John Daniel Kestell

Dr. John Daniel Kestell, ook bekend as Vader Kestell, (Pietermaritzburg, 15 Februarie 1854 – Bloemfontein, 9 Februarie 1941) was predikant in die Nederduitse Gereformeerde Kerk, Bybelvertaler, skrywer en kultuurleier. As skrywer het hy soms die skuilname Afrikanus Jr. en Leinad gebruik. Laasgenoemde is sy tweede naam agterstevoor gespel.

John Daniel Kestell
Ds. J.D. Kestell
Naam	John Daniel Kestell
Geboorte	15 Februarie 1854 Pietermaritzburg, Natal
Sterfte	9 Februarie 1941 Bloemfontein, Suid-Afrika
Kerkverband	Nederduits Gereformeerd
Gemeente(s)	Harrismith Ficksburg Bloemfontein
Jare aktief	1881–1919
Kweekskool	Kweekskool, Stellenbosch

Vroeë lewe en herkoms

John Daniel Kestell was die vyfde van ses kinders. Sy ouers was die Engelsman Charles Kestell (gebore op 9 Augustus 1818 in Wallis) en die Afrikaner Dorothea Louisa Weyer (26 Maart 1820 – 2 September 1858), wat op 31 Oktober 1845 deur eerw. Daniel Lindley op Pietermaritzburg in die huwelik bevestig is. Aan vaderskant was hy ’n regstreekse afstammeling van ’n Britse Setlaarsfamilie wat hulle aanvanklik in die distrik Albanie gevestig en later na Grahamstad verhuis het.

In 1845 het John se vader met die skip Rosebud na Natal gekom en hom op Pietermaritzburg gevestig, waar hy as sterk gelowige by die NG Kerk aangesluit en hier as diaken en ouderling gedien het. Sy moeder is in 1858 oorlede toe John vier jaar oud was. Sy vader se tweede huwelik was op 24 Augustus 1859 met Johanna Susanne van den Berg. John het begin skoolgaan by mej. Osborne van die St. Andrew’s Church en later aan die goewermentskool in die Voortrekkerkerkie, waar eerw. W. Nisbett skoolhoof was. As kind het hy talle Voortrekkers ontmoet, onder wie Sarel Cilliers, J.N. Boshoff, Erasmus Smit, Daniel Bezuidenhout en Marthinus Oosthuijse. Op 31 Maart 1869 het sy vader hom uit die goewermentskool gehad en hom in die skool van mnr. Muirhead geplaas waar hy sy eerste lesse in Grieks ontvang het.

Hy het die skool in 1870 verlaat en op 6 Oktober 1870 by P. Maré begin werk. In hierdie tyd is diamante in Griekwaland-Wes ontdek en op 17 Mei 1871 het hy en sy vader na die diamantkleims by New Rush vertrek, waar hulle genoeg verdien het om aan die lewe te bly en ’n bietjie te spaar. Hulle het die kleim anderhalfjaar later verkoop en in Januarie 1873 teruggekeer na Pietermaritzburg.

Kestell het vanaf Maart 1873 verder aan die Stellenbosch Gimnasium studeer en op die dorp losser by ene mej. Faure loseer. Hy het sy matriek in 1875 voltooi. In hierdie tyd was H.F. Schoon en Abraham Kriel van sy medeskoliere.

Opleiding en studie

Vroeg in 1874 het tot bekering gekom en op 6 Februarie 1874 in sy dagboek aangeteken dat hy besluit het om predikant te word. Ná skool het hy om aan die Kweekskool op Stellenbosch ingeskryf waar proff. N.J. Hofmeyr en John Murray hoogleraars was. Intussen het sy vader groot finansiële terugslae gely met transportry na plekke soos Durban, Pretoria, Middelburg, Tvl., en Bloemfontein. In 1876 het hy osse op skuld gekoop om ’n vrag na Middelburg te vervoer, maar onderweg het weerlig die meeste van die osse doodgeslaan. Hierna is hy verplig om John te laat weet dat hy hom nie meer geldelik kon help nie. Ds. Abraham van Velden (leraar van Pietermaritzburg van 1868 tot 1879 toe hy die bediening moes neerlê weens 'n "swakheid" wat sy meester geword het) het £40 by sy lidmate ingesamel om Kestell te help, help hom om ’n lening vir nog onkoste te sluit en ook om sy lewe te verseker sodat hy sy studie kon voortsit. Tydens sy studie op Stellenbosch kon John dit nie bekostig om huis toe te gaan nie en het dus vakansietye by vriende deurgebring. Eers in September 1878 kon hy vir die eerste keer in langer as vyf jaar huis toe gaan, nadat sy vader genoeg geld gespaar het om dit te bewerkstellig. Hy kon ’n maand lank daar bly voor hy teruggegaan het Stellenbosch toe.

Op 15 Desember 1877 raak hy verloof aan Geertruida Anna (Truida) Hofmeyr, dogter van prof. N.J. Hofmeyr. Deur sy huwelik met Truida Hofmeyr het hy die swaer van drie NG predikante geword, van wie die eerste twee uit hul amp geskors is, maar eerste dekades later daarin herstel is: Adriaan Hofmeyr (1854–1934), Jan Hofmeyr (1856–1924), Nicolaas Hofmeyr (1860–1932).

Brief (1881)

Kestell het in September 1880 oorsee na Utrecht in Nederland gegaan om sy teologiese studie voort te sit en het hier onder prof. Nicolaas Beets studeer. Hy het ook privaat lesse in Frans geneem en so goed gevorder dat hy die taal vlot kon praat, wat hom tesame met ’n deeglike kennis van Grieks en Hebreeus vyf talige magtig gemaak het. In Desember 1880 het hy Engeland besoek om ’n uitgewer vir sy drama The struggle for freedom te vind en van Londen besoek hy ook Parys. In Januarie 1881 was hy terug in Utrecht om sy studie voort te sit, maar het van einde Maart 1881 ’n uitgebreide reis deur Europa onderneem en onder meer België, Duitsland, Italië en Switserland besoek. Op 21 Maart 1881 was hy terug in Utrecht.

Hy het sy studie voltooi en op 29 Mei 1881 na Engeland vertrek, waar hy byna ’n maand vertoef het voor hy die terugreis na Suid-Afrika aangepak het. In Augustus 1881 was hy terug in Suid-Afrika en het sy studie aan die Kweekskool voltooi. Hy is Oktober 1881 georden as predikant in die NG Kerk.

J.D. Kestell

Toetrede tot die bediening

Onmiddellik ná sy ordening het hy 'n beroep ontvang na die NG gemeente Lindley in die Vrystaat, wat hy bedank het. In 1881 is hy bevestig as hulpprediker in die NG gemeente Dutoitspan op die Kimberleyse diamantveld.

Op 28 Februarie 1882 is hy op Stellenbosch met Truida Hofmeyr (1858–1946), die tweede jongste kind en enigste dogter van prof. Nicolaas Hofmeyr, wie se biografie ds. Kestell later geskryf het, getroud. So het hy drie predikante as swaers gekry, van wie die oudste twee geskors is, maar die oudste dekades later in sy amp herstel is: di. Adriaan Jacobs Louw Hofmeyr (1854–1934), Jan Hendrik Hofmeyr (1856–1924, ook eerste redakteur van die Hollandse nuusblad Ons Land) en Nicolaas Hofmeyr (1860–1932). Sy vierde swaer was Charles Louis Hofmeyr (1865–1939), prokureur en skoolinspekteur in Kaapland. Uit hul huwelik is vyf kinders gebore, twee seuns (Charles en Nicolaas Hofmeyr) en drie dogters (Gertruida Anna, Maria Magdalena en Louise Johanna).

Hy is op 25 Maart 1882 as leraar van die naasliggende NG gemeente Kimberley bevestig. Die lot van die kinders en vroue op die delwerye het hom en sy vrou so aangegryp dat hulle die Newton-tehuis gestig het om hulp te verleen. Hierna is hy in 1893 beroep na die NG gemeente Harrismith en op 12 Januarie 1894 aldaar bevestig. In hierdie tyd het hy gereelde bydraes gelewer, ook kortverhale, tot die Gereformeerd Maandblad en Ons Tijdschrift.

Tweede Vryheidsoorlog

Ficksburg se kerkgebou, waarvan ds. Kestell medeargitek was, en die eerste ses predikante, waarskynlik uitgereik in 1944 tydens die 50-jarige herdenking van die gemeente se ontstaan.

Ds. Kestell in 1902 toe hy genl. Christiaan de Wet as sy sekretaris na Europa vergesel het.

Tydens die Tweede Vryheidsoorlog het ds. Kestell van Oktober 1899 af as kapelaan en veldprediker van die Harrismithse Kommando gedien en Met de Boeren commando’s (deur F.W. Reitz vertaal as Through shot and flame), wat Reitz se wedervarings in die oorlog uitbeeld. Sy vrou en kinders het die oorlog by haar familie in Pietermaritzburg deurgebring, want die Engelse het hulle die pastorie op Harrismith belet. Sy vyftienjarige seun, Charles, het sy pa na die slagvelde vergesel.

Met die Slag van Platrand naby Ladysmith op 6 Januarie 1900 het ds. Kestell sy eie lewe in gevaar gestel deur gewondes aan albei kante se wonde te verbind en hulle dors te les. Op versoek van die Britte is ’n gedenksteen by hierdie koppie later vir hom opgerig. Hy het ’n vriend en adviseur van pres. M.T. Steyn en genl. Christiaan de Wet geword en dié drie het weldra as die Driemanskap van die Vrystaat (die staatsman, die soldaat en die geestelike leier) bekendgestaan. Saam met sy kommando het ds. Kestell na Nauwpoort vertrek en al langs die Klein-Caledonrivier op en daarna kruis en dwars oor die Vrystaatse vlaktes soos hulle voor die Engelse uitbeweeg het. Hulle het Steyn en De Wet op 14 November 1900 by Korannaberg ontmoet.

Op 6 Junie 1901 het die Engelse hom gevange geneem op Graspan naby Reitz en in ’n kraal op die plaas saam met ander Boere gevange gehou. Dieselfde middag is hulle egter ná ’n hewige geveg deur ’n aantal Boere bevry. Sy seun Charles is in Oktober 1901 gevange geneem en as krygsgevangene op Ladysmith oorlede. Op 23 Februarie 1902 is die Boeremagte deur die Engelse vasgekeer by Kalkkrans naby Harrismith, maar De Wet se krygsvernuf het gesorg dat ds. Kestell en Steyn en die ander Boere ’n deurbraak bewerkstellig. As sekretaris van die Boeremagte het ds. Kestell hierna ’n belangrike rol tydens die vredesonderhandelinge gespeel en ook die amptelike notule van die onderhandelings geskryf wat uitgeloop het op die vredesluiting op Vereeniging.

Besoek aan Europa

Buiteblad van die Helpmekaar Gedenkboek, in 1917 uitgegee deur De Nationale Pers Beperkt.

In Augustus 1902 het ds. Kestell saam met genls. De Wet, Koos de la Rey en Louis Botha na Europa vertrek om geld in te samel vir die geteisterde Boere. Op hierdie reis was hy De Wet se sekretaris en het hy die generaal ook met die proeflees en verwerking van sy boek van oorlogsherinnerings, De strijd tusschen Boer en Brit, gehelp. Dit het, het hy binne drie maande vermag, terwyl hy self besig was om sy eie oorlogsherinnerings te boek stel en Nico Hofmeyr (sy swaer) se manuskrip, Zes maanden bij de Commando’s, persklaar te maak.

Bediening op Ficksburg

In Februarie 1903 is ds. Kestell na die NG gemeente Ficksburg beroep. Sy bevestiging is bepaal vir 7 Maart 1903 en sy eerste vergadering is op 9 Maart daardie jaar gehou. Reeds 'n paar maande ná sy bevestiging het ds. Kestell hom vir die bou van 'n nuwe kerk op Ficksburg beywer. Op die gemeentevergadering van 25 Julie 1903 is dan ook besluit dat 'n monument ter gedagtenis aan die gemeente se gesneuweldes die vorm van 'n nuwe kerk sal wees. Hierdie sierlike Godshuis, waarvan ds. Kestell medeargitek was, is op 12 April 1907 ingewy. Die besluit om 'n kerk te bou is deur 'n gemeentevergadering bekragtig en 'n boukommissie is gekies.

Op 23 Oktober 1903 het die voorsitter 'n geskenk aan die gemeente van die heer en mev. J.G. Keyter ontvang bestaande uit 'n Bybel, 'n Psalm-en-gesangboek en 'n Formulierboek. Keyter was jare lank Volksraadslid en later lid van die Unie-Parlement. Hy was 'n wetgeleerde en het 'n som van £300 000 aan die Sending van die Kaapse kerk nagelaat. Op die vergadering van 4 Maart 1905 is melding gemaak van die stigting van die NG gemeente Marquard.

Op die vergadering van 8 November 1906 het 'n versoekskrif gedien deur 97 lede van die NG gemeente Ficksburg waarin hulle toestemming vra tot die afstigting die gemeente Clocolan. Op 2 Februarie 1907 is die volgende besluit geneem: "Daar in de nieuwe kerk een groot orgel geplaast sal worden, en er 'n bekwame orgelist toe nodig zyn, besluit de vergadering het salaris te verhogen tot £48 per jaar." 'n Maand later, op 2 Maart 1907 is die heer G.W. van der Vyver benoem tot orrelist en L.R. Prinsloo tot koster.

Kerk ingewy

Die NG kerk Ficksburg, waarvan ds. Kestell medeargitek was.

Agteraansig van die Ficksburgse kerkgebou, 2015.

Die nuwe kerk van Ficksburg is ingewy op 12 April 1907. 'n Uitgebreide program is by die geleentheid opgevoer. Die verrigtinge het geduur van die Vrydagmôre halfagt tot laat die Sondagaand. Die wydingsdiens is gehou deur die 80-jarige prof. N.J. Hofmeyr, skoonvader van die leraar, en die orrel is bespeel deur prof. P.K. le Roux. Die kinderdiens is gelei deur ds. Herman van Broekhuizen, seun van die gemeente se tweede leraar.

Die bouwerk het twee jaar en vyf maande geduur. Om die vaste rots vir die toring te kry, is daar 13 voet (meer as 4 m) onder die oppervlak gesak. Die hoeksteen is op 27 Mei 1905 gelê. Die bewoording van 'n dokument wat onder die steen geplaas is, lui as volg: "Ter verheerliking van God werd deze hoeksteen der Nederduitsch Gereformeerde Kerk te Ficksburg op den zeventwintigste dag van Mei in het jaar onzes Heeren, een duizend, negen honderd, vyf door den plaatselyken leeraar Ds. J.D. Kestell gelegd. De Architect van het op te richten gebouw is de heer Walter Donaldson ...Op den 4 den Juni 1904 besloot de gemeente om een nieuwe kerk te bouwen, en op den 16 November 1904 is men begonnen de sleuven voor de fundeeringen te graven."

Die plan wat die boukommissie voorgelê het, sou £10 000 gekos het. Die plan en spesifikasies is uitgewerk deur die argitek Walter Donaldson in oorleg met ds. Kestell, wat eintlik die idee van die kerk uitgedink het ooreenkomstig die Romaanse boustyl waarvan hy boeke bestudeer het en ook mee te doen gekry het tydens sy Europese reis as student. Die orrel en ligte is deur die susters geskenk. Die geld benodig vir die klok en uurwerk is deur die jong mense gekollekteer. Die kinders het ingestaan vir die preekstoel. Die haantjie op die toring was 'n gawe van 'n gemeentelid. Die kerkgebou is op 7 April 1907 ingewy.

Ds. Kestell het in hierdie tyd van heropbou besef dis noodsaaklik om opvoeding onder die mense te laat plaasvind en het saam met eerw. J.J. Ross die Chautauqua Lees en Studie Cirkel gestig met die doelstelling “Opvoeding, verspreiding van kennis”.

Bloemfontein en kerkleier

Die Tweetoringkerk in Bloemfontein waarvan ds. Kestell predikant was van 1912 tot 1919.

In Junie 1912 ds. Kestell en sy gesin Ficksburg verlaat nadat hy ’n beroep aangeneem het na die Tweetoringkerk in Bloemfontein. Hy is in 1909 verkies tot moderator van die Vrystaatse Kerk en hierdie eer is weer aan hom bewys met die volgende Sinodale sittings, in 1912 en 1916. As moderator was hy op 16 Desember 1913 een van die sprekers by die onthulling van die Nasionale Vrouemonument in Bloemfontein. Hy is in 1911 verkies tot voorsitter van die Raad der Kerke, die voorloper van die Algemene Sinode wat in 1962 tot stand gekom het. Met die Rebellie van 1914 was daar groot meningsverskil in feitlik elke gemeente en het die Kerk gedreig om te skeur, maar ds. Kestell het daarin geslaag om met groot wysheid op ’n konferensie van predikante op 27 Januarie 1915 in Bloemfontein en weer op die Sinode van April 1915 die kwessie grootliks te ontlont.

In Maart 1915 was hy medestigter van die Helpmekaar-beweging, wat geld ingesamel het om die borgtog te betaal van die leiers van die gewapende opstand teen die Unieregering se inval in Duits-Suidwes-Afrika. Op 3 Desember 1916 het hy die begrafnis van pres. Steyn by die Vrouemonument gelei. Deur sy toedoen is geld ingesamel vir die weeskinders in die Vrystaat ná die groot griepepidemie van 1918, wat gelei het tot die stigting van Ons Kinderhuis in Bloemfontein.

Redakteur van die Kerkbode

In1907 is ds. Kestell aangestel as redakteur van De Fakkel, orgaan van die Vrystaatse NG Kerk, wat in 1910 met De Kerkbode saamgesmelt het. Op 13 Januarie 1919 het hy afskeid van sy gemeente geneem en vertrek na Kaapstad om sy nuwe amp te beklee. Uit sy weeklikse rubriek Het stille uur is later twee bloemlesings saamgestel: Die stille uur (1930) en Uitgevryfde koringkorrels (1941). Hy het later, ná sy terugkeer na Bloemfontein, die stigtelike rubriek Ons kerklike lewe in Die Volksblad van 1929 tot sy dood behartig.

Rektor van Grey-kollege

Ds. Kestell en sy gesin, van links: Nico, Trudie, mev. Kestell en Lucy, hier afgeneem by geleentheid van sy 80ste verjaardag.

In Oktober 1920 het hy teruggekeer na die Oranje-Vrystaat en is hy op 65-jarige ouderdom aangestel as rektor van die Grey-universiteitskollege. Hier het hy ook as professor en hoogleraar in die vaderlandse geskiedenis opgetree. Onder sy leiding het die universiteit ’n groot bemarkingsveldtog begin waaraan ds. Kestell persoonlik meegedoen het en waardeur die universiteitskollege gesonde groei getoon het. Hy het die rektorskap in Augustus 1925 bedank, maar die Raad wou dit nie aanvaar nie en eindelik tree hy eers einde van September 1927 uit hierdie amp.

Afrikaanse taalstryder

Reeds vroeg het Kestell hom aan die kant van Afrikaans in die taalstryd teen Nederlands geskaar. In Junie 1909 was hy een van die stigterslede van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Taal, Lettere en Kuns. Die Stellenbosse tak van die Afrikaanse Taalvereniging het hom uitgenooi om op 22 Oktober 1909 ’n lesing te hou, waar hy gepraat het oor “Die uitdrukkingsvermoge van die Afrikaanse taal”. Hierdie lesing is daarna woordeliks in die koerante gepubliseer en ook in brosjurevorm gedruk om as propaganda gebruik te word.

Die Bloemfonteinse studente het in 1913 ’n taalfees gehou om die herstel van Hollandse taalregte te vier, ’n geleentheid waarby ds. Kestell saam met dr. G. Knothe, dr. D.F. Malherbe en dr. D.G. Conradie as spreker opgetree het. In sy toespraak het hy hom veral op die vroue gerig om hul steun vir die taal te werf. Met sy aanname in 1920 van die amp as rektor van Grey-universiteitskollege het hy ’n lesing oor “Afrikaans als medium op die Universiteitskolleges” gehou om die studente te bemoedig om die amptelike erkenning van Afrikaans as onderrigtaal prakties toe te pas.

Bybelvertaling

Ds. Kestell sit hier in 1933 in die middel op dié groepfoto van die adviseurs van die Afrikaanse Bybelvertaling. Boonste ry: di. J.P.H. Steyn, C.F. Kies, G.D. Malan, W.J.W. Naudé, A.S.E. Yssel, W. de Vos. Middel: Di. C.W.M. du Toit (Totius se broer), H.J. Otto, proff. JA du Plessis, CJH de Wet, dr. H.D. van Broekhuizen, di. D Postma, P.J.J. Boshoff en H.J. Pienaar. Voor: prof. B.B. Keet, Totius, ds. Kestell, proff. E.E. van Rooyen en H.C.M. Fourie. Hulle het amptelik bekendgestaan as die Kommissie vir Afrikaanse Bybelvertalers. Dié foto is in Bloemfontein geneem.

In 1916 het die Vrystaatse Sinode van die NG Kerk besluit om Afrikaans as amptelike taal van die Kerk te erken en om die Bybel in Afrikaans te vertaal. In samewerking met die Hervormde en Gereformeerde Kerke is ’n Bybelvertalingskommissie aangestel. Ds. Kestell is aangewys as voorsitter van hierdie kommissie, wat die vertalers moes aanstel.

Hulle taak was om die Nederlandse Statebybel in Afrikaans oor te sit, maar hierdie poging het misluk en daar was vele besware teen die vertaalproewe. Hierna het die Sinode van die NG Kerk ds. Kestell in 1923 aangewys as voorsitter van die Bybelvertalingkommissie om die Bybel uit die oorspronklike tale (Grieks en Hebreeus) te vertaal. In hierdie hoedanigheid was hy medeverantwoordelik vir die eerste Afrikaanse Bybelvertaling. Totius en prof. B.B. Keet was aanvanklik die enigste eindvertalers, maar nadat die Universiteit Stellenbosch geweier het om Keet vry te stel van sy normale pligte, is ds. Kestell in sy plek aangewys. Nog drie vertalers (H.C.M. Fourie, E.E. van Rooyen en B.B. Keet – nadat hy eindelik tog toestemming verkry het) is later aangewys om hulle in hierdie groot taak by te staan. Ds. Kestell was veral verantwoordelik vir die vertaling van die Nuwe Testament, wat hy reeds in November 1926 voltooi het. In Augustus 1933 was die eerste gedrukte Afrikaanse Bybels beskikbaar.

Kultuurleier

Ds. Kestell was ’n gewilde spreker by openbare geleenthede. Op 16 Desember 1929, tydens die Volks-en-Geloftedagfeesviering in Bloemfontein, het hy gepraat oor die betekenis van Geloftedag en die rol van die vrou tydens die Groot Trek.

Met die kranslegging by die Vrouemonument op 31 Mei 1938 het hy ’n boodskap gegee oor die lyding en opoffering van die vroue gedurende die Driejarige Oorlog. In 1938 tydens die simboliese trek om die eeufees van die Groot Trek te vier, het hy by talle geleenthede as spreker opgetree. Op 17 Februarie 1938, op die Blaauwkrantz-eeufees, het hy ’n ernstige pleidooi gelewer dat die Afrikaners hul volksgenote moet help, wat hy opgevolg het met ’n soortgelyke pleidooi op ’n vergadering van belangstellendes op 16 Maart 1938 in Bloemfontein.

Deur hierdie en ander byeenkomste en pleidooie was hy die dryfkrag agter die stigting van die Reddingsdaadbond in 1938 om armblankes op te hef. Hierdie bond het aanvanklik onder leiding gestaan van dr. Nic Diederichs, latere minister van finansies en staatspresident.

By die hoeksteenlegging van die Voortrekkermonument op 16 Desember 1938 was ds. Kestell ’n eregas. Hy was lid van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns, die Maatschappij der Nederlandse Letteren in Leiden en die Historische Genootschap van Utrecht.

Afsterwe

Op Sondag 9 Februarie 1941 is ds. Kestell aan sy huis in Bloemfontein aan asma oorlede en is hy saam met pres. Steyn en genl. De Wet, medelede van die Vrystaatse Driemanskap, by die Vrouemonument in Bloemfontein begrawe.

Skryfwerk

Terwyl hy ’n student is op Stellenbosch, kweek professor Nico Mansvelt ’n liefde vir die letterkunde by hom. Hier begin die drang dan om self te skep en begin hy om gedigte te skryf. Sy eerste skryfpogings is hoofsaaklik in Engels. In die Cape Monthly Magazine van April 1877 verskyn sy eerste gepubliseerde gedig, naamlik Death.

Sy eerste gepubliseerde boek is ’n Engelse toneelstuk oor Slagtersnek, The struggle for freedom or The rebellion of Slagters Nek (wat hy in Londen op eie onkoste laat druk). Hierdie boek verskyn onder die skuilnaam Leinad, wat sy tweede naam agterstevoor is. In sy studentedae skryf hy ook ’n Engelse roman (Two brothers) oor hierdie onderwerp. Wanneer die drama nie goed verkoop nie, begrawe hy die oorblywende eksemplare in sy tuin en wanneer die roman nie ’n uitgewer kry nie, verbrand hy die manuskrip. Die manuskrip van The pioneers word in Desember 1894 deur die uitgewer R. Bentley & Son afgekeur omdat die behandeling van hierdie potensieel interessante onderwerp volgens hulle nie vaardig genoeg is nie. Onder sy nagelate manuskripte is daar verskeie geskrifte in Engels wat dateer uit sy vroeë skryfdae, insluitende ’n Bybelse drama, Saul, a tragedy, en die roman Samson. Na hierdie mislukkings  gebruik John nie weer Engels as medium nie en swaai nou oor na Nederlands, met etlike kortverhale wat aanvanklik in Gereformeerd Maandblad verskyn.

Historiese romans

Sy kreatiewe werk het merendeels ’n historiese agtergrond. As skrywer beoefen hy veral die romanties-gekleurde historiese verhaal. Slagtersnek: Een verhaal uit het grensleven van 1815 verskyn aanvanklik reeds in 1880 onder die skuilnaam Afrikanus Jr. as ’n reeks artikels in Het Zuid-Afrikaansche Tijdschrift en word dan deur D.F. du Toit & Co van die Paarl in boekvorm uitgegee. Hoewel in Nederlands geskryf is die dialoog meestal in Afrikaans.

Die bundel Uit het Afrikaansche Boerenleven is ’n versameling kortverhale wat oorwegend vroeër reeds in Gereformeerd Maandblad verskyn het en die boere in hulle daaglikse lewe binne hulle hoofsaaklik landelike omgewing uitbeeld. Verhale wat hierin opgeneem is, sluit in De schaapkraal, Een wonderlijke voorzienigheid (waar die ouderling geskets word op huisbesoek saam met die predikant), Piet Lubbe (oor die Nagmaalsviering), De postdrijver (wat die tyd uitbeeld toe die poskar nog saans tussen Kimberley en Bloemfontein gery het) en Kerstvreugde (’n verhaal oor Katrina, ’n prostituut in Kimberley). Die oorspronklike mark van die kerkblad is duidelik uit die manier waarop naas die verhaallyn ook die nuttige en stigtelike beklemtoon word. Hierdie verhale word later in Afrikaans vertaal en as Modderrivier gepubliseer, ’n bundel waarin hy ook vier verhale uit sy opvolgbundel opneem.

Johanna Cloete en andere verhalen is ’n bundel met verhale wat oorwegend voorheen in Het Gereformeerde Maandblad en Ons Tijdschrift geplaas is. Die titelverhaal, Johanna Cloete, asook Klein Hans Smal en Hy is nie van jou soort nie is almal verhale uit die geskiedenis van die Voortrekkers, waaruit hy benewens die verhaallyn ook sedelesse trek. Ander verhale in die bundel soos Hare eerste Avondsmaalviering, De Meester en Het beroep van den predikant naar Y speel grotendeels in ’n dorpsomgewing af en is hoofsaaklik romanties van aard. Vir latere uitgawes word ook hierdie verhale verwerk in Afrikaans. Saam met Nico Hofmeyr skryf hy die historiese roman De Voortrekkers, of het Dagboek van Izak van der Merwe, waarin die verhaal in die vorm van ’n dagboek van ’n denkbeeldige Voortrekker gegiet word en die belangrikste gebeurtenisse van die trek vanaf Kersnag 1834 tot met 16 Desember 1838 in dagboekvorm uiteengesit word.

Nie-fiktiewe skryfwerk

Hy lewer verskeie werke wat hoofsaaklik nie-fiktief van aard is. Die Voortrekkers is ’n bundel van voorlesings in die vorm van ’n “geskiedverhaal” wat hy in Kimberley gegee het. Hierin word die oorsake en die vernaamste gebeurtenisse in verband met die Groot Trek tot op 16 Desember 1838 beknop en helder uiteengesit.

Hy skryf ’n biografie oor sy skoonvader, Het leven van prof. N.J. Hofmeyr, wat benewens  die biografiese besonderhede belangrike geskiedkundige gegewens bevat oor die kerklike geskiedenis van die tweede helfte van die negentiende eeu. Die ontstaan en uitbreiding van die Kweekskool op Stellenbosch word hierin breedvoerig beskryf.

Abraham Paul Kriel is ’n biografie oor sy medestudent en leraar wat die bekende kinderhuis in Langlaagte oprig waar weeskinders versorg word.

Die biografie oor Christiaan Rudolf de Wet  gee benewens sy heldedade tydens die Anglo-Boereoorlog ook ’n oorsig van sy jeug en die moeilike jare wat op sy huwelik gevolg het. Baie insiggewend is die behandeling van die Rebellie en die beskrywing van De Wet se aandeel daarin en sy denke in hierdie tyd. Vir generaal De Wet help hy ook met die skryf van sy beroemde oorlogherinneringe De strijd tusschen Boer en Brit.

John se eie herinneringe oor die Anglo-Boereoorlog, Met de Boeren commando’s (met subtitel Mijn Ervaringen als Veldprediker) is gebaseer op sy oorlogsdagboek en word in Duits, Afrikaans en Engels (Through shot and flame) vertaal. Hierdie boeke is almal oorsee gedruk, maar die Nederlandse weergawe word deur die Engelse regering in Suid-Afrika verbied omdat dit rassehaat kan aanwakker oor die beskrywing van die dade van Britse soldate daarin.

Saam met ds. D.E. van Velden van Transvaal skryf hy die verslag oor die vredesonderhandelinge aan die einde van die Anglo-Boereoorlog, De vredesonderhandelingen tusschen Boer en Brit, wat later deur Fred le Roux in Afrikaans vertaal word.

Christelike rubrieke en bundels

Uit die rubriek Die stille uur wat hy vir Die Kerkbode behartig, word twee bundels saamgestel, naamlik Die stille uur en Uitgevryfde koringkorrels. Hierdie is Christelike rubrieke, waarin hy teksverse uit die Bybel neem en dit bespreek. Die rubrieke Ons kerklike lewe in Die Volksblad is voorarbeid vir twee bundels sketse oor die godsdienstige en maatskaplike kwessies wat sy volk raak, naamlik My nasie in nood en Terug na die God van ons vaders. 

Ds. Kestell word uit 'n toringlose Tweetoringkerk begrawe in Februarie 1941. In 1935 het die westelike toring van die Tweetoringkerk een nag ingestort en moes die ander toring veiligheidshalwe gesloop word. Eers in Mei 1943 is die hernude kerk met die herboude torings ingewy.

Ds. Kestell se grafsteen by die Vrouemonument.

Eerbewyse

Die dorpie Kestell in die Vrystaat, tussen Harrismith en Bethlehem, word in 1905 gestig en na hom vernoem.

Die Universiteit van Suid-Afrika stel hom in 1926 aan as Vise-kanselier, ’n posisie wat hy vir twee jaar lank beklee. In 1932 ken die Universiteit van Suid-Afrika ’n eredoktorsgraad in die Teologie (D.D.-graad) aan hom toe en hierdie eer word gevolg deur ’n D.Litt.-graad van die Universiteit van Pretoria en in 1934 ’n LL.D.-graad van die Universiteit van Kaapstad. In 1939 word hy deur sy alma mater, die Universiteit van Stellenbosch, as Kanselier benoem.

Die Voortrekkerbeweging vereer hom in September 1940 deur die Orde van Vriend van die Voortrekkers aan hom toe te ken.

Verskeie feeste word in sy eer gehou. Op 4 Oktober 1938 organiseer die Federasie van Afrikaanse Kultuurverenigings ’n fees in Bloemfontein tot sy eer, waartydens hy in verskeie toesprake gehuldig word. By hierdie geleentheid oorhandig Totius namens die volk ’n skildery van W.H. Coetzer van die Voortrekkers by Drakensberg aan hom en ’n borsbeeld van hom deur Laurika Postma word onthul. In September 1938 word ’n Kestell-fees op Petrusburg in die Vrystaat gehou. Met die uitreik van spesiale seëls in 2001 om helde van die Anglo-Boereoorlog te herdenk, word daar ook ’n seël ter ere van hom uitgereik.

Publikasies

Werke uit sy pen sluit in:

Jaar	Naam van publikasie
1880	The struggle for freedom
1881	Slagtersnek: Een verhaal uit het grensleven van 1815
1889	De Voortrekkers, of het Dagboek van Izak van der Merwe (saam met Nico Hofmeyr)
	Uit het Afrikaansche boerenleven
1899	Johanna Cloete en andere verhalen
1903	Met de Boeren commando's
1909	De vredesonderhandelingen tusschen Boer en Brit (saam met D.E. van Velden)
1911	Het leven van prof N.J. Hofmeyr
	Abraham Paul Kriel
1920	Die Voortrekkers
	Christiaan Rudolf de Wet
1926	Modderrivier
1930	Die stille uur
1940	Terug na die God van ons vaders
1941	My nasie in nood
	Uitgevryfde koringkorrels

Sien ook

• Kestellhof

Bronnelys

Boeke

• Antonissen, Rob. Die Afrikaanse letterkunde van aanvang tot hede. Nasou Beperk Derde hersiene uitgawe Tweede druk 1964
• Conradie, Elizabeth. Hollandse skrywers in Suid-Afrika (Deel 2) (1875–1905). J.H. de Bussy/H.A.U.M, Kaapstad/Pretoria, 1949
• Dekker, G. Afrikaanse Literatuurgeskiedenis. Nasou Beperk Kaapstad Elfde druk 1970
• (af) De Kock, W.J. 1968. Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek. Pretoria: Nasionale Raad vir Sosiale Navorsing, Departement van Hoër Onderwys.
• Kannemeyer, J.C. Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1. Academica, Pretoria en KaapstadTweede druk 1984
• Kannemeyer, J.C. Die Afrikaanse literatuur 1652–2004. Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005
• Nasionale Pers Beperk. Ons skrywers en hul werke: ’n Plate-album. Nasionale Pers Bpk. Kaapstad 1936
• (af) Nienaber, P.J. 1963. Suid-Afrikaanse Pleknaamwoordeboek. Kaapstad, Johannesburg: Suid-Afrikaanse Boeksentrum.
• Nienaber, P.J. et al. Perspektief en Profiel. Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Derde hersiene uitgawe 1969
• Schoonees, P.C. Die prosa van die tweede Afrikaanse beweging. J.H. de Bussy, Pretoria / Hollandsch-Afrikaansche Uitgevers Maatschappij v/h J. Dusseau & Co, Kaapstad 1939 (derde druk)
• Van Coller, H.P. (red.) Perspektief en Profiel Deel I. J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1998
• Van Coller, H.P. (red.) Perspektief en Profiel Deel 3. Van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 2006