Tydlyn van die geskiedenis van Suid-Afrika

   Hierdie artikel behoort versmelt te word met Lys van jare in Suid-Afrika.

Tydlyn van gebeure in die Suid-Afrikaanse geskiedenis.

Voor Christus wysig

1400s wysig

1487

1600s wysig

1652

1652–1795

1700s wysig

1779-1781

1793

1795

1800s wysig

1803

1806

  • Brittanje verower die Kaapkolonie.

1811–12

1815

1816–28

1820

1828

  • Die Kaapse koloniale regering herroep die paswette wat in 1809 ingestel is en die Khoisan raak.

1834–38

  • Kaapse koloniale slawe word vrygestel.

1834–35

  • Britse en koloniale magte verslaan die Xhosas.

1835–40

1838

1843

  • Brittanje annekseer Natal.

1846–47

  • Britse en koloniale magte verslaan die Xhosas.

1852 & 1854

  • Brittanje erken die Transvaal en Oranje-Vrystaat as onafhanklike Afrikanerrepublieke

1856–57

1858

1862-1864

1865–67

  • Die Oranje-Vrystaat verslaan die Basotho.

1867

1868

1873

1875

1877

  • Brittanje annekseer Transvaal.

1879

1880–81

1886

1895–96

1897–98

  • Runderpes veroorsaak groot hoeveelheid veevrektes.

1898

  • Transvaalse kommando's verower die Venda en voltooi daarmee die wit verowering van die Swartbevolking van Suider-Afrika.

1899–1902

1900s wysig

1904–7

  • Kamer van Mynwese bring 63 397 Chinese werkers in Suid-Afrika in om op die myne te werk.

1906–7

  • Brittanje gee die parlementêre regering aan die voormalige republieke; net Blankes het stemreg.

1910

  • Die Kaapkolonie, Natal, Transvaal en die Oranje-Vrystaat sluit aan om die Unie van Suid-Afrika te vorm.

1912

1913

  • Die Wet op Naturellengrond beperk die grondeienaarskap van Afrika tot die reservate; die begin van 'n reeks skeidingswette.

1914–19

1917

1921

1922

1936

  • Swart parlementêre kiesers word op 'n aparte rol geplaas.

1939–45

1946

  • 70 000 tot 100 000 swart goudmynwerkers staak vir hoër lone; troepe dryf hulle terug na die myne.

1948

1950

1952

  • Die ANC en sy bondgenote begin 'n passiewe versetveldtog.

1953

  • Die regering neem beheer oor swart-onderwys oor.

1955

1956

  • 156 lede van Congress Alliance word van hoogverraad aangekla.
  • Gekleurde parlementêre kiesers word op 'n aparte rol geplaas.

1958–66

1959

1960

  • Die Swart- en Bruinverteenwoordiging in die Parlement (deur Blankes) is beëindig.
  • Die polisie skiet 67 betogers dood wat teen paswette in Sharpeville betoog het; die regering verbied talle swart politieke organisasies.

1961

1964

  • Nelson Mandela en ander ANC- en PAC-leiers tot lewenslange tronkstraf gevonnis.

1966

1968

1975–76

1976–77

1976–81

1977

  • Die VN-Veiligheidsraad stel 'n verpligte verbod op die verskaffing van wapens aan Suid-Afrika.

1978–84

1979

  • Swart-vakbonde kan registreer en toegang kry tot die nywerheidshof en die reg om te staak.

1980

1981–88

  • Suid-Afrikaanse magte val Angola binne en doen hakkejag-operasies in Lesotho, Mosambiek, Zimbabwe en Zambië; ANC guerrillas lood saboteer aanvalle in Suid-Afrikaanse stede.

1983

1984

  • 'n Nuwe grondwet gee aan Asiërs en Bruinmense beperkte deelname aan die sentrale regering, maar nie aan Swartes nie.
  • PW Botha word staatspresident.

1984–86

  • Langdurige en wydverspreide en geweldadige weerstand teen die regering in swart Suid-Afrikaanse townships.
  • Gewelddadige regeringsreaksies om die opstande te beheer.

1985

  • Rubicon-toespraak.
  • Eerste kontakte tussen die regering en gevange en verbanne ANC-leiers.

1986

  • Paswette herroep.
  • Die regering verkondig 'n landwye noodtoestand, hou duisende mense aan en verbied die pers, radio en televisie om oor die onrus te berig.
  • Die Amerikaanse Kongres aanvaar ‘n omvattende anti-apartheidswet ten spyte van president Ronald Reagan se veto daarvan.

1986–95

  • Hewige konflik tussen Zoeloe-ondersteuners van Inkatha en die ANC in KwaZulu en aan die Witwatersrand.

1987

  • Drie weke staking deur 250 000 swart mynwerkers.

1988

  • Suid-Afrika onderneem om uit Angola te onttrek en saam te werk aan die VN-gemonitorde onafhanklikheidsproses in Namibië.

1989

1990

  • De Klerk ontban die ANC, PAC en SAKP; Mandela en ander politieke gevangenes word vrygelaat.
  • Namibië word onafhanklik.

1990–91

  • 1913 en 1936 Grondwette, Groepsgebiedewet, Wet op Bevolkingsregistrasie en Afsonderlike Geriewe opgehef.
  • Politieke organisasies ontban; noodtoestand word herroep; te midde van wydverspreide geweld.
  • Begin van formele onderhandelinge tussen afgevaardigdes van 18 partye.

1992

  • Wit kiesers steun die onderhandelingsproses in 'n referendum.
  • Boipatong-slagting vind plaas met 45 inwoners van Boipatong wat deur Zoeloe-hostel-inwoners vermoor is lei tot die ANC wat aan die onderhandelinge onttrek.

1993

  • Onderhandelinge hervat; de Klerk, Mandela en leiers van 18 ander partye onderskryf 'n tussentydse grondwet.

1994

  • Regerings van die "Tuislande" van Bophuthatswana en Ciskei stort ineen.
  • Die ANC wen die eerste nie-rassige-verkiesing (27–30 April).
  • Nelson Mandela word as president ingesweer (10 Mei) en vorm die regering van nasionale eenheid.
  • Buitelandse regerings hef sanksies op; Suid-Afrika sluit weer by die Britse Statebond aan.

1995

  • Inhuldiging van die konstitusionele hof (Februarie); dit skaf die doodstraf af (Mei).
  • Inkatha onttrek hom aan die Grondwetlike Vergadering (April)
  • Inhuldiging van die Kommissie vir die Herstel van Grondregte (Mei)
  • Die Waarheid-en-versoeningskommissie begin werk.

1996

1998

  • Publikasie van die Waarheids- en Versoeningskommissie se verslag

1999

  • Algemene verkiesing, die ANC wen 66 persent van die stemme.
  • Die Demokratiese Party vervang die Nasionale Party as die amptelike opposisie.
  • Mandela tree af as president en word opgevolg deur Thabo Mbeki.
  • Stakings deur staatsamptenare, insluitend onderwysers.

2000s wysig

2000

  • Grootskaalse industriële staking.
  • 13de internasionale konferensie oor vigs vergader in Durban.

2001

  • Die Wet op die Bevordering van Toegang tot Inligting tree in werking.
  • Grootboom se reg op behuisingsaak beslis deur die konstitusionele hof beslis.

2002

  • Behandeling aksie veldtog saak oor toegang tot anti-retrovirale middels beslis deur die konstitusionele hof.
  • Vorming van Demokratiese Alliansie.
  • Afrika Unie in Durban gestig.
  • Nuwe vennootskap vir Afrika-ontwikkeling gesig.

2003

2004

  • Mbeki vir die tweede termyn verkies.
  • Antiterrorisme Wet aanvaar.
  • Jaftha v. Schoeman reg op behuisingsaak beslis deur die konstitusionele hof.

2005

  • Nuwe Nasionale Party ontbind.
  • Mbeki verwyder Jacob Zuma as adjunkpresident.

2006

  • Zuma vrygespreek van aanklag van verkragting.
  • Regterlike Dienskommissie verwerp openbare ondersoek na die aktiwiteite van Kaapse regter John Hlophe.
  • VN se spesiale afgevaardigde vir vigs in Afrika, sê Suid-Afrika bevorder 'n “kranksinnige” houding teenoor vigs

2007

  • Skerpioene kla Jacob Zuma aan op aanklagte van korrupsie.
  • Regters van die konstitusionele hof dien aanklagte in teen regter Hlophe.
  • Zuma verslaan Mbeki vir ANC-presidentskap op die ANC-konferensie in Polokwane.

2008

2009

2010

2011

  • Aktivis Andries Tatane gedood deur polisie tydens protes oor dienslewering.
  • Die Suid-Afrikaanse Menseregtekommissie ondersoek klagtes oor waterkwaliteit en probleme met voorsiening.

2012

  • ANC-eeufeesvieringe
  • Marikana-slagting
  • Moody’s gradeer Suid-Afrika af.
  • ANC-konferensie in Mangaung, het Zuma die ANC-president herkies.

2013

2014

  • Twintigste herdenking van ‘n demokratiese Suid-Afrika.

2019

2018

2020

2021

Bronne wysig

  • Leonard Thompson, (Opgedateer deur Lynn Berat ), 2014. A History of South Africa. 4de Uitgawe, New Haven: Yale University Press.