P. K. le Roux
Pieter Mattheus Kruger le Roux beter bekend as P. K. le Roux (11 November 1904, De Rust – 23 Junie 1985, Wildernis) was ’n Suid-Afrikaanse politikus en kabinetsminister.
| P. K. le Roux | |
 Min. P. K. le Roux in 1960, toe hy die minister van Landboutegniese Dienste en Waterwese was. | |
Minister van Binnelandse Sake
| |
| Ampstermyn 1967 – 1972 | |
| Voorafgegaan deur | Jan de Klerk |
|---|---|
| Opgevolg deur | Lourens Muller |
Minister van Landboutegniese Dienste en Waterwese
| |
| Ampstermyn 1958 – 1966 | |
| Voorafgegaan deur | Paul Sauer (Waterwese) |
Persoonlike besonderhede
| |
| Gebore | 11 November 1904 Plaas Doornkraal naby De Rust |
| Sterf | 23 Junie 1985 (op 80) Wildernis |
| Politieke party | Nasionale Party |
| Eggenoot/-note | Hobbie Schoeman |
| Kind(ers) | Anna Christina Margaretha Lefébre Gerrit Cornelis |
| Alma mater | Universiteit Stellenbosch |
Biografie wysig
Pieter Mattheus Kruger le Roux is gebore as die seun van Gert Cornelis en Margaretha Albertha le Roux op die plaas Doornhoek in die omgewing van De Rust naby Oudtshoorn. Die familiename is Pieter Mattheus, maar vanweë sy vader se bewondering vir pres. Paul Kruger van die Transvaal, word Kruger bygevoeg. Hy is op 15 Januarie 1905 gedoop.[1] Sy oorspronklike geboortedatum is aangeteken as 11 Desember 1904, maar op 9 Julie 1945 is die geboortedatum in die doopregister verander na 11 November 1904 volgens toestemming verleen deur die kerkraad.[2] Hy is PK genoem en het die bynaam Piet Blackie gehad na aanleiding van sy blas vel.[3] Hy het graag tennis gespeel en het ’n voorliefde vir die boerdery gehad.
Le Roux ontvang sy opleiding aan die Hoërskool George in George. Van 1922 tot 1923 studeer hy B.Sc (Landbou) aan die Universiteit Stellenbosch waar hy in Wilgenhof tuisgaan.[3] Na sy universitêre opleiding gaan boer hy. Hy stel besonder belang in openbare boerderyaangeleenthede. Hy was die stigter en voorsitter van die Klein Karoo Landboukoöperasie op Oudtshoorn. Hy word lid van die plaaslike boerevereniging en dien in die Suidwestelike Landbou-Unie, die SA Landbou-unie se bestuur en as direkteur van die Kango-Tabakkoöperasie. Hy was ook lid van die Sentrale Tabakraad, Tabakbeheerraad en ander landbourade. Weens ’n hoë werkslas en veelvoudige belange moes hy hom later onttrek aan sommige verpligtinge, soos byvoorbeeld direkteur van verskillende private en publieke sakeondernemings.
Op 26 Junie 1928 trou Le Roux met Emily Hobhouse (Hobbie) Schoeman, dogter van ’n boer Schoeman in die De Rust-omgewing. Drie kinders is uit die huwelik gebore: Anna Christina in 1929, Margaretha Lefébre in 1932 en Gerrit Cornelis in 1937.
Politieke loopbaan wysig
Van jongs af stel hy aktief belang in die politiek en begin as sekretaris van die Nasionale Party se tak op De Rust. In 1942 met die tussenverkiesing op 23 April [4] in die kiesafdeling Riversdal stel hy hom vir die eerste keer verkiesbaar, en word verkies tot lid van die Volksraad (LV) vir die Herenigde Nasionale Party.
In die 1943-verkiesing bestry hy die Bredasdorp-setel vir die Herenigde Nasionale Party, maar verloor teen die Verenigde Party se maj. Pieter van der Byl. Hy gaan boer vyf jaar lank. In 1948 word hy verkies tot lid van die Volksraad (LV) vir Victoria-Wes, welke kiesafdeling in 1953 deur die Afbakeningskommissie tot Prieska verander word en as sodanig deur hom verteenwoordig word. In 1953 word hy Provinsiale Sweep vir die Nasionale Party in Kaapland en in 1955 Hoofsweep.
In 1958 behou hy die Oudtshoorn-kiesafdeling vir die NP. In Mei 1958 word hy opgeneem in die Kabinet as Minister van Landbou en op 23 Oktober 1958 volg hy Paul Sauer op as Minister van Waterwese (bykomende portefeulje). Met die verkiesing van dr. H.F. Verwoerd as Eerste Minister in 1961 is die portefeuljes Landbou-Tegniese Dienste en Waterwese aan hom toe vertrou. Hy word in 1966 opgevolg deur Jim Fouché.
Verkiesingsuitslae wysig
Uitslae van verkiesings waaraan hy deelgeneem het:[5]
Datum Kiesafdeling Kandidaat Party Stemme Persentasie 1943 Bredasdorp P.V.G. van der Byl VP 4 326 56,5% P.M.K. le Roux HNP 3 280 42,9% 1948 Victoria-Wes P.M.K. le Roux HNP 4 260 49,7% J.M. Connan VP 4 236 49,4% 1953 Prieska P.M.K. le Roux NP 4 964 53,9% J.M. Connan VP 4 186 45,4% 1958 Oudtshoorn P.M.K. le Roux NP 6 042 72,3% J.J. Joubert VP 2 281 27,3% 1961 Oudtshoorn P.M.K. le Roux NP Onbestrede - 1966 Oudtshoorn P.M.K. le Roux NP Onbestrede - 1970 Oudtshoorn P.M.K. le Roux NP Onbestrede
Nalatenskap wysig
Die P.K. le Roux-dam (nou die Vanderkloofdam) is na hom genoem.
Bronne wysig
- Van Rooyen, Jan J. 1956. Die Nasionale Party. Sy opkoms en oorwinning – Kaapland se aandeel. Kaapstad: Hoofraad van die Kaaplandse Nasionale Party.
Verwysings wysig
- ↑ De Rust: Doopboek 1; Nr 346
- ↑ Kerkraadsnotule, bl. 23
- ↑ 3,0 3,1 Uys, Emily Hobhouse. "Pieter Mattheus Kruger le Roux". geni.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 3 Oktober 2018. Besoek op 26 Februarie 2013.
- ↑ Potgieter, D.J. (ed.) 1972. Standard Encyclopaedia of Southern Africa. Cape Town: Nasionale Opvoedkundige Uitgewery (Nasou)
- ↑ Schoeman, B.M. (1977). Parlementêre verkiesings in Suid-Afrika 1910–1976. Pretoria: Aktuele publikasies. p. 513.