Gereformeerde kerk Philipstown

Die Gereformeerde kerk Philipstown is 'n gemeente van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika op die Noord-Kaapse dorpie Philipstown, wat ontstaan het as 'n regstreekse gevolg van die "vervolging en smaad" wat die Doppers, lidmate van die Gereformeerde Kerk, voor én ná die afskeiding van dié Kerk van die Nederduitse Gereformeerde Kerk deur ds. Dirk Postma in 1859 moes verduur. Die stryd om die sing van die evangeliese gesange in die NG gemeente Colesberg onder ds. Thomas Reid was sekerlik die hewigste in die land; daarom het heelparty Doppers Colesberg verlaat en weswaarts getrek na waar hulle Philipstown in 1863 as kerkplaats gestig het. Groot getalle het ook oor die Oranjerivier getrek en Reddersburg as Gerefromeerde kerkdorp gestig waar hulle hul kerklike voorregte sonder vervolging (op Colesberg veral in die pers, maar ook in die kerk) kon geniet.

Gereformeerde kerk Philipstown
Sluit in	Philipstown Petrusville Vanderkloof
Klassis	Burgersdorp
Huidige predikant(e)	L.J. (Lou) Badenhorst (hulpdiens)
In kombinasie met	De Aar Colesberg
Belydende lidmate	17
Dooplidmate	0
Adres	Greenstraat Philipstown Noord-Kaap
Geskiedenis
Stigtingsdatum	21 Augustus 1863
Afgestig van	Uit beweging gestig
Eerste predikant	A.A.J. de Klerk Coetsee (1869–1872)

Philipstown se Gereformeerde kerk is in ds. Jan Lion Cachet se tyd (1873–1883) teen 'n koste van £8 000 opgerig en in gebruik geneem op 10 Januarie 1879. Die plan om 'n toring aan te bou is uitgestel en mettertyd afgestel. Soos op Steynsburg, wat ook deur Gereformeerdes gestig is, beklee die Gereformeerde kerk die prominentste plek op die dorp, nie die NG kerk nie.

Ds. A.A.J. de Klerk Coetsee was van 1869 tot Junie 1872 Philipstown se eerste Gereformeerde leraar. Sy dogter Abrahama (1884–'93) was getroud met sy opvolger ds. Louis Vorster.

Dit was een van die min gevalle dat 'n dorp 'n Gereformeerde gemeente gekry het voor 'n NG gemeente aangesien die NG gemeente Philipstown eers in 1873 gestig is. Dit het ook gebeur op Barkly-Oos, waar die Gereformeerde kerk in 1871 gestig is, maar die NG gemeente eers in 1873. Ander gevalle is Ventersburg: Gereformeerde kerk 1864, maar NG gemeente Desember 1890, Postmasburg: Gereformeerde kerk 1883, NG gemeente 1929; Reddersburg: Gereformeerde kerk 1859, NG gemeente 1910; en Steynsburg: Gereformeerde kerk 1872, NG gemeente 1876. In al dié gevalle, buiten Barkly-Oos, was dit Gereformeerdes wat die dorp gestig het.

Stigting

Die Gereformeerde kerk Philipstown is in 1863 gestig en die eerste kerkraad op 12 Mei verkies. Die kerkraad het 'n deel van die plaas Rietfontein aangekoop vir £3 150 en op 'n deel daarvan is 'n dorp toe uitgemeet en ter ere van die toenmalige goewerneur, sir Philip Wodehouse, Philipstown genoem. Ook die distrik waarvan Dordrecht die hoofdorp is, Wodehouse, is na hom genoem.

Di. Coetsee en Cachet

As eerste konsulent van die gemeente het ds. J. Beyer van die Gereformeerde kerk Reddersburg opgetree, maar hy is heel spoedig vervang deur ds. Dirk Postma van die Gereformeerde kerk Burgersdorp wat die gemeente as konsulent bedien tot 1869. In daardie jaar is ds. A.A.J. de Klerk Coetsee as die eerste herder en leraar bevestig. Hy is ná sy vertrek na die Gereformeerde kerk Reddersburg in Junie 1872 eers in 1875 opgevolg deur ds. Jan Lion Cachet, skrywer van 'n volle oor die Hugenote en Sewe duiwels en wat hulle gedoen het: sketse uit di Afrikaanse buitelewe. Tydens ds. Cachet se bediening is 'n nuwe kerk gebou van sandsteen wat sonder stene £8 000 gekos het. Die plan om die kerk met toring te versier, is tot 'n later tydstip uitgestel, maar eindelik is dit afgestel.

Di. Vorster en Hamersma

Toe ds. Cachet in 1883 na die Gereformeerde kerk Steynsburg vertrek, is prop. L.P. Vorster beroep en in 1884 bevestig. In Januarie 1893 het ds. Vorster aan die Burgersdorpse Taalfees gaan deelneem waartydens die Taalmonument daar onthul is. Op een van die feesdae het ’n groot menigte mense en rytuie opgeruk na die Dreunbergvlakte vir ’n piekniek. In die predikante-wedloop was ds. Vorster eerste, ds. Postma (die bron vermeld nie watter een nie) laaste en ds. Adriaan Hofmeyr, van die NG gemeente Prins Albert, in die middel, "kort agter den manelpanden van den Philipstownschen atleet". Hy het ook 'n toespraak tydens die fees gelewer namens die Gereformeerde Kerk en gepraat van die taaiheid en krag van die Afrikaanse volk. In Mossamedes het dit hom getref hoe geheg die volk aan sy taal, godsdiens en voorvaderlike sedes is. Hy het gesê hy mis "de oude Langklip van Willem" wat nog daar begrawe lê. Ds. Hofmeyr antwoord hierop: "Die ou klip het gegroei." Hy roep die Afrikaners toe om steeds hoër te strewe, nooit moed te verloor nie, op te hou twis, en nie alleen geesdriftig te wees in woord nie, maar ook in daad. Ds. Vorster aanvaar in 1893 'n beroep na die Gereformeerde kerk Burgersdorp en in 1894 kom prop. T. Hamersma as sy opvolger na Philipstown.

Lidmaattal

Die gemeente se ledetal was omstreeks 1916 768. In 1959, die eeufeesjaar van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika, was hier 31 dooplidmate en 107 belydende lidmate, in 1998 was dit 49 en 21 en in 2014 21 en nul.

Predikante

1. Abraham Adriaan Jacobus De Klerk Coetsee, 1869–1872 (sy eerste gemeente)
2. Jan Lion Cachet, 1875–1883
3. Louis Petrus Vorster, 1884–1893
4. Taetse Hamersma, 1893–1922
5. Hendrik Stephanus van Jaarsveld, 1924–1946
6. H.J. Boshoff, 1950–1952
7. Dirk Jacobus van der Walt, 1953–1956
8. Jacs van Rooy, 1957–1964
9. Christoffel Johannes van Vuuren, 1966–1969
10. Willem Johannes Jacobus du Plessis, Willem Johannes Jacobus, 1972–1977 (teruggekeer uit vervroegde aftrede)
11. Johannes Matthys Earle, 1978–1982 (in kombinasie met Strydenburg)
12. Christiaan Kruger, 1983–1989 (in kombinasie met Colesberg)
13. Van der Walt, Petrus Christoffel, 1990–1998 (in kombinasie met Colesberg)
14. Abraham Nicolas Helberg, 1998–2000 (in kombinasie met Colesberg)
15. Victor Edouard d'Assonville jr., 2001–2008 (in kombinasie met Colesberg)
16. Jacobus Petrus le Roux, 2010–2012 (in kombinasie met De Aar, Strydenburg en Oranjerivier)
17. Badenhorst, Lourens Jurie, 2013 – hede (in kombinasie met De Aar en Colesberg en bedieningsooreenkoms met Philippolis)

Galery

• 
  Ds. Jan Lion Cachet was van 1875 tot 1883 Philipstown se tweede Gereformeerde predikant.
• 
  Ds. Louis Vorster was Philipstown se Gereformeerde predikant van 1884 tot 1893. Hy was getroud met sy voorganger ds. A.J.J. de Klerk Coetsee se dogter Abrahama.
• 
  Ds. Taetse Hamersma was van 1894 tot 1922 Philipstown se vierde Gereformeerde predikant. Van die Gereformeerde kerk Colesberg was hy leraar 1922 tot aan sy dood op 9 Junie 1932.
• 
  Die katkisasieklas met ds. Hamersma (sittende regs), omstreeks 1910.
• 
  Ds. Hendrik Stephanus van Jaarsveld, leraar Philipstown van 1924 tot 1946. Hy het die Gereformeerde kerk Gobabis op 6 Junie 1930 gestig ná die repatriasie van amper al die lidmate van die gemeentes Humpata en Que vanaf 1928.
• 
  Ds. H.J. Boshoff, leraar van 1950 tot 1952.
• 
  Ds. Dirk van der Walt en sy gesin.
• 
  Ds. W.J.J. du Plessis, 1972 tot 1977.
• 
  Dr. V.E. d'Assonville jr. (leraar in kombinasie met Colesberg van 2001 tot 2008) as baba op sy ouma Mille van der Merwe (geb. Radloff) se skoot. Links van haar sit sy ma, Therese, en pa, dr. V.E. d'Assonville. Langs sy ouma is sy oom Johan van der Merwe. Sy susters is Martha (agter) en Millie (regs voor).
• 
  Dr. V.E. d'Assonville jr., sy vrou, Daleen, en hul seun, Daniel, in 2005.

Bronne

• (af) De Beer, J.L.P. In: Smit, ds. A.P. 1973. Ligglans oor die berge. Eeufeesgedenkboek van die Nederduitse Gereformeerde Kerk en gemeenskap, Barkly-Oos, 1873–1973. Barkly-Oos: NG Kerkraad.
• (nl) Maeder, ds. G.A. en Zinn, Christian. 1917. Ons Kerk Album. Kaapstad: Ons Kerk Album Maatschappij Bpkt.

Sien ook

• NG gemeente Philipstown