepersprys.

Ontspanningsleesstof

Onder die naam Christine le Roux skryf sy liefdesverhale. ’n Veilige hawe (1980) is haar eerste ontspanningsverhaal. Madelein le Grange gaan lank met die goeie en betroubare Johan uit, maar op ’n naweek in Durban ontmoet sy vir Colin. Sy verloor kontak met hom en besluit eindelik om tog maar met Johan te trou. Twee weke voor die troue maak Colin weer sy verskyning. Madelein is ’n impulsiewe jong vrou wat geleidelik tot groter volwassenheid groei. Hester Verster aanvaar in Om lief te hê (1981) ’n pos by ’n plaasskool, maar die plaaseienaar is uit die staanspoor openlik vyandig teenoor haar. Na ’n mislukte verhouding met haar werkgewer, gaan werk Elizabeth in Kosbaar soos die lewe (1981) vir dokter Nel. Sy pas sy seuntjie Fransie op en doen sy huishouding. Wanneer dokter Nel siek word, verpleeg sy hom, maar sy vorige vriendin daag weer op en Fransie raak weg. Gita van Duinen besef in Deel van die pakket (1993) sy sal haar hippieklere en eksentrieke gedrag moet laat vaar as sy die nuwe ambassadeur se persoonlike assistent gaan wees. In Liefde uit die stormnag (1993) soek ’n kunstenares skuiling tydens ’n hewige sneeustorm en is dae lank vasgekeer saam met ’n skatryk Kanadese nyweraar in sy verwaarloosde herehuis. Sy begin dan om die huis te restoureer. Die gerieflikheidshuwelik wat hierop volg, maak haar die teiken van ontvoerders.

Teësinnige erfgenaam (1994) vertel van die 28-jarige Melissa van Eeden, wie se verbitterde ma haar sielkundig gevange gehou het en geleer het om nie mooi te lyk nie, omdat mans haar dan sal misbruik. Sy vertel haar ook niks omtrent haar pa nie, net dat hy dood is. Na haar ma se dood voel sy totaal verlore in ’n vreemde wêreld. Sy hoor dan dat sy haar skatryk pa se erfgenaam is, maar hoewel sy nou geld en vryheid het, sukkel sy om aan te pas by al die aandag wat sy skielik van mans kry en die keuses wat dit op mens afdwing. “Die honger hart” (1995) het Julia Naudé as hoofkarakter. Nadat haar verloofde haar verkul, begin sy ’n nuwe lewe waar sy op haarself staatmaak en alles self beheer en beplan. Haar peetpa se testament bepaal egter dat sy helfte van die plaas Ouderus erf en die plaasbestuurder André Malan die ander helfte. Om die erfporsie te kry moet sy egter met André trou en ten minste ’n jaar saam met hom op die plaas bly. In Liefdesvallei (1995) hoop Julia Eksteen om haar tesis in die stilte en natuurskoon van Groenvallei te voltooi, maar nou weet die eienaar van die plaas, Gerard Koch, niks van haar verblyfooreenkoms nie en hy is alles behalwe verwelkomend. Gerard en sy onaansienlike verloofde staan op trou, maar dit lyk asof albei hulself staal teen ’n onafwendbare ontbering. Julia se reguit, spontane geaardheid laat mettertyd almal op die plaas ontdooi, en skielik lyk almal se lewenspaadjies anders. In Die ontbrekende helfte (1995) begin twee mense se liefde op ’n vreemde kontinent, maar dis eers wanneer hulle weer op Suid-Afrikaanse bodem is dat hulle die ontbrekende helftes in hulle lewens herken. Yvette Faure word hier deur ’n agentskap as sekretaresse gestuur na die verstrooide professor Rabe se huis, waar hulle met die verlede en hulself gekonfronteer word. In 1996 verower sy die Ela Spence-medalje vir Die ontbrekende helfte. ’n Wêreld sonder hom (1995) is Nicolene Kruger se verhaal. Sy ontmoet dokter Peter Hofmeyr in die hospitaal waar haar broer aansterk na ’n motorongeluk. Vir Nicolene is Peter ’n altyd besige dokter en hy sien haar weer as net nog ’n mannejagter, totdat sy eendag baie siek word.

Die groen maan (1995) draai om die oeroue probleem of ’n mens, waar dit die liefde aangaan, met jou kop of jou hart moet kies. Johan Norval is 36 en ongetroud en hy het vrede met sy alleenlopery. Toe hy sy buurman Jakobus Duvenhage en dié se nuwe vrou se pos vir hulle vat, lê die krisis hom egter en inwag. By die plaas aangekom is die buurman nie tuis nie en vind Johan die nuwe vroutjie half bewusteloos in die storthokkie. Hy jaag met haar hospitaal toe en skenk nog bloed ook. Sy buurman is alles behalwe dankbaar en dit is ook nie die einde van Johan se betrokkenheid by die mooie Magdaleen nie. In Diana – Verwarde liefde (1996) is Nicky uit die staanspoor vies vir die man wat oor haar en haar broer as voog aangestel word na haar pa se dood. Wie dink Andrew is hy om vir haar oor die liefde te preek? Hy self leef soos 'n priester en beweer sy is onvolwasse. Hy sal in elk geval nooit van haar hou as sy aanhou om soos 'n histeriese tiener uit te bars nie. Sy kan dit egter nie help nie, want hy maak haar irrasioneel. Verskuilde liefde (1996) vertel van dokter Edmund Wiese wat na twee jaar in Amerika met die dood van sy jonger broer terugkeer na Suid-Afrika. Hy gaan besoek sy skoonsuster uit pligsgevoel en vind uit dat sy in omstandighede leef waarvan nie een van hulle bewus was nie. Na haar man se dood het sy geboorte gegee aan ’n tweeling en nou sukkel sy om hulle alleen groot te maak. In hierdie verhaal word mense se behoeftes en beperkings ondersoek en hoe trots en lojaliteit optredes beïnvloed. In 1996 verower “Verskuilde liefde” die Ela Spence-medalje wat deur die uitgewer J.P. van der Walt toegeken word vir die beste liefdesroman. In Bittersoet hartstog (1996) besef Renée en dokter Richard Wessels gou dat hulle nie net toevallig albei uitgenooi is na gemeenskaplike vriende se strandhuis nie. Na haar vorige kêrel haar gruwelik bedrieg het, sweer Renée wraak teen alle mans. Sy laat Richard dus gou verstaan dat sy net een doel voor oë het en dit is om mans te misbruik soos hulle haar misbruik het. Die liefde laat homself egter nie voorskryf nie. Na ’n ernstige motorongeluk ly Emilia Roux in ’n Nuwe begin (1996) aan geheueverlies en herken nie eens haar eie man nie. Sy sien daarteen op om saam met hierdie volslae vreemdeling huis toe te gaan. Geleidelik kom haar geheue stuk-stuk terug, wat haar dilemma vererger, want sy hou glad nie van die mens wat sy was nie. Sy moet haarself en die mens wat sy was in die oë kyk en begin met haar eie regstellende aksie.

In Die glasappel (1997) kry die argitek Theo Senekal te doen met ’n onortodokse meisie wat sy geboue kritiseer, hom ’n messelaar noem en ongenooid ’n nag op sy rusbank deurbring. Om hom te bedank gee sy hom dan ’n glasappel as geskenk. ’n Kwessie van tegniek (1997) vertel van die joernalis Alicia Conradie wat haar in ’n Karoo-dorpie as draaiboekskrywer vir ’n rolprentspan bevind. Die hoofakteur is ene André Rosner met wie sy vantevore ’n rampspoedige onderhoud gehad het. Hy het haar toe só kwaad gemaak dat sy gesê het hy kan gif drink vir al wat sy omgee. Op hierdie noot begin hul samewerking nou en dit word selfs giftiger. In Liewe onskuld (1997) lyk die jong rabbedoe Olivia Joubert aanvanklik na 'n onwaarskynlike kinderoppaster, maar sy laat geen teenspraak toe nie. Die huwelik tussen Roland Meyer en Victoria in Verborge liefde (1997) sou slegs ’n huwelik in naam wees. Vir Victoria was dit die oplossing van haar probleme, maar kitsoplossings kan ’n mens soms duur te staan kom en die liefde laat hom nie bind deur kontrakte nie. In Verlore dekade (1997) kruis Alexandra se pad weer met dié van Ryno, vir wie sy tien jaar gelede verlaat het sodat hulle mekaar nie vernietig nie. Hy is terug uit die buiteland en kort voor lank begin die skanse wat sy om haar bou verkrummel.

Die liefde laat hom in Bewys van liefde (1998) nie voorsê deur omstandighede nie. Die fisioterapeut Corinne wil haar vriend se verlamde broer, Siegfried, uit sy kokon van selfbejammering ruk. Haar vriend Karel dink egter sy is effens te eerlik en uitgesproke en dit maak die sterkste gevoelens wakker. Etienne Barnard is in Bosnimf (1998) ergerlik oor die ou, stowwerige huis wat hy by sy tante erf. Hy besef egter dat sy tante haar huis dalk met voorbedagte rade aan hom bemaak het, maar die werklike rede is onbekend. Veral raaiselagtig is die sorgelose nimf wat in sy fontein baljaar en waarvoor hy nou skielik verantwoordelik voel. Klarissa du Toit, ’n mooi maar effens eksentrieke speurverhaalskrywer, word in Die blou uur (1999) deur haar swaer versoek om in te staan as bruid vir sy vriend. Wanneer sy die man, die Skotse dokter Andrew Cameron ontmoet, weet sy hulle is bestem vir mekaar. Na ’n gelukkige paar maande saam met Andrew, begin sy werk as kriminoloog ’n wig tussen hulle indryf en Klarissa vertrek na Skotland om oor haar toekoms na te dink. In Tweede beste (2001) wil Nicolette se kêrel, Jack, nie alleen saam met haar vir ’n naweek na die berge toe gaan nie. Sy nooi een van sy vriende in sy plek, die skaam en teruggetrokke Philip de Waal. Die uitkenningsparade (2002) is die verhaal van Karlien en Steven, wat mekaar op ’n partytjie ontmoet. Karlien bied aan om vir Steven ’n uitkenningsparade te reël, sodat hy sy trouvrou voor Kersfees kan ontmoet, maar in die proses begin sy twyfel oor haar eie trouplanne en toekoms saam met haar verloofde, Neil.

Omnibusse

Drie van Christine le Roux se tydskrifverhale, voorheen ongepubliseer in boekvorm, word saamgebundel in Omnibus 10, naamlik Tot in ewigheid, Uitdraai na Ukuthula en ’n Hele nuwe mens. Tot in ewigheid vertel van Jacques en Kirsten. Die aantreklike Jacques is enige meisie se droomheld, maar hy is versot op die lang, lenige Kirsten. Hulle is getroud na slegs ses hartstogtelike weke, maar dis onseker of hulle liefde die toets van tyd sal weerstaan. Kirsten smag soms na ’n bietjie rustigheid, maar Jacques is ’n jaloerse minnaar wat haar ten alle tye by hom wil hê.

In Uitdraai na Ukuthula sou Laetitia Jonker se besoek aan Ukuthula baie vlugtig wees, maar sy vind dinge nie heeltemal soos sy dit verwag het nie. Terwyl sy die binneversiering van die wildsplaas se geboue probeer opknap, meng André Steyn, een van die eienaars, se verloofde aanhoudend in. Wanneer die einste verloofde stad toe verkas, moet Laetitia skielik as kok ook instaan. ’n Hele nuwe mens vertel van ’n gesinstragedie. Madie word dringend uitgeroep om na ’n baba om te sien. Die kind se ma is dood en haar foto’s is stukkend geskeur en weggesmyt. Die pa loop met donker, gemartelde oë rond en wil nie aan sy seuntjie raak nie.

Speurverhale

Die verhale wat sy onder die naam Alex Muller skryf, is speurverhale waar speurder Adriaan Kruger verskeie misdade ondersoek en oplos.

In Die vyf susters (1998) woon vyf ongetroude susters saam in een huis in ’n groot stad. Wanneer een van hulle koelbloedig doodgeskiet word, is daar dus minstens vier verdagtes. Mettertyd kom dit aan die lig dat die vermoorde suster, Rosa, allermins geliefd was en dat talle mense haar graag uit die pad wou hê. Speurder Adriaan Kruger, wewenaar, moet al sy vernuf inspan om die skuldige te probeer ontmasker. Dan sukkel hy toenemend om te verhoed dat sy gevoelens vir die hoofverdagte en jongste suster, Karien, met sy gesonde oordeel inmeng.

In Die rooi angelier (1999) kry Adriaan Kruger te doen met ’n reeksmoordenaar wat berekend toeslaan, pynlik netjies te werk gaan en oënskynlik geen leidrade agterlaat nie. Boonop het die moordenaar klaarblyklik Adriaan se geliefde Karien in sy kloue en hy moet haar opspoor voordat dit te laat is.

Drie misdade in ’n knoop (2000) vertel van Adriaan Kruger en sy nuwe vrou Karien se verhuising na Overberg, ’n dorp in die Suid-Kaap. In stede van rus, word hy gekonfronteer deur ’n raaiselagtige verdwyning, een van die dorp se inwoners wat weens vergiftiging sterf en ’n ou onopgeloste saak wat lyk asof dit hiermee kan saamhang. Drie misdade, wat oënskynlik geen raakpunte het nie, maar Adriaan vermoed as jy een oplos, word die ander los drade ook vasgeknoop.

Na die gewoel en gejaag van die groot stad het inspekteur Adriaan Kruger in Bloedbande (2001) begin gewoond raak aan die relatief rustige lewe op die dorpie Overberg. Hy en Karien is baie gelukkig en nou verwag sy hulle tweeling. Dan word hy boonop tot kaptein bevorder. Onheil slaap egter nooit nie en twee misdade stuur skokgolwe deur die gemeenskap. Daar is ’n aanval op ’n jong meisie en ’n bloedige gesinsmoord. As hy maar net kan fokus op die moord, sal sy taak vergemaklik word, maar die meisie wat aangeval is se pa is ’n vooraanstaande man in hierdie geweste. Soms wil dit ook lyk of daar ’n verband is tussen die twee misdade.

In Hotel Bergsig (2002) kry kaptein Adriaan Kruger en Karien na die tweeling se geboorte minder slaap en rus as gewoonlik. Hy word egter nie ’n blaaskans gegun nie, want een van die buitegeboue van die mooi hotel teen die hange van die berg word deur ’n brand verwoes en die vrou van die eienaar wat in die skuur by haar dragtige hond gewaak het, sterf. Wat aanvanklik lyk na ’n tragiese ongeluk, blyk ’n slim beplande moord te wees, ’n moord wat selfs Kruger verwar.

Die kortverhaal Afnaweek word deur Francois Bloemhof in die versamelbundel Donker veld opgeneem.

Televisiedramas

Eleanor Baker skryf ook twee televisiedramas, En toe kom Wynand en Wat verby is, wat in die negentigerjare verfilm en gebeeldsaai word. In En toe kom Wynand vlug ’n moordenaar uit Johannesburg en kom op ’n afgeleë plaas aan. Die ou man wat daar woon, wroeg nog oor die seun wat hy verloor het. Wat verby is het ’n oujongnooi as hoofkarakter. Sy dink terug aan die  verlede, soos haar suinige en knorrige verloofde wat vir jare nie wou trou nie en die mooi jong man in die park wat haar meer oor die lewe geleer het.

Publikasies

Eleanor Baker

Jaar	Titel van publikasies
1972	Wêreld sonder einde
1973	Splinterspel
1975	Mǿrketiden
1978	Monica
1980	As ’n pou kon vlieg
1981	’n Geslote boek D.F. Malherbe: mens en meester
1982	’n Bootjie oor die see
1883	Die Nels van Groenewoud
1984	Weerkaatsings
1985	Dossier van ’n gyseling
1988	Die kwart-voor-sewe-lelie
1991	In die middel van die Karoo Daar is spore op die maan
1993	Die nes
1996	Verbeelde werklikheid
1998	Groot duiwels dood
2001	’n Ou begin
2002	Die ander Marta
2006	Omnibus 1 (Die kwart-voor-sewe-lelie en In die middel van die Karoo)
2008	Omnibus 2 (Die nes en Wêreld sonder einde)

Christine le Roux

Jaar	Titel van publikasie
1980	’n Veilige hawe
1981	Kosbaar soos die lewe Om lief te hê
1982	Die lente kom weer
1985	Skynglans van geluk
1993	Liefde uit die stormnag Deel van die pakket
1994	Teësinnige erfgenaam ’n Vonk van liefde
1995	Die honger hart Liefdesvallei Die ontbrekende helfte ’n Wêreld sonder hom
1996	Bitter hartstog Die groen maan ’n Nuwe begin Verskuilde liefde Verwarde liefde
1997	Die glasappel ’n Kwessie van tegniek Liewe onskuld Verborge liefde Verlore dekade
1998	Bewys van liefde Bosnimf
1999	Die blou uur
2000	Geskenk uit die hemel Omnibus 1 (Die honger hart, Deel van die pakket, Verskuilde liefde)
2001	Tweede beste Omnibus 2 (Liewe onskuld, Om lief te hê, ’n Veilige hawe) Omnibus 3 (Die ontbrekende helfte, Liefde uit die stormnag, Teësinnige erfgenaam)
2002	Die uitkenningsparade Kanteldag van die hart Omnibus 4 (Skynglans van geluk, ’n Vonk van liefde, ’n Nuwe begin)
2003	Omnibus 5 (’n Wêreld sonder hom, ’n Kwessie van tegniek, Bewys van liefde)
2004	Omnibus 6 (Die glasappel, Die blou uur, Die groen maan)
2005	Omnibus 7 (Geskenk uit die hemel, Die lente kom weer, Kosbaar soos die lewe)
2006	Omnibus 8 (Tweede beste, Die uitkenningsparade, Verlore dekade)
2007	Omnibus 9 (Bosnimf, Verwarde liefde, Bittersoet)
2008	Omnibus 10 (Verborge liefde, Liefdesvallei en 3 tydskrifverhale: Tot in ewigheid, Uitdraai na Ukuthula en ’n Hele nuwe mens)

Alex Muller

Jaar	Titel van publikasie
1998	Die vyf susters
1999	Die rooi angelier
2000	Bloedbande Drie misdade in ’n knoop
2002	Hotel Bergsig

Sien ook

• Lys van Afrikaanse skrywers
• Lys van Suid-Afrikaanse skrywers

Bronne

Boeke

• Botha, Elize. Prosakroniek. Tafelberg Uitgewers Bpk. Kaapstad Eerste uitgawe 1987
• Brink, André P. Vertelkunde. Academica Pretoria en Kaapstad Eerste uitgawe 1987
• Cloete, T.T. (red.) Die Afrikaanse literatuur sedert sestig. Nasou Beperk Eerste uitgawe 1980
• Kannemeyer, J.C. Die Afrikaanse literatuur 1652–2004. Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005
• Van Coller, H.P. (red.) Perspektief en Profiel Deel I. J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1998
• Van Coller, H.P. (red.) Perspektief en Profiel Deel 2. J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999
• Van Coller, H.P. (red.) Perspektief en Profiel Deel 3. Van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 2006
• Van Zyl, Dorothea. Eleanor Baker (1944–2002). in Van Coller, H.P. (red.) Perspektief en Profiel Deel 3. Van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 2006
• Wybenga, Gretel en Snyman, Maritha (reds.) Van Patrys-hulle tot Hanna Hoekom. Lapa-Uitgewers Eerste uitgawe Tweede druk 2005

Tydskrifte en koerante

• Azar-Luxton, Grizéll. Eleanor Baker. Cape Librarian. Januarie/Februarie 2003
• Lombaard, Sonnette. Kappertjies vir Baker. Beeld, 17 Julie 2002
• Olivier, Nita en Roos, Martjie. TV-blomtyd vir drama-jonges. Die Burger,25 Februarie 1994
• Pretorius, Fransjohan. Die historisiteit van resente Afrikaanse historiese fiksie oor die Anglo-Boereoorlog. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 52 no. 2 Lente 2015
• Scholtz, Hettie. ’n Perfekte tien. Insig, Junie 2001
• TV-redaksie. Nuwe talent bring ‘Vierspel’ na kassie. Die Burger, 23 September 1994

Verhandeling

Viljoen, Francois. Literere klimaat en die prosa van Eleanor Baker. Januarie 1995 [1]