Lys van Suid-Afrikaanse staatshoofde

Hierdie is 'n lys van Suid-Afrikaanse staatshoofde vanaf Uniewording tot vandag.

Monarge (1910–1961)

#	Naam (Geboorte–Dood)	Portret	Ampstermyn		Dinastie	Eerste Minister
#	Naam (Geboorte–Dood)	Portret	Ampsaanvaarding	Amp verlaat	Dinastie	Eerste Minister
1	Koning George V (1865–1936)		31 Mei 1910	20 Januarie 1936	Windsor	Botha Smuts Hertzog
2	Koning Edward VIII (1894–1972)		20 Januarie 1936	11 Desember 1936 (bedank)	Windsor	Hertzog
3	Koning George VI (1895–1952)		11 Desember 1936	6 Februarie 1952	Windsor	Hertzog Smuts Malan
4	Koningin Elizabeth II (1926–2022)		6 Februarie 1952	31 Mei 1961	Windsor	Malan Strijdom Verwoerd

Goewerneur-generaal

Die Britse koning(in) was die staatshoof van die Unie van Suid-Afrika vanaf 1910 tot 1961. Hy/sy is deur 'n goewerneur-generaal verteenwoordig. Aanvanklik is die goewerneur-generaal deur die Britse regering gekies, maar vanaf 1937 is hy deur die Suid-Afrikaanse regering benoem. Hy was 'n seremoniële staatshoof: die regeringshoof was die eerste minister.

Status

Dui Hoofregter aan as beampte wat die regering bestuur

#	Naam (Geboorte–Dood)	Portret	Ampstermyn		Monarg	Eerste Minister
#	Naam (Geboorte–Dood)	Portret	Ampsaanvaarding	Amp verlaat	Monarg	Eerste Minister
1	Herbert John Gladstone (1854–1930)		31 Mei 1910	8 September 1914	George V	Botha
2	Sydney Charles Buxton (1853–1934)		8 September 1914	17 November 1920	George V	Botha Smuts
3	Arthur van Connaught (1883–1938)		17 November 1920	21 Januarie 1924	George V	Smuts
4	Alexander Cambridge (1874–1957)		21 Januarie 1924	26 Januarie 1931	George V	Smuts Hertzog
5	George Villiers (1877–1955)		26 Januarie 1931	5 April 1937	George V Edward VIII George VI	Hertzog
6	Patrick Duncan (1870–1943)		5 April 1937	17 Julie 1943 (oorlede in amp)	George VI	Hertzog Smuts
–	Nicolaas de Wet (1873–1960)		17 Julie 1943	1 Januarie 1946	George VI	Smuts
7	Gideon Brand van Zyl (1873–1956)		1 Januarie 1946	1 Januarie 1951	George VI	Smuts Malan
8	E.G. Jansen (1881–1959)		1 Januarie 1951	25 November 1959 (oorlede in amp)	George VI Elizabeth II	Malan Strijdom Verwoerd
–	Lucas Cornelius Steyn (1903–1976)		25 November 1959	11 Desember 1959	Elizabeth II	Verwoerd
9	Charles Robberts Swart (1894–1982)		11 Desember 1959	30 April 1961 (bedank)	Elizabeth II	Verwoerd
–	Lucas Cornelius Steyn (1903–1976)		30 April 1961	31 Mei 1961	Elizabeth II	Verwoerd

Seremoniële staatspresident (1961–1984)

Toe Suid-Afrika in 1961 'n republiek geword het, is die koningin en die goewerneur-generaal deur 'n seremoniële staatspresident vervang. Hy is deur die parlement verkies, vir 'n ampstermyn van sewe jaar, en in die praktyk was die regerende party se kandidaat altyd verkies. Met die afskaffing van die amp van eerste minister in 1984 het die staatspresident ook regeringshoof geword, en sy ampstermyn was daarna dieselfde as dié van die parlement wat hom verkies het ('n maksimum van vyf jaar). In die praktyk was hy die leier van die regerende party.

Status

Dui die president van die senaat aan wat as staatspresident optree

#	Naam (Geboorte–Dood)	Portret	Ampsaanvaarding		Gekies	Party		Eerste Minister
#	Naam (Geboorte–Dood)	Portret	Ampsaanvaarding	Amp verlaat	Gekies	Party		Eerste Minister
1	Charles Robberts Swart (1894–1982)		31 Mei 1961	1 Junie 1967 (bedank)	–		Nasionale Party	Verwoerd Vorster
–	Theophilus Ebenhaezer Dönges (1898–1968)		Verkies, maar het die amp nie oorneem nie weens siekte				Nasionale Party
–	Tom Naudé (1889–1969)		1 Junie 1967	10 April 1968	–		Nasionale Party	Vorster
2	Jim Fouché (1898–1980)		10 April 1968	9 April 1975	–		Nasionale Party	Vorster
–	Jan de Klerk (1903–1979)		9 April 1975	19 April 1975	–		Nasionale Party	Vorster
3	Nicolaas Johannes Diederichs (1903–1978)		19 April 1975	21 Augustus 1978 (oorlede in amp)	–		Nasionale Party	Vorster
–	Marais Viljoen (1915–2007)		21 Augustus 1978	10 Oktober 1978	–		Nasionale Party	Vorster Botha
4	John Vorster (1915–1983)		10 Oktober 1978	4 Junie 1979 (bedank)	–		Nasionale Party	Botha
5	Marais Viljoen (1915–2007)		4 Junie 1979	19 Junie 1979	–		Nasionale Party	Botha
5	Marais Viljoen (1915–2007)		19 Junie 1979	3 September 1984	–		Nasionale Party	Botha

Uitvoerende staatspresident (1984–1994)

Status

Dui waarnemende staatspresident aan

#	Naam (Geboorte–Dood)	Portret	Ampstermyn		Gekies	Party
#	Naam (Geboorte–Dood)	Portret	Ampsaanvaarding	Amp verlaat	Gekies	Party
1^[1]	Pieter Willem Botha (1916–2006)		3 September 1984	14 September 1984	1987		Nasionale Party
1^[1]	Pieter Willem Botha (1916–2006)		14 September 1984	15 Augustus 1989 (bedank)	1987		Nasionale Party
2	Frederik Willem de Klerk (1936–2021)		15 Augustus 1989	20 September 1989	1989		Nasionale Party
2	Frederik Willem de Klerk (1936–2021)		20 September 1989	10 Mei 1994	1989		Nasionale Party

Vanaf 1981 tot 1984 was daar 'n adjunkstaatspresident, wat voorsitter was van die destydse Presidentsraad:

1981–1984: Alwyn Schlebusch (1917–2008)

President (1994–)

Die staatspresident is in 1994 met 'n president vervang. Soos sy voorganger is hy beide staatshoof en regeringshoof, en hy word deur die parlement verkies vir 'n ampstermyn wat saamval met dié van die parlement self. In die praktyk is hy die leier van die party met die meerderheid van die setels in die parlement.

Dui waarnemende president aan

#	Naam (Geboorte–Dood)	Portret	Ampstermyn		Gekies	Party
#	Naam (Geboorte–Dood)	Portret	Ampsaanvaarding	Amp verlaat	Gekies	Party
1	Nelson Mandela (1918–2013)		10 Mei 1994	16 Junie 1999	1994		African National Congress
2	Thabo Mbeki (1942–)		16 Junie 1999	24 September 2008 (bedank)	1999 2004		African National Congress
– ^[2]	Ivy Matsepe-Casaburri (1937–2009)		24 September 2008^[3]	25 September 2008	–		African National Congress
3	Kgalema Motlanthe (1949–)		25 September 2008	9 Mei 2009	2008		African National Congress
4	Jacob Zuma (1942–)		9 Mei 2009	14 Februarie 2018^[4] (bedank)	2009 2014		African National Congress
5	Cyril Ramaphosa (1952–)		15 Februarie 2018^[5]	Ampsbekleër	2018		African National Congress

Die president word bygestaan deur 'n adjunkpresident. Van 1994 tot 1996 was daar twee: een benoem deur die meerderheidsparty en een deur die grootste minderheidsparty. Sedert 1996 is daar slegs een, wat deur die president aangestel word.

1994–1999: Thabo Mvuyelwa Mbeki (geb 1942) – ANC
1994–1996: Frederik 'FW' de Klerk (geb 1936) – NP
1999–Jun 2005: Jacob Gedleyihlekisa Zuma (geb 1942) – ANC
Jun 2005–Sep 2008: Me Phumzile Mlambo-Ngcuka (geb 1955) – ANC
Sep 2008–Mei 2009: Baleka Mbete (geb 1949) – ANC
Mei 2009–Mei 2014: Petrus Kgalema Motlanthe geb 1949) – ANC
Mei 2014–Feb 2018: Matamela Cyril Ramaphosa (geb 1952) – ANC

Afkortings vir politieke partye:

ANC: African National Congress
NP: Nasionale Party

Vlae

Die Goewerneur-generaal se vlag (1910–1931)
Die Goewerneur-generaal se vlag (1931–1952)
Die Goewerneur-generaal se vlag (1952–1961)
Die Staatspresidentiële vlag (1961–1984)
Die Staatspresidentiële vlag (1984–1994)

Lewende voormalige staatshoofde

Daar is vier lewende voormalige Suid-Afrikaanse staatshoofde:

Thabo Mbeki	1999–2008	President van Suid-Afrika	18 Junie 1942 (1942-06-18) (82 jaar oud)
Kgalema Motlanthe	2008–2009	President van Suid-Afrika	19 Julie 1949 (1949-07-19) (75 jaar oud)
Jacob Zuma	2009–2018	President van Suid-Afrika	12 April 1942 (1942-04-12) (82 jaar oud)

Sien ook

Verwysings

↑ Chris Heunis was waarnemende staatspresident vanaf 19 Januarie tot 15 Maart 1989
↑ Matsepe-Casaburri was Minister van Kommunikasie, nie adjunkpresident nie
↑ (en) Chikane, Frank (28 April 2012). "Emotional farewell as Mbeki holds last cabinet meeting". Daily Nation. Besoek op 26 Augustus 2016.
↑ "South Africa's President Jacob Zuma resigns". BBC (in Engels). 14 Februarie 2018. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Februarie 2020. Besoek op 14 Februarie 2018.
↑ "Parliament elects Cyril Ramaphosa as president" (in Engels). Nuus24. 15 Februarie 2018. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Januarie 2020. Besoek op 16 Februarie 2018.

Eksterne skakels

(en) World Statesmen – South Africa
(en) Rulers.org – South Africa

[1] Chris Heunis was waarnemende staatspresident vanaf 19 Januarie tot 15 Maart 1989

[2] Matsepe-Casaburri was Minister van Kommunikasie, nie adjunkpresident nie

[3] (en) Chikane, Frank (28 April 2012). "Emotional farewell as Mbeki holds last cabinet meeting". Daily Nation. Besoek op 26 Augustus 2016.

[4] "South Africa's President Jacob Zuma resigns". BBC (in Engels). 14 Februarie 2018. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 10 Februarie 2020. Besoek op 14 Februarie 2018.

[5] "Parliament elects Cyril Ramaphosa as president" (in Engels). Nuus24. 15 Februarie 2018. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 7 Januarie 2020. Besoek op 16 Februarie 2018.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]