Geskiedenis van Spanje

Geskiedenis van Spanje is die naam van beide die historiese tydperk wat in Spanje verby is en die historiografiese dissipline wat dit bestudeer. Die territoriale vorming van Spanje en sy wese of bestaan ​​oor tyd is onderwerpe wat wyd in diep intellektuele debatte bespreek word.

Die eerste hominiede het ongeveer 1,2 miljoen jaar gelede in die gebied van die huidige Spanje aangekom. Verskeie spesies het gevolg, soos Homo antecessor, die pre-Neanderdallers van die Sima de los Huesos (oorspronklik geïdentifiseer as Homo heidelbergensis) en die Neanderdallers (Homo neanderthalensis). Die moderne mens (Homo sapiens) het ongeveer 35 000 jaar gelede die Iberiese Skiereiland binnegekom en het begin om die Neanderdallers te vervang, met wie hulle nog vir byna 10 000 jaar sou saamleef. Ongeveer 27 000 jaar gelede het die laaste Neanderdal-bevolkings in die suide uitgesterf. Gedurende die daaropvolgende millennia was die gebied die plek van die nedersetting van Iberiese, Keltiese, Fenisiese, Kartagiese, Tartessiese en Griekse volke en omstreeks 200 v.C. het die skiereiland begin deel vorm van die Romeinse Republiek, wat Romeinse Hispania sou uitmaak. Na die val van Rome is die Visigot-koninkryk tot stand gebring. Hierdie Visigotiese monargie het in die 5de eeu begin en tot die begin van die 8ste eeu geduur. In die jaar 711 het die eerste Moslem-verowering uit Noord-Afrika plaasgevind; vir 'n paar jaar het Islam 'n groot deel van die Iberiese Skiereiland oorheers. Vir die volgende 750 jaar sou die Moslem-oorheersde koninkryk as al-Andalus bekend staan, en terwyl baie van die res van Europa in die Donker Eeue gebly het, het al-Andalus 'n uitsonderlike multikulturele, wetenskaplike en artistieke opbloei beleef.

Geleidelik het die Reconquista plaasgevind, en die Christelike koninkryke het die gebied geleidelik van die Moslems afgeneem. Dit het in ongeveer 722 begin van die noorde met die rebellie van Don Pelayo, gedurende die 8ste tot 15de eeue gevorder en 'n hoogtepunt met die verowering van Granada in 1492 bereik. Gedurende hierdie tydperk het die Christelike koninkryke veral ontwikkel. Die vereniging van die twee belangrikste, Kastilië en Aragon, deur die huwelik in 1469 van die Katolieke monarge, Isabella I van Kastilië en Ferdinand II van Aragon, sou die vereniging van Spanje en die einde van die Reconquista moontlik maak.

In 1492 het die Katolieke monarge die projek van die seevaarder Christopher Columbus gefinansier in die soeke na 'n nuwe handelsroete met Asië oor die Atlantiese Oseaan, en het die uitsetting van die Jode afkondig. Die aankoms in die Nuwe Wêreld en die daaropvolgende verowering van Amerika het tot die skepping van die Spaanse Ryk gelei. Gedurende die volgende eeue sou Spanje na vore tree as die hoofakteur in die Westerse wêreld en die leidende mag van die tyd. Gedurende die 16de en 17de eeue sou die tydperk van die grootste hoogtepunt van Spaanse kultuur en kuns bekend as die Goue Eeu ook plaasvind.​

Die Goue Eeu, die kulturele hoogtepunt, en vreedsame verdraagsaamheid tussen godsdienste is net 'n mite, wat deur magsektore herhaal word. In sy begin was die verowering van die skiereiland deur Islam gebaseer op klein groepies indringers. Islam en sy djihad het 'n goed gestruktureerde manier waarop 'n dar-al-harb- of dar-al-islam-gebied Islamiseer word. Om 'n paar Moslems te wees, is die verowering anders as om meer talryk te wees. Islam was in die skiereiland wat dit was en wat dit steeds is. Dit was inteendeel ver van 'n paradys van verdraagsaamheid en vreedsame lewe.

Die Spaanse Ryk in 1580, na die vereniging van die Iberiese Skiereiland onder 'n enkele Spaanse koning, Filips II, het Suid-Amerika, Sentraal-Amerika en die Karibiese Eilande, groot gebiede van Noord-Amerika in verskillende grade van invloed of beheer, die Filippynse Eilande in Asië, asook enklaves van wisselende belang aan die kus van Afrika en Indië ingesluit. Dit het ook talle besettings in Europa, die Spaanse Nederlande, die Hertogdom Milaan en die Koninkryk Napels ingesluit, waarvan die meeste van hulle in 1713 ná die Vrede van Utrecht verloor is.

Op 3 Mei 1808 in Madrid, skildery deur Goya, wat die teregstellings van die Spaanse weerstand aan die hand van Napoleon se troepe toon.

Katolieke en keiserlike Spanje was gedurende hierdie tydperk by talle konflikte betrokke, veral teen die Ottomaanse Ryk, Nederland, die Protestante, Engeland en Frankryk. Met die dood van Karel II in 1700 het die Huis van Oostenryk uitgesterf om plek te maak vir die Bourbons ná die Spaanse Opvolgingsoorlog. Spanje het geleidelik sy militêre voordeel verloor en na opeenvolgende krisisse het die land sy mag geleidelik verminder; Aan die begin van die 19de eeu het dit reeds 'n tweede-orde mag geword.

Napoleon Bonaparte se eerste Franse Ryk val die skiereiland binne. Maande later, op 2 Mei 1808, het die volksopstand begin wat tot die Spaanse Vryheidsoorlog sou lei. As die vernaamste gevolg van die oorlog en na die verdrywing van die Franse in 1814, het Spanje die Spaans-Amerikaanse vryheidsoorloë gely. Die eeu is steeds in die metropool gekenmerk deur politieke onstabiliteit en gevegte tussen liberale en ondersteuners van die Ou Bewind. Tussen 1873 en 1874 het die Eerste Republiek tot stand gekom. Die koms van die Industriële Revolusie en die Kanovistiese stelsel aan die einde van die eeu het die lewensstandaard van 'n middelklas wat begin konsolideer het tot in die vernaamste stedelike sentra verhoog. Die Spaans-Amerikaanse Oorlog of die "ramp van '98" het egter die verlies van die meeste van die laaste kolonies van die ou ryk (soos die Filippyne, Kuba en Puerto Rico) beteken, en het dus 'n diep skok in die Spaanse samelewing veroorsaak.

Terwyl lewenstandaarde en integrasie met die res van Europa gevorder het, het politieke onstabiliteit die eerste derde van die 20ste eeu gekenmerk. Toe die oorwinning van die Republikeinse kandidate in die hoofstede in die munisipale verkiesings aangekondig is, is die Tweede Republiek op 14 April 1931 geproklameer, met koning Alfonso XIII wat die land verlaat het om 'n burgeroorlog, wat vyf jaar sou duur, te vermy. Later was daar die staatsgreep van Julie 1936. Die Spaanse Burgeroorlog sou in 1939 eindig met die oorwinning van die Franco-kant. Spanje was amptelik neutraal tydens die Tweede Wêreldoorlog; ná die naoorlogse tydperk, ’n tydperk gekenmerk deur skaarste en internasionale isolasie, het ’n tydperk van sterk ekonomiese ontwikkeling en ’n sekere openheid gedurende die 1960’s en 1970’s gevolg.

Ná die dood van die diktator Francisco Franco, is die Spaanse monargie herstel in die figuur van die staatshoof, koning Juan Carlos I, en die 1978 Grondwet is gedurende die tydperk bekend as Transición española goedgekeur, wat 'n geleidelike evolusie van die nasie en die konsolidasie van die parlementêre demokratiese monargie gewaarborg het. Spanje het in 1986 tot die Europese Ekonomiese Gemeenskap, nou die Europese Unie, toegetree en belangrike internasionale geleenthede georganiseer, soos die 1982 Sokkerwêreldbeker en die 1992 Barcelona Olimpiese Spele, en in 2002 sou dit die euro as sy amptelike geldeenheid aanvaar.

Van Hispania na Spanje

Geskiedkundige en geografiese kaart van die koninkryke van Spanje en Portugal, in die Atlas historique deur Henri Abraham Chatelain (1705 tot 1739). Nasionale Biblioteek van Spanje.

Die presiese historiese oomblik waarin daar vir die eerste keer na Spanje verwys word, is nie duidelik omskryf nie. Daar is geskrifte uit die 6de eeu waarin die woord Spanje reeds voorkom, soos die "Laus Spaniae" van die Historia de regibus Gothorum, Vandalorum et Suevorum van San Isidoro van Sevilla.​ In ander Europese lande het die groep Christelike koninkryke van die skiereiland vanaf baie vroeë tye as Spanje in die enkelvoud begin staan. Die term Spaans self verskyn gedokumenteer aan die begin van die 15de eeu by die Raad van Konstanz, wanneer die koninkryke van Portugal, Aragon, Kastilië en Navarra verskyn wat 'n enkele entiteit vorm, "die Spaanse nasie" en dieselfde stem deel.

In die Iberiese Skiereiland sou daar na die koninkryke van León, Navarra, Kastilië, Aragon en Portugal verwys word as Spaanse koninkryke, Hispania (Spanje in Latyn) dus; en wanneer om dinastiese of veroweringsredes een van hulle daarin geslaag het om die grootste deel van Christelike Spanje onder sy septer te hê, het hy homself as keiser van Spanje getitel, soos Alfonso VI en Alfonso VII van León. Die Katolieke monarge was bekend as konings van Spanje (of van die Spanje). Die historikus Hernando del Pulgar sê hoe die Koninklike Raad in 1479 gevra het of die Katolieke monarge as konings van Spanje aanwys; daar is uiteindelik ooreengekom om nie hierdie titel te gebruik nie. In 1493 het die munisipale regering van Barcelona na Don Fernando as die "koning van Spanya, nostre senyor" verwys. Niccolò Machiavelli verwys in sy mees erkende werk "Die Prins" (1513) na die koning van Spanje, en Lope de Vega haal Carlos I as koning van Spanje aan.

Vanaf Karel I word alle konings koning van Spanje (of van die Spanje) genoem, hoewel hulle al hul titels gebruik, van koning van Kastilië tot Heer van Vizcaya en van Molina. Tot en met die 19de eeu het Spaanse munte die legende "Hispaniarum (et Indiarum) Rex" langs die koning se naam gedra. Net so het monarge soos Ferdinand VII van Spanje en Isabella II van Spanje die titel van koning of koningin van die Spains in grondwetlike vermeldings.

Voorgeskiedenis

Homo heidelbergensis: skedel nr. 5 van die Sima de los-bene van die Sierra de Atapuerca, ongeveer 500 000 tot 350 000 jaar oud, die sogenaamde "Miguelón".

Die teenwoordigheid van hominiene in die Iberiese Skiereiland dateer terug na ten minste 1,3 of 1,2 miljoen jaar. Dit is volgens die datering van 'n kakebeen gevind in die Sima del Olifant, een van die terreine in die Sierra de Atapuerca (provinsie van Burgos). Dit stem ooreen met 'n Homo wat nog bepaal moet word, naby aan die mees primitiewe Afrika Homo en die Dmanisi-man, maar met 'n paar afgeleide kenmerke van sy eie. Die terrein met sy eie litiese industrie uit die argaïese laer Paleolitiese tydperk (Pre-Acheuleanse) is geleë by Fuente Nueva 3, in die Guadix-Baza-kom (provinsie Granada).

Oorblyfsels van ongeveer 900 000 jaar gelede by die Gran Dolina-terrein, ook in Atapuerca, was belangrik om 'n sleutelspesie, genaamd Homo antecessor, te definieer, wat gehelp het om menslike evolusie te verstaan,. Die volgende ontdekking, gedateer as ongeveer 430 000 jaar gelede​ is die enorme hoeveelheid oorblyfsels van Homo heidelbergensis (voorloperspesie van Homo neanderthalensis) gevind in die Sima de los Huesos de Atapuerca, ’n terrein wat behalwe ’n uitsonderlike beenverskeidenheid, talle baie goed bewaarde skedels verskaf het.​ Talle terreine met Acheulean-klipbedryf uit hierdie tydperk lê op die skiereiland, soos dié van Torralba en Ambrona (provinsie Soria), dié van die Manzanares-terrasse (provinsie Madrid), of dié van die Kwaternêre terrasse van die Middel-Pleistoseen van die valleie van die riviere Tajo, Miño, Pisuerga, Duero, Arlanza en Arlanzón.​

Die teenwoordigheid van die Neanderdalmens, wat met die Mousteriaanse kultuur geassosieer word, dateer terug na ongeveer 60 000 jaar met sy eerste oorblyfsels in Gibraltar gevind. In die Nerja-grot (Málaga) is sommige organiese oorblyfsels wat verband hou met skilderye van robbe gedateer tot 42 000 jaar oud, wat die eerste bekende kunswerk in die geskiedenis van die mensdom kan wees. In vergelyking met die kultuur Acheulean van die Laer Paleolitikum, het die Homo neanderthalensis van die Middel-Paleolitikum gevorder tot 'n groter sosiale en territoriale organisasie met 'n Mousterian Mode 3 litiese tegnologie en meer beplande jag en insameling van ekonomiese bestaanstrategieë, wat verskillende ekosisteme en biotope beset met 'n groter diversiteit van nedersettings in grotte en die buitelug.

Die koms van Homo sapiens, die "moderne" mens, na die skiereiland is geleë in die Bo-Paleolitikum, ongeveer 35 000 jaar gelede, gemanifesteer deur die oorblyfsels van die Gravettian-kultuur wat in Kantabrië gevind is. Hulle het etlike duisende jare saam op die skiereiland bestaan ​​met Neanderdalmense, tot die uitsterwing van die laaste bevolkings van Neanderdalmense in die suide sowat 27 000 jaar gelede. Ongeveer 16 000 jaar gelede was die Magdalenaanse kultuur teenwoordig in Asturië, Kantabrië en 'n deel van die Baskeland, wat se mees noemenswaardige bydrae deur die grot verteenwoordig word as die skilderye van die Altamira-grotte.

Rotskuns het in twee stilisties en chronologies goed gedifferensieerde gebiede ontwikkel: Frans-Kantabriese kuns en Levantynse kuns.​

Die Neolitikum begin in die Iberiese Skiereiland ongeveer 5700/5600 v.C. volgens radiokoolstofdatering by verskeie terreine in die skiereiland Levant. Op die Noordelike Plato is die Neolitikum reeds in die laaste derde van die 6de millennium v.C. met die argeologiese rekord in grotte en in opelugterreine van huishoudelike agrotipes van koring en gars, skaap en bok troppe, Neolitiese keramiek, plaatsteennywerhede en gepoleerde artefakte. Volgens die uitbreiding van die neolitiseringsproses vanaf die skiereiland Levant na die binnelandse plato's en die Kantabriese kus, word dit dus aanvaar dat die hele Iberiese Skiereiland in die middel van die 5de millennium v.C. nuwe landbou- en vee-ekonomiese strategieë aangeneem het.

Die Neolitiese rewolusie, wat die diffusionistiese teorie verstaan ​​as 'n kulturele verspreiding vanaf sy begin in die Vrugbare Halfmaan van die Nabye Ooste, gebaseer op die gelyktydige verspreiding van kardiale keramiek, het die Mediterreense kus omstreeks 6000 v.C. bereik. Dit het veroorsaak dat die tradisionele jagter-versamelaars-lewenswyse vir 'n sittende lewenstyl, gefokus op landbou en vee, laat vaar word, wat gedurende die volgende twee millennia na die res van die skiereiland uitgebrei het. Omstreeks 5000 v.C. het die megalitiese kultuur in die westelike derde van die skiereiland verskyn.

Kulture wat metale gebruik het (metaaltydperk) het omstreeks die jare 3000 tot 2500 v.C. in die Iberiese Skiereiland verskyn. Die geografiese verspreiding daarvan is groter en dit word beskou dat die soektog na metale belangrike migrasiestrome gebring het, wat Los Millares in Almería, met 'n groot versterking, en in die loop van die Tagusrivier in die huidige Portugese gebied beklemtoon.​

Antieke Tydperk

Inheemse volke en historiese kolonisasies

Die Ystertydperk begin in die Iberiese Skiereiland met die penetrasie van Indo-Europese bevolking en kulturele invloed vanaf die begin van die 1ste millennium v.C. Die bepaling van die Keltiese etniese en linguistiese identiteit van die meeste van die inheemse volke van die noordelike, westelike en sentrale gebiede, met enkele uitsonderings: Lusitanians en Vetones, ook Indo-Europeërs, word geklassifiseer as "pre-Kelties", terwyl die Vascons geklassifiseer word as "pre-Indo-Europeërs". Ten spyte van die ooreenkoms van hul lewenswyse met dié van ander volke van die noordelike gebied (Galisiërs, Asturiërs en Kantabriërs), is hul taal (die "proto-Euskera") veronderstel om soortgelyk te wees aan dié wat in die oostelike deel van die skiereiland gepraat word; dié van die groep volke wat Iberiërs genoem word, met groter ekonomiese ontwikkeling. Klassieke bronne noem Keltiberiërs die groep volke wat in 'n tussenposisie (geografies) geleë is.

Die suidelike skiereilandkus en die Tartessiese gebied (gesentreer in die Guadalquivir-vallei, die Turdetania, en strek tot baie verre gebiede, vanaf die monding van die Taag tot by die mond van die Segura), die rykste aan metale en met die grootste ekonomiese en sosiale ('n ware beskawing), is diep beïnvloed deur Fenisiese kolonisasie. Die mitiese grondslag van Gadir (Cádiz) dateer terug na 1104 v.C., hoewel daar geen argeologiese basis is om so ’n chronologie te ondersteun tot etlike eeue later nie. In die 8ste eeu v.C. is daar reeds bewyse van die teenwoordigheid van 'n oorvloedige groep Fenisiese fabrieke en kolonies, soos Malaka (Málaga), Sexi (Almuñécar) en Abdera (Adra).

Die Griekse kolonies is verder noord gevestig, in Akra Leuké (Alicante), Hemeroskopion (Denia), Emporion (Ampurias) en Rhodes (Rosas). Hulle kontak met die Iberiërs het gemaak dat hulle die eerste skriftelike verwysings na hierdie mense gegee het. Dieselfde Griekse bronne dui aan dat Griekse seevaarders kontak gemaak het met die "koninkryk" Tartessos en sy "koning" Argantonius, wat hulle genoeg geld sou gegee het om mure teen Persiese aanvalle te bou. Sulke kontakte het nie vrugte afgewerp nie, juis as gevolg van die Fenisiese oorheersing van hierdie roete, en die Griekse teenwoordigheid aan die Mediterreense kus van Malacita is nie argeologies bevestig nie, in 'n kolonie wat die naam Mainake sou gedra het.

Kartago Spanje

Kartago en Rome sal uiteindelik 'n reeks oorloë (Puniese Oorloë) vir hegemonie oor die westelike Middellandse See voer. Ná die nederlaag in die Eerste Puniese Oorlog probeer Kartago vergoed vir sy verliese in Sisilië, Sardinië en Korsika, wat sy oorheersing in Iberië vergroot.

Hamilcar Barca, Hannibal en ander Kartago-generaals het die antieke Fenisiese kolonies van Andalusië en die Levant onder hul beheer geplaas en daarna voortgegaan om hul invloedsgebied uit te brei deur die inheemse volke te verower. Aan die einde van die 3de eeu v.C., het die meeste van die stede en dorpe suid van die Duero- en Ebro-riviere, sowel as die Baleariese Eilande, die Kartago-heerskappy erken. Hulle het Qart Hadasht (Cartagena) gestig, wat vinnig 'n belangrike vlootbasis geword het, as gevolg van hul belangstelling in die beheer van die rykdom wat deur die silwermyne van Cartagena gegenereer word. Laasgenoemde blyk uit die woorde van argeoloog Adolf Schulten.

Hulle het hul huursoldate betaal met die silwer uit die myne van Cartagena, en toe hulle dit in 209 v.C. ingeneem het, het C. Carthago hierdie skatte verloor, Hannibal was nie meer in staat om die Romeine te weerstaan ​​nie, so die inname van Cartagena het ook Hannibal se oorlog beslis.

— Schulten A. Fontes Hispaniae Antiquae,

In die jaar 219 v.C. vind Hannibal se offensief teen Rome plaas, waar die Iberiese Skiereiland as 'n basis van operasies dien en 'n groot persentasie Spanjaarde by sy leër aansluit.

Dit is hierdie proses, toe hulle probeer het om die Griekse kolonie Sagunto, geleë suid van die ooreengekome grens van die Ebro, maar verbonde aan Rome te onderwerp, wat aanleiding sou gee tot die tweede Puniese oorlog. Dit het gekulmineer met die inlywing van die "beskaafde" (Iberiese) deel van die skiereiland tot die Romeinse Republiek.

Romeinse Hispanië (206 v.C. – 5de eeu)

Romeinse Ryk, 3de eeu.

Segovia-akwaduk.

Na die tweede Puniese oorlog tussen 218 v.C. en 201 v.C., kan die Iberiese Skiereiland beskou word as onderhewig aan die mag van Rome. Die besettingsveldtog, ná die uitsetting van Kartago, was vinnig, behalwe in die binneland (Numantia) waar die Kantabriese mense weerstand gebied het tot die koms van Augustus aan die begin van die Romeinse Ryk.

In 197 v.C., het die Romeine die Iberiese gebied in twee gebiede verdeel: Hispania Citerior en Hispania Ulterior.

Die totale onderwerping van die skiereiland vind in die jaar 19 v.C. (na die einde van die Kantabriese oorloë) plaas, waarna dit in drie provinsies verdeel is: Bética, Tarraconense en Lusitania - 'n reëling wat geduur het tot in die Laer Ryk, toe die gebied verdeel is in Bética, Carthaginese, Gallaecia, Lusitania en Tarraconensis.

Die Romaniseringsproses (verstaan ​​as die inlywing van die Romeinse taal, gebruike en ekonomie) het ongeveer omstreeks 110 v.C. begin en sou in volle krag tot die middel van die 3de eeu n.C. duur.

Op hierdie tydstip het Hispanië 'n baie prominente deel van die Romeinse Ryk geword, wat noemenswaardige figure gedurende die historiese tydperk bygedra het, soos die keisers Trajanus, Hadrianus, Markus Aurelius en Theodosius, die filosoof Seneca, die teoloë Paulo Orosius of Priscillian, die retorikus Quintilianus, die digters Marcial, Lucano of Prudencio, die landboukundige Columella, die geograaf Pomponio Mela en politici soos Marco Annio Vero of Lucius Cornelio Balbo, onder andere.

Middeleeue

Die barbaarse invalle en die Visigot-koninkryk (5de eeu-711)

Die val van die Romeinse Ryk

In die Iberiese Skiereiland, soos in ander provinsies, het die Ryk geleidelik verval, met die byna gelyktydige prosesse van "de-Romanisering" van die Romeinse Ryk en Hispania, dit wil sê, 'n verswakking van die sentrale gesag in die 3de, 4de en 5de eeue; die "Romanisering" van die Germaanse stamme, byvoorbeeld, die aanvaarding van die Romeinse reg soos blyk uit die Lex Gothorum (wet van die gode); die bekering tot die Christendom; en die affiniteit wat sommige konings gehad het vir Latyn, selfs die komponis van poësie in hierdie taal.

Toledo, hoofstad van die Visigotiese Koninkryk.

Ten spyte van dit alles, is die provinsie Spanje tussen die 6de en 7de eeue en danksy Justinianus I die Grote se strewe om die mag van die Wes-Romeinse Ryk te herstel, in die suidelike strook van die Iberiese Skiereiland gevestig. Hierdie Visigotiese gebied is aan die Bisantynse Ryk oorgegee en is geroep om een ​​van die kante te help in die burgeroorlog van die Visigotiese Koninkryk wat tussen Agila en Atanagildo bestaan ​​het en wat deur die verdwynde Vandale-mense verwoes is. Sy hoofstad is gestig in Carthago Spartaria, die huidige Cartagena.

Die invalle

In die winter van die jaar 406 het die Vandale, Suebe en Alane die ryk met groot mag binnegeval, deur voordeel te trek uit die vriesing van die Ryn. Na drie jaar het hulle die Pireneë oorgesteek en die Iberiese Skiereiland bereik, en die westelike dele onder mekaar verdeel, wat rofweg ooreengestem het met moderne Portugal en westelike Spanje tot by Madrid. Intussen het die Visigote, wat Rome twee jaar tevore ingeneem het, in 412 in die streek aangekom en die koninkryk van Toulouse (in Suid-Frankryk) gestig en hul invloed geleidelik oor die skiereiland uitgebrei en die Vandale en Alane na Noord-Afrika verplaas, sonder om veel van 'n invloed op die Iberiese kultuur te laat. Toe, na die verowering van Toulouse deur die Franke en die verlies van 'n groot deel van die gebiede in wat nou Frankryk is, het hulle die hoofstad van die Visigot-koninkryk na Toledo verskuif.

Jy is, o Spanje, heilige en altyd gelukkige moeder van prinse en volke, die mooiste van al die lande wat van die Weste tot Indië strek. Jy is nou tereg die koningin van al die provinsies, van wie nie net die sonsondergang nie, maar ook die Ooste hulle ligte ontvang. Jy is die eer en sieraad van die wêreld en die mees roemryke deel van die aarde, waarin die heerlike vrugbaarheid van die Gotiese nasie geniet word en pragtig floreer. Met geregtigheid het die natuur jou verryk en met die oorvloed van alle geskape dinge toegeeflik; jy is ryk aan vrugte, ryk aan druiwe, aan goeie oeste... Jy is geleë in die aangenaamste streek van die wêreld. Jy brand in die tropiese hitte van die son, en jy word ook nie verdoof deur gletsers nie; maar omring deur 'n gematigde sone van die lug, word jy gevoed deur gelukkige en sagte sefiere... En daarom het die goue Rome, die volkshoof, jou met rede begeer en, alhoewel die Romeinse mag self, die eerste oorwinnaar, jou in besit geneem het, het die bloeiende nasie van die Gote na ontelbare oorwinnings oor die hele wêreld, jou tog met vasberadenheid oorwin en liefgehad. Tot nou geniet jy jouself veilig tussen koninklike pretensies en oorvloedige skatte in die veiligheid en geluk van die ryk.

— Historia de regibus Gothorum, Vandalorum et Suevorum, Isidorus van Sevilla

Visigotiese koninkryk

Die presiese aantal Visigote wat na die skiereiland gemigreer het, is nie bekend nie, maar hulle was moontlik ongeveer 5% van die bevolking van die skiereiland. Dit impliseer dat die Visigote basies 'n dominante elite was wat nooit 'n belangrike deel van die bevolking verteenwoordig het nie. Dit is een van die redes waarom hul Ariese godsdiens en Visigotiese taal nie 'n oorheersende uitwerking op die bevolking gehad het nie.

Alhoewel die Visigotiese adel Arianisme beoefen het, het dit baie min gewildheid onder die Spaans-Romeinse bevolking van die skiereiland geniet, van wie die meeste aan die Katolieke leerstelling getrou was. Vanaf die Visigote kroon, spesifiek in die jaar 587, het koning Recaredo I, wat reeds tot Katolisisme bekeer is, ook probeer om die Ariese godsdienshiërargie met die Katolieke te versoen, maar met min sukses. Uiteindelik is die Katolieke opsie met geweld afgedwing, wat die Ariese kerk van sy bates onteien het ten gunste van sy antagonis.

Die Moslem-verowering

In 711 het die Moslem-leërs die skiereiland deur die Straat van Gibraltar binnegegaan en dit binne 'n baie paar jaar verower, vergeleke met die lang proses wat die Reconquista behels het.

Binnekant van die moskee van Córdoba, hoofstad van die kalifaat van Al-Andalus.

Die Moslem-verowering van Spanje kan in 'n kort kronologie opgesom word:

• Jaar 696: die stad Melilla word deur die Omajjadiese Kalifaat verower.
• Jaar 709: die stad Ceuta word deur die Omajjadiese Kalifaat verower.
• Jaar 711: na die dood van koning Witiza, verkies die edeles en biskoppe van die skiereiland Roderico (bekend in die geskiedenis as Don Rodrigo), die hertog van Baetica as koning. Witiza se kinders wou Aquila, hertog van Tarraconense, as koning hê, daarom het hulle 'n ooreenkoms met die Arabiere aangegaan deur Don Julián, graaf van Ceuta.

Roderico, wat toe teen 'n opstand deur die Baske geveg het, het toe hy van die Arabiese inval verneem het, saam met sy leër gegaan. Hy verloor in die slag van Guadalete weens dislojaliteit aan die kant van die Witizans. Met sy dood, en met die grootste deel van die Gotiese leër verslaan, word die Arabiere aangemoedig om die stryd voort te sit.

Táriq ibn Ziyad het Toledo verower en León bereik; Muza ibn Nusair het Sevilla verower en Mérida (712) bereik. Later sou hulle kragte saamsnoer om Zaragoza in te neem. Muza se seun sal die verowering van die skiereiland voltooi, met die uitsondering van die Kantabriese en Pirenese bergagtige gebiede (716), wat Frankiese gebied word. Karel Martel het die Moslem-opmars by Poitiers in 732 gestop, so van toe af sou die Moslems basies op die Iberiese Skiereiland konsentreer.

In 756 het Abd al-Rahman I die emiraat Córdoba geproklameer, wat die skiereiland polities onafhanklik van die res van die Islamitiese wêreld gemaak het, hoewel kulturele en kommersiële kontak voortduur. In 929 verkondig Abd al-Rahman III die Kalifaat van Córdoba, wat die definitiewe skeiding van die Kalifaat van Bagdad aandui. In die jaar 1031 het die Córdoba-kalifaat gefragmenteer en talle taifa-koninkryke gevorm wat dikwels in stryd met mekaar was.

Moslem-era

Al-Andalus het saamgeval met die "Convivencia", 'n tyd van relatiewe godsdienstige verdraagsaamheid, en met die goue era van die Joodse kultuur in die Iberiese Skiereiland. (Sien: die emir Abd al-Rahman III, 912; Granada-slagting van 1066).

Moslem-belangstelling in die skiereiland het sterk teruggekeer rondom die jaar 1000, toe Al-Mansur (bekend as Almanzor), Barcelona afgedank het (985). Volgens sy seun was ander Christelike stede aan talle strooptogte onderwerp.

Ná sy seun se dood is die kalifaat in burgeroorlog gedompel en in die sogenaamde "Koninkryke van Taifas" verdeel. Taifa-konings het nie net in oorlog met mekaar meegeding nie, maar ook in die beskerming van kuns en kultuur, wat 'n kort herstel geniet het. Die Taifa-koninkryke het grond verloor aan die Christelike koninkryke van die noorde en, na die verlies van Toledo in 1085, het die Moslem-heersers die Almorawiede teësinnig genooi, wat Al-Andalus vanuit Noord-Afrika binnegeval en 'n nuwe ryk gevestig het. In die 12de eeu het die Almoravid-ryk weer opgebreek, net om oorgeneem te word deur die Almohad-inval, wat in die beslissende Slag van Las Navas de Tolosa in 1212 verslaan is.

Middeleeuse Spanje was die toneel van byna konstante oorlog tussen Moslems en Christene. Die Almohade, wat teen 1147 beheer oor die Maghrebs, die Almorawiede en die Andalusiese gebiede oorgeneem het, het die Almorawiede in fundamentalistiese perspektief ver oortref en die Dhimmi's hardhandig behandel. Die behandeling van Jode in hierdie tyd in die Iberiese Skiereiland het baie gewissel tussen die verskillende Moslem- en Christelike koninkryke. Die middel-13de eeuse Emiraat Granada was die enigste onafhanklike Moslem-koninkryk in Spanje, wat tot 1492 sou voortduur.

Op hierdie tydstip het die konings van Aragon gebiede regeer wat nie net uit die Koninkryk Aragon bestaan ​​het nie, maar ook uit die Prinsdom Katalonië, en later uit die Baleariese Eilande, die Koninkryk van Valencia, Sisilië, Napels en Sardinië (sien Kroon van Aragonië). Die Katalaanse Kompanjie het voortgegaan om die hertogdom Athene te beset, wat onder die beskerming van 'n prins van die Huis van Aragon geplaas is, wat dit tot 1379 regeer het.

Die Herowering

Don Pelayo.

Omstreeks 722 is 'n Moslem-afdeling deur 'n groep Christen-vlugtelinge in die woude van Covadonga (Asturië) in die gelyknamige slag verslaan. Don Pelayo, waarskynlik 'n Gotiese edelman, word koning genoem. Die eerste hof is in Cangas de Onís gestig. Pelayo het in 737 gesterf. Twee jaar later (739) het sy skoonseun Alfonso I, seun van Pedro van Kantabrië, wat voordeel getrek het uit die gevegte tussen Arabiere en Berbers, nuwe stukrag aan die herowering gegee en Rioja en die Duero bereik. Maar dit het geen moontlikheid om te herbevolk nie, so daar bly 'n wye strategiese woestyn, 'n niemandsland op die noordelike plato.

Stadiums van die herowering:

1. Vestiging van die grens van die Asturiese koninkryk in die Arlanzón en die middel- en onderloop van die Duero. Dit is aan die begin van die 10de eeu bereik.
2. León en Castilla gaan verder as die Sentrale bergreeks en beset die Tagus-kom. Toledo word herower in 1085. Herowering van Zaragoza in 1118.
3. Domein van die Guadiana-vallei en die Sierra Morena-passe. Slag van Las Navas de Tolosa (1212).
4. Besetting van die Guadalquivir-vallei deur Ferdinand III die Heilige (1252) en Valencia, en die Baleariese Eilande deur Jakobus I van Aragon, wat begin met die verowering van Mallorca in 1229. ’n Moslem-vesting sal tot 1492 in Granada bly.

Tussen die jare 718 en 1230 is die belangrikste Christelike sentrums op die skiereiland gevorm in die koninkryke Asturië, Navarra, León, Galicië, Portugal, Aragon en Kastilië.

In die 13de eeu het 'n groot Christelike vooruitgang, die uitbreiding van die Kroon van Aragon deur die Middellandse See en die vereniging van Kastilië met León plaasgevind.

Unie van León en Castilla

Manzanares el Real-kasteel. Die kasteel was die mees algemene vorm van versterking in grenslande in konstante konflik wat hul naam gegee het aan die Koninkryk van Kastilië (land van kastele).

In die jaar 1037 het Bermudo III, koning van León, op die slagveld gesterf teen sy swaer, Fernando I. Aangesien Bermudo III geen afstammelinge gehad het nie, het sy swaer hom as die opvolger beskou en daarom verenig die Koninkryk van León en die distrik Kastilië. In die jaar 1054 het Ferdinand I teen sy broer García Sánchez III van Nájera, koning van Navarra, geveg in die slag van Atapuerca, die Navarrese monarg wat ook gesterf het en onder andere die streek van die Oca-berge, naby die stad Burgos, geannekseer.

Met die dood van Ferdinand I, wat in 1065 plaasgevind het, het die graafskap Kastilië 'n koninkryk geword, wat die oudste seun Sancho II geërf het; Alfonso VI erf dié van León. Sancho II is in 1072 vermoor en sy broer het tot die troon van Kastilië toegetree en die eerste monarg van albei koninkryke geword.

Met sy dood het sy dogter Urraca hom op die troon opgevolg. Sy is in 'n tweede huwelik met Alfonso I van Aragon getroud, maar aangesien sy nie die vereniging van die koninkryke bereik het nie en as gevolg van die groot klassebotsings tussen die twee koninkryke, het Alfonso I Urraca in 1114 verwerp, wat die botsings tussen die koninkryke vererger het. Alhoewel Pous Paschal II voorheen die huwelik nietig verklaar het, het hulle saam gebly tot daardie datum. Urraca moes ook sy seun, koning van Galicië, die gevolg van sy eerste huwelik, konfronteer om sy regte oor daardie koninkryk te laat geld, en met sy dood het hy hom as Alfonso VII opgevolg. Alfonso VII slaag daarin om gebiede van die koninkryke Navarre en Aragon te annekseer (wat voordeel trek uit die swakheid van hierdie koninkryke sedert hulle verdeel het na die dood van Alfonso I van Aragon). Hy doen afstand van sy reg op die verowering van die Mediterreense kus ten gunste van die nuwe unie van Aragon en die graafskap Barcelona (wat plaasgevind het met die huwelik van Petronila en Ramón Berenguer IV). In sy testament keer hy terug na die koninklike tradisie om sy koninkryke onder sy kinders te verdeel. Weereens word die unie tussen León en Kastilië verbreek, met Fernando II wat koning van León en Sancho III koning van Kastilië is.

In 1230 het die definitiewe unie tussen León en Kastilië plaasgevind (met 'n paar daaropvolgende hakies van min relevansie), toe Ferdinand III die Heilige die Koninkryk van Kastilië in 1217 van sy moeder Berenguela ontvang het en, na die dood van sy vader Alfonso IX in 1230, Hy stem saam met sy erfgename, Sancha en Dulce, om León na die Concordia de Benavente oor te plaas.

Laat Middeleeuse krisis

Slag van Nájera of Navarrete (1367).

Die samevloeiing van verskeie ongunstige faktore het die 14de eeu 'n tyd van wydverspreide krisis gemaak, nie net in Spanje nie, maar regdeur Europa. Hierdie faktore sluit in 'n algemene verergering van die klimaat - met die gevolge daarvan vir die landbou -, die verskyning van die Swart Dood in 1348, en die uitbreek van talle oorloë.

Sedert die einde van die 13de eeu het interne konflikte, uitgedruk in opvolggeskille, gelei tot konstante burgeroorloë in al die skiereiland koninkryke, beide Moslem en Christen, veral in Navarre (Navarrería Oorlog, Burgeroorlog van Navarre), en in die kroon van Kastilië (onder die ondersteuners van Alfonso—van die nuwe Trastamara-dinastie—, tussen dié van Juana la Beltraneja en dié van Isabel la Católica). Baie van hulle was deel van konflikte van 'n Europese dimensie, soos die Honderdjarige Oorlog, of tussen skiereiland Christelike koninkryke, soos die Oorlog van die Twee Petrus (1356-1369, tussen Kastilië en Aragon) en die slag van Aljubarrota (1385, tussen Kastilië en Portugal). Die Anglo-Portugese alliansie (1373) het geblyk 'n buitengewone projeksie te hê (dit het voortgegaan, in verskillende vorme, tot vandag toe). In die Kroon van Aragon het die afwesigheid van 'n direkte erfgenaam daartoe gelei dat die Cortes Fernando van Antequera, verwant aan die Kastiliaanse Trastámara, as koning verkies het (Caspe-kompromis van 1412).

Terselfdertyd het die laaste eeue van die Middeleeue 'n ware bloei van intellektuele lewe gesien, vermenigvuldiging van opvoedkundige instellings, met die mededingende teenwoordigheid van godsdienstige ordes (veral Dominikane, Franciskane en Augustyne). Universiteite en kolleges het 'n opleidingsmeganisme vir kerklike en burokratiese elite geword, waardeur kliëntelysnetwerke gevestig is. Aan diegene wat reeds in Palencia, Salamanca, Valladolid en Murcia bestaan, en aan die instellings bekend as studium arabicum et hebraicum (Toledo, Murcia, Sevilla, Barcelona); Die Universiteit van Lérida (1300), die Universiteit van Coimbra (1308, oorgeplaas vanaf Lissabon), die Universiteit van Perpignan (1350), die Sertoriana Universiteit van Huesca (1353), die Universiteit van Valencia (1414), die Universiteit van Barcelona (1450) en die Universiteit van Santiago de Compostela (1495).

Die opkoms van Spaans

Tot die 13de eeu is baie tale gepraat in die gebiede waaruit Spanje vandag bestaan, insluitend Kastiliaans, Arabies, Aragonees, Katalaans, Baskies, Galicies, Ladino, Aranees en Asturies. Verder was Latyn in Christelike gebiede die amptelike taal van die kerk en administrasie. Regdeur daardie eeu het Kastiliaans (vandag ook bekend as Spaans) toenemend prominensie in die Koninkryk van Kastilië verwerf as 'n taal van kultuur en kommunikasie. ’n Voorbeeld hiervan is die samestelling van groot eposse soos Cantar de mio Cid. In die laaste jare van die heerskappy van Ferdinand III van Kastilië het Kastiliaans begin gebruik word vir sekere soorte administratiewe dokumente en tydens die bewind van sy opvolger Alfonso vir talle godsdienstige en sekulêre doeleindes).

Vanaf die 13de eeu is 'n groot deel van openbare dokumente in Spaans geskryf, en vertalings is verkieslik in Spaans gemaak in plaas van Latyn. Aan die ander kant is daar in die 13de eeu baie universiteite in die koninkryke van León en Kastilië gestig; sommige, soos dié van Salamanca en Palencia, was van die eerste universiteite in Europa. In 1492, tydens die bewind van die Katolieke monarge, is die eerste uitgawe van Antonio de Nebrija se Gramática de la Lengua Castellana gepubliseer. Buite Kastilië is die inheemse Romaanse tale steeds wyd gebruik, hoewel hulle dikwels saam met Kastiliaans bestaan ​​het. Teen 1600 was Kastiliaans die dominante taal in Zaragoza en 'n groot deel van oostelike Aragon, en 'n soortgelyke verskuiwing is waargeneem in die oostelike streke van die voormalige Koninkryk León. In Galicië, Asturië, die Baskeland, Valencia, Katalonië en die Baleariese Eilande sou Spaans egter eers twee of drie eeue later beduidend deurdring, afhangend van die streek. Aan die ander kant was Andalusies-Arabies steeds die dominante taal in baie streke tot die verdrywing van die Moriscos aan die begin van die 17de eeu.

Moderne geskiedenis

Christopher Columbus neem besit van die Wes-Indiese Eilande.

In 1469, met die huwelik van Isabel en Ferdinand, kroonprins van Aragon, is die dinastiese unie van die koninkryke van Kastilië en Aragon in 1479 voltrek, alhoewel beide gebiede hul eie wette en instellings tot 1707 sou handhaaf (sien Nuwe Plant-dekrete), dit ja, onder die heerskappy van dieselfde monarg.

Voor dit, tussen 1474, die jaar van die dood van Hendrik IV, en 1479, het 'n burgeroorlog begin oor die opvolging van die kroon van Kastilië tussen ondersteuners van Isabel en ondersteuners van Juana la Beltraneja, halfsuster en wettige dogter van Hendrik IV , onderskeidelik getroud met die koning van Portugal, wat as Juana se ondersteuners gewen het die unie van Kastilië met Portugal sou opgelewer het.

Die herowering het in 1492 geëindig met die inname van Granada deur die Katolieke monarge. In dieselfde jaar het die uitdrywing van die Jode en die ontdekking van Amerika plaasgevind; Die ekspedisie van La Pinta, La Niña en La Santa María onder bevel van die navigator Christopher Columbus en betaal deur die Spaanse kroon, het op Vrydag 12 Oktober 1492 by 'n eiland genaamd Guanahani aangekom.

In die 15de en 16de eeue was die bevolking van die Iberiese Skiereiland gekonsentreer in die gebiede van die kroon van Kastilië, hoofsaaklik die Duero-vallei, Andalusië en La Mancha. Die bevolking van die Kroon van Kastilië het gegroei van ongeveer 3,4 miljoen inwoners in 1400 tot 4,5 miljoen in 1530 en 6,5 miljoen in 1590. Vanaf die begin van die 15de eeu was daar 'n oplewing in Castiliaanse merinowol, wat te danke aan Weens die ontwikkeling van nuwe spintegnieke, het dit groot internasionale verspreiding behaal en die hoofgrondstof geword vir materiaal wat in Vlaandere gemaak word. Castiliaanse handelaars het hulle in die hoofstede van Wes-Europa gevestig en kommersiële tegnieke soos wissels en maritieme versekering ingestel.

Verowering van die Kanariese Eilande

Bencomo was 'n Guanche mencey van Tenerife wat die inheemse verset op hierdie eiland teen die Castiliaan gelei het verowering.

Die verowering van die Kanariese Eilande deur die Kroon van Kastilië het tussen 1402 (met die verowering van Lanzarote) en 1496 (met die verowering van Tenerife) plaasgevind. Twee tydperke kan in hierdie proses onderskei word: die seigneuriese verowering, uitgevoer deur die adel in ruil vir 'n vasalage-verdrag, en die koninklike verowering, wat direk deur die Kroon uitgevoer is, tydens die bewind van die Katolieke Konings.

Dit was nie 'n eenvoudige onderneming militêr nie, gegewe die inboorlinge weerstand op sommige eilande. Dit was ook nie polities nie, aangesien die besondere belange van die adel (bestem om hul ekonomiese en politieke mag te versterk deur die verkryging van die eilande) en die state, veral Kastilië, saamgevloei het te midde van 'n fase van territoriale uitbreiding en 'n proses van versterking van die Kroon teen die adel.

Vir hul studie onderskei historici twee tydperke in die verowering van die Kanariese Eilande:

• Statige verowering (Conquista señorial). Hierdie naam staan ​​bekend as die verowering wat deur die adelstand uitgevoer is, tot hul eie voordeel en sonder die direkte deelname van die Kroon, wat die reg van verowering verleen in ruil vir 'n vassalverdrag van die adellike veroweraar aan die Kroon. Ons sal daarin die een onderskei wat bekend staan ​​as die Betancuriese of Normandiese Verowering, uitgevoer deur Jean de Bethencourt en Gadifer de la Salle tussen 1402 en 1405 en wat die eilande Lanzarote, El Hierro en Fuerteventura geraak het. Die ander fase staan ​​bekend as die Castiliaanse heerlike verowering, uitgevoer deur Castiliaanse edeles wat deur aankope, oordragte en huwelike die eerste verowerde eilande toegeëien het en die eiland La Gomera omstreeks 1450 ingelyf het.
• Koninklike verowering (Conquista realenga). Hierdie term definieer die verowering wat direk deur die kroon van Kastilië uitgevoer is, tydens die bewind van die Katolieke monarge wat die verowering van die eilande wat nog oorheers het: Gran Canaria, La Palma en Tenerife gewapen en gedeeltelik gefinansier het. In die jaar 1496 het die verowering tot 'n einde gekom met die heerskappy van die eiland Tenerife, wat die Kanariese Argipel in die Kroon van Kastilië geïntegreer het. Die koninklike verowering het tussen 1478 en 1496 plaasgevind.

Spaanse Ryk

Goue eeu

Spaanse Ryk na die proklamasie van Filips II, koning van Spanje en Portugal (1580-1640).

Die Spaanse Ryk was een van die eerste moderne wêreldryke en een van die grootste ryke in die geskiedenis, wat beskou word as die eerste wêreldryk, aangesien 'n ryk vir die eerste keer besittings op alle vastelande (behalwe Antarktika) omvat het, wat, anders as wat gebeur het in die Romeinse Ryk, die Karolingiese Ryk of die Mongoolse Ryk het hulle nie landwyd met mekaar gekommunikeer nie.

In die 15de eeu het die Spaanse kroon gepoog om nuwe handelsroetes oor die see en oseane oop te maak. In 1492 het die Katolieke monarge die projek van die seevaarder Christopher Columbus gefinansier in die soeke na 'n nuwe handelsroete met Asië deur die Atlantiese Oseaan. Die aankoms in die Nuwe Wêreld en die daaropvolgende verowering van Amerika het die skepping van die Ryk gesmee.

Gedurende die volgende eeu sou Spanje die hoofmoondheid in die Westerse wêreld en die eerste moondheid van die tyd wees, hoewel dit teen 1650 aan die agteruitgaan sou wees, deur ander Europese moondhede oortref word. Die Spaanse conquistadores het talle gebiede bereik wat aan verskillende kulture behoort in Amerika en ander gebiede in Asië, Afrika en Oseanië. Die inlywing van die Koninkryk van Portugal in 1580 was die oomblik van maksimum formele uitbreiding van die Spaanse Ryk.

Spanje se invloedsgebied het uitgebrei en die grootste ekonomiese moondheid in die wêreld geword gedurende die 16de eeu, handel het oor die Atlantiese Oseaan tussen die Iberiese Skiereiland en die Amerikas gefloreer, en in die Stille Oseaan van Oos-Asië en die Filippyne tot in Meksiko die militêre aspek, vir etlike eeue sou die Spaanse Ryk die seë en oseane oorheers met die vloot en die slagvelde met die infanterie van die derdes. Alhoewel vanaf die 17de eeu sy mag en invloed in Sentraal-Europa en Italië wyd betwis is.

Tydens sy ekonomiese hoogtepunt het die ryk groot kulturele aansien en militêre invloed gehad. Baie dinge wat uit Spanje gekom het, is dikwels nageboots. Die mees gekultiveerde artistieke uitdrukkings in Spanje was letterkunde, plastiese kunste, musiek en argitektuur, terwyl kennis van gesogte universiteite soos dié van Salamanca of Alcalá de Henares opgehoop en onderrig is. Anders as wat in ander Europese lande gebeur het, het die wetenskap egter nie so 'n sterk herlewing gehad nie.

Huis van Habsburg

Die keiser Karel I in Mühlberg deur Titian.

Met Karel I begin die bewind van die Habsburg-dinastie, of Casa de Austria (Huis van Oostenryk), waarmee Spanje sy grootste gebiedsuitbreiding sal beleef danksy die verowering van uitgebreide gebiede in Amerika en ander oorsese kolonies. Boonop is koning Karel I as die Heilige Romeinse Keiser as Karel V gekroon, wat uitgebreide Europese gebiede by die Kroon gevoeg het; Later het Filips II sy gebiede in Amerika vergroot en die kroon van Portugal met sy oorsese gebiede omsingel, wat 'n tydperk (1580-1640) begin waarin die domeine van die Katolieke monarg die grootste ekonomiese en militêre mag in die wêreld geword het.

Na die Opvolgingsoorlog het dit militêre oorwig in Europa verloor, hoewel dit die grootste ekonomiese moondheid in die wêreld gebly het en beheer oor die see behou het tot aan die einde van die 18de eeu.

Ons kan hierdie tydperk volgens die regerende monarge verdeel in:

• Bewind van Karel I van Spanje (1516-1556).
• Bewind van Filips II (1556-1598).
• Bewind van Filips III (1598-1621).
• Bewind van Filips IV (1621-1665).
• Vrede van Wesfale (1648). Spanje erken die onafhanklikheid van Nederland.
• Bewind van Karel II (1665-1700).

Die Huis van Bourbon en die Verligting

Portret van koning Charles III (1759-1788), monarg wat tydens sy bewind gepoog het om die Spaanse samelewing te moderniseer onder 'n program geïllustreer.

Die Huis van Bourbon het in die jaar 1700 in Spanje begin regeer, met die kroning van Filips V. Kort daarna, in 1702, het die Spaanse Opvolgingsoorlog begin waaraan Aragon deelgeneem het, maar nie dié van die Baskiese provinsies en Navarre nie, wat as deel van Kastilië, getrou gebly. Hy het ook uitgebreide administratiewe hervormings aangebring om sy nuwe koninkryk nader aan die gesentraliseerde modus van sy land van herkoms te bring.

Dit staan ​​bekend as die tydperk van politieke Verligting in Spanje, wat die bewind van die Bourbons dek vanaf Filips V in 1700 tot Karel IV, wat sy bewind skielik in 1808 beëindig het, wat die beweging van die eeu van verligting insluit wat in Frankryk begin het en is die voorspel tot die Franse Rewolusie.

• Bewind van Filips V (1700-1746), met 'n kort bewind van Louis I van Spanje in 1724.
• Verdrag van Utrecht (1713).
• Bewind van Ferdinand VI (1746-1759).
• Bewind van Karel III (1759-1788).
• Bewind van Karel IV (1788-1808).

Absolutisme en sentralisering van Spanje

Filips V het tussen 1707 en 1715 verskeie Nuwe Plant-besluite onderteken, nuwe wette wat die meeste van die historiese regte en voorregte van die verskillende koninkryke wat die Spaanse Kroon uitgemaak het, herroep, veral die Kroon van Aragon, wat hulle verenig onder die wette van Kastilië Cortes was meer ontvanklik vir die koninklike testament. Spanje het kultureel en polities 'n volgeling van absolutistiese Frankryk geword. Filips V het hervormings in die regering aangebring en die sentrale gesag met betrekking tot die provinsies versterk. Die hervormings wat deur die eerste Bourbon geïnisieer is, het uitgeloop op baie belangriker hervormings deur Charles III. Die ekonomie het in die algemeen in die 18de eeu verbeter in vergelyking met die depressie van die tweede helfte van die 17de eeu, met groter produktiwiteit en minder hongersnood en epidemies.

Kontemporêre geskiedenis

Vryheidsoorlog (1808-1813)

Agustina de Aragón veg teen die Napoleontiese troepe. Druk van Juan Gálvez en Fernando Brambilla, gepubliseer in Cádiz deur die Royal Academy of Fine Arts in 1812-1813.

• 1801-1813 Koninkryk van Spanje, magstryd tussen Karel IV en Ferdinand VII. Spaanse Vryheidsoorlog (1801-1813).
• 1808: Opstand van 2 Mei in Madrid.
• 1808-1813: Bewind van Joseph I Bonaparte.
• 1808-1810: Hoogste Sentrale Raad.
• 1810-1814: Cortes van Cádiz.
• 1810-1830: Onafhanklikheid van Spaans-Amerika.

Bewind van Ferdinand VII (1814-1833)

• Die absolutistiese termyn van ses jaar (1814-1820)
• Die liberale triënnium (1820-1823).
• Die onheilspellende dekade (1823-1833).

Bewind van Elizabeth II (1833-1868)

Sluipmoord van president van die Raad van Ministers van Spanje Juan Prim in Turcostraat, die nag van 27 Desember 1870 .

• Regentskap van María Cristina de Borbón-Twee Sicilië (1833-1840).
• Eerste Carlistiese Oorlog (1833-1840).
• Regentskap van generaal Baldomero Espartero (1840-1843).
• Persoonlike bewind van Isabel II (1843-1868).
• Revolusie van 1868

Demokratiese Seksennium (1868-1874)

Die Demokratiese Seksennium staan ​​bekend as die tydperk in die geskiedenis van Spanje wat verloop het vanaf die triomf van die rewolusie van September 1868 tot die uitspraak van Desember 1874 wat die begin was van die stadium bekend as Restoration Bourbon in Spanje.

Bewind van Amadeo van Savoye (1870-1873)

Na die rewolusie van 1868 in Spanje is 'n grondwetlike monargie geproklameer. Daar is 'n inherente moeilikheid in regimeverandering en dit is om 'n koning te vind wat die posisie aanvaar. Uiteindelik, op 16 November 1870, met die ondersteuning van die progressiewe sektor van die Cortes, is Amadeo van Savoy tot koning verkies as Amadeo I van Spanje, wat Elizabeth II opgevolg het.

Amadeo het ernstige probleme gehad as gevolg van die onstabiliteit van Spaanse politici, die republikeinse sameswerings, die Carlist opstande, die separatisme van Kuba, die geskille tussen sy eie bondgenote en die af en toe sluipmoordpoging. Hy het op eie inisiatief geabdikeer op 11 Februarie 1873. Met sy vertrek is die Eerste Spaanse Republiek geproklameer.

Eerste Spaanse Republiek (1873-1874)

Die Eerste Spaanse Republiek is op 11 Februarie 1873 deur die Cortes Generales geproklameer, wat die nasie in diepgaande onstabiliteit gedompel het waarin vier presidente mekaar, Figueras, Pi y Margall, Salmerón en Castelar, in elf maande opgevolg het. Die swakheid waarmee hy gebore is, het die onmiddellike Bourbon Restoration veroorsaak as gevolg van verskeie faktore, insluitend die Carlist opstande en die gebrek aan 'n bourgeoisie, sosiale basis en tradisie wat haar onderhou het.

Alfonso XII gefotografeer in 1884

Bourbon-herstel (1874-1931)

Die tydperk wat strek vanaf die uitspraak van Generaal Martínez Campos in 1874 tot die proklamasie van die Tweede Republiek in 1931 staan ​​bekend as die Bourbon-herstel die tydperk word gekenmerk deur institusionele stabiliteit, die vorming van 'n liberale model van die Staat en die inlywing van die sosiale en politieke bewegings, vrug van die industriële rewolusie, wat sy agteruitgang begin het met die diktatuur van Miguel Primo de Rivera in 1923.

Alhoewel die voormalige koningin, Isabel II nog gelewe het, het sy erken dat sy te verdelend was as 'n leier, en het in 1870 geabdikeer ten gunste van haar seun, Alfonso XII. Na die mislukking van die Eerste Spaanse Republiek, was die Spanjaarde bereid om 'n terugkeer na regeringstabiliteit onder Bourbon-bewind te aanvaar. Die republikeinse leërs wat 'n Carlistiese opstand teengestaan ​​het, het in die winter van 1874-1875 hul lojaliteit aan die nuwe koning verklaar. Die Republiek is ontbind en Antonio Cánovas del Castillo, 'n politikus en intellektueel wat deur die koning vertrou word, is op Oujaarsaand 1874 as eerste minister aangewys, en die nuwe Grondwet is op 30 Junie 1876 afgekondig.

Die Carlist-opstand is kragtig onderdruk deur die nuwe koning, wat 'n aktiewe rol in die oorlog geneem het en vinnig die steun van die meerderheid Spanjaarde gekry het. 'n Stelsel van verskuiwings is in Spanje gevestig waarin die liberale, onder leiding van Práxedes Mateo Sagasta en die konserwatiewes, onder leiding van Antonio Cánovas del Castillo, afwisselend in beheer van die regering was. Stabiliteit en ekonomiese vooruitgang is tydens die bewind van Alfonso XII in Spanje herstel.

Dit is die moeite werd om die opstel van die outonome regeringsprojekte vir Kuba en Puerto Rico te beklemtoon wat deur die politici Maura, Abárzuza en Cánovas tot 'n suksesvolle afsluiting gebring is, wat tydens die Sagasta-regering uitgekristalliseer het, met Segismundo Moret in die Ministerie van oorsee, wat die eiland outonomie verleen het. volledig met die uitsluitlike voorbehoud van die posisie van Goewerneur-generaal, plus die koninklike dekrete waardeur die gelyke politieke regte van die Spanjaarde wat in die Antille en die skiereilande woonagtig is ingestel is, wat algemene manlike stemreg na Kuba en Puerto Rico uitgebrei het.

In 1885 het Alfonso XII aan tuberkulose gesterf, wat plek gemaak het vir die heerskappy van Alfonso rampspoedige onmiddellike gevolge van die Spaans-Amerikaanse Oorlog van 1898.

Spaans-Amerikaanse Oorlog

Spanje verloor Kuba, Filippyne en Puerto Rico: Kuba het teen Spanje gerebelleer aan die begin van die Tienjarige Oorlog in 1868, wat gelei het tot die afskaffing van slawerny in die Spaanse kolonies in die Nuwe Wêreld. Amerikaanse belange op die eiland, tesame met kommer vir die mense van Kuba, het die betrekkinge tussen die twee lande vererger. Die ontploffing van die USS Maine het die Kubaanse Oorlog in 1898 van stapel gestuur, waarin Spanje 'n ramp gely het. Kuba het sy onafhanklikheid verkry en Spanje het sy laaste Nuwe Wêreld-kolonies verloor: Puerto Rico, saam met Guam en die Filippyne is vir $20 miljoen aan die Verenigde State afgestaan. In 1899 verkoop Spanje sy oorblywende deel van die Stille Oseaan-eilande, die Noordelike Mariana-eilande, Caroline-eilande en Palau, aan Duitsland en Spaanse koloniale besittings is verminder tot Spaans Marokko, Spaanse Sahara en Spaanse Guinee, almal in Afrika. Die "ramp" van 1898 het die generasie van '98 geskep, 'n groep staatsmanne en intellektuele wat liberale verandering van die nuwe regering geëis het.

Eerste Wêreldoorlog

Spanje se neutraliteit in die Eerste Wêreldoorlog het dit toegelaat om 'n verskaffer van materiaal vir die aanspraakmakers te word, wat 'n ekonomiese borrel gedurende die jare van die oorlog veroorsaak het. Die Rif-oorlog, die uitbreek van die 1918-griep in Spanje en elders, tesame met 'n groot ekonomiese verlangsaming in die naoorlogse tydperk, het Spanje besonder hard getref, en die land het in 'n krisis beland. As 'n poging om hierdie situasie te oorkom, het koning Alfonso XIII besluit om die diktatuur van generaal Miguel Primo de Rivera te ondersteun.

Herstelkrisis

Vanaf 1917 was daar 'n interne ontbinding van die Kanovistiese politieke regime van die herstel, gekenmerk deur die atomisering van politieke partye in personalistiese kampe, die opkoms van ondermynende bewegings van die militêre junta, gehuurde gewapende mans en revolusionêre komitees en uiteindelik die algemene ontevredenheid van die bevolking.

• Stigting van die CNT: In 1910 is die CNT gestig, as gevolg van die vereniging van verskillende Anargistiese vakbonde van regoor die staat wat reeds 'n tradisie van etlike dekades gehad het. Anders as die kommuniste, het die CNT-vakbond die idee van bestaande state verwerp.
• 1921: Stigting van die Kommunistiese Party van Spanje, ter geleentheid van die viering van die Derde Internasionale, geroep deur Lenin.

Diktatuur van Primo de Rivera (1923-1930)

Op 13 September 1923 het die kaptein-generaal van Katalonië, Miguel Primo de Rivera, teen die regering in opstand gekom en het 'n staatsgreep uitgevoer met die steun van die meerderheid van die militêre eenhede. Die geskeduleerde vergadering van die Cortes Generales vir onmiddellike daaropvolgende datums met die doel om die probleem van Marokko en die rol van die weermag in die konflik te ontleed, was die uiteindelike sneller vir die opstand. By hierdie situasie is 'n ernstige krisis van die monargiese stelsel wat nie heeltemal inpas in 'n 20ste eeu gekenmerk deur die versnelde industriële rewolusie, 'n onerkende rol vir die bourgeoisie, nasionalistiese spanning en tradisionele politieke partye. nie in staat om 'n volle demokratiese regime die hoof te bied nie.

Sagte diktaat van Generaal Berenguer (1930-1931)

Na die ekonomiese krisis van 1927 wat in 1929 geaksentueer is, sal die gewelddadige onderdrukking van werkers en intellektuele en die gebrek aan harmonie tussen die bourgeoisie en die diktatuur, die monargie, medepligtige, die betrokke voorwerp wees van die unie van die hele opposisie in Augustus van 1930 in die sogenaamde Pact of San Sebastián. Die regerings van Dámaso Berenguer en Juan Bautista Aznar-Cabañas, het niks anders gedoen as om die agteruitgang te verleng nie. Na die munisipale verkiesing van 1931, op 14 April is die Tweede Republiek geproklameer, wat sodoende 'n einde gemaak het aan die Bourbon-herstel in Spanje.

Tweede Spaanse Republiek (1931-1936)

Die verkiesingsoorwinning van die Republikeine in die stede het die val van die monargie meegebring. Die verandering van regime is uitgevoer sonder bloedvergieting op 14 April 1931, na die proklamasie van die Republiek in Madrid, Barcelona en ander Spaanse hoofstede. Oortuig dat die munisipale verkiesings 'n nasionale betoging teen die monargie was, het die graaf van Romanones, minister van staat, aanbeveel dat die koning Spanje verlaat en met die revolusionêre komitee onderhandel oor die oordrag van die regering. Toe generaal Sanjurjo, hoof van die Burgerwag, bekend gemaak het dat sy manskappe nie vir die monargie sou veg nie, het Alfonso XIII die pad van ballingskap geneem.

Republikeinse ywer het uit marginalisering ontstaan ​​en het groot gematigde sektore van die stedelike middelklasse verower, wat dié was wat tot dan in die politiek getel het. In die meeste hoofstede is die verkiesingsuitslag met vreugdevolle vreedsame betogings gevier.

Die geskiedenis van die Tweede Republiek word gewoonlik in drie fases verdeel:

• Eerste biënnium (insluitend die Voorlopige Regering al dan nie), vanaf die proklamasie daarvan op 14 April 1931 tot die hou van die algemene verkiesing in November 1933 wat plek gemaak het vir die tweede biënnium. Sluit die volgende belangrike gebeurtenisse in:
  • 1931: proklamasie van die Katalaanse Republiek in April 1931. Opstel en goedkeuring in Desember van die Grondwet van 1931.
  • 1932: opstand in Sevilla deur generaal Sanjurjo. Wet van Grondslae van Agrariese Hervorming. Goedkeuring van die Statuut van Outonomie van Katalonië, Oorwinning van Esquerra Republicana in die eerste verkiesings tot die Parlement van Katalonië. Francesc Macià, president van die Generalitat.
  • 1933: Wet van Godsdienstige Gemeentes. Anargistiese opstand. Stigting van die Spaanse Falange. Baskiese Statuut.
• Tweede biënnium: geïnisieer deur die oorwinning van die sentrumregs in die November-verkiesing.
  • 1933: eerste Lerroux-regering met steun van die CEDA.
  • 1934: Revolusie van Asturië. Institusionele breuk met die Generalitat van Katalonië. Onderdrukking in Asturië onder regie van generaal Franco.
• Regering van die Volksfront: na die oorwinning van die Volksfront in die verkiesings van 16 Februarie.

Spaanse Burgeroorlog (1936-1939)

Die Spaanse Burgeroorlog (17 Julie 1936–1 April 1939) is saam met die Tweede Chinees-Japannese Oorlog beskou as 'n aanhef tot die Tweede Wêreldoorlog.

Ontwikkeling van die oorlog

Op 17 Julie 1936 het generaal Francisco Franco die Spaanse Leër van Afrika na die skiereiland gelei, terwyl 'n ander leër uit die noorde onder Generaal Mola suid van Navarre beweeg het. Militêre eenhede is ook op ander plekke gemobiliseer om beheer van regeringsinstellings te neem. Franco se beweging was bedoel om onmiddellik die mag te gryp, maar die suksesvolle weerstand van die Republikeine in plekke soos Madrid, Barcelona, Valencia, Málaga en die Baskeland, het die begin van 'n wrede, broedermoordende en langdurige burgeroorlog beteken. In 'n kort tydjie was 'n groot deel van die suide en weste onder beheer van die rebelse leër, wie se magte uit Afrika die mees professionele troepe in die konflik uitgemaak het. Beide kante het buitelandse militêre hulp ontvang, die rebelle van Nazi-Duitsland, Fascistiese Italië en die diktatuur van Portugal, terwyl die Volksleër van die Republiek is gehelp deur die Unie van Sosialistiese Sowjetrepublieke (USSR), Meksiko gelei deur Lázaro Cárdenas del Río president van Party van die Mexikaanse Revolusie, en die Internasionale Brigades, wat bestaan ​​uit sosialiste, kommuniste en anargiste wat van verskillende lande regoor die wêreld aankom.

Die beleg van die Alcázar van Toledo aan die begin van die oorlog was 'n keerpunt. Die Republikeine het daarin geslaag om weerstand te bied in Madrid, ten spyte van die nasionale aanval in November 1936, en het daaropvolgende offensiewe gefrustreer soos in die Slagte van Jarama en Guadalajara in 1937.

Kort voor lank het die Nasionaliste egter Republikeinse grondgebied begin binnedring en invalle in die ooste gemaak. Die noordelike skiereiland is aan die einde van 1937 beset en die republikeinse Aragon front het kort daarna ineengestort. Die Guernica-bomaanval was die wreedste lugaanval op burgerlikes van die oorlog, wat uitgevoer is deur die Condor Legion van die Duitse Luftwaffe.

Die Slag van die Ebro in Julie en November 1938 was die laaste desperate poging van die Republikeine om die verloop van die oorlog te verander. Toe Barcelona aan die begin van 1939 in die hande van die Nasionaliste val, is die oorlog beslis. Die oorblywende republikeinse fronte het ineengestort en Madrid is in Maart 1939 ingeneem. Die oorlog, wat tussen 300 000 en 1 000 lewens gekos het, het 'n einde gemaak aan die Republiek wat plek gemaak het vir die Francisco Franco-diktatuur.

Die oorlogvoering was hewig aan beide kante, met moorde en summiere skietery op burgerlikes, kerklikes en gevangenes deur burgers en republikeine. Na die oorlog is duisende republikeine weerwraak teen of gevange geneem in konsentrasiekampe, en baie ander het vertrek in ballingskap.

Diktatuur van Francisco Franco (1939-1975)

Franco met 'n winterjas, 1930.

Francisco Franco Bahamonde was staatshoof tydens die diktatorskap-regime, bekend as Frankoism, van 1939 tot 1975.

Tydens Franco se bewind het Spanje aktief gesoek na die terugbesorg van Gibraltar deur die Verenigde Koninkryk, en het 'n mate van steun vir sy saak by die Verenigde Nasies gekry. Gedurende die 1960's het Spanje beperkings op Gibraltar begin instel, wat uitgeloop het op die sluiting van die grens in 1969. Dit is eers in 1985 ten volle heropen. Spaanse bewind in Marokko het in 1967 geëindig. Ten spyte van die militêre oorwinning in 1957-1958 teen die Marokkaanse inval in Spaans Wes-Afrika, het Spanje stadig sy oorblywende Afrika-kolonies prysgegee. Onafhanklikheid is verleen aan Spaans-Guinee, wat in 1968 Ekwatoriaal-Guinee sou word en waarmee 'n akute diplomatieke krisis net 'n jaar later sou ontstaan, terwyl die Marokkaanse enklawe Ifni in 1969 aan Marokko afgestaan ​​is. Dieselfde jaar het die sluiting van die Gibraltar-grens begin, wat die Spaans-Britse grens in Gibraltar vir dekades gesluit sou laat.

Die laaste jare van die Franco-regime het 'n mate van ekonomiese en politieke liberalisering beleef, die sogenaamde Spaanse wonderwerk, insluitend die geboorte van 'n toerismebedryf. Spanje het ekonomies begin inhaal op sy Europese bure. Franco het regeer tot sy dood op 20 November 1975, toe beheer aan koning Juan Carlos I oorgedra is. In die laaste maande voor Franco se dood het die Spaanse staat verlam geraak. Dit is uitgebuit deur koning Hassan II van Marokko, wat die groen optog in Wes-Sahara, Spanje se laaste koloniale besitting, aangevoer het.

Bewind van Juan Carlos I en Felipe VI

Die Spaanse oorgang na demokrasie dui op 'n nuwe era waarin Spanje van die Francisco Franco-diktatuur na 'n demokratiese staat en regstelsel gegaan het. Daar word gewoonlik gesê dat die oorgang begin het met die dood van Franco op 20 November 1975, terwyl die voltooiing daarvan gekenmerk word deur die verkiesingsoorwinning van die PSOE op 28 Oktober 1982. Tussen 1978 en 1981 is Spanje gelei deur die regering van Adolfo Suárez, eerste president van die Regering, in die Unión de Centro Democrático party. In 1981 was daar 'n poging tot 'n staatsgreep, die sogenaamde 23-F.

Op 23 Februarie het Antonio Tejero, met die hulp van Burgerwaglede, die Kongres van Afgevaardigdes betree en die sitting omvergewerp, waar Leopoldo Calvo-Sotelo op die punt gestaan het om as president van die regering aangewys te word. Amptelik het die staatsgreep misluk danksy die ingryping van koning Juan Carlos I.

Spanje het by NAVO aangesluit voordat Calvo-Sotelo sy amp verlaat het. Saam met die politieke verandering was daar 'n verandering in die samelewing wat 'n volstrekte meerderheid gegee het aan 'n sosiaal-demokratiese regering, gelei deur Felipe González, wat vier termyne sou duur. Die Spaanse samelewing was uiters konserwatief onder Franco, maar die oorgang na demokrasie het ook die liberalisering van die waardes en gebruike van die samelewing begin.

Notas

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Spaanse Wikipedia vertaal.