NG gemeente Melville

Die NG gemeente Melville (deesdae algemeen bekend as Melville Kruisgemeente) is 'n gemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk in die noordwestelike voorstad van Johannesburg met dieselfde naam. Met sy afstigting in 1920 het Melville 'n 14 jaar lange droogte in die Goudstad gebreek toe daar van die stigting van Turffontein in 1906, die sesde gemeente sedert die stad se ontstaan, weens die ekonomiese insinking ná die Anglo-Boereoorlog en die ontwrigting en nagevolge van die Eerste Wêreldoorlog, nie 'n enkele NG gemeente afgestig is nie.

Die kerkgebou, Julie 2017.

Ontstaan wysig

 
Melville se kerkgebou, hier omstreeks 1951 afgeneem, is in 1941 ingewy. Die argitekte was Leendert en Geurt Geers.
 
Ds. Daniël Theron, moes as leraar van Fordsburg ook Vrederus (Melville) en Vrededorp (Cottesloe) bearbei.

Melville is op 6 Desember 1920 van die moedergemeente Fordsburg as NG gemeente Vrederus afgestig en het aanvanklik onder die Ring van Johannesburg geressorteer. Voor die afstigting van Melville, was daar in die weste van die ontluikende stad net twee gemeentes, naamlik Fordsburg (1896) en Langlaagte (1892). Teen 1913 het die lidmate in die buitewyke van Fordsburg egter so aangegroei dat die kerkraad besluit het om 'n kerksaal in die noordelike wyke van die gemeente, te wete Melville, te laat bou. Die alombeminde ds. Danie Theron wat die moedergemeente van 1897 tot 1914 as eerste predikant bedien het, het die hoeksteen van die saal, wat jare lank as die Danie Theron-gedenksaal bekendgestaan het, op 12 November 1913 gelê. Die stuk grond waarop die saal gestaan het, was 'n geskenk van 'n ouderling van Johannesburg-Oos, mnr. Lourens Geldenhuys, die groot weldoener van die Kerk in Transvaal, na wie die laerskool in Linden vernoem is. In die begin is daar net een maal per maand in die middag 'n diens in die saal gehou, maar teen 1920 was die omstandighede reg vir die afstigting van die sewende gemeente in Johannesburg.

Beginjare wysig

 
Ds. Schalk Willem van Niekerk, van 1921 tot 1941 die eerste leraar.

Ds. S.W. van Niekerk, wat die gemeente Turffontein bearbei het, is tot eerste leraar van die nuwe gemeente beroep. Aanvanklik het die bearbeiding van Melville groot uitdagings gebied, omdat die leraar die eerste sewe jaar ook dienste in Vrededorp moes hou. Uiteindelik het die getalle van die tweedelige gemeente in so 'n mate aangegroei dat die kerkraad in 1927 verplig is om sy gedeelte van Vrededorp (in 1963 herdoop tot Cottesloe) af te staan, sodat dit saam met die gedeelte wat binne die grense van Fordsburg geval het, tot selfstandige gemeente afgestig kon word. Intussen het Waterval as dogtergemeente van Langlaagte in 1921 in die mees westelike uithoek van die stad afgestig, waaruit uiteindelik regstreeks of onregstreeks amper 20 gemeentes in die noordweste van Johannesburg en selfs in Roodepoort sou ontstaan.

Met die afstigting van die eerste dogtergemeente as Vrededorp, is die moedergemeente se naam van Vrederus na Melville verander om verwarring te voorkom.

Kerkgeboue wysig

 
Ds. J.S. Erlank was van 1946 minstens 'n dekade lank Melville se medeleraar.
 
Ds. Coligny Nel was van 1947 af medeleraar van Melville, maar het in 1958 'n beroep na die dogter gemeente Aucklandpark aanvaar. Daar het hy gebly tot hy in 1963 na Swartland vertrek het. Ook daar het hy die eerste leraar van 'n dogtergemeente geword toe hy op 4 April 1964 in die gemeente Swartland-Noord bevestig is.

Die Danie Theron-gedenksaal, wat intussen die plek van godsdienstige samekoms was, het spoedig te klein geword vir die groeiende gemeente. Die kerkraad is toe verplig om 'n nuwe vleuel aan die saal aan te bou. Teen 1939 het die lidmate weereens so toegeneem dat ook die vergrote saal te klein geword het om die gemeente te huisves. Aangesien die gemeente finansieel nog nie baie sterk was nie, was die besluit van die kerkraad om 'n groot en sierlike kerkgebou daar te stel, voorwaar 'n geloofsdaad. Maar in 1941 kon ds. Van Niekerk die vrugte van 21 jaar se getroue diens pluk met die inwyding van die teenswoordige groot kerkgebou met sy pragtige orrel. In 1938 is prop. P.J. Janse van Rensburg as hulpleraar in die gemeente verwelkom en nie lank daarna nie tot medeleraar georden.

Inlywing van Aucklandpark-deel wysig

In 1994 het Aucklandpark, wat in 1958 van Melville afgestig het en met die koms van die Randse Afrikaanse Universiteit Johannesburg se studentegemeente geword het, en Johannesburg se kerkrade samesprekings gevoer om 'n enkele gemeente te vestig, maar met twee bedieningspunte, naamlik Aucklandpark se kerkgebou by Richmondlaan 71 en dié van die moedergemeente by De Kortestraat 117, Braamfontein. Op Donderdag 1 Junie 1995 smelt die gemeentes saam.[1] Op Sondag 1 Junie 1997 word Johannesburg-Oos (die Irenekerk) ook by Johannesburg ingelyf. Die gemeente se sentrum was die kerkkompleks van Aucklandpark, skaars 'n kilometer van dié van Melville af, maar dienste is ook gehou in Braamfontein en die Doornfontein.

Die gemeente het met vier leraars gespog: ds. Johan Krige (studenteleraar in Aucklandpark sedert 8 Januarie 1982, later hoof- uitvoerende beampte van MES[2]), ds. Christoph Müller (woongebiede) en di. Attie Botha en Piet Smith (middestadbediening). Die drieledige gemeente het toe gestrek van Ellispark in die ooste (waar weinig min tradisionele NG lidmate oorgebly het) tot anderkant die Randse Afrikaanse Universiteit (nou die Universiteit van Johannesburg) in die weste.

Toe Melville en die Aucklandpark-deel begin dink aan samewerking (Melville se lidmaattal het in 1994 al tot 340 gedaal), is die Braamfontein/Irenekerk-gedeelte met sy multikulturele bediening uitgelaat. Die samestellende dele van die Johannesburg-gemeente skei omstreeks 2003 toe daar sprake was dat Aucklandpark die kerkgeboue by Richmondlaan 71 aan 'n ontwikkelaar sou verkoop vir die oprigting van 'n vulstasie. Daarvan het egter teen 2010 niks gekom nie, maar die Aucklandpark-kerkgrond is wel verkoop. Daardie deel van die gemeente, saam met die studente, is by Mellville ingelyf om die Mellville Kruisgemeente te vorm, wat aanbid in Mellville se kerk by Vierde Laan 51.[3][4]

Hede wysig

In die eerste paar jaar was Melville Kruisgemeente se lidmaattal bestendig op net oor die duisend lidmate (studente ingesluit) met ds. Helena Klut as gemeenteleraar en haar man, ds.Barend Klut, as studenteleraar, wat deur die Sinode Hoëveld aangestel is. Ds. Barend Klut is sedertdien 1999 studenteleraar; ds. Helena Klut het in 2006 na Melville gekom. In die jongste jare het die belydende lidmate op sowat 500 te staan gekom en die dooplidmate op sowat 100.

Enkele leraars wysig

Verwysings wysig

  1. Beeld
  2. "MES-jaarverslag" (PDF). Geargiveer vanaf die oorspronklike (PDF) op 11 Maart 2016. Besoek op 24 Desember 2010.
  3. Rapport
  4. Rapport

Eksterne skakels wysig