Geskiedenis van Japan

Japan is 'n eilandgroep. Dit is byna geheel en al in die gematigde klimaatsone. Baie neerslag val en die grond is redelik vrugbaar. Alhoewel Japan nie te ver van die vasteland van Asië geleë is nie, was dit altyd op die periferie. Dit het dus 'n redelike beskeie rol in die wêreldgeskiedenis gespeel. Die Japanese beskawing is in 'n vroeë stadium diep beïnvloed deur China.

Die geskiedenis van Japan in die streng sin begin op die oomblik dat die invloed van die Chinese beskawing breedweg toegepas is. Die kennismaking het onder meer gelei tot die bekendstelling van skrif.

Voorgeskiedenis

Die vroeë en middel Paleolitiese bevolking van die vasteland van Oos-Asië (Homo erectus en Denisova-hominien) het sover ons weet, nie die eilande bereik nie. Al die vondste wat vroeër as 35 000 vC 'n menslike teenwoordigheid op die Japanse eilande gehad het, is kontroversieel.

Van ongeveer 32 000 jaar gelede is die teenwoordigheid van 'n paleolitiese kultuur aangetoon. Ongeveer 11 000 vC het die Holoseen-epog begin, die huidige interglasiale tyd. Meer komplekse kulture met groter tegniese vaardighede het na vore gekom. Dit word gewoonlik deurgans met die naam Jōmon aangedui.

Die paleolitiese bevolking van Japan, en sy Jōmon-bevolking, is afkomstig van die eerste migrasies van die anatomies moderne mens via Suid-Asië en Suidoos-Asië na Oos-Asië en Australië. Die Ainoe-mense wat deesdae slegs op die noordelike eiland Hokkaido woon, blyk af te kom van hierdie paleolitiese bevolking. Hierdie element vorm nog steeds 10-20% van die moderne Japannese bevolking; die res kom van latere migrasies vanaf die vasteland, veral gedurende die Yayoi-tydperk.

Daar is reeds 'n Japannese taal, 'n tipiese Japanese godsdiens en tipiese Japannese sosiale strukture vanaf die oorlewering van die eerste historiese bronne.

Vroeë geskiedenis

Tradisionele Japanese legendes verklaar dat Japan in die 7de eeu vC gestig is deur die voorvaderlike keiser Jimmu. Die keisers van voor die 5de eeu (na Chr.) word egter gewoonlik as mities beskou. Volgens Chinese bronne was Japan oorspronklik 'n kombinasie van baie klein state, wat in die 3de eeu verenig is deur 'n koningin / priestes Himiko.

Gedurende die 4de, 5de en 6de eeu is die Chinese skryfstelsel en Boeddhisme ingebruik geneem, waarskynlik via die Paekche (ook BaekJe)-koninkryk in die suidweste van Korea. Die koning van Paekche het in 538 of 552 'n Boeddha-standbeeld na Japan gestuur met die woorde dat Boeddhisme tot voordeel van die land kan wees. Met die bekendstelling van Chinese skrif en Boeddhisme, het 'n lang periode van Chinese kulturele invloed op die Japannese samelewing begin. Die Japannese, of eerder die inwoners van die Yamato-ryk, het op 'n vroeë ouderdom kontak met die koninkryk van Paekche gehad.

Die keisers was die heersers net die naam, maar vanaf die 6de eeu was die mag meestal in besit van magtige adelmanne, waardeur verskillende gesinne elk die mag een of ander eeu kon besit.

Taika-hervorming

In 646 is die politieke en administratiewe landskap van Japan in die sogenaamde Taika-hervorming neergelê. In hierdie hervorming, wat in werklikheid meer geleidelik plaasgevind het as op papier, word Japan na die Chinese model in 'n sentralistiese staat omskep. Die hele staat het die eiendom van die keiser geword, en die adel, wat voorheen Japan regeer het, kry nou hoë posisies in 'n nuwe, uitgebreide staatsdiens. Gedurende hierdie tyd het die keiserlike woning voortdurend verander: elke keiser het 'n nuwe woning gehad, sommige selfs verskeie.

Nara-tydperk

In 710 is Nara gekies as die hoofstad. Nara het die hoofstad gebly tot 784. Die periode van 710 tot 794 word dus die Nara-tydperk genoem. Die invloed van China het in die Nara-tydperk sy hoogtepunt bereik. Die keiser en die magtige hoffamilies het onder toenemende druk in Nara van Boeddhistiese priesters gekom. Van 784 tot 794 was Nagaoka-kyō die hoofstad.

Heian-tydperk

Keiser Kammu het besluit om die koninklike woning te verskuif na die stad Heian-kyō, die huidige Kyoto. Daar het gedurende die sogenaamde Heian-tydperk (794-1185) 'n baie verfynde hofkultuur met 'n uitgesproke aristokratiese karakter ontwikkel. Hierdie kultuur was grootliks beperk tot die paar groot stede wat nou ontstaan het. Die kunste, veral die literatuur, het 'n hoogtepunt bereik. Terselfdertyd het die keiser en sy huisgesin die werklike politiek meestal aan die laer adel in die provinsies oorgelaat, wat geleidelik meer en meer mag aan die provinsiale goewerneurs afgestaan het. Die hof het geleidelik sy greep op die ekonomie verloor.

Gedurende die Heian-tydperk het die Japannese kultuur toenemend sy eie gang gegaan. Na 850 het die kulturele invloed van China aansienlik afgeneem, hoewel die prestige van alles wat Chinees was, hoog gebly het. Baie dinge wat uit die Chinese kultuur afgelei is, is aangepas by die Japannese voorkeure en omstandighede.

Die magtigste familie gedurende die tiende en elfde eeu was die afstamming van die Fujiwara. Hulle het die hof beheer; die meeste keisers was nie veel meer as marionette nie. Gedurende die Heian-tydperk het 'n handjievol gesinne die regeringdiens gevorm. Afkoms en besit van groot grond was 'n noodsaaklike voorwaarde om aan die elite te behoort. Die boere was grotendeels aan die genade van hul plaaslike verhuurder oorgelaat. Die meeste boere (kōmin) het in haglike omstandighede gewoon.

In 1072 onttrek keiser Go-Sanjo hom na 'n Boeddhistiese klooster. Van agter die skerms het hy voortgegaan om invloed op die nuwe keiser uit te oefen. Op hierdie manier het hy daarin geslaag om die mag van die Fujiwara-gesin te verbreek, en ná hom het dit 'n vaste regeringsmetode geword, waarin 'n formeel afgetrede keiser die eintlike mag gehad het. Dit het inderdaad die einde van die mag van die Fujiwara beteken, maar die mag van die families uit die provinsies het toegeneem, en die voormalige keiserhof is soms uitmekaar geskeur deur interne politieke speletjies.

Twee van hierdie families, die Taira en die Minamoto, het nou om mag meegeding, en in 1160 het die Taira as oorwinnaars uit die stryd getree. Alhoewel die Fujiwara formeel hul hoë posisie behou het, was dit die Taira wat deur die invloed van die keiser nou die werklike mag gehad het. Die Minamoto is egter verslaan, maar nog nie vernietig nie, en in 1180 begin hulle 'n nuwe oorlog teen die Taira in 'n alliansie met die voormalige keiser Go-Shirakawa. Nou wen die Minamoto, en hul leier, Minamoto no Yoritomo, het die titel sjogoen (shōgun) gekry, oorspronklik 'n hoë militêre titel. Gedurende die daaropvolgende eeue sou dit veral die sjogoen wees wat Japan regeer.

Japannese middeleeue

Baie geskiedkundiges onderskei 'n periode wat hulle die Japanese Middeleeue noem. In hierdie periode het die krygers, die samoerai, die politiek oorheers. 'n Militêre administrasie is gestig, die bakufu. Die Japanese Middeleeue het aan die einde van die twaalfde eeu begin en tot die middel van die sestiende eeu geduur.

Kamakura-tydperk

Minamoto no Yoritomo het die bakufu in Kamakura in 1192 gevestig. Na die dood van Yoritomo het sy seuns ook 'n sjogoen geword, maar die mag van die Minamoto was nie blywend nie. Die Minamoto moes ook die keiserlike hof in Kyoto in gedagte hou. Die Hojo-familie het na vore getree en regeer vanuit die amptelike regent van die sjogoen.

In 1274 en 1281 het die Mongole Japan aangeval, maar albei kere het 'n sterk tifoon die Japanners help. Die Japannese praat van 'n kamikaze, 'n goddelike wind. Uit 'n ondersoek na die oorblyfsels van die 1281-vloot wat in 1981 gevind is, blyk dit egter dat die skepe slordig en vinnig gebou is, en dat slegte hout gebruik is, soms selfs tweedehandse hout. Die skepe is ook in 'ingeneemde' China gemaak. Vanweë die onbereikbare aantal skepe wat in 'n baie kort tydjie gemaak moes word, het hulle baie riviervaartuie gebruik sonder 'n diep seeboeg.Dus was hulle baie kwesbaar vir stormweer.

Muromachi-tydperk

In 1333, tydens die slag van Kamakura, is die Hojo uiteindelik verslaan deur die verbande Go-Daigo en 'n alliansie van oostelike ridderfamilies. Die Ashikaga-familie het die rol van sjogoen oorgeneem. Die Ashikaga het 'n nuwe bakufu opgerig; hul hoofkwartier was die distrik Muromachi in Kyoto. Keiser Go-Daigo wou dit nie aanvaar nie. Hy verhuis van Heiankyo en trek na 'n nuwe woning verder suid. Die Ashikaga het 'n ander keiser in Heiankyo aangestel, en vir 'n geruime tyd het Japan twee mededingende keisers gehad, totdat die destydse "suidelike keiser" in 1392 sy aanspraak op die troon prysgegee het.

Vanaf die vyftiende eeu is dit byna gedaan met die mag van die keisers. 'Die hof eet uit die hand van die bakufu.' Die Ashikaga het egter ook hul magsposisie in die daaropvolgende eeu verloor, en 'n bloedige magstryd het begin. Die hoogtepunt was die sogenaamde Onin-oorlog, 'n geveg tussen twee gesinne om mag in die sjogoenaat, wat Kyoto tussen 1467 en 1477 vernietig het. Op daardie tydstip was daar feitlik niks van die sentrale gesag oor nie, en verskillende provinsiale regeerders (daimyō) het om mag meegeding. Die komende periode staan bekend as sengoku-jidai, die 'eeu van strydende provinsies'.

Hereniging en Edo-tydperk

Oda Nobunaga (1534-1582), daimyō van die provinsie Owari, het die hereniging van Japan begin. Hy het 'n paar teenstanders verslaan, 'n ooreenkoms gesluit met 'n aantal ander daimyōs, veral Tokugawa Ieyasu (1542-1616) van die aangrensende Mikawa. In 1568 het hy Kyoto verower en die sjogoen gedwing om te vlug. Hy het die monnike van Hiei-zan verslaan. Hy het verskeie ander daimyōs verslaan, maar is in 1582 vermoor deur een van sy eie generaals, Akechi Mitsuhide.

Akechi is verslaan deur nog 'n Nobunaga-generaal, Toyotomi Hideyoshi. Hideyoshi het Nobunaga se hereniging voortgesit. Terwyl Nobunaga egter brutale geweld gebruik het, bewys Hideyoshi homself as 'n ware diplomaat. Hy het 'n paar oorloë met 'n eenvoudige afdreigings gewen, sonder dat sy leër daadwerklik hoef op te tree. Nadat die hele Japan trou aan die keiser en sy regent Hideyoshi gesweer het, het Hideyoshi sy leërs na Korea gestuur. Aanvanklik het die veldtog goed gevaar, maar toe sy generaals die grens van China nader, het hulle die Chinese in die gesig gestaar; ses jaar oorlog het nie 'n duidelike oorwinning opgelewer nie. Na die dood van Hideyoshi in 1598 onttrek die Japannese. Omdat die Toyotomi-clan nie sy vasale voldoende kon beloon vir die diens wat hulle in Korea gelewer het nie, het die ondersteuning vir die familie-groep verkrummel.

Na Hideyoshi se dood het Tokugawa Ieyasu die sterk man van Japan geword. Hy het nog nie aan die militêre avontuur in Korea deelgeneem nie. In plaas daarvan het hy sy magsbasis in die Kantō-streek versterk. Sy hoofkwartier was sy kasteel in Edo. In 1600, tydens die Slag van Sekigahara, verslaan Ieyasu die ondersteuners van Hideyoshi se seun Hideyori.

Na die dood van die laaste Ashikaga-sjogoen in 1603, is Ieyasu as sjogoen aangestel. Dat hy van Minamoto no Yoritomo afstam, het hierdie magsverandering vergemaklik. Reeds in 1605 het Ieyasu bedank en sy seun as 'n sjogoen aangestel, maar volgens goeie Japannese tradisie het hy mag in die agtergrond behou. Sy enigste oorblywende teenstander was Toyotomi Hideyori, die seun en opvolger van Hideyoshi. Ieyasu het Hideyori teruggedwing na die Osaka-kasteel en dit in 1615 ingeneem.

Ieyasu het die mag van die Boeddhistiese kloosters en die daimyōs beperk, en die keiser en sy hof het in 'n soort "goue gevangenisstraf" na Kyoto gekom, terwyl die sjogoen-hof na Edo (hedendaagse Tokio) verskuif is. Dit het die mag van die Tokugawa-gesin vir meer as twee eeue verseël (sien meer in die Edo-tydperk).

Christendom in Japan

Japan (1652). Kaart van Johannes Janssonius.

Die bekendstelling van die Christendom in die land begin in die nasleep van die aankoms van die eerste Portugese skepe in Japan in 1543. In 1549 arriveer Francis Xaverius saam met 'n aantal metgeselle in Kagoshima op die eiland Kyushu. Dit was die begin van die sending van die Jesuïete in Japan.

Die Christendom het vinnig wortel geskiet in Japan, en volgens sendelinge was daar in 1587 300 000 Christene in Japan, veral onder die laer klasse, maar ook 'n aantal daimyōs, veral dié uit Kyushu. Die aanmoediging wat aan die Jesuït-vaders van hierdie daimyōs gegee is, het ook aanvanklik uit berekening gekom, omdat hulle opgemerk het dat die sendelinge met groot respek deur die Portugese handelaars en seekapteins behandel is. Nietemin het hierdie goeie verstandhouding etlike jare geduur en vanweë die vele gunste wat Nobunaga aan die buitelandse sendelinge bewys het, het hulle reeds in hul optimisme begin hoop dat hulle die hele Japan tot die Christendom sou kon bekeer.

Nobunaga was ook baie gewillig teenoor die Jesuïete omdat hy hulle as moontlike bondgenote teen militante Boeddhistiese sektes beskou het, maar Hideyoshi het hierdie verhouding verkoel, en Tokugawa Ieyasu, wat die sendelinge gesien het as voorbereiders van 'n Portugese of Spaanse inval in Japan, verbied die sending en selfs die Christendom. In 1642 is Japan uiteindelik heeltemal van die buitewêreld afgesny. Japanese kon nie die land verlaat nie, en slegs enkele Asiatiese en Nederlandse handelaars mag handel dryf met Japan, in spesiaal aangewese klein gebiede.

Moderne Tyd

Die Japannese isolasiebeleid het ongeveer 200 jaar geduur, tot 1853. Die Amerikaanse kommandeur Matthew C. Perry verskyn in daardie jaar met 'n vloot langs die Japannese kus, en dwing Japan daardeur om sy grense te open. In Japan het die vrees ontstaan dat die land in die hande van koloniale magte sou val. Daar was ook probleme in die binneland; die teenkanting teen die bakufu, die sjogoen-regime, het toegeneem. Namate kontak tussen Japan en die Verenigde State en Europa aan die ander kant verbeter het, het verdere kulturele uitruiling plaasgevind. Japan het byvoorbeeld aan die Exposition Universelle van 1867 deelgeneem.

In 1868 word die mag gegryp deur 'n rewolusionêre groep wat wou hê dat die keiser weer in die middelpunt van die mag moet staan en 'n vinnige oorname van Westerse tegnologie versoek om die Westerse lande te weerstaan. Die sjogoenaat is beëindig. Hierdie aksie staan bekend as die Meiji-Herstelling. Dit was hoofsaaklik samoerai van Satsuma en Chōshū wat die mag oorgeneem het.

Die keiserlike hof is verskuif na Edo, wat hernoem is na Tokio (oostelike hoofstad). Die feodale strukture moes plek maak vir 'n sentrale nasionale administrasie. Die beleid gedurende hierdie periode was daarop gemik om Japan militêr en ekonomies so vinnig as moontlik te ontwikkel en te moderniseer. 'n Aantal ekonomiese en sosiale hervormings het gevolg: vrye keuse van beroep, afskaffing van die leenstelsel wat uit China gekopieër is, en die voorregte van die samoerai-klas, belasting op geld in plaas van volgens essensiële eienskappe, afskaffing van die slawerny van boere, gratis grondbesit en die vestiging van die diensplig. Nuwe ministeries is gestig, soos die Ministerie van Onderwys in 1871. Vanaf 1872 was primêre onderwys verpligtend vir almal. Dit het Japan die eerste land in Asië gemaak waar die bevolking heeltemal geletterd was.

Maatskappye in staatsbesit is vinnig opgerig, wat (met die uitsondering van die militêre industrie), toe hulle ekonomies lewensvatbaar was, geprivatiseer is. Die infrastruktuur is ook uitgebrei, nasionale pos- en telegraafstelsels is ingevoer en buitelandse tegnologie is ingevoer. Vanaf ongeveer 1880 het die Japanese industrialisasie vinnig begin, wat onder meer moontlik was omdat geld uit die landbou oorgedra is. Aanvanklik is hoofsaaklik sy en katoen geproduseer. In die 1880's het die aantal privaatbanke vinnig tot meer as tweehonderd gestyg. Die Industriële Bank van Japan het in 1902 geopen, wat veral die nywerhede moes finansier.

In 1893 verander Japan na die Gregoriaanse kalender.

Die tempo waarteen die wysigings aangebring is, was ongekend hoog. Dit het ook die daaglikse lewe beïnvloed. Dit alles het 'n gevoel van disoriëntasie teweeggebring. Daar was ook teenkanting teen die modernisering van bo, maar dit is met geweld onderdruk.

In 1889, onder premier Hirobumi Ito, is 'n grondwet ingestel op grond van die Duitse grondwet, wat van krag sou bly tot die Tweede Wêreldoorlog. 'n Nuwe leër is met die hulp van Engelse, Franse en Duitse adviseurs gebou.

Japan het vinnig tot 'n wêreldmag gegroei en sy nuwe ambisies het gelei tot oorloë met China (1894-1895) en Rusland (1904-1905), waardeur Korea ('n Japannese kolonie vanaf 1910), Taiwan en ander gebiede verower het. Die oorwinning oor veral Rusland het veral 'n indruk gemaak: vir die eerste keer is 'n 'westerse' land deur 'n 'gekleurde' land verslaan (dit was nie waar nie, Italië is in 1896 deur Ethiopië verslaan, en in die 17de eeu het die Chinese vir Nederland uit sy kolonie Formosa verdryf).

Taisho-tydperk

In die Eerste Wêreldoorlog het Japan onmiddellik oorlog teen Duitsland verklaar en die Duitse besittings in China (in Shandong) en die Stille Oseaan in besit geneem. Japan het ook probeer om sy invloedsfeer in China verder uit te brei, onder meer deur 21 eise aan die Chinese regering voor te lê. Vir versoeke om troepe na die westelike front te stuur, is vernuftige verskonings uitgevind. Aan die ander kant is China, wat duisende werkers na Europa gestuur het, onder druk geplaas. Volgens die Verdrag van Versailles is Japan toegelaat om die voormalig Duitse gebiede wettiglik toegeken te kry. Aan die ander kant word Japan ook 'n lid van die Volkebond.

Showa-tydperk

Die Shōwa-tydperk, letterlik vertaal as 'tydperk van verligte vrede', is 'n periode wat parallel loop met die regering van keiser Hirohito. Die tydperk duur van 25 Desember 1926 tot 7 Januarie 1989.

Ekspansionisme

Die grootste omvang van die Japanse ryk gedurende die Tweede Wêreldoorlog

In die 1930's het die bevolking van Japan tot 70 miljoen toegeneem. Dit was meer as dubbel vergeleke met sewentig jaar tevore toe die Japanese bevolking 30 miljoen was.

In die 1920's en vroeë 1930's het ekonomiese terugslae daartoe gelei dat Japan onder die toenemende invloed van ultra-nasionalistiese, ekspansionistiese militariste geval het. Die Japanese bevolking het in 'n betreklik klein gebied gewoon, waarvan 'n groot deel uit berge bestaan het. Hierdie berge het egter geen grondstowwe verskaf nie. Japan wou beheer verkry van gebiede wat wel oor hierdie bronne beskik het, soos China. Dit het gelei tot die inval in Mantsjoerye (en die stigting van Manjoekuo), en 'n Tweede Chinees-Japannese Oorlog (1937), wat uiteindelik saamgeval het met die Tweede Wêreldoorlog. Japan het oorwinnings in China behaal, maar kon die Chinese leër nie definitief verslaan nie. Japan het onder meer Sjanghai, Beijing en Nanjing verower. Dit het gruweldade teen die Chinese bevolking gepleeg (insluitend die Bloedbad van Nanjing waarin 300 000 Chinese dood is). In 1938 het Japan met Mongolië en die Sowjetunie slaags geraak, maar hierdie lande het onder die generaal Georgi Zjoekof 'n groot oorwinning oor die Japannese behaal tydens die slag van Halhin Gol op die grens van Mongolië.

Tweede Wêreldoorlog

In 1940 onderteken Japan die Driemoonthedeverdrag met Duitsland en Italië, wat onderlinge hulp in die geval van 'n aanval belowe en die "Nuwe Orde" neergelê het. Vichy-Frankryk is deur Japan en Duitsland gedwing om Indo-China aan Japan af te staan.

Met hierdie beleid het Japan die wantroue in die Verenigde State gewek, en het die spanning tussen die groot moonthede toenemend verhoog. 'n Olie-embargo is deur die Amerikaners in samewerking met die Nederlands-Indië verklaar. Die Japannese militariste was woedend, en admiraal Isoroku Yamamoto het die plan om die Verenigde State uit die Stille Oseaan te verdryf met 'n kragtige offensief uitgedink. Nederland en Frankryk is in Mei en Junie 1940 deur Nazi-Duitsland ingeneem. Hierdeur kon die Nederlandse Oos-Indiese Eilande en Franse Indo-China (Viëtnam, Laos en Kambodja) sonder veel stryd beset word. Die Verenigde Koninkryk was swak in Asië omdat die land moes fokus op die oorlog in Europa.

Die Japannese het op 7 Desember 1941 die Amerikaanse vloot in Pearl Harbor aangeval, wat daartoe gelei het dat die Verenigde State aan die oorlog deelgeneem het. Die Filippyne en Nederlands-Indië is verower, asook Hongkong, Singapoer, Birma, Maleisië en verskeie eilande in die Stille Oseaan. 'n Belangrike sielkundige effek was die verowering van die eilande Attu, Kiska en Agattu. Hierdie Aleoetiese Eilande het tot Alaska behoort en was dus Amerikaans.

In Nederlands-Indië is baie Nederlandse burgers geïnterneer in kampe, 'n soort konsentrasiekamp, nadat hulle die land ingeneem het. Vir die Nederlanders was daar manskampe, vrouekampe en seunskampe. Sommige vroue is deur Japannese soldate, die sogenaamde troosvroue, tot prostitusie gedwing. Benewens hierdie kampe vir Nederlanders (en ander Westerlinge), was daar ook arbeidskampe vir Indonesiërs ("Romushas") en kampe vir persone van gemengde rasse. Hierdie kampe het baie mense se lewens gekos, maar die grootste gruweldade het Japan in China, soos die Nanjing-bloedbad, gepleeg. Boonop het die Japannese hul Westerse en ander gevangenes gedwing om onder buitengewone omstandighede te werk, dikwels op spoorlyne (soos die Burma-spoorweg en Pakanbaroe-spoorweg).

Vanaf 1944 het die Amerikaners geleidelik die gebiede wat deur Japan verower is, weer ingeneem. Die Japannese het wel 'n reputasie verwerf vanweë hul "fanatiese weerstand." Die Sowjetunie sou eers op 9 Augustus 1945 , drie maande na die kapitulasie van Duitsland, die neutraliteit en Mantsjoerye verbreek en China binneval. Die oorlog eindig in 1945 weens die aanval van die Sowjetunie en nadat Amerikaanse kernwapens op Hiroshima en Nagasaki gegooi is. Die bom wat op 6 Augustus 1945 oor die stad Hiroshima ontplof het, het 78 000 mense gedood en meer as 30 000 mense het ernstige beserings opgedoen. Op 9 Augustus is 70 000 mense in Nagasaki dood. Amerikaanse vliegtuie het drie miljoen pamflette oor Japan laat val en die mense gevra om hul keiser te oorreed om oor te gee en die oorlog te beëindig. Japan het op 10 Augustus 'n versoek gedoen om voorwaardelike oorgawe (met die behoud van die keiser). Die Amerikaners het dit aanvaar, ondanks hul oorspronklike eis om onvoorwaardelike oorgawe. Die volgende dag word die kapitulasie aangekondig deur 'n vooraf opgeneemde radioboodskap van keiser Hirohito uit te saai. Japan het uiteindelik die oorgawe op 2 September op die dek van die slagskip Missouri onderteken.

Naoorlogse Japan

Na die oorlog het Japan, wat nou tot sy huidige grootte beperk is, onder Amerikaanse beheer gebly tot die inwerkingtreding van die Vredesverdrag van San Francisco in 1952. Gedurende daardie tydperk het die welvaart op die eilande herleef danksy 'n buitengewone ekonomiese herstel, as gevolg daarvan van 'n ekonomiese inspuiting deur die VSA, wat produkte in Japan ter waarde van vier miljard dollar gekoop het. Japanse industriële produksie het in 1953 verdubbel vergeleke met vier jaar tevore.

In 1951 het die VSA en Japan formeel vrede gesluit. Japan is ná die oorlog ten volle gedemilitariseer, maar vanaf 1954 is dit toegelaat om 'n mag te hê vir selfverdediging. 'n Nuwe grondwet is tydens die besetting ingestel, wat slegs 'n seremoniële take aan die keiser nagelaat het.

Die Verenigde State, wat in 1945 Japan ontwapen het, word hierna deur 'n kommunistiese China, Rusland en Noord-Korea gekonfronteer. Japan kon saam met Taiwan, die Filippyne, Suid-Viëtnam en Suid-Korea as 'n "kapitalistiese bastion" optree in die konteks van die bedwingsbeleid. Op aandrang van die VSA is 'n polisiemag van 100 000 man tot stand gebring, in werklikheid net 'n leër wat die grondwet nie so kon noem nie. Later is die grondwet verander, en hulle het gepraat van 'n "selfverdedigingsmag". Japan het een van die mees pasifistiese lande in die wêreld gebly, en selfs paradoksaal irritasie gewek later in die 20ste eeu omdat dit geweier het om deel te neem aan militêre operasies, soos in die Golfoorlog van 1991.

Heisei-tydperk

Selfs na die Amerikaners se vertrek het die ekonomiese groei voorlopig voortgeduur. Rondom 1960 was daar groot en moderne ondernemings (waaronder vakbonde en dies meer) vs. die outydse bedryf waar die werksomstandighede nog steeds swak was. In die 1960's het die produksie weer skerp toegeneem en Japan het tot 'n ekonomiese supermoontheid gegroei, met 'n groeikoers van 10% per jaar en meer. Veral die VSA en Europa was belangrike invoerders van Japanese produkte. Slegs 3% van die uitvoere het na China en Korea gegaan, terwyl dit voor die Tweede Wêreldoorlog 'n derde was. Eers na 1970 het die Japanse regering meer betrokke geraak by die ekonomie. Die ekonomie van Japan het ook gestagneer weens die oliekrisis.

Rondom 1990 het die Japanse ekonomie begin daal; groot ondernemings het betalingsprobleme ondervind en banke gedwing om saam te smelt of selfs bankrot te raak. Die Nikkei-indeks het 70% van sy waarde verloor.

In Januarie 1995 het 'n ernstige aardbewing die stad Kobe getref en 5000 mense het gesterf. Later die jaar het die Aum Shinrikyo-kultus sarin-gas in die moltrein van Tokio vrygestel. Daar is 12 mense dood en 5000 beseer. Dit was 'n skok vir sowel die wêreld as Japan. Later het dit gelyk asof die sekte sarin in woongebiede versprei het, en daar was selfs planne om die keiser dood te maak. Vir Japan was dit 'n groot skok aangesien Japan tradisioneel een van die wetsgehoorsaamste lande was.

Japan is in 1998 geskok deur 'n Noord-Koreaanse toets met 'n ballistiese missiel. Die missiel het oor Japan gevlieg om in die Stille Oseaan te land. In 2005 het Noord-Korea ook erken dat die land oor kernwapens beskik, volgens die Amerikaners dat dit selfs 5 of 6 wapens kan wees. Japan se groot vrees is 'n kern missielaanval vanuit Noord-Korea. Om hierdie rede het Japan sy verdedigingsbeleid verander en streef hy na 'n meer aktiewe rol vir die leër. Hulle werk ook saam met die VSA aan 'n missielskild. Japan het ook gestreef ook na 'n konsultasie van ses lande (Japan, China, Rusland, die VSA en albei Koreas) oor Noord-Korea se kernwapen-vermoeë, maar Noord-Korea verkies om net met die VSA gesprek te voer.

In 2005 word Japan gekonfronteer met die groeiende mag van China, die tradisionele Japannese mededinger. Konflikte oor territoriale waters en oor geskiedenisboeke wat Japannese oorlogsmisdade versag of verberg, dreig om die verhouding tussen die bure te verswak. Die kwessie van oorlogsreparasies en skadevergoeding vir dwangarbeiders en gedwonge prostituées (eufemisties «gerieflikheidsvroue» genoem) vertroebel ook betrekkinge met Suid-Korea. Terwyl die Japannese regering beweer dat 'n finale reëling van enige aansprake in hierdie verband reeds in 1965 getref is toe die twee lande diplomatieke en ekonomiese bande aangeknoop het, het Suid-Koreaanse geregshowe so onlangs soos Maart 2019 die indiening van klagtes teen Japannese ondernemings deur privaat persone toegelaat. Die howe het vervolgens die betaling van skadevergoeding beveel en beslag gelê op bates van Japannese ondernemings. Die Japannese regering se besluit om Suid-Korea van sy witlys van bevoorregte en betroubare handelsvennote te skrap, word as 'n reaksie hierop beskou. Japannese ondernemings moet volgens die nuwe reëling amptelike permitte van die owerheid verkry voordat hulle sekere hoë tegnologiegoedere, wat onder meer vir die vervaardiging van slimfoon- en tabletrekenaarskerms benodig word, na Suid-Korea mag uitvoer. Die konflik dreig om tot 'n handelsoorlog te eskaleer.

Op 11 Maart 2011 word 'n groot deel van die ooskus van Japan deur 'n tsoenami getref, wat self die resultaat was van 'n groot see-aardbewing was naby die stad Sendai. As gevolg hiervan het die kernramp in Fukushima-Daiichi-kernaanleg plaasgevind, wat baie radioaktiewe besoedeling veroorsaak het.

Reiwa-tydperk

Op 1 April 2019 word die nuwe keiserlike tydperk aangekondig: die Reiwa-tydperk. Op 30 April 2019 bedank die huidige keiser Akihito en maak plek vir sy seun, Naruhito.

Sien ook

• Opkoms van Japan as Wêreldmoondheid

Bibliografie

• Pohl, M.: Geschichte Japans. München: C.H. Beck.
• Reischauer, E.O. (1974): Japan: the story of a nation, revised edition, Alfred A. Knopf, New York.
• Bob Tadema-Sporry en Auke A. Tadema (1983): De geschiedenis van Japan. Bussum: Fibula-Van Dishoeck.
• Totman, C. (2005): A history of Japan, second edition, Blackwell Publishing, Malden (MA) /Oxford.
• Vande Walle, W. (2007): Een geschiedenis van Japan. Van samurai tot soft power, Acco, Leuven/Voorburg.
• Veen, R. v.d. (2010): Waarom Azië rijk en machtig wordt.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Geskiedenis van Japan.

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Nederlandse Wikipedia vertaal.