Wikipedia

Sterrekundige simbool

abstrakte prentsimbole wat gebruik word om astronomiese voorwerpe, teoretiese konstrukte en waarnemingsgebeure in Europese sterrekunde voor te stel
Hierdie bladsy bevat spesiale karakters. Sonder die regte ondersteuning sal jy blokkies of snaakse tekens sien.

Sterrekundige simbole is simbole wat gebruik word om sterrekundige voorwerpe, konstruksies of gebeure voor te stel. Die vroegste vorme van hierdie simbole verskyn in antieke Griekse papirusse.[1][2] Nuwe simbole is ook geskep om planete en kleinplanete wat in die 18de tot 20ste eeu ontdek is, voor te stel.

Die simbole is eens algemeen gebruik deur amateur- en professionele sterrekundiges, alchemici en astroloë. Hoewel hulle steeds algemeen in almanakke en astrologiese publikasies gebruik word, het hul gebruik in navorsings- en sterrekundige geskrifte afgeneem,[3] met sommige uitsonderings soos die simbole vir die Aarde en Son en sekere diereriemtekens wat die sonstilstande en nagewenings voorstel.

Unicode kan die meeste simbole weergee, hoofsaaklik in Miscellaneous Symbols Block (2600-26FF)[4] en Miscellaneous Symbols and Pictographs Block (1F300-1F5FF).[4]

Simbole vir die Son en Maan wysig

Van die simbole vir die Son en Maan dateer uit die antieke tyd. Die vorm van die simbole wat in die oorspronklike papirusse van Griekse sterrevoorspelling verskyn het, is ’n sirkel met een straal ( ) vir die Son en ’n sekelmaan vir die Maan.[2] Die moderne sonsimbool, ’n sirkel met ’n punt in (☉), het tydens die Renaissance die eerste keer in Europa verskyn.[2]

In moderne akademiese gebruik word die sonsimbool gebruik vir sterrekundige konstantes wat met die Son verband hou.[5] Die massa, radius en ligsterkte van sterre word dikwels uitgebeeld deur die ooreenstemmende sonkonstantes as meeteenheid.[6]

Son
Naam Simbool Unicode-kodering Unicode-voorkoms Verteenwoordig
Son  
[7][8][9] 		U+2609
(dec 9737) 		☉ Die Son (die middelpunt van ons planeetstelsel).
 
[2] 		U+1F71A
(dec 128794) 		🜚 Die Son met een straal.
 
[10][11] 		U+1F31E
(dec 127774) 		🌞 Die gesig van die Son; nie ’n sterrekundige simbool nie.
Maan
Naam Simbool Unicode-kodering Unicode-voorkoms Verteenwoordig
Maan, eerste kwartier  
[12][13][14] 		U+263D
(dec 9789) 		☽︎ ’n Groeiende Maan.
 
[10][15][16] 		U+1F31B
(dec 127771) 		🌛
Volmaan  
[13][14] 		U+1F315
(dec 127765) 		🌕︎ ’n Sirkel, soos dit in die lug lyk.
 
[10][15][16] 		U+1F31D
(dec 127773) 		🌝
Maan, laaste kwartier  
[13][14] 		U+263E
(dec 9790) 		☾︎ ’n Afnemende Maan.
 
[10][15][16] 		U+1F31C
(dec 127772) 		🌜
Donkermaan  
[13][14] 		U+1F311
(dec 127761) 		🌑︎
 
[10][15][16] 		U+1F31A
(dec 127770) 		🌚
Sonkonstantes
Konstante Simbool Waarde
Sonligsterkte L☉ 3,839×1026 W, of 3,839×1033 erg/s[17]
Sonmassa M☉ 1,98892×1030 kg[6]
Sonradius R☉ 6,955×108 m[18][19]
Effektiewe sontemperatuur Teff☉ 5 777 K[20][21]
Bronne vir simbole:[6][22][23][24]

Simbole vir die planete wysig

 
’n Middeleeuse uitbeelding van die diereriem en die klassieke planete. Die planete word deur sewe gesigte verteenwoordig.

Simbole vir die klassieke planete verskyn in die Middeleeuse Biasantynse geskrifte.[1] Die geskrewe simbole vir Mercurius, Venus, Jupiter en Saturnus kan teruggevoer word na vorme in die Laat-Griekse papirusse.[25] Die simbole vir Jupiter en Saturnus is monogramme van die ooreenstemmende Griekse name en die simbool vir Mercurius is ’n gestileerde boodskapperstaf.[25] Volgens Annie Scott Dill Maunder is die voorlopers van die planeetsimbole in kuns gebruik om die gode wat met die klassieke planete verbind is, te verteenwoordig; Bianchini's planisphere, uit die 2de eeu,[26] wys Griekse personifikasies van planetêre gode met die vroeë weergawes van die planetêre simbole: Mercurius het ’n boodskapperstaf; Venus het ’n koord aan haar halssnoer vas wat aan ’n ander halssnoer verbind is; Mars, ’n spies; Jupiter, ’n staf; Saturnus, ’n sekel; die Son ’n sirkeltjie met strale; en die Maan ’n kopstuk met ’n sekelmaan.[27]

Die kruise wat met baie planete verbind word, is volgens Maunder skynbaar bygevoeg "in ’n poging om ’n Christelike geurtjie te verleen aan die simbole van die heidense gode".[27]

Die simbool vir Uranus is kort ná sy ontdekking geskep. Een simbool was veronderstel om die nuut ontdekte metaal platinum voor te stel; aangesien platinum, algemeen bekend as wit goud, ontdek is gemeng met yster, is die simbool vir platinum ’n kombinasie van dié vir yster, ♂, en dié vir goud, ☉.[28][29] Die simbool kombineer ook die simbole vir Mars se spies (♂) en die Son (☉) omdat Uranus in die Griekse mitologie die hemel verteenwoordig.[30]

Verskeie simbole is vir Neptunus voorgestel om die planeet se naam te verteenwoordig. Verskeie name is voorgestel voordat eindelik op Neptunus besluit is.

Die Internasionale Sterrekundige Vereniging (IAU) ontmoedig die gebruik van hierdie simbole in artikels. In sekere gevalle waar dit gebruik mag word, soos in die opskrifte van kolomme, word sekere een- en tweeletter-afkortings toegelaat.[31]

Planete
Naam IAU-
afkorting 		Simbool Unicode-kodering Unicode-voorkoms Verteenwoordig
Mercurius Me  
[7][8][32] 		U+263F
(dec 9791) 		☿ Mercurius se boodskapperstaf[12][32]
Venus V  
[7][8][32] 		U+2640
(dec 9792) 		♀ Venus se halssnoer (of handspieël)[12][32]
Aarde E  
[8][12][13] 		U+2641
(dec 9793) 		♁ ’n Ryksappel en kruis[33]
 
[7][8][32] 		U+1F728
(dec 128808) 		🜨 Aardbol met ewenaar en meridiaan[7][32] (alternatiewe karakters met ’n soortgelyke vorm: U+2295 ⊕, U+2A01 ⨁, U+1F310 🌐)
Mars Ma  
[7][8][32] 		U+2642
(dec 9794) 		♂ Mars se skild en spies[7][12][32]
Jupiter J  
[7][8][32] 		U+2643
(dec 9795) 		♃ Die letter zeta (vir Zeus)[32]
Saturnus S  
[7][8][32] 		U+2644
(dec 9796) 		♄ Saturnus se sekel[7][12][32]
Uranus U  
[28][29] 		U+26E2
(dec 9954) 		⛢ Platinum[28][29]
 
[13][14][32] 		U+2645
(dec 9797) 		♅ ’n Aardbol met die letter "H" daarbo (vir Herschel),[34]
Neptunus N  
[7][8][14] 		U+2646
(dec 9798) 		♆ Neptunus se driepuntvurk[7]

Simbole vir die kleinplanete wysig

Simbole vir enkele kleinplanete is:

Kleinplanete
Naam Simbool Unicode-kodering Unicode-voorkoms Verteenwoordig
1 Ceres  [9] U+26B3
(dec 9907) 		⚳ ’n Onderstebo sekel[32]
2 Pallas   U+26B4
(dec 9908) 		⚴
3 Juno  [35] U+26B5
(dec 9909) 		⚵ 'n Septer met 'n ster daarbo[36]
4 Vesta   U+26B6
(dec 9910) 		⚶ ’n Altaar met ’n vuur op[37]
 
134340 Pluto  [7][8] U+2647
(dec 9799) 		♇ PL, monogram vir Pluto en Percival Lowell[7]
  U+2BD3 ⯓

Diereriemtekens en -sterrebeelde wysig

Die diereriemsimbole het verskeie vertolkings. Na gelang van die konteks, kan dit óf ’n sterrebeeld óf ’n punt op die sonnebaan wees.

Lyste sterrekundige verskynsels sluit soms konjunksies van sterre en planete of die Maan in; eerder as om die volle naam van die ster te publiseer, word die Bayer-afkorting (’n Griekse letter en die simbool van die sterrebeeld waarin die ster voorkom) gebruik.[38][39] Die sonnebaan word soms in 12 "tekens" verdeel, wat elk in 30 grade verdeel word,[40][41] en die "teken"-komponent of ekliptiese lengte word aangedui óf met ’n getal van 0 tot 11[42] óf met ’n ooreenstemmende diereriemsimbool.[41]

In moderne akademiese geskrifte het al die sterrebeelde, insluitende dié van die diereriem, ’n afkorting wat uit drie letters bestaan.[43] Die diereriemsimbole word ook soms gebruik om punte op die sonnebaan te verteenwoordig, veral die sonstilstande en nageweninge. Elke simbool verteenwoordig die "eerste punt" van elke teken;[44][45] dus staan ♈︎ vir die lentenagewening in die Noordelike Halfrond, ♋︎ vir die somersonstilstand, ♎︎ die herfsnagewening en ♑︎ vir die wintersonstilstand.

Diereriem
Naam IAU-afkorting Tekens Grade Simbool Latyn Unicode-kodering Unicode-voorkoms
Ram Ari 0 0°   Aries U+2648
(dec 9800) 		♈︎
Bul Tau 1 30°   Taurus U+2649
(dec 9801) 		♉︎
Tweeling Gem 2 60°   Gemini U+264A
(dec 9802) 		♊︎
Kreef Cnc 3 90°   Cancer U+264B
(dec 9803) 		♋︎
Leeu Leo 4 120°   Leo U+264C
(dec 9804) 		♌︎
Maagd Vir 5 150°   Virgo U+264D
(dec 9805) 		♍︎
Weegskaal Lib 6 180°   Libra U+264E
(dec 9806) 		♎︎
Skerpioen Sco 7 210°   Scorpio U+264F
(dec 9807) 		♏︎
Boogskutter Sgr 8 240°   Sagittarius U+2650
(dec 9808) 		♐︎
Steenbok Cap 9 270°   Capricorn U+2651
(dec 9809) 		♑︎
Waterdraer Aqr 10 300°   Aquarius U+2652
(dec 9810) 		♒︎
Visse Psc 11 330°   Pisces U+2653
(dec 9811) 		♓︎

Ander simbole wysig

Simbole vir aspekte en knope kom in Middeleeuse geskrifte voor, hoewel die knoopsimbole verskil het van die moderne gebruik; ☊ het voorheen vir die dalende knoop gestaan en ☋ vir die klimmende knoop.[2]

Die simbole vir die aspekte het al in Bisantynse geskrifte voorgekom.[2] Van die simbole vir die vyf Ptolemaeus-aspekte, word net die drie wat hier aangegee word, in sterrekunde gebruik: vir konjunksie, opposisie en kwadratuur.[46]

Simbole vir ’n komeet (☄) en ’n ster ( ) word in sterrekundige waarnemings van komete gebruik. In sulke tabelle staan ☄ vir die komeet wat bespreek word en   vir die ster van vergelyking met betrekking waartoe die meting van die komeet se posisie gemaak is.[47]

Ander simbole
Naam Simbool Unicode-kodering Unicode-voorkoms
Klimmende knoop  [8][13] U+260A
(dec 9738) 		☊
Dalende knoop  [8][13] U+260B
(dec 9739) 		☋
Konjunksie  [13][14] U+260C
(dec 9740) 		☌
Opposisie  [13][14] U+260D
(dec 9741) 		☍
Kwadratuur  [13][14] U+25A1
(dec 9633) 		□
Komeet  [13][48][47] U+2604
(dec 9732) 		☄
Ster  [13][48][47] U+2605
(dec 9733) 		★

Verwysings wysig

  1. ↑ 1,0 1,1 Neugebauer, Otto (1975). A history of ancient mathematical astronomy. pp. 788–789. ISBN 0-387-06995-X.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Neugebauer, Otto; Van Hoesen, H.B. (1987). Greek Horoscopes. pp. 1, 159, 163. ISBN 0-8357-0314-2.
  3. ↑ Pasko, Wesley Washington (1894). American dictionary of printing and bookmaking. p. 29.
  4. ↑ 4,0 4,1 The Unicode Consortium
  5. ↑ Green, Simon F.; Jones, Mark H.; Burnell, S. Jocelyn (2004). An introduction to the sun and stars. Cambridge University Press. p. 8.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Goswami, Aruna (2010). Principles and Perspectives in Cosmochemistry: Lecture Notes of the Kodai School on 'Synthesis of Elements in Stars' Held at Kodaikanal Observatory, India, April 29 - May 13, 2008. pp. 4–5.
  7. ↑ 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 7,11 7,12 7,13 "Planet Symbols". Nasa. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Desember 2015. Besoek op 4 Maart 2010.
  8. ↑ 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 8,10 8,11 Cox, Arthur (2001). Allen's astrophysical quantities. Springer. p. 2. ISBN 0-387-95189-X.
  9. ↑ 9,0 9,1 Hilton, James L. (14 Junie 2011). "When Did the asteroids Become Minor Planets?". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 18 Januarie 2010. Besoek op 24 April 2013.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 Frey, A. (1857). Nouveau manuel complet de typographie contenant les principes théoriques et pratiques de cet art. p. 379.
  11. ↑ Éphémérides des mouvemens célestes. 1774. p. xxxiv.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 The Penny cyclopædia of the Society for the Diffusion of Useful Knowledge. Vol. 22. C. Knight. 1842. p. 197.
  13. ↑ 13,00 13,01 13,02 13,03 13,04 13,05 13,06 13,07 13,08 13,09 13,10 13,11 13,12 The Encyclopedia Americana: a library of universal knowledge. Vol. 26. Encyclopedia Americana Corp. 1920. pp. 162–163. Besoek op 24 Maart 2011.
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 14,5 14,6 14,7 14,8 Putnam, Edmund Whitman (1914). The essence of astronomy: things every one should know about the sun, moon, and stars. G.P. Putnam's sons. p. 197.
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 Almanach de Gotha. Vol. 158. 1852. p. ii.
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 (Firm), Hachette (1908). Almanach Hachette. p. 8.
  17. ↑ Carroll, Bradley W.; Ostlie, Dale A. (2007), An Introduction to Modern Astrophysics, Pearson Addison-Wesley, pp. Appendix A, ISBN 0-8053-0402-9 
  18. ↑ S. C. Tripathy; H. M. Antia (1999). "Influence of surface layers on the seismic estimate of the solar radius". Solar Physics. 186 (1/2): 1–11. Bibcode:1999SoPh..186....1T. doi:10.1023/A:1005116830445.
  19. ↑ T. M. Brown; J. Christensen-Dalsgaard (1998). "Accurate Determination of the Solar Photospheric Radius". Astrophysical Journal Letters. 500 (2): L195. arXiv:astro-ph/9803131. Bibcode:1998ApJ...500L.195B. doi:10.1086/311416.
  20. ↑ "Section 14: Geophysics, Astronomy, and Acoustics". Handbook of Chemistry and Physics (88th uitg.). CRC Press. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 11 Mei 2009.
  21. ↑ Jones, Barrie William (2004). Life in the Solar System and Beyond. Springer. p. 7. ISBN 1-85233-101-1.
  22. ↑ Gray, David F. (2005). The observation and analysis of stellar photospheres. Cambridge University Press. p. 505.
  23. ↑ Salaris, Maurizio; Cassisi, Santi (2005). Evolution of stars and stellar populations. John Wiley and Sons. p. 351.
  24. ↑ Tielens, A. G. G. M. (2005). The physics and chemistry of the interstellar medium. Cambridge University Press. p. xi.
  25. ↑ 25,0 25,1 Jones, Alexander (1999). Astronomical papyri from Oxyrhynchus. pp. 62–63. ISBN 0-87169-233-3.
  26. ↑ "Bianchini's planisphere" (in Engels). Florence, Italië: Istituto e Museo di Storia della Scienza (Institute and Museum of the History of Science). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Mei 2019. Besoek op 17 Maart 2010.
  27. ↑ 27,0 27,1 Maunder, A. S. D. (1934). "The origin of the symbols of the planets". The Observatory. 57: 238–247. Bibcode:1934Obs....57..238M.
  28. ↑ 28,0 28,1 28,2 Bode, J. E. (1784). Von dem neu entdeckten Planeten. pp. 95–96.
  29. ↑ 29,0 29,1 29,2 Gould, B. A. (1850). Report on the history of the discovery of Neptune. Smithsonian Institution. p. 5.
  30. ↑ Cain, Fraser. "Symbol for Uranus". Universe Today. Besoek op 18 Maart 2013.
  31. ↑ The IAU Style Manual (PDF). 1989. p. 27.
  32. ↑ 32,00 32,01 32,02 32,03 32,04 32,05 32,06 32,07 32,08 32,09 32,10 32,11 32,12 32,13 Mattison, Hiram (1872). High-School Astronomy. Sheldon & Co. pp. 32–36.
  33. ↑ "Signs of the Planets". Universe Today. 6 Augustus 2009. Besoek op 8 Maart 2010.
  34. ↑ Francisca Herschel (Augustus 1917). "The meaning of the symbol H+o for the planet Uranus". The Observatory. Bibcode:1917Obs....40..306H.
  35. ↑ Chambers, George Frederick (1877). A handbook of descriptive astronomy. Clarendon Press. pp. 920–921. ISBN 1-108-01475-5.
  36. ↑ von Zach, Franz Xaver (1804). Monatliche correspondenz zur beförderung der erd- und himmels-kunde. Vol. 10. p. 471.
  37. ↑ Faulks, David (9 Mei 2006). "Proposal to add some Western Astrology Symbols to the UCS" (PDF). p. 4. Besoek op 20 November 2017.
  38. ↑ Admiralty, T.H.E. Board O.F. (1831). The Nautical Almanac and Astronomical Ephemeris for the Year 1833. p. 1.
  39. ↑ The American Almanac and Repository of Useful Knowledge, for the Year 1835. 1834. p. 47.
  40. ↑ Encyclopædia Britannica, Edition 6. Vol. 3. 1823. p. 155. ...observe, that 60 seconds make a minute, 60 minutes make a degree, 30 degrees make a sign, and 12 signs make a circle.
  41. ↑ 41,0 41,1 Joyce, Jeremiah (1866). Scientific dialogues for the instruction and entertainment of young people. p. 109. ISBN 1-145-49244-4.
  42. ↑ The Nautical Almanac and the Astronomical Ephemeris for the year 1834. 1833. p. xiii. The 1834 edition of the Nautical Almanac and Astronomical Ephemeris abandoned the use of numerical signs (among other innovations); compare the representation of (ecliptic) longitude in the editions for the years 1834 and 1833.
  43. ↑ The IAU Style Manual (PDF). 1989. p. 34.
  44. ↑ Roy, Archie E.; David, Clarke (2003). Astronomy: principles and practice. p. 73. ISBN 978-0-7503-0917-2.
  45. ↑ King-Hele, Desmond (1992). A tapestry of orbits. p. 16. ISBN 978-0-521-39323-2.
  46. ↑ Ridpath, John Clark, red. (1897). The standard American encyclopedia. Vol. 1. p. 198.
  47. ↑ 47,0 47,1 47,2 Tupman, G. L. (1877). "Observations of Comet I 1877". Astronomische Nachrichten. 89 (11): 169–170. Bibcode:1877AN.....89..169T. doi:10.1002/asna.18770891103. Besoek op 24 Maart 2011.
  48. ↑ 48,0 48,1 Webster, Noah; Goodrich, Chauncey Allen (1884). Webster's Complete Dictionary of the English Language. p. 1780.

Eksterne skakels wysig

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Sterrekundige_simbool&oldid=2664197"