Jimmy Louw
Ds. James Murray (Jimmy) Louw (Murraysburg, 18 Januarie 1869 – Boksburg, 21 November 1939) was ’n predikant in die Nederduitse Gereformeerde Kerk.
Herkoms wysig
Louw was een van die 10 kinders van ds. Andries Louw, eerste predikant van die NG gemeente Fauresmith en sy vrou, Jemima Murray, dogter van ds. Andrew Murray die oue. Onder sy broers was ds. A.A. Louw, stigter van die Masjonalandse Sending, ds. Abraham Louw van Stellenbosch en dr. Charlie Louw, 'n vooraanstaande sakeman. Deur sy ma se kant van die familie was ds. Louw verwant aan heelparty van die bekende predikant van die tweede helfte van die 19de en eerste helfte van die 20ste eeu. Vyf van sy Murray-ooms, die seuns van ds. Andrew Murray die oue, was predikant:
- John, 15 September 1826 - 27 Desember 1882.
- Andrew, 9 Mei 1828 - 18 Januarie 1917.
- William, 29 Oktober 1829 - 16 Junie 1899.
- Charles, 26 Februarie 1833 - 31 Oktober 1904.
- George, 7 Augustus 1845 - 18 Mei 1921.
Van sy tantes aan moederskant het nog drie, buiten hul moeder, met ’n predikant getrou:
- Maria (1831–1912) met ds. J.H. Neethling.
- Isabella (1839–1929) met ds. J.H. Hofmeyr.
- Elizabeth (1855–1917) met ds. H.L. Neethling.
Ds. J.H. Hofmeyr was agtereenvolgens predikant van die NG gemeentes Murraysburg en NG gemeente Somerset-Oos. Vyf van ds. Louw se neefs uit dié Hofmeyr-gesin het ook predikant geword:
- Andrew Murray (1866–1936).
- John Murray (1871–1943).
- Johannes Wynand Lou (1878–1936).
- Charles Murray (1876–1930).
- Georg Wilhelm Stegmann (1882–1969).
Opleiding en gemeentebediening wysig
Louw en sy broer Abraham ontvang saam onderwys op Murraysburg, in die Paarl en op Stellenbosch en word in 1894 as predikante van die NG Kerk gelegitimeer. Ná 'n kort tydjie op Riversdal word hy in Maart 1896 hulpleraar van ds. Hermanus Bosman in Pretoria en in Desember 1898 bevestig as opvolger van ds. Pieter Stofberg in die gemeente Boksburg, die moeder van al die NG gemeentes aan die Oos-Rand. Dié uitgestrekte gemeente bedien hy 41 jaar lank onvermoeid tot sy dood. In sy dienstyd word onder meer die gemeente Germiston in Februarie 1899 afgestig. Eers moes hulppredikers die toenemende bevolking help bearbei, maar vanaf die Eerste Wêreldoorlog word gemeentes flink afgestig en weldra moes die dogtergemeentes dieselfde doen sodat uit die oorspronklike moedergemeente daar in 1952 reeds 27 gemeentes regstreeks en onregstreeks ontstaan het en 60 jaar later meer as 60, hoewel al die moedergemeentes aan die Oos-Rand, behalwe Kemptonpark en Brakpan teen 2015 by dogtergemeentes ingelyf is.
Die eerste NG kerk op Boksburg was ’n gebou van hout en yster op die hoek van Mark- en Trichardtstraat, oorkant Markplein, waar die Ou Stadsaal geleë is. Onder Louw se aanvoering het die gemeente die sogenaamde Klipkerk opgerig wat op 26 Oktober 1912 ingewy is.[1]
Tweede Vryheidsoorlog wysig
Louw het hom deurgaans met die lotgevalle van die Afrikanervolk vereenselwig. Met die uitbreek van die Tweede Vryheidsoorlog het ds. Louw op 12 Oktober 1899 na Natal gegaan saam met die Boksburgse Kommando en die volgende twee en ’n half jaar enduit by as veldprediker van die Republikeinse magte opgetree. Op 5 Junie 1902 het ds. Louw en die oorblyfsels van die kommando hul wapens neergelê by Kraalstasie, suid van Heidelberg, Transvaal. Met gelapte klere het hy later daardie maand weer by die Boksburgse pastorie aangekom. Vanweë sy betrokkenheid by die Driejarige Oorlog het hy 'n waardevolle versameling dokumente oor die oorlog besit, waarvan sommige aan verskeie argiewe oorgedra en die ander nog in privaat besit van die familie is.
Kindervriend wysig
Ook op die gebied van onderwys en welsynswerk lewer hy 'n belangrike bydrae tot die opheffing van sy volksgenote. Ná die Tweede Anglo-Boereoorlog het hy die leiding met die totstandkoming van die eerste CNO-skool aan die Oos-Rand op Boksburg geneem. Later beywer hy hom weer vir die oprigting van Afrikaansmediumskole aan die Oos-Rand.
Louw het veel vir die opheffing van die minderbevoorregte kind gedoen. Pas na die oorlog het hy gereël vir die huisvesting van 20 oorlogswesies in die gemeentes. Hy het jare lank in die hoofbestuur van die Abraham Kriel-kinderhuis op Langlaagte gedien. Vyf-en-dertig jaar lank was dit 'n instelling dat hy met sy gemeente die kinders van dié inrigting jaarliks – gewoonlik by die Boksburgmeer – onthaal.
Hoërskool Voortrekker, Boksburg wysig
Die Britte se verskroeideaardebeleid het tot gehad dat duisende wanhopige Afrikaners ná die Driejarige Oorlog na die Witwatersrand gestroom het om in die goud- en steenkoolmyne te werk. Ná die oorlog het Louw ’n veldtog begin vir stigting van die eerste Afrikaansmedium hoërskool aan die Rand. Die Hoërskool Voortrekker op Boksburg is begin deur ’n groep ouers, onder Louw se leiding, wat wou toesien dat hul kinders hul skoolloopbaan enduit in hul moedertaal kon deurloop. In 1918 het die Oos-Randse Skoolraad ’n lewensvatbaarheidstudie uitgevoer om te bepaal of daar genoeg Afrikaanse leerders bo st. 5 was om ’n Afrikaansmedium te regverdig. Dié ondersoek het die behoefte aan ’n Afrikaanse sekondêre skool bevestig. Danksy Louw se onvermoeide ywer is die Oosrandse Hollandse Medium Hoërskool op 29 Januarie 1920 gestig. Dit het begin op ’n perseel langs die Boksburgmeer met 67 leerders en ses onderwysers. Aan die begin van die derde kwartaal van 1920 is herdoop tot Hoërskool Voortrekker. Dié skool moes weens verskeie redes in 1999 dubbelmedium word.
Breër kerklike rol wysig
In 1908 het hy en ds. N.H.C. De J. Theunissen die lidmate van die NG Kerk in Duits- en Brits-Oos-Afrika in opdrag van die Sinode besoek. Deur dié sending is die grondslag van die NG Kerk daar gelê en stig Louw later die eerste gemeente, Vergenoeg, en ook ander gemeentes in daardie geweste.
Hy het ook 'n prominente rol in die ringe en Sinode van die Nederduits Hervormde of Gereformeerde Kerk in Transvaal gespeel. Hy is as assistent scriba synodi aangewys (1906) en het van 1912 tot 1934 as skriba gedien. Daarna het hy tot sy dood as assessor van die Sinode opgetree. Hy was 'n gerespekteerde en beminde figuur en behartig die skribaat met groot bekwaamheid. Louw het ’n merkwaardige kennis van die kerklike regulasies gehad. Daarby het sy fyn humorsin en sy taktvolle dog ferme optrede daartoe bygedra dat probleme sonder wrywing opgelos kon word. Die Laerskool J.M. Louw op Boksburg is na hom genoem, maar dit het later verengels en staan nou bekend as die New Comet Primary School.
In 1938, toe hy reeds weens ouderdom verswak en siek was, het hy as een van die laaste oorlewende predikante wat enduit by die stryders in die Tweede Vryheidsoorlog gebly het, gevra om op 16 Desember 1938 ’n preek te lewer tydens die hoeksteenlegging van die Voortrekkermonument in Pretoria.
Gesinslewe wysig
Ds. Louw is op 29 September 1897 getroud met Gertruida Johanna Joubert (1878-1963), 'n dogter van ds. W.A. Joubert (1847-1932). Sy was 'n bekwame vrou, wat haar veral vir sendingwerk beywer het. Sy was een van die stigters van die Transvaalse Vrouesendingvereniging in 1905 en het tot haar dood in die hoofbestuur gedien. Die egpaar het agt kinders gehad. Twee seuns, Jacobus Murray (1918-1968) en Jan Hofmeyr (1920-1968), het predikant geword en is kort ná mekaar oorlede.
Bronne wysig
- (af) Krüger, prof. D.W. en Beyers, C.J. (hoofred.) Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek Deel III. Kaapstad: Tafelberg-Uitgewers, 1977.
- (nl) Maeder, ds. G.A. en Zinn, Christian. 1917. Ons Kerk Album. Kaapstad: Ons Kerk Album Maatschappij Bpkt.
- (af) Olivier, ds. P.L., 1952. Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers.