Portugees

Hierdie artikel handel oor die taal. Vir die etniese groep, sien Portugese.

Portugees (português [puɾtuˈɣeʃ] of [poʁtuˈɡes]) is 'n plurisentriese Romaanse taal wat in Portugal, Brasilië, Angola, Guinee-Bissau, São Tomé en Príncipe, Oos-Timor, Mosambiek, op die Kaap Verde en in ander gebiede soos Goa en Malakka (Cristao) deur sowat 250 miljoen sprekers gepraat word. 'n Verdere twintig miljoen het Portugees as vreemde taal aangeleer. Dit is ook die taal van 'n minderheid in Macau, waar dit 'n amptelike taal is. In Galicië, 'n gebied in Spanje ten noorde van Portugal, word Galego (Galicies) gepraat; amptelik 'n ander taal, maar baie naby aan Portugees.

Portugees português, língua portuguesa
Uitspraak:	[puɾtuˈɣeʃ] of [poʁtuˈɡes]
Gepraat in:	Angola  Brasilië  Guinee-Bissau  Kaap Verde  Macau  Mosambiek  Oos-Timor  Portugal  São Tomé en Príncipe
Gebied:	Afrika, Suid-Europa, Suid-Amerika
Totale sprekers:	250 miljoen (moedertaal) 20 miljoen (tweede taal)
Rang:	6
Taalfamilie:	Indo-Europees  Romaans   Wes-Romaans    Gallo-Iberies     Iberoromaans      Wes-Iberies       Galicies-Portugees        Portugees
Skrifstelsel:	Latynse alfabet
Amptelike status
Amptelike taal in:	Afrika-unie  Europese Unie  Angola  Brasilië  Ekwatoriaal-Guinee  Guinee-Bissau  Kaap Verde  Macau  Mosambiek  Oos-Timor  Portugal  São Tomé en Príncipe
Gereguleer deur:	Instituut van Portugees
Taalkodes
ISO 639-1:	pt
ISO 639-2:	por
ISO 639-3:	por
Verspreiding van Portugees

Chronologiese kaart van die taalkundige evolusie in Suidwes-Europa tussen 1000 en 2000

Suid-Afrika het ook 'n beduidende Portugese bevolking, bestaande uit kleiner groepe immigrante van die Portugese vasteland en die eiland Madeira, asook groter groepe Portugeessprekende blankes uit die voormalige kolonies Angola en Mosambiek wat hulle na die gebiede se onafhanklikwording in 1975 aan die Kaap hervestig het.

Die Verenigde Nasies se Opvoedkundige, Wetenskaplike en Kulturele Organisasie, Unesco, het Portugees as die snelsgroeiende taal in Europa (na Engels) beskryf, terwyl dit die potensiaal het om die snelsgroeiende tweede of vreemde taal in Suider-Afrika en Suid-Amerika te word. Dit is 'n amptelike taal van die Europese Unie, die Afrika-unie, Mercosul, die Suider-Afrikaanse Ontwikkelingsgemeenskap en ander organisasies. 'n Twintigtal kreooltale het Portugees as basis.

Danksy die groot Brasiliaanse bevolking van meer as 200 miljoen is Portugees die mees gesproke taal in Suid-Amerika en die hele Suidelike Halfrond. Sy status word weerspieël deur die feit dat dit 'n verpligte skoolvak is in aangrensende Spaanssprekende lande soos Argentinië en Uruguay. Die taal word daarnaas op 'n vrywillige basis onderrig in Venezuela, die Republiek Kongo, Senegal, Zambië, Suid-Afrika en Namibië.

Brasiliaanse Portugees wyk effens af van die Portugees in die ander gebiede, nie alleen wat uitspraak en idioom betref nie, maar ook in spelling, as gevolg van 'n spellingshervorming (die Acordo Ortográfico uit 1990, gewysig in 1998). Dié was wél ooreengekom met Portugal en die ander Portugeestalige lande, en in 2009 geratifiseer met die gevolg dat die spelling van Portugees nou universeel is in al die Portugeessprekende lande. Brasiliaanse Portugees se uitspraak bly egter nog verskillend van dié van ander Portugeessprekende lande, alhoewel dit, weens die spellingshervorming, op skrif identies is.

Gebiede waar Portugees gepraat word

Freddie praat Portugees

Sara praat Portugees

Portugees gepraat

As nasionale taal:

• Brasilië
• Portugal

As amptelike taal:

• Angola
• Kaap Verde
• Oos-Timor
• Guinee-Bissau
• Ekwatoriaal-Guinee
• Macau (Volksrepubliek China)
• Mosambiek
• São Tomé en Príncipe

Met minderheidstatus

• Suid-Afrika – word saam met 'n aantal ander tale deur die Grondwet beskerm

Sonder enige vorm van erkenning:

• Goa (Indië)
• Malakka
• Groothertogdom Luxemburg (waar Portugeessprekende immigrante sowat 'n tiende van die bevolking uitmaak)
• Verenigde State (meer as 600 000 sprekers, onder meer in die deelstate Massachusetts, New Jersey en Rhode Island)

Sien ook

• Lys van gedrukte Afrikaans-vreemdtalige woordeboeke

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Portugees.

• Wikiwoordeboek het 'n inskrywing vir Portugees.
• Haffter, P.; Sabino, J.C.B.; Pretorius, S.J.; Louw, H.; Van der pluym, C.S. 1975. Portugees-Afrikaanse woordeboek. Pretoria:Unisa
• Dicionários-Online.com A directory of reference works in Portuguese.
• Portugesetaal.pagina.nl – Portugees by die Nederlandse webwerf Startpagina