Ammi Venter

Ds. Abraham Adriaan Venter (noemnaam Ammi, Philipstown, Kaapkolonie, 7 Mei 1909 – Potchefstroom, 28 Februarie 1990) was tussen 1935 en die aanvaarding van sy emeritaat in 1975 predikant in twee gemeentes van die Gereformeerde Kerk, naamlik Gereformeerde kerk Johannesburg-Wes van 1935 tot 1951 en daarna Klerksdorp tot 1975.

Ds. Amie Venter
Ds. Abraham Adriaan Venter
Naam	Adriaan Abraham Venter
Geboorte	7 Mei 1909 Philipstown, Kaapkolonie
Sterfte	28 Februarie 1990 (op 80) Potchefstroom
Kerkverband	Gereformeerd
Gemeente(s)	Johannesburg-Wes (1935–'51) Klerksdorp (1951–'75)
Jare aktief	1935–1975
Kweekskool	Potchefstroom

Herkoms en opleiding

Personeel en studente van die Potchefstroomse Universiteitskollege, 1933. Ds. Venter is in die derde ry van bo in die kolom foto's wat skuins gedraai is, links van die middelblok.

Ds. Ammi Venter (links) en sy medevierdejaars aan die Teologiese Skool Potchefstroom in 1934, Wikus Vorster (middel, ook 'n seun van Philipstown) en P.J.J. Delport (regs).

Amie Venter is in die Karoo gebore en was ’n agterkleinkind van die Gereformeerde predikant ds. A.A.J. de Klerk Coetsee wat in 1869 ’n beroep na die Gereformeerde kerk Philipstown aangeneem het. Dr. H.J.R. du Plessis, jare lange predikant van Bronkhorstspruit (Erasmus) was sy oom. Venter het in 1926 aan die Hoërskool De Aar gematrikuleer en het van 1927 af aan die PUK vir CHO studeer, waar hy die B.A.-graad in 1929 behaal het. Drie jaar later het hy die graad B.D. aan die Teologiese Skool Potchefstroom verwerf. In 1933 het hy die kandidaatseksamen in die teologie met lof afgelê.

Leraar van Johannesburg-Wes

Johannesburg-Wes se Sustervereniging, afgeneem voor die pas voltooide kerkgebou in Putneyweg, Brixton, saam met ds. Ammi en mev Hettie Venter, wat links van haar man sit.

Johannesburg-Wes se kerkraad in 1942 saam met ds. Venter.

Die Gereformeerde kerk Johannesburg-Wes. Dit was een van die argitek Gerard Moerdyk se laaste ontwerpe. Sy medeargitek was Henry Watson, wat ook meegewerk het aan die Voortrekkermonument. Die kerk is in 1948 gebou.

Ds. Venter lê die kerk se hoeksteen van Johannesburg-Wes se kerk in Putneyweg, Brixton, op 10 April 1948.

Die moderamen en adviseur van die GKSA se partikuliere sinode Suid-Transvaal in sitting in die Gereformeerde kerk Bethal, 1956. Van links: Prof. W.J. Snyman, ds. D.N. Kotzé, ds. A.A. Venter, drr. S.C.W. Duvenage en S.J. du Plessis.

Studente, dosente en besoekende predikante neem in April 1949 tydens die Sinode van die GKSA afskeid van Totius by die Teologiese Skool Potchefstroom. Eerste ry: D.F. Malan, G.P. Scheepers, C. Hatting, L.J. Botha, P.W. Buys, S.C.W. Duvenage, P.W. van der Walt, W.J. Postma, G.P.L. van der Linde, J.J.S. Venter, G.C.P. van der Vyver, M.J. Booyens, S.J. du Plessis, K.S. van Wyk de Vries. Tweede ry: J.V. Coetzee, P.J. Venter, P.J. Coetzee, J.W.J. van Ruyssen, D.J. van der Walt, H.G. Stoker, J.C. van der Walt, J.H. Boneschans, prof. J.D. du Toit, B.J. de Klerk, D.G Venter, A.S.E. Yssel, H.S. van Jaarsveld, H.J. Venter, D.N. Kotzé, N.T. Snyman. Derde ry: D.C.S. van der Merwe, B.R. Kruger, J. Postma, R.S.J. van Wyk, M. Postma, J.L. de Bruin, C.E.G. Malan, J.J.H. Booysen, B.J. de Klerk, A.L. Aucamp, J.A. Schutte, I.J. van der Walt, L.S. Van der Walt, S. du Toit, A. Duvenage, W.J. Snyman, P.J.S. de Klerk, T.T. Spoelstra.Vierde ry: D.J. Delport, J.L. Vorster, J.P. Jooste, A.A. Venter, J.F. du Plooy, H.F.V. Kruger, Jacs van Rooy, I.J. Lessing, J.M. de Wet, S.P. van der Walt, P.J. de Klerk.

Die kerkraad van die Gereformeerde kerk Johannesburg het prop. Venter in 1934 gevra om ds. W.J. de Klerk in sy gemeente behulpsaam te wees. Ds. J.F. du Plooy skryf in ds. Venter se lewensberig in die GKSA se Almanak van 1991 hy is met die afstigting van Johannesburg-Wes in die volgende jaar daarheen beroep, maar Johannesburg-Wes is reeds in Desember 1930 afgestig, waarna ds. De Klerk dit in kombinasie met sy eie gemeente bedien het. Prop. Venter was ds. De Klerk waarskynlik dus wel behulpsaam, maar in die toe reeds afsonderlike gemeente Johannesburg-Wes.

In ds. Venter se tyd in Johannesburg-Wes is ’n pastorie en later ook ’n kerk gebou. Van die godshuis, ontwerp deur die argitekte Gerard Moerdyk en Henry Watson, het ds. Venter die hoeksteen op 10 April 1948 gelê, ’n maand voor sy 39ste verjaardag. Dit was vyf nadat die grense tussen Johannesburg en Johannesburg-Wes op 1 April 1943 opgehef is en ds. Venter die grote gemeente, met in die jaar waarin die kerkgebou is altesaam 1 900 siele was, alleen bedien het. Nog in ds. Venter se tyd in die gemeente en wel op 22 Oktober 1950 is Johannesburg herstig en het dit vanaf 1952 bekendgestaan as Johannesburg-Mayfair. Dit lyk dus asof Johannesburg en Johannesburg-Wes met die vertrek van ds. De Klerk, toe Johannesburg nie weer beroep het nie, onder ds. Venter se leraarskap gekombineer het en, kort voor sy vertrek, weer geskei het. Johannesburg-Mayfair se stigtingsdatum is ná die skeiding as 1896, wat daarop dui dat die tydperk van 1943 (met ds. De Klerk se aftrede) tot 1950 (met ds. Venter se vertrek) ’n kombinasie was, pleks van ’n samesmelting, al was daar blykbaar net een kerkraad.

Tydens ds. Venter se tyd het ’n deel van Johannesburg-Wes op 15 November 1942 as die Gereformeerde kerk Delarey afgestig. Terselfdertyd het die Gereformeerde kerk Roodepoort van die gemeente Krugersdorp afgestig. Op 18 November 1942, net drie dae ná die stigtingsvergadering, het ’n gekombineerde kerkraadsvergadering besluit dat die twee kerke gesamentlik sou beroep. Ds. J.F. du Plooy, van Johannesburg-Oos, het die beroep van die gekombineerde kerkraad aanvaar en is op 15 Mei 1943 deur ds. F.P.J. Snyman in die NG kerk in Newlands bevestig. Op 18 Augustus daardie jaar het Delarey se kerkraad in beginsel besluit dat die gemeentes Roodepoort en Delarey saamsmelt, waartoe ’n gekombineerde kerkraadsvergadering op 20 Oktober 1943 ooreengekom het. Op ’n gekombineerde kerkraadsvergadering op 2 Desember 1943 in Newlands was die deputate van die Klassis Pretoria teenwoordig vir die ophef van die kombinasie en die vereniging van die twee gemeentes vanaf daardie datum. Die nuwe gemeente, Florida, se westelike grens het Witpoortjie ingesluit, terwyl die grens tussen die gebiede Newlands, Greymont, Albertsville en Johannesburg-Wes die oostelike grens sou vorm.

Leraar van Klerksdorp

Die vorige Gereformeerde kerk Klerksdorp, waarvan ds. Venter die hoeksteen op 10 November 1951 gelê het in die jaar van sy bevestiging in die gemeente.

Ds. A.A. Venter was Klerksdorp se leraar van 1951 tot hy sy emeritaat in 1975 aanvaar het, 15 jaar voor sy dood in die ouderdom van 80 jaar.

Ook in die gemeente Klerksdorp, gestig in 1927, het ds. Venter die voorreg gehad om die kerk se hoeksteen te lê en wel op 10 November 1951, die jaar waarin hy bevestig is. Dié kerk, ontwerp deur die Gereformeerde argitek Pieter Dykstra, is op 13 September 1952 in gebruik geneem. Reeds vroeër in 1952 is ook die pastorie voltooi waarin ds. en mev. Venter 24 jaar lank sou woon. In 1958 is ’n kerksaal teenaan die kerkgebou opgerig en genoem na Hettie Venter. Dié saal is in 1975, die egpaar Venter se laaste jaar in die gemeente, vergroot en ’n administratiewe gedeelte bygevoeg. Enkele maande voor ds. Venter se dood is die derde kerkgebou op 16 September 1989 in gebruik geneem nadat die oue, wat op dieselfde plek gestaan het en waarin ds. Venter amper ’n kwarteeu lank die Woord bedien het, gesloop is.

Breër betrokkenheid

Kuratore en professore van die Teologiese Skool Potchefstroom, 1968. Voorste ry. Ds. I.J. Lessing, prof. S.P. van der Walt, ds. A.A. Venter, prof. G.C.P. van der Vyver, ds. J. Postma. Tweede ry: Prof. J.P. Jooste, ds. T. Steyn, dr. B. Spoelstra, ds. M. Postma, proff. H. du Plessis, S.J. van der Walt, prof. W.J. Snyman. Derde ry: di. L.J. Buys, B.J. Lombard, J.F. du Plooy, dr. K.S. van Wyk de Vries, prof. S. du Toit.

In die Klassis Pretoria, waartoe Johannesburg-Wes behoort het tot die stigting van Klassis Johannesburg, en later ook in wyer kerkverband het ds. Venter, volgens ds. Du Plooy, "besondere diens gelewer. Hy het hom steeds beywer vir die uitbreiding van Gods koninkryk sover menslik moontlik." Van Oktober 1953 tot 1976 het hy in die Kuratorium van die Teologiese Skool Potchefstroom gedien, die laaste 11 jaar as voorsitter. Danksy ’n uitsonderlike geheue kon hy op vergaderings goeie leiding gee. Hy was drie maal voorsitter van die GKSA se nasionale sinode en 12 maal van partikuliere (streek-) sinodes. Hy is in 1967 afgevaardig na die ekumeniese sinode in Lunteren, ’n bewys van die vertroue wat hy in sy kerk geniet het en ook, volgens ds. Du Plooy, omdat hy daarvoor bekwaam was.

Benewens skoolonderwys, wat hom na aan die hart gelê het, het ds. Venter ook groot belangstelling in die PU vir CHO getoon. In 1958 het die Gereformeerde Kerk hom benoem om in die raad van die universiteit te dien. In die raad se dagbestuur en ander staande komitees het hy ook sy kragte ingespan. Van die 28 jaar dat hy in die raad gedien het, was jy 20 jaar lank voorsitter. In 1983 het die universiteit ’n eredoktorsgraad aan hom toegeken. Ds. Venter was betrokke by die opstel van die kontraktuele verband tussen die PU vir CHO en die Teologiese Skool.

Ds. Du Plooy skryf ds. Venter het as prediker agting geniet. Met die fees te Bloedrivier toe die terrein met bronswaens op 16 Desember 1971 ingewy is, is hy gevra om op te tree. Hy het ook die rede gehou toe die universiteit sy 100-jarige bestaan vier.

Hy is in die môre van 28 Februarie 1990 skielik weens ’n hartaanval oorlede.

Gesinslewe

Hester (Hettie) Venter, 55 jaar lank ds. Venter se eggenote.

In Desember 1935 het ds. Venter in die huwelik getree met Hester Snyman (4 Maart 1915 – 19 Januarie 1997) van Middelburg, Kaap. Sy was destyds sekretaresse van die Jongedogtersvereniging op haar tuisdorp. Vyf kinders is uit hul huwelik gebore: wyle Amie (op sy dag NP-LP en minister), getroud met wyle Betsie; Hennie (tot sy aftrede professor aan die PU vir CHO), getroud met Christine (ook verbonde aan die PU vir CHO as professor); Rhodé (getroud met prof. Schalk Vorster, ook van die PU vir CHO); Drienie ('n dosent in wiskunde aan die PU vir CHO, getroud met prof. Carools Reinecke, oudrektor van die PU vir CHO); en Elma, die jongste, getroud met wyle Mattie Viljoen.

Bronne

• (af) Du Plooy, ds. J.F. in De Bruyn, F.P.R et al. 1990. Die almanak van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika vir die jaar 1991. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
• (af) Harris, C.T., Noëth, J.G., Sarkady, N.G., Schutte, F.M. en Van Tonder, J.M. 2010. Van seringboom tot kerkgebou: die argitektoniese erfenis van die Gereformeerde Kerke. Potchefstroom: Administratiewe Buro.

Eksterne skakels

• (af) (en) Hul grafsteen in die hoofbegraafplaas in Potchefstroom. URL besoek op 23 Junie 2017.