Crozeteilande

Crozeteilande
Îles Crozet (Frans)

(Vlag van die Franse Suidelike en Antarktiese Gebiede) (Wapen van die Franse Suidelike en Antarktiese Gebiede)
Nasionale leuse: Liberté, égalité, fraternité
Ligging van die Crozeteilande in die suidelike Indiese Oseaan
Kaart van die Crozeteilande
Amptelike tale	Frans
Hoofstad	Geen
Grootste stad	Geen
Oppervlakte  - Totaal	352 vk km
Bevolking  - Totaal  - Bevolkingsdigtheid	23 (2009) 0,07/vk km
Geldeenheid	Euro (€) (EUR)
Tydsone	UTC: UTC +10
Volkslied	La Marseillaise

Die Crozeteilande (Frans: Îles Crozet) is 'n afgeleë subantarktiese argipel van klein eilandjies in die suidelike Indiese Oseaan, deel van die Franse Suidelike en Antarktiese Gebiede. Dit is omtrent halfpad tussen Madagaskar en die Antarktiese kus geleë. Die argipel of eilandgroep bestaan uit 5 vulkaniese eilande wat die hoogste dele van 'n vlak ondersese plato aan die oostelike flank van die suidwestelike Indiese Oseaanrif verteenwoordig. Die Crozeteilande is een van die vier gebiede in die Terres Australes et Antarctiques Françaises (Franse Suidelike en Antarktiese Gebiede), wat ook Terre Adélie (Franse aanspraak op Antarktika), die Kergueleneilande en die Amsterdam- en Sint-Pauleilande insluit. Die Crozeteilande het die hoogste konsentrasie voëls ter wêreld – byna 25 miljoen broei op die eiland. Die eilande het geen natuurlike hawe nie en voorrade en personeel word per helikopter, of in slegte weer per skuit, vanaf skepe na die kus gebring.

Geografie

Nasa-satellietbeeld van die Oostelike groep

Die Crozeteilande

Die vyf eilande vorm 'n eilandboog. Dit word verdeel in twee hoofgroepe omtrent 100 km van mekaar: L'Occidental, of westelike groep — bestaande uit Île aux Cochons (Varkeiland), Îlots des Apôtres (Aposteleilandjies), Île des Pingouins (Pikkewyneiland) en die Brisants de l'Héroïne (riwwe) en L' Oriental, of oostelike groep — bestaande uit Île de l'Est (Ooseiland) en Île de la Possession, die grootste van die Crozeteilande. Die Oostelike en Westelike Groepe is 94,5 km uitmekaar (van Île des Pingouins tot Île de la Possession). Die eilande word gekenmerk deur swart vulkaniese sandstrande met boomlose berge in die agtergrond. Die hoogste punt op die eilande is die 1 050 m hoë Pic Marion-Dufresne op Île de l'Est. Alhoewel dit vroeër vergletser was, is daar nou geen gletsers nie.

Die Crozeteilande is onbewoon, behalwe vir 'n navorsingstasie Alfred Faure (Port Alfred) aan die oostekant van Île de la Possession, wat sedert 1963 voltyds beman word. Ander wetenskapstasies was La Grande Manchotière en La Petite Manchotière.

Onderstaande tabel gee 'n oorsig van die hoofeilande en die benaamde eilandrots Brisants de l'Héroïne, van Wes na Oos:

Eiland	Oppervlak	Hoogte	Hoogste Piek	Ligging
Île aux Cochons	67 km²	826m	Mont Richard-Foy	46°06′S 50°14′O
Brisants de l'Héroïne of Rochers de la Meurthe	0 km²	5 m		46°13′S 50°22′O
Île des Pingouins	3 km²	340 m	Mont des Manchots	46°27′S 50°23′O
Îlots des Apôtres	2 km²	289 m	Mont Pierre	45°58′S 50°27′O
Île de la Possession	150 km²	934 m	Pic du Mascarin	46°24′S 51°46′O
Île de l'Est	130 km²	1050 m	Mont Marion-Dufresne	46°26′S 52°18′O
Crozeteilande	352 km²	1050 m	Mont Marion-Dufresne	45°57' tot 46°29'S 50°10' tot 52°19'O

Geologie

Analise van magnetiese afwykings op die seebodem dui aan dat die Crozetplato, waarvan die eilande die hoogste punte vorm, sowat 50 miljoen jaar gelede gevorm is. Die eilande is van vulkaniese oorsprong, en basalt wat ten minste 8,8 miljoen jaar oud is, kom daar voor.

Klimaat

Die eilande lê in die pad van die "Roaring Forties" (tussen 45°95' en 46°50'S, 50°33' en 52°58'E) en is baie winderig. Gereelde laedrukstelsels uit die weste bring koue, nat en bewolkte weer. Dit reën gemiddeld 300 dae per jaar en die jaarlikse neerslag beloop meer as 2000 mm. Winde van meer as 100 km/h kom 100 dae per jaar voor wat weerspieël word in die kapel by Port Alfred se naam: Sainte-Marie du Vent. Die temperature kan tot 18°C in die somer styg en daal selde onder 5°C – selfs in die winter. Die Crozeteilande is dan ook nie tans vergletser nie.

Geskiedenis

Die Franse navorsingskip Marion Dufresne verlaat die "hawe" van Crozet. Die Île de l'Est op die agtergrond

Die eilande word deur Marc-Joseph Marion du Fresne as deel van 'n reis vanaf Mauritius na Tahiti ontdek. Die doel van die reis is om Ahu-toru, 'n Tahitiaan wat na Parys gebring is, terug te neem na Tahiti. Die skepe, die Mascarin en die Marquis de Castries, verlaat Port Louis in Oktober 1771. Die Tahitiaan sterf egter in Madagaskar van pokke en 'n suidelike rigting word ingeslaan. Nadat hulle by Kaapstad aandoen, wat hulle op 28 Desember 1771 verlaat, herontdek Marion-Dufresne en sy tweede in bevel, Julien Crozet, die Marion- en Prins Eduard-eilande voor hulle die argipel op 22 Januarie 1772 bereik. 'n Inbesitneemplegtigheid word op 24 Januarie op Île de la Possession gehou – Julien Crozet word aan wal gestuur waar hy die eilande in besit neem deur 'n bottel met 'n perkament in die naam van koning Louis XV neer te lê. Die eiland word Ile de la Possession gedoop na aanleiding van die gebeurtenis. Die reis waarin die eilande ontdek word eindig op tragiese wyse vir Marion-Dufresne toe hy 'n paar maande later in Nieu-Seeland saam met twaalf ander bemanningslede deur die Maori's dood gemaak word.

In die 19de eeu en eerste deel van die 20ste eeu vind verskeie kort besoeke deur Engelse, Franse, Duitse en Amerikaanse skepe aan die eilande plaas. In die vroeë 19de eeu is die eilande gereeld deur robjagters besoek, tot so mate dat die robbevolking teen 1835 byna uitgeroei is. Daarna het walvisjag die hoofaktiwiteit om die eilande geword, veral deur walvisjagters uit Massachusetts. Die argipel was egter gewoonlik nie die hoofdoelwit van die reise nie. Die reise was gewoonlik op pad na die Kergueleneilande of Antarktika. Die klein oppervlak, en die gebrek aan skuiling tydens storms maak die eilande nie baie aantreklik nie. Skipbreuk het gereeld by die Crozeteilande voorgekom. Die Britse robjagter Princess of Wales sink in 1821, en skipbreukelinge spandeer twee jaar op die eilande. In 1887 lei die Franse Tamaris skipbreuk en word die bemanning op Île des Cochons gestrand. Hulle heg 'n nota aan 'n Reusenellie wat sewe maande later in Fremantle gevind is. Die bemanning is egter nooit gered nie. Omdat skipbreuk so gereeld om die eilande plaasgevind het, het die Koninklike Britse Vloot vir 'n tyd lank elke paar jaar 'n skip na die eiland gestuur om vir gestrande oorlewendes te soek.

In November 1837 slaag die Héroïne-korvette onder bevel van Jean-Baptist Cécille daarin om 'n 3 week besoek aan die Crozeteilande af te lê. Die skip verlaat Brest in Julie 1837 op 'n uitgebreide om-die-wêreldvaart. In die subantarktiese eilande is die oogmerke om die Franse vlag op die eilande wat 'n halfeeu tevore ontdek is, te hys, om toesig te hou oor robjag en om die eerste ernstige poging aan te wend om 'n kaart van die eilandgroep op te stel.

Frankryk het die eilande aanvanklik as 'n afhanklikheid van Madagaskar bestuur, maar dit het in 1955 deel geword van die Franse Suidelike Gebiede. In 1961 is 'n eerste navorsingstasie opgerig. Eers in 1963 word die permanente stasie Albert Faure egter by Port Albert op Île de la Possession (beide vernoem na die eerste leier van die stasie) opgerig. Die stasie word beman deur 18 tot 30 mense (afhangend van die seisoen) en verrig meteorologiese, biologiese, en geologiese navorsing en hou 'n seismograaf in stand.

Ekologie

Koningspikkewyne op 'n strand van îles Crozet

Plantegroei op die drie hoofeilande is betreklik eenvormig. Kruidagtige plante kom algemeen langs die kus voor. Polgras oorheers tot omtrent 50 m bo seespieël, en gras met kerguelenkool, dwergstruike en varings tussen 50 m en 100 m bo seespieël. Bo 100 m bo seespieël oorheers feldmarkplantegroei wat uit kussingplante en gras bestaan. Bo 200-300 m bo seespieël kom slegs yl mosse en korsmosse voor.

Die Crozeteilande bied 'n tuiste aan vier spesies pikkewyne. Die volopste is die langkuifpikkewyn, waarvan sowat 2 miljoen pare op die eilande broei, en die koningpikkewyn. Die Oostelike geelkuifpikkewyn word ook aangetref en daar is 'n klein kolonie witoorpikkewyne.

Die Crozeteilande het die hoogste konsentrasie voëls ter wêreld: byna 25 miljoen broei op die eiland. Die buitengewone hoë digtheid is te wyte aan die wanbalans tussen die uitgebreide oseaanoppervlak met ryk visbronne en die skaarste aan broeiplekke in die omgewing. Daar is omtrent tien malmokspesies (albatros), insluitend die grootmalmok en 25 stormvoëlspesies. Ander diere op die Crozeteilande sluit pelsrobbe en suidelike seeolifante in.

Die Crozeteilande is sedert 1938 'n natuurreservaat. Die invoer van uitheemse spesies (soos muise, rotte, en vervolgens katte as pesbeheer) het hewige skade aan die oorspronklike ekostelsel veroorsaak. Die varke wat op 'n stadium na Île des Cochon ingevoer is en die bokke wat na Île de la Possession gebring is—beide as voedselbron—is intussen uitgeroei. Rotte en muise is nou die enigste soogdiere op Île de la Possession en daar is tans geen soogdiere op Île de l'Est nie. Salmagtige visse is na die eilande ingevoer maar is nie goed gevestig nie. Die uitheemse visse het moontlik 'n gelokaliseerde impak op die inheemse ongewerwelde dierelewe. Uitheemse plante kom wydverspreid op sommige van die eilande voor, veral Île de la Possession waar omtrent 50 uitheemse vaatplante gevestig geraak het. Ten minste 12 hiervan is genaturaliseer met wye verspreiding.

'n Blywende bekommernis is oorbevissing van die Patagoniese tandvis en die waarneming van die albatrosbevolking. Die seegebied om die Crozeteilande word nie alleen deur die Franse gepatrolleer nie, maar ook deur Greenpeace. Die albatrosbevolking word ook bedreig deur etlike kilometerlange drywende vislyne van Japannese tunabote wat noodlottig vir albatrosse is.

Eksterne skakels

• Kaarte en ander inligting oor die eilande. Argief geskep van die oorspronklike op 2005-06-08.
• Inligting op DiscoverFrance
• Virtuele besoek aan die Crozeteilande
• 1992 Protected Areas of the World: A review of national systems – SOUTHERN OCEAN ISLANDS Geargiveer 29 September 2007 op Wayback Machine
• Weervoorspelling vir die Crozeteilande