Wikipedia:Voorbladartikel week 34 2021

Christian Johan Barnard (bekend as Chris Barnard; 1939–2015) was 'n Suid-Afrikaanse outeur wat groot beroemdheid verwerf het met sy talle Afrikaanse romans, novelles, kortverhale, toneelspele, hoorspele, draaiboeke en televisiedramas. Barnard was deel van die sogenaamde Sestigers-beweging en in 1975 ’n medestigter van die Afrikaanse Skrywersgilde. Hy was met die aktrise en rolprentregisseur Katinka Heyns getroud.

Barnard is op 'n sitrusplaas in die distrik Nelspruit gebore as die oudste van twee seuns. Hy matrikuleer in 1957 aan die Hoërskool Nelspruit, studeer daarna aan die Universiteit van Pretoria en behaal 'n B.A.-graad in 1960 met Afrikaans-Nederlands en Kunsgeskiedenis as hoofvakke. Op universiteit is hy aktief betrokke by die publikasies van die universiteit en is onder andere redakteur van die joolblad en die literêre jaarblad. Ook op dramagebied speel hy ’n aktiewe rol as voorsitter van die toneelvereniging en verkry hy die eerste reg om Bartho Smit se Don Juan onder die boere op te voer, waarin hy ook ’n rol speel. So ontmoet hy vir Bartho, met wie hy lewenslange vriende is.

Chris aanvaar na universiteit ’n betrekking as joernalis by Die Vaderland in Pretoria (1961) en vanaf 1962 in Johannesburg, waar hy ook later meewerk aan Dagbreek en Sondagnuus en Die Brandwag. In 1962 tree hy in die huwelik met Annette en drie seuns (Johan, Stephan en Tian) word gebore, maar hy skei hierna. Onder aanmoediging van Bartho Smit bring hy ’n gedeelte van die jare 1964 en 1965 in Parys deur, waar hy ’n noue vriendskap met Breyten Breytenbach sluit en hom ook aanmoedig om meer ernstig te begin skryf. Deur Chris se bemiddeling word Breyten se Die ysterkoei moet sweet en Katastrofes deur Afrikaanse Pers-Boekhandel gepubliseer, waar Bartho Smit destyds die uitgewer was. Chris bring in hierdie tyd ook besoeke aan Spanje, Italië en Duitsland. In Europa maak hy kennis met die moderne teater, wat hom baie beïndruk, asook baie en goeie rolprente. By sy terugkeer na Suid-Afrika werk hy twee jaar onder Bartho Smit as uitgewer by die Afrikaanse Pers-Boekhandel waarna hy in 1967 tot die Transvaalse redaksie van Die Huisgenoot toetree.

Hy speel ’n beduidende rol in die tydperk van streng sensuur. In 1973 kry hy saam met John Miles, Ampie Coetzee en Bartho Smit beheer van die Johannesburgse tak van die Afrikaanse Skrywerskring. Met die verbod op André P. Brink se Kennis van die aand vroeg in 1974 stig hulle ’n fonds vir die verdediging van die boek en reik sterk bewoorde verklarings oor die aangeleentheid uit. Wanneer die ander lede beswaar aanteken teen hulle standpunte, bedank hulle, ’n aksie wat indirek in 1975 lei tot die stigting van die Afrikaanse Skrywersgilde, waarvan hy ’n stigterslid is. In 1987 word hy verkies as voorsitter van die Afrikaanse Skrywersgilde.

...lees verder