Gereformeerde kerk Louis Trichardt

	Gereformeerde Kerk; Louis Trichardt
Sluit in	Louis Trichardt; Bandelierkop; Levubu; Mara; Sibasa; Soekmekaar; Thohoyandou; Waterpoort
Klassis	Limpopo
Huidige predikant(e)	Innes Nagel
Belydende lidmate	260
Dooplidmate	100
Adres	H.v. Songozwi- en Andersonstraat; Louis Trichardt
	Geskiedenis
Stigtingsdatum	1927
Afgestig van	Pietersburg
Eerste predikant	H.P.J. Pasch (1927)

Die Gereformeerde kerk Louis Trichardt is die naasoudste gemeente in die GKSA se Klassis Limpopo en het sy middelpunt op die dorp Louis Trichardt. Einde 2015 het die gemeente 241 belydende en 64 dooplidmate gehad. (Pietersburg is in 1889 gestig en Louis Trichardt eers in 1927, maar vandat Pietersburg-Suid eengeword het met Pietersburg, word die saamgestelde gemeente Pietersburg se stigtingsdatum aangedui as 2016.)

Oorsig

Die Gereformeerde kerk Louis Trichardt, ontwerp deur die Gereformeerde argitek Pieter Dykstra.

Gereformeerde lidmate van Louis Trichardt het in 1924 die kerkgebou van die Wederdopers gekoop en dit vir hul gebruik ingerig. Dié gebou is amptelik op 2 Februarie 1924 in besit geneem. Op 9 April 1926 is aan die Gereformeerde kerk Pietersburg, die oudste gemeente in dié landstreek, kennis gegee dat die Gereformeerde kerk Louis Trichardt van plan is om af te stig. Die voorwaarde was dat Louis Trichardt ’n gedeelte van die skuld pro rata (in verhouding tot die getal lidmate) moes oorneem en ook moes sorg vir die verskillende fondse.

’n Kerkgebou is op 2 April 1931 op Alldays (die setel van die latere Gereformeerde kerk Magalakwin) in gebruik geneem. Die kerkgebou op Louis Trichardt het mettertyd ondoeltreffend geword en ’n boukommissie is aangewys. Op 1 Augustus 1937 is die nuwe kerkgebou met sy sitplek vir 300 kerkgangers in gebruik geneem. Die argitek was Pieter Dykstra. In 1954 is ’n elektroniese orrel in gebruik geneem.

Voorgeskiedenis

Reeds in die stigtingsjaar van die Gereformeerde Kerk (1859) is 'n gemeente Zoutpansberg op Schoemansdal aan die voet van die Soutpansberge gestig, maar hierdie gemeente het net 'n kortstondige bestaan van 'n agttal jare gehad tot 1867, toe die lidmate deur die oorloë met die inboorlinge uiteengejaag is. Dit sou 'n worsteling van 60 jaar wees voor op hierdie plek weer 'n selfstandige gemeente sou bestaan.

Langsamerhand het die roeringe tot bedaar gekom en kon die Gereformeerde kerk Louis Trichardt ontstaan. Wat beskou kan word as die ontstaan van die gemeente, is opgeteken in die notule van 'n kerkraadsvergadering wat op 7 Mei 1903 op Pietersburg gehou is. Daar is besluit: “Het wordt noodig geoordeeld om de gemeenteleden te Louis Trichardt en omstreken filiaal te bedienen en dat daardeur twee diakenen bygekozen worden. Daar zal dan ook sacramenten worden bediend en censura morum alsook andere bijsondere zaken van plaaselijk belang daar uitgeoefend worden onder goedkeuring van den Kerkraad van Pietersburg. Wegens de bediening daar zal het voor de kerkraadsleden daar zeer moeilijk weezen om de vergaderingen te Pietersburg geregeld bij te wonen en oordeelt de kerkraad dus dat zij bij afwezigheid niet tot het quorum gerekend zullen worden.”

Hierop vergader op 13 Junie 1903 die kerkraadslede van die twee wyke van Soutpansberg op Schoemansdal onder voorsitterskap van ds. J.A. van Rooy, predikant van die kombinasie Waterberg-Pietersburg. Op hierdie vergadering is besluit dat hier twee maal per jaar dienste gehou sou word met die bediening van Nagmaal. Die kerkraadslede was toe C.A. Bothma en P. Cloete, die ouderlinge en E.A. Venter en J.G. Cloete, die diakens. So het die bediening van die wyke gebly tott nog 'n stap nader aan afstigting gevorder is deur 'n besluit wat die kerkraad van Pietersburg op 9 Julie 1920 geneem het: “Voorstel P.A. Venter gesecondeerd door ouderling B.J. Venter om Louis Trichardt apartelijk bediening te geven, daaronder wordt verstaan doop. Heilig avondmaal en belijdenis voor jonge lidmaten en wordt tevens besloten dat de financiële belangen by de Kerkeraad van Pietersburg blyven berusten en ook dat er bij ieder avondmaal verslag zal gedaan worden en zoo er moeilyke zaken zijn om die hier voor de Kerkeraad op te lossen tot tijd en wijle daar de Kerkeraad zelf daar groot genoeg is om zaken en moeilykhedens op te lossen en wordt ook besloten dat deze diensten dan de 3de Zondag achter het Heilig Avondmaal van Pietersburg zullen gehouden worden."

Volgens hierdie besluit is die bediening uitgebrei tot reeds vier Nagmaalsgeleenthede per jaar in die betrokke wyke. Daar lê ook reeds in die besluit die gedagte dat sodra die wyke vermeerder het en die kerkraadslede meer geword het, die bestuur van die plaaslike sake nog verder aan hulle oorgelaat sou word. Ná hierdie besluit van die kerkraad van Pietersburg, geneem op 9 Julie 1920, het die kerkraadslede van die twee wyke gereeld elke drie maande saamgekom om die wyksverslae te behandel en enkele ander sake van plaaslike belang te bespreek en te reël. Volgens die notule is die eerste vergadering gehou op 30 Oktober 1920. Toe was die ouderlinge F. Kruger en J.G. Cloete en die diakens J.J. Venter en J. Holtzhausen.

Die twee wyke het nog geen eie kerkgebou gehad waar hulle kon vergader nie; daarom is vanaf 1921 gepoog om 'n eie kerkgebou te besit. Intussen kon die Hervormde kerk gehuur word teen 15/- per kerkgeleentheid. Reeds op 23 April 1923 is 'n vergadering saam met die gemeentelede gehou waar die bespreking gegaan het oor die oprigting van 'n eie kerkgebou. Daar is egter besluit om 'n kerkgebou van die Wededopers te koop vir £170. Die volle som moes geleen word by die bank, maar op 1 Februarie 1924 kon die kerkraadslede besluit “om morgen de 2 Febr. 1924 het kerkgebouw offizieel in bezit te neem."

Dit was jare van groot finansiële worsteling, soos geïllustreer deur dié inskrywing in die notuleboek: “Verder wordt de geldelijke zaken bespreek en ds. Pasch deel mee de finansieele toestand zeer swak zijn en er een groot tekort zijn voor de lopende jaar." (Notule 22 Febr. 1922, art. 7.) So staan ook in die notule van 1 Febr. 1924 dat 'n diaken weens armoede moes ontslag vra.

Die wyke Louis Trichardt het stadigaan gegroei sodat gedurende 1922 nog 'n wyk op die dorp bygekom het, waar br. J. Holtzhausen tot ouderling verkies is en ook 'n wyk Brakrivier, waar br. D. du Plessis tot ouderling verkies is. Die wyke kon nou al selfs hul eie kerkraadslede verkies en bevestig met toestemming van Pietersburg. 'n Vyfde wyk het bygekom toe op 'n vergadering van 26 Julie 1924 gemeld is dat Pietersburg toestemming verleen het dat 'n ouderling en diaken vir Messina gekies kon word.

Gemeentestigting

Toe die wyke wat sedert 1945 die Gereformeerde kerk Magalakwin vorm, nog deel van die gemeente Louis Trichardt was, het hulle self 'n kerk op Alldays gebou wat op 2 April 1932 in gebruik geneem is.

Op 24 Julie 1925 bring die eerw. Voorsitter ter bespreking afstigting, maar die saak is by die bespreking gelaat. Op 'n vergadering van die kerkraad saam met die gemeente is die saak op 24 Januarie 1926 breedvoerig bespreek en 'n voorstel ten gunste van afstigting is algemeen aanvaar. Aan die kerkraad van Pietersburg is dan ook kennis gegee dat hulle 110 belydende lidmate is en graag wil afstig, onder die voorwaardes dat “die leeraar van Pietersburg ook leeraar van Louis Trichardt zal zijn, en die bediening blijf zoo als het tans is" en verder dat die te stigte gemeente die skuld van Pietersburg sal help betaal bereken volgens lidmaattal en self sal sorg vir die verskillende fondse. Verder word ook beloof om 15/- per lidmaat vir traktement by te dra.

Dit is op 'n vergadering op Pietersburg op 10 Julie 1926 toegestaan en is deur die Klassis op Nylstroom op die 10 Augustus goedgekeur. So kon art. 17 van die Kerkraadsnotule van 14 Januarie 1927 soos volg neergeskryf word: “Die deputate van Pietersburg en Waterberg deel mee dat alles in orde is vir afstigting van Louis Trichardt en na alles in orde gevind is, word Louis Trichardt als afgestig verklaar van Pietersburg onder die naam de Geref. Kerk te Louis Trichardt." Met die afstigting was daar die volgende kerkraadslede: Ouderlinge: F. Kruger, J.G. Cloete, J.S.M. Venter, D. du Plessis, J.A. Venter en W. du Preez. Diakens: F. Smit, P.H. Cloete, D. Venter, J. Bothma, en L. du Plessis. Pas hierna het ds. H.Ph.J. Pasch 'n beroep na die gemeente Lindley, OVS, aanvaar en is die tweede Sondag in Oktober 1927 (die 9de) losgemaak van die gemeentes.

Nadat vier beroepe uitgebring is, maar nie opgevolg is nie, is prop. P.J. de Klerk beroep en is op 5 April 1930 op Pietersburg bevestig en is op Louis Trichardt verwelkom op 25 April 1930. So was die gemeentes 'n paar jaar lank sonder die bediening van 'n eie leraar. In hierdie jaar is ook die motorfonds gestig, naamlik dat die gemeentelede beeste gee en dat dit by lidmate loop en dat die reiskoste van die leraar dan uit die inkomste daarvan gedek word.

Onder die ywerige leiding van ds. P.J. de Klerk is die volgende skof aangepak op die pad van die gemeente. Die volgende tiental jare sou 'n tydperk van bou en voorbereiding wees om 'n eie leraar op Louis Trichardt te verkry. Dit was moeilike jare, maar daar was groei en seën op die arbeid. Ook kon in hierdie tyd reeds gesien word hoedat daar jong takke uit Louis Trichardt begin uitspruit, wat straks om selfstandigheid sou vra. Op Tatsjanie (die huidige Alldays) is ses morge grond op 24 April 1931 present gekry en reeds kon in die notule van 22 April 1932 die verblydende berig neergeskryf word: “Oudl. D. Kruger doen verslag van die kerkbou en ingebruikneming van die gebou te Tatsjanie op 2 April, en sê die kerk kos £268 en dat daar geen skuld meer op die gebou is." Nog 'n loot sou op Messina begin uitspruit. Daar is ook grond verkry en begin met die oprigting van 'n kerkgebou, wat gedurende 1937 voltooi is.

Kerkbou

Gedurende daardie tyd is ook die huidige kerkerwe op Louis Trichardt vir £750 aangekoop en vanaf 22 April 1932 is geld ingesamel om 'n nuwe kerk te bou. Die ou geboutjie het te klein en ondoeltreffend geword. Dit het maar moeilik gegaan om die boufonds sover te bring dat begin bou kon word, maar die werk het algaande gevorder. Die gemeentelede het self die werk gedoen. As boukommissie het opgetree: ds. P.J. de Klerk, brs. Hans Holtzhausen, D. de Lange en Nic. Coetzee. Br. L.A. Koster het ook 'n tyd lank in die boukommissie gedien.

Met dankbaarheid kon vir die eerste keer in die nuwe kerkgebou 'n kerkraadsvergadering gehou word op 1 Augustus 1937 Die gebou is beplan om sitplek aan 300 kekrgangers te bied en die totale boukoste het £1 200 beloop.

Eerste eie leraar

Ds. I.J. van der Walt (links) in 1931 saam met sy medestudente in hul vierde jaar aan die Teologiese Skool op Potchefstroom: A.L. Aucamp, L.S. van der Walt en J. Schutte. Hy was in 1932 Matlabas se eerste leraar en in 1942 Louis Trichardt se eerste.

Van toe af het die roeringe begin sterker word om 'n eie leraar op Louis Trichardt te kry. Die eerste stap in die rigting vind ons in die notule van 'n kerkraadsvergadering wat op 22 April 1938 gehou is. Op hierdie vergadering het oudl. J. Breed die gedagte geopper om 'n eie predikant te beroep. Dit het egter voorlopig nog by bespreking gebly, maar die gedagte het posgevat en gegroei, tot die kombinasie met Pietersburg op 6 Julie daardie jaar beëindig is. Intussen is nog gepoog om 'n kombinasie met Koedoesrand te verkry en later ook met Suid-Rhodesië (Enkeldoorn), maar dit het nie geslaag nie.

Op 24 Oktober 1941 is ds. I.J. van der Walt as herder en leraar van die gemeente beroep en op 23 Januarie 1942 as die eerste predikant, wat die gemeente alleen sou bedien, bevestig. So is 'n lang gekoesterde ideaal vervul. 'n Nuwe skof het begin op die pad van die gemeente, nou met meerdere bediening. Nou moes 'n predikant onderhou word en vir hom 'n woning verkry word. Nadat verneem is dat ds. I.J. van der Walt die beroep aanvaar het, moes inderhaas 'n pastorie aangekoop word. Daar is dan ook een vir £900 aangekoop.

Etlike jare lank sou nog geworstel word om die pastorie in goeie orde te kry en af te betaal. In hierdie tyd het die jong lote wat uit die gemeente Louis Trichardt gegroei het, begin sterk word en die dogters het begin vra na selfstandigheid. Die eerste sprake daarvan is vermeld op 'n kerkraadsvergadering van 2 April 1943, waar oudl. D. du Plessis die saak van afstigting van die wyke by Tatsjanie ter sprake gebring het. Oudl. D. du Plessis het die saak telkens weer na vore gebring tot die afstigtingsooreenkoms eindelik op 7 Julie 1945 onderteken is. Die nuutgestigte gemeente sou onder die naam Gereformeerde kerk Magalakwin bekendstaan en in kombinasie met Louis Trichardt bly.

Tweede leraar

Ds. W.F. Venter, leraar van 1946 tot 1949, was in 1926 lid van die eerste span van die PU vir CHO wat 'n enkele punt kon aanteken op 'n Dalrymple-byeenkoms. Staande: S.J. van der Walt, Sampie de Kock, J.J. van der Walt en J. Meyer. Sittende: D.G. Steenkamp, J. Vorster, J.F. du Plooy en W.F. Venter.

Ds. Willem Venter, leraar van 1946 tot 1949.

Pas hierna het ds. I.J. van der Walt 'n beroep na Ventersdorp aanvaar en is op 24 November 1945 van die gemeentes losgemaak. Ds. W.F. Venter het 'n beroep aanvaar en is op 16 Augustus 1946 op Louis Trichardt bevestig. Gedurende die tyd van ds. Venter se ampsbediening is veral in die rigting gewerk om 'n nuwe pastorie te bou, wat dan ook geskied het. Die nuwe pastorie was aan die begin van 1949 klaar en die oue is verkoop. Ds. W.F. Venter is eervol losgemaak van die gemeente op 19 Februarie 1949 omdat hy 'n beroep na Pretoria-Noord aanvaar het.

Derde leraar

Ds. Johannes Christiaan van der Walt, die leraar van 1949 tot 1955.

'n Satiriese advertensie oor Dries Yssel in Die Wapad van 22 Mei 1958. Hy was leraar alhier van 1962 tot 1968.

Die vakature het nie lank geduur nie, want ds. J.C. van der Walt is reeds op 4 November 1949 as predikant van die kombinasie bevestig is. Gedurende hierdie tyd het die afstigting van Messina as gemeente telkens ter sprake gekom. So is in wyksverslae telkens deur ouderlinge gerapporteer dat die toestand in die wyke in en rondom Messina sodanig is dat die enigste oplossing afstigting is. Op 'n kerkraadsvergadering van 7 Augustus 1954 is besluit om die Klassis te nader insake afstigting. Dit is goedgekeur en so het die Gereformeerde kerk Messina op 28 Februarie 1954 tot stand gekom. In die beginjare is Messina in kombinasie met Louis Trichardt en Magalakwin bedien.

Vanaf 1952 is gepoog om 'n nuwe orrel vir die kerk op Louis Trichardt aan te koop wat dan ook teen die einde van 1954 geskied het toe 'n elektroniese orrel aangekoop is.

Op 7 Mei 1955 het ds. J.C. van der Walt aan die kerkraad meegedeel dat hy 'n beroep na Colesberg aanvaar het. Hy is dan ook op Saterdag 14 Mei van die gemeentes losgemaak.

Vierde leraar

Dr. P.J. Pelser, die leraar van 1956 tot 1961, sy eerste gemeente.

Hierna het, nadat etlike beroepe nie geslaag het nie, prop. P.J. Pelser die roeping na die gekombineerde gemeentes opgevolg en is op 18 Februarie 1956 op Louis Trichardt bevestig. Ds. Pelser het soos volg geskryf in die Eeufeesgedenkboek van die Klassis Waterberg (1859–1959): “In die eeufeesjaar van die Gereformeerde Kerk bestaan die Gereformeerde Kerk van Louis Trichardt dus byna twee-en-dertig jaar. 'n Tydperk om met groot dankbaarheid te dink aan die guns en genade van God. Die bediening van sy Heilige Woord en Heilige Sakramente kon onafgebroke voortgaan. Altyd het Hy maar weer sy diensknegte gestuur om hier in sy wingerd te arbei. Gedink moet word aan die troue arbeid van ouderlinge. Die notules van hierdie gemeente is van voor tot agter volgeskryf en een groot getuienis van die geseënde arbeid van ouderlinge, wat met ryke vrug gebou het aan die Koninkryk van die Hemele.

“Onuitwisbaar in die geskiedenis van hierdie kerk is ook geskryf die troue sorg van die diakens in die versorging van die armes en behoeftiges. God was goed vir hierdie kerk! Dit het gelyk asof die lig van die Evangelie van Jesus Christus in 1867 ondergegaan het in die duis-ternis van die heidendom toe die ou gemeente Zoutpansberg deur die heidene uiteengejaag is. Tog het die Here weer die gereformeerde waarheid teruggelei na dieselfde plek; die lig van die waarheid soos die gereformeerdes dit vertolk sou sindsdien diep in die binneland van ons vaderland skyn. In dit alles en in die hele geskiedenis van hierdie gemeente met sy stryd, worstelinge, arbeid, maar ook sy vreugdes en jubelliedere staan met 'n onsigbare hand geskrywe: Soli Deo Gloria.”

Predikante

Hendrikus Philippus Josef Pasch, 1927 (in kombinasie met Pietersburg)
Petrus Jacobnus de Klerk, 1930 – 1941 (in kombinasie met Pietersburg)
Van der Walt, Izak Jacobus, 1941 – 1945
Venter, Willem Frederick, 1946 – 1949
Van der Walt, Johannes Christiaan, 1949 – 1955
Pelser, dr. Petrus Jacobus, 1956 – 1961
Yssel, Andries Gerhardus Christiaan, 1962 – 1968
Kuperus, Willem Leendert, 1964 – 1970 (sendeling te Siloam)
Mulder, Andries Hermanus, 1969 – 1971
Geertsema, dr. Paul Geert, 1970 – 1974 (sendeling)
Coetzee, dr. Carel Frederick Christoffel, 1972 – 1976
Du Plooy, Jacobus Stephanus, 1976 – 1982
Kruger, Gert Daniël, 1980 – 1989
Harris, Martin Peter, 1982 – 1986
Van der Merwe, dr. Rudolph Marthinus, 1987 – 2000
Serfontein, Dawid Edmund, 2000 – 2004
Grobler, Johannes Hendrik, 2005 – 2013
Nagel, Cornelius Johannes, 2014 – hede

Bronne

(af) Harris, C.T., Noëth, J.G., Sarkady, N.G., Schutte, F.M. en Van Tonder, J.M. 2010. Van seringboom tot kerkgebou: die argitektoniese erfenis van die Gereformeerde Kerke. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
(af) Schalekamp, ds. M.E. (voorsitter: redaksiekommissie). 2001. Die Almanak van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika vir die jaar 2002. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
(af) Van der Walt, dr. S.J. (voorsitter: deputate almanak). 1997. Die Almanak van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika vir die jaar 1998. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
(af) Venter, ds. A.A. (hoofred.) 1957. Almanak van die Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika vir die jaar 1958. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
(af) Venter, ds. A.A. (hoofred.) 1958. Almanak van die Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika vir die jaar 1959. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
(af) Vogel, Willem (red.). 2014. Die Almanak van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika vir die jaar 2015. Potchefstroom: Administratiewe Buro.
(af) Vogel, Willem (red.). 2015. Die Almanak van die Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika vir die jaar 2016. Potchefstroom: Administratiewe Buro.