Tristan da Cunha

Tristan da Cunha is 'n groep afgeleë eilande in die Suid-Atlantiese Oseaan, 2816 km van Suid-Afrika en 3360 km van Suid-Amerika. Tristan da Cunha vorm saam met Ascension en Sint Helena die Britse oorsese gebied Sint Helena, Ascension en Tristan da Cunha. Tristan da Cunha is 2 161 km suid van Sint Helena geleë. Die gebied bestaan uit die hoofeiland, Tristan da Cunha (98 km²); sowel as verskeie onbewoonde eilande: Inaccessible-eiland en die Nagtegaaleilande. Gougheiland, 395 km suidoos van die hoofeiland, is ook deel van die gebied.

Tristan da Cunha
Tristan da Cunha
Vlag van Tristan da Cunha Wapen van Tristan da Cunha
Vlag Wapen
Nasionale leuse: Our faith is our strength
(Engels vir: "Ons geloof is ons krag")
Volkslied: God Save the Queen
Ligging van Tristan da Cunha
Hoofstad Edinburgh of the Seven Seas

37°4′S 12°19′W / 37.067°S 12.317°W / -37.067; -12.317

Grootste stad Edinburgh of the Seven Seas
Amptelike tale Engels
Regering

Monarg
• Goewerneur
• Administrateur
Parlementêre demokrasie binne
’n grondwetlike monargie
Elizabeth II
Mark Capes
Alex Mitham
Onafhanklikheid
Vorming
• Eerste vestiging
• Afhanklikheid van
die Kaapkolonie
• Afhanklikheid
van Sint Helena
• Huidige grondwet

Britse oorsese gebied
1810

14 Augustus 1816[1]

12 Januarie 1938
1 September 2009
Oppervlakte
 - Totaal
 
 - Water (%)
 
207 km2  (-)
80 myl2
0
Bevolking
 - 2016-sensus
 - Digtheid
 
267[2]
1,3 / km2
3,3 / myl2
Geldeenheid Sint Heleense pond (SHP)
Tydsone
 - Somertyd
GMT (UTC±0)
nie toegepas nie (UTC±0)
Internet-TLD .ta
Skakelkode +290

Die gebied word as een van die mees afgeleë nedersettings ter wêreld beskou.

Geskiedenis wysig

 
Die Portugese ontdekkingsreisiger en conquistador Tristão da Cunha is beide die naamgewer van Tristan da Cunha en die eerste persoon wat die eiland in 1506 gesien het

Die eilande is vir die eerste keer waargeneem in 1506 deur 'n Portugese seevaarder, Tristão da Cunha, alhoewel hy nie voet aan wal gesit het nie. Hy doop die hoofeiland na homself, Ilha de Tristão da Cunha, wat later geangliseer is na Tristan da Cunha eiland. Die eerste landmeetkundige opname van die argipel is deur die Franse fregat L'Heure du Berger in 1767 gemaak. Dieptepeilings is geneem en 'n rowwe opname van die kuslyn gemaak. Die teenwoordigheid van water by die groot waterval, Big Watron en in die meer aan die noordkus is aangeteken, en die resultate van die opname is deur die koninklike vloot hidrograaf gepubliseer in 1781. Die eerste permanente settlaar was Jonathan Lambert, van Salem (Massachusetts) wat in 1810 by die eilande aangekom het. Hy verklaar die eilande sy eiendom en noem dit die Eilande van Verkwikking (Engels: Islands of Refreshment). Sy heerskappy was kortstondig aangesien hy in 1812 in 'n bootongeluk omgekom het.

In 1815 annekseer die Verenigde Koninkryk die eilande formeel en regeer dit uit die Kaapkolonie in Suid-Afrika. Dit is na bewering hoofsaaklik gedoen om te verhoed dat die Franse nie die eilande sou kon gebruik as 'n basis vir 'n reddingsoperasie om Napoleon Bonaparte van sy tronk op Sint Helena te bevry nie.[3] Die besetting het ook verhoed dat die VSA Tristan as 'n basis kon gebruik soos hulle in die Oorlog van 1812 gedoen het. Pogings om Inaccessible-eiland te koloniseer het misluk.

Die eilande is deur 'n Britse militêre garnisoen beset en 'n burgerlike bevolking is geleidelik gevestig. Walvisjagters het ook 'n basis vir hulle bedrywighede in die suidelike Atlantiese Oseaan opgerig. Die opening van die Suezkanaal in 1869, te same met die omskakeling van seilskepe na steenkoolaangedrewe stoomskepe, het egter tot die verdere isolasie van die eilande gelei, aangesien dit nie meer benodig was as 'n aandoenhawe vir reise van Europa na die Verre Ooste nie.

In 1867 besoek Prins Alfred, Hertog van Edinburgh, tweede seun van Koningin Victoria die eiland. Die hoofnedersetting, Edinburgh of the Seven Seas is ter ere van sy besoek gedoop. 'n Tweede Hertog van Edinburgh, die eggenoot van Koningin Elizabeth II, het die eiland in 1957 besoek as deel van 'n wêreldtoer aanboord die koninklike jag Britannia.

In 1938 is die eilande 'n afhanklikheid van Sint Helena verklaar.

Tydens die Tweede Wêreldoorlog is die eilande as 'n Koninklike Vlootstasie gebruik, HMS Atlantic Isle is gevestig om Duitse skeepvaart in die Suid-Atlantiese Oseaan dop te hou. Die eerste administrateur is op die tydstip deur die Britse Regering aangestel.

In 1961 het 'n vulkaanuitbarsting die ontruiming van die hele bevolking terug na die VK genoodsaak. Hulle keer weer in 1963 terug.

In 2005 is 'n VK poskode (TDCU 1ZZ) aan die eiland toegeken om dit vir inwoners makliker te maak om produkte oor die internet te bestel.

Politiek en reg wysig

Uitvoerende gesag is gesetel in die Die Koningin, wat verteenwoordig word deur die Goewerneur van Sint Helena. Aangesien die Goewerneur permanent in Sint Helena woon, word 'n administrateur aangestel om die Goewerneur in die eilande te verteenwoordig.

Die Administrateur tree op as hoof van die plaaslike regering, en neem advies van die Eilandraad (Engels: Island Council) wat bestaan uit 8 verkose en 3 aangestelde lede.

Tristan da Cunha het sy eie wetgewing, maar die wette van Sint Helena is van toepassing in so verre dit nie teenstrydig is met die plaaslik wette nie, tot die mate wat dit toepaslik is vir plaaslike omstandighede en onderworpe aan aanpassings soos vereis deur plaaslike omstandighede.

Geografie wysig

 
Satellietbeeld van Tristan da Cunha
 
Kaart van Tristan da Cunha

Die naam "Tristan da Cunha" word ook gebruik vir die argipel, wat uit die volgende eilande bestaan (oppervlak in km2):

Argipel van Tristan da Cunha (Tristan da Cunha en sy mede-eilande)

Inaccessible-eiland en die Nagtegaaleilande is 35 km suidwes van die hoofeiland geleë, terwyl Gougheiland 395 km suid-suidoos geleë is.

Die hoofeiland is redelik bergagtig; die enigste plat gebied die omgewing van die hoofstad, Edinburgh aan die Noordwestelike kus (soms bekend as "Edinburgh-op-die-Sewe-Seë"). Die hoogste punt, Koningin Mary se Piek (2010 m), is in die winter met sneeu bedek.

Die ander eilande in die groep is onbewoon, behalwe vir die Gougheilandweerstasie op die gelyknamige eiland, wat sedert 1956 deur Suid-Afrika bedryf word (sedert 1963 by die huidige ligging by Transvaalbaai aan die Suidooskus), met 'n personeeltal van 4.

Fauna wysig

Tristan da Cunha is 'n broeiplek van grootmalmokke (swerweralbatrosse) en ook breëbekwalvisvoëls.

Ekonomie wysig

Die eilande se hoofbron van buitelandse inkomste is die verkoop van posseëls aan oorsese versamelaars. Landbou is die vernaamste nywerheid op die eiland, meeste mense het egter twee beroepe en werk baie keer vir die plaaslike regering en volg ander nerings soos vissery en jag. Die 1961 vulkaanuitbarsting het die eiland se geblikte visfabriek, wat nie weer herbou is nie, vernietig.

Toerisme is beperk as gevolg van die afgeleë ligging van die eilande. Sommige toerskepe doen by die eilande aan maar baie laat nie hulle passsiers aan wal kom nie.

Demografie wysig

 
Edinburgh of the Seven Seas is die hoofstad en grootste stad van Tristan da Cunha

Die eilandbevolking is ongeveer 300. Die hoofnedersetting is Edinburgh of the Seven Seas (plaaslik bekend as "The Settlement"). Die hoofgodsdiens is Christendom, met Anglikaanse en Rooms-Katolieke denominasies. Daar is voorkoms van gesondheidsprobleme as gevolg van endogamie (ondertrouery), insluitend asma en gloukoom, hoofsaaklik weens die onvermydelike huwelike tussen verlangs verwante paartjies.

Toestemming moet van die administrateur verkry word voor in Tristan geland kan word.

Die afgeleë ligging van die eilande bemoeilik vervoer na die buitewêreld. Daar is geen lughawe nie, en die eilande kan slegs per boot bereik word. Vissersbote uit Suid-Afrika doen gereeld by die eilande aan en die RMS Saint Helena verbind die eilande met Sint Helena en Ascensioneiland.

Verwysings wysig

  1. (en) Crawford, Allan (1982). Tristan da Cunha and the Roaring Forties. Charles Skilton. p. 20. Besoek op 13 Augustus 2013.
  2. (en) "Tristan da Cunha Family News". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 31 Mei 2020. Besoek op 27 Januarie 2016.
  3. (en) Roberts, Edmund (1837). Embassy to the Eastern Courts of Cochin-China, Siam, and Muscat. New York: Harper & Brothers. p. 33.

Bronne wysig

Eksterne skakels wysig