Krieket

Krieket is ’n boul-en-kolf-sport gespeel tussen twee spanne van elf spelers elk op ’n krieketveld in die middel van ’n 22-jaart-kolfblad (20 meter) met ’n paaltjie aan elke kant bestaande uit twee dwarsbalkies op drie paaltjies. Die wedstryd vorder wanneer ’n speler, die bouler genoem, van die span wat veldwerk doen die bal wettig van die een kant van die kolfblad na die ander kant na die paaltjies boul, met ’n boulbeurt wat klaar is sodra hulle ses wettige balle afgestuur het. Die kolfspan het ’n speler by elke kant van die kolfblad, met die speler oorkant die paaltjies van die bouler wat probeer om die bal van die bouler met sy kolf te slaan. Die kolfspan teken lopies aan wanneer die bouler die bal onwettig na die kolwer boul, die bal die veldgrens raak of wanneer die twee kolwers tussen die twee paaltjies hardloop, gelykstaande aan een lopie. Die veldwerkspan probeer om die aantal lopies te beperk en elke kolwer uit te skakel (hulle is “uit”, hulle het hul paaltjies verloor). Maniere van uitskakeling sluit in uitgeboul, wanneer die geboulde bal die paaltjies raak en die dwarsbalkies afval, en vir die veldwerkspan deur die vang van ’n geslane bal voordat dit die grond raak, of om ’n paaltjie met die bal te tref voordat ’n kolwer sy kolfkampie voor die paaltjie bereik en ’n lopie aanteken. Wanneer tien kolwers uitgehaal is, eindig die kolfbeurt en die spanne verander van rolle. Die wedstryd word deur twee skeidsregters beheer, ondersteun deur ’n derde skeidsregter en ’n wedstrydbeampte in internasionale wedstryde.

Piktogram wat krieket aandui

’n Kriekettoets in spel

Veld met bouler, die twee kolwers en ’n skeidsregter

Krieketformate sluit in Twintig20 (T20), met elke span wat vir 20 boulbeurte kolf en ’n wedstryd wat gewoonlik drie uur duur, internasionale eendagwedstryde (EDI) oor 50 boulbeurte oftewel een dag, tot toetswedstryde (toets) wat oor vyf dae gespeel word. Tradisioneel speel krieketspelers in ’n volledig wit uitrusting, maar in kleiner formate dra hulle klub- of spankleure. Bykomend tot die gewone uitrusting dra sommige spelers beskermende uitrusting om moontlike beserings te verhoed deur die bal, ’n harde, soliede sferoïed, gemaak van saamgeperste leer met ’n effens verhewe toegewerkte naat uit ’n styf gewikkelde tou wat ’n kurkkern omsluit. Vrouekrieket, wat op sy eie georganiseer en gespeel word, het ook ’n internasionale standaard bereik.

Die vroegste bekende verwysing na krieket dateer uit die middel-16de eeu in Suidoos-Engeland. Dit het met die uitbreiding van die Britse Ryk wêreldwyd versprei, met die eerste internasionale wedstryde wat in die tweede helfte van die 19de eeu gespeel is. Die sport se beheerliggaam is die Internasionale Krieketraad (IKR), wat in 1909 gestig is en nou meer as ’n 100 lede behels, van wie twaalf volle lede wat toetswedstryde speel. Die speelreëls, die krieketwette, word deur die Marylebone-krieketklub (MKK) in Londen behartig. Die sport is veral in Suid-Asië, Australasië, die Verenigde Koninkryk, Suider-Afrika en Wes-Indië gewild. In die lande van Suid-Asië, insluitende Indië, Bangladesj, Pakistan en Sri Lanka, is krieket verreweg die gewildste sport. Dis ook ’n gewilde somersport in die Verenigde Koninkryk, Afghanistan, Australië, Ierland, Namibië, Nederland, Nepal, Nieu-Seeland, Suid-Afrika, Kenia, Zimbabwe en die Wes-Indiese eilandstate. Veral in lande van die Karibiese gebied soos Antigua en Barbuda, Bahamas, Barbados, Bermuda, Grenada, Guyana, Jamaika en die Turks- en Caicoseilande word krieket as ’n nasionale sport beskou. In lande van die Britse Statebond met krieket as ’n tradisionele somersport soos Australië, Engeland, Ierland, Namibië, Nieu-Seeland, Skotland, Suid-Afrika en Wallis dien rugby as ’n tradisionele sport vir die wintermaande. Krieket is die tweede gewildste sport ter wêreld, naas sokker, met meer as een miljard ondersteuners, veral op die Indiese subkontinent. Krieketwêreldbekertoernooie is van die gewildste sportkompetisies wêreldwyd en word in die EDI-vorm gespeel, maar ook T20I-wêreldbekertoernooie en Kampioenetrofeë geniet groot ondersteuning. Die suksesvolste span in internasionale krieket is Australië, wat sewe EDI-trofeë, insluitende vyf krieketwêreldbekertoernooie, gewen het, meer as enige ander land en hulle was vir ’n langer tydperk die beste toetsspan as enige ander land.

’n Internasionale toetskrieket kan, in een vorm van die spel, vir ses of meer uur per dag vir vyf dae aanhou, en nog steeds nie ’n uitslag lewer nie – die verskeidenheid intervalle tussen middagete en tee en die ryk terminologie is kenmerkende aspekte wat maklik dié wat nie met die spel vertroud is nie, deurmekaar maak. Vir sy ondersteuners hou die spel uitstaande sportmylpale en intense mededinging tussen topkrieketlande in. Dit het selfs al op kere gesorg vir diplomatieke spanning met die berugste geval tydens die sogenaamde lyf-reeks (Engels: Bodyline series) tussen Engeland en Australië in 1932/33 om die As. Wedstryde tussen aartsvyande soos Indië en Pakistan met die doel van politieke ontspanning staan as “krieketdiplomasie” bekend.

Krieketwedstryde is al tydens internasionale sporttoernooie soos die Olimpiese Somerspele 1900 in Parys en die Statebondspele 1998 in Kuala Lumpur beslis. In 2019 het die Internasionale Krieketraad bevestig dat ’n Twintig20-toernooi met agt vrouespanne tydens die Statebondspele 2022 in Birmingham beslis sal word. Daarbenewens het die IKR onderhandel met die Internasionale Olimpiese Komitee (IOK) oor die hertoelating van krieket vir die Olimpiese Somerspele 2028 in Los Angeles. In Oktober 2023 is dit op die kortlys vir dié Olimpiese Somerspele geplaas en die T20I-formaat is deur die IOK goedgekeur.

Geskiedenis

Oorsprong

’n Middeleeuse “klubbal”-wedstryd met ’n onderhandaflewering na ’n kolwer. Balvangers probeer om ’n bal te vang. Detail uit die Cantigas de Santa Maria, 13de eeu.

Krieket is een van baie spele in die “klubbal”-sfeer wat algemeen daaruit bestaan om ’n bal met ’n toestel in die hand te slaan; van die ander sluit in bofbal (wat baie ooreenkomste met krieket toon, albei behoort aan die slaan-en-bal-spele), gholf, hokkie, tennis, muurbal, pluimbal en tafeltennis. In krieket se geval is die belangrikste verskil die vaste mikstruktuur, die paaltjie (oorspronklik was dit glo ’n “paaltjiepoort” waardeur skape gelei is), wat die kolwer moes verdedig. Die kriekethistorikus Harry Altham beskryf drie “groepe” “klubbal”-spele: die “hokkiegroep”, waarby die bal tussen twee doele gespeel word; die “gholfgroep”, waarby die bal na ’n onverdedigde doel beweeg word (die putjie); en die “krieketgroep”, waarby “die bal ’n mikpunt (die paaltjie) probeer raak en weggeslaan word”.

Volgens algemene siening het krieket uit ’n kinderspeletjie in die Middeleeuse suidoostelike grafskappe van Engeland ontstaan. Hoewel daar pogings vir ’n vroeëre datering bestaan, dateer die oudste bekende verwysing na krieket uit ’n hoofsaak in Guildford in Januarie 1597 (Ou Styl), volgens die moderne kalender in Januarie 1598. Dié saak handel oor die besit van ’n bepaalde hoevelheid grond en die hof het die getuienis van ’n 59-jaar oue lykskouer, John Derrick, aangehoor, wat getuig:

Being a scholler in the ffree schoole of Guldeford hee and diverse of his fellows did runne and play there at creckett and other plaies.

“As ’n skolier by die vrye skool van Guldeford het hy en sekere van sy maats daar rondgeloop en krieket en ander spele gespeel.”

Met Derrick se ouderdom in ag geneem was dit sowat ’n halwe eeu vroeër wanneer hy skool gegaan het, waarvolgens krieket rondom 1550 deur seuns in Surrey gespeel is. Die siening dat dit oorspronklik ’n kinderspeletjie was, is heringestel deur Randle Cotgrave se Engels-Frans-woordeboek uit 1611, waarin hy die selfstandige naamwoord “crosse” as “die skewe staf waarmee seuns krieket speel” en die werkwoord “crosser” as “om krieket te speel” beskryf.

’n Moontlike herkoms van die sport se naam is die Ou-Engelse woord “cryce” (of “cricc”) wat na ’n kruk of staf verwys. In Samuel Johnson se Dictionary lei hy cricket af van “cryce, Saxon, ’n stok”. In Ou-Engels verwys die woord “criquet” blykbaar na ’n soort knuppel of stok. Die sterk Middeleeuse handelskontakte tussen Suidoos-Engeland en die Graafskap Vlaandere, toe die laasgenoemde aan die Hertogdom van Boergondië behoort het, in ag geneem, is die naam moontlik afgelei van Middel-Nederlands (destyds in Vlaandere gebruik) “krick(-e)”, wat na ’n stok (skelm) verwys. ’n Ander moontlike bron is die Middelnederlandse woord “krickstoel”, wat verwys na ’n lang lae stoel wat gebruik word om in die kerk te kniel en wat soos die lang lae paaltjie met twee stompe in vroeë krieket lyk. Volgens Heiner Gillmeister, ’n Europese taalwetenskaplike by die Universiteit van Bonn, is “cricket” afgelei van die Middelnederlandse frase vir hokkie, met de (krik ket)sen (d.w.s., “met die stok jaag”). Gillmeister het voorgestel dat nie net die naam, maar ook die sport selfs van Vlaamse oorsprong kan wees.

Groei van amateur- en professionele krieket in Engeland

Ontwikkeling van die krieketkolf. Toe met aflewerings op die kolfblad begin is, het die oorspronklike “hokkiestok” (links) rondom 1760 in die kolf ontwikkel.

Hoewel die hoofdoel van die sport nog altyd was om die meeste lopies aan te teken, verskil die vroeë weergawe van die moderne speel in sekere tegniese aspekte; in die Noord-Amerikaanse weergawe van krieket, wicket, het baie van dié aspekte behoue gebly. Die bal is deur die bouler onderarm na die grond geboul vir ’n kolwer wat met ’n kolf toegerus is wat aan ’n hokkiestok herinner; die kolwer het ’n lae paaltjie met twee dwarsbalke verdedig; en lopies is kerwe genoem omdat die tellinghouers dit aangeteken het deur telstokke te kerf.

In 1611 is Cotgrave se woordeboek gepubliseer, waarin die kerklike regbank beskryf, hoe in Sidlesham in Sussex twee gemeentelede, Bartholomew Wyatt en Richard Latter, die kerkdiens op Paasfees versuim omdat hulle krieket gespeel het. Hulle is elkeen met 12 penny beboet en opdrag gegee om boete te doen. Dit is die oudste bekende verwysing na volwasse deelname aan krieket en omtrent die selfde tyd is die oudste bekende intergemeente of dorpwedstryd gespeel – in Chevening, Kent. In 1624 is ’n speler genaamd Jasper Vinall dood nadat hy per ongeluk aan die kop getref is tydens ’n wedstryd tussen twee gemeentespanne in Sussex.

Krieket het vir ’n groot deel van die 17de eeu ’n plaaslike tydsverdryf gebly. Deur talle verwysings wat in die rekords van kerklike hofsake gevind is, is dit bekend dat dit soms voor en tydens die Gemenebes van Engeland deur die Puriteine verbied is. Die probleem was byna altyd die kwessie van Sondagspel, aangesien die Puriteine krieket as “onheilig” beskou het as dit op ’n Sabbat gespeel is, veral wanneer groot skares of dobbel betrokke was.

Volgens die sosiale historikus Derek Birley was daar in 1660 ’n “groot oplewing van sport na die restourasie”. Verskeie lede van koning Karel II se hof het gedurende daardie era ’n sterk belangstelling in krieket getoon. Dobbelary op sport het ’n probleem geword wat beduidend genoeg was vir die Parlement om die Dobbelwet van 1664 goed te keur, wat die insette op £100 beperk het, in elk geval ’n kolossale bedrag wat die jaarlikse inkomste van 99% van die bevolking oorskry het. Saam met prysgevegte, perdewedrenne en bloedsport is krieket as ’n dobbelsport beskou. Ryk beskermhere het wedstryde vir hoë insette gereël en spanne gevorm waarin hulle die eerste professionele spelers betrek het. Teen die einde van die eeu het krieket ontwikkel in ’n groot sport wat deur Engeland versprei het en reeds deur Engelse seevaarders en koloniseerders na die buiteland geneem is – die vroegste verwysing na oorsese krieket dateer uit 1676. ’n 1697-koerantberig van “’n groot krieketwedstryd” in Sussex “vir vyftig guineas per stuk” het behoue gebly – dit is die vroegste bekende wedstryd wat algemeen as ’n eersterangse wedstryd beskou word.

Die beskermhere en ander spelers van die “landadel” het na hulleself as “amateurs” begin verwys om ’n duidelike onderskeid te skep teen die professionele persone, wat altyd lede van die werkersklas was, selfs tot die punt dat hulle aparte kleed- en eetgeriewe gehad het. Die landadel, insluitende hoë-adelikes soos die hertoë van Richmond, het hul eerkode van “adelskap verplig” uitgevoer om op leierskapsrolle in enige sportsoort waaraan hulle deelgeneem het aanspraak te maak, veral as dit vir hulle nodig was om saam met “sosiaal swakker” geagte mense te speel om hulle weddenskappe te wen. Tot in 1962 met die afskaffing van amateurisme was die waarneming van die tipiese amateur wat eersterangse krieket gespeel het iemand met ’n opleiding by ’n openbare skool wat daarna die Universiteit van Cambridge of Universiteit van Oxford besoek het – die samelewing het verwag dat hierdie mense “offisiere en here” was wie se lot dit was om leierskap oor te neem. In ’n suiwer finansiële betekenis sou die amateurspelers teoreties op uitgawes aanspraak maak, terwyl sy professionele teenstander aan ’n kontrak gebonde was en ’n salaris of wedstrydgeld betaal is; in werklikheid het baie amateurs meer as hul werklike uitgawes geëis en die spottende term “shamateur” was daarop gemik om dié praktyk te beskryf.

Engelse krieketspelers in die 18de en 19de eeu

Francis Cotes, The Young Cricketer, 1768

Die sport het in die 18de eeu ’n groot ontwikkeling ondergaan en Engeland se nasionale sport geword. Sy sukses was gegrond op die twee noodwendighede van beskermhere en weddenskap. Krieket was vanaf 1707 in Londen oorheersend en in die middel van die eeu het groot skare byeengekom om wedstryde op die Artillery Ground in Finsbury by te woon. Die een-paaltjie-weergawe van die sport het baie toeskouers en waaghalse gelok en sy gewildheid het gedurende die 1748-seisoen die hoogtepunt bereik. Rondom 1760 het die boulwerk ’n ewolusie ondergaan, toe die boulers die bal die kolfblad begin laat raak het pleks daarvan om dit na die kolwer te rol of te bons. Dit het ’n rewolusie in die kolf se ontwerp meegebring, aangesien dit vir die hantering van die bonsende bal nodig was om die moderne plat kolf pleks van die ou “hokkiestok” in te voer.

Die Hambledon Club is in die 1760’s gestig en dit was vir die daaropvolgende 20 jaar tot die stigting van die Marylebone-krieketklub (MKK) en die inwyding van Lord’s Old Ground in 1787 beide die sport se grootste klub en fikspunt. Die MCC het spoedig die sport se voorste klub en die kurator van die krieketwette geword. Nuwe wette wat aan die einde van die 18de eeu ingevoer is sluit in die paaltjie met drie stompe en been voor paaltjie.

In die 19de eeu is onderarmaflewerings eers deur rondarm en toe deur boarmaflewerings vervang. Albei ontwikkelinge was omstrede. Die reëling van die sport op graafskapvlak het tot die stigting van die graafskapklubs gelei, beginnende met Sussex in 1839. In Desember 1889 het die agt leidende graafskapklubs die amptelike graafskapkampioenskap gestig, wat in 1890 vir die eerste keer aangebied is.

Die bekendste speler in die 19de eeu was W.G. Grace, wie se lang en invloedryke loopbaan in 1865 begin het. Dit was veral Grace se loopbaan dat die onderskeiding tussen amateurs en professionele spelers in die wiele gery is, aangesien hy nominell ’n amateur was, maar volgens sy finansiële inkomste was hy de facto ’n professionele speler. Grace het van homself gesê dat hy meer geld deur krieket verdien het as enige professionele speler.

Die laaste twee dekades voor die Eerste Wêreldoorlog word die “goue tydperk van krieket” genoem. Dit is ’n nostalgiese benaming wat deur die algemene verliese deur die oorlog gekenmerk is, maar dié tydperk het party goeie spelers en noemenswaardige wedstryde gesien, veral aangesien kompetisies op graafskap- en toetsvlak verder ontwikkel is.

Krieket word ’n internasionale sport

Die eerste bekende foto van ’n krieketwedstryd is op 25 Julie 1857 deur Roger Fenton geneem

Die Engelse krieketspan van 1859 op pad na Noord-Amerika, die eerste Engelse kriekettoer nog

In 1844 is die eerste internasionale wedstryd tussen Kanada en die Verenigde State, wat eintlik klubspanne was, in Toronto aangebied en deur Kanada gewen. In 1859 het ’n Engelse span na Noord-Amerika getoer en sodoende die eerste oorsese toer aangepak. In die tussentyd was die Britse Ryk belangrik in die oorsese verspreiding en vestiging van die sport en teen die middel van die 19de eeu was dit goed gevestig in Australië, die Karibiese eilande, Brits-Indië (wat die huidige Pakistan en Bangladesj insluit), Nieu-Seeland, Noord-Amerika en Suid-Afrika.

In 1862 het ’n Engelse span die eerste toer na Australië onderneem. Die eerste Australiese span wat oorsee getoer het, het uit Aborigines bestaan wat in 1868 Engeland besoek het.

In 1876/77 het ’n Engelse span teen Australië op die Melbourne-krieketveld gespeel, wat in retrospektief as die eerste toetswedstryd erken word. Die mededinging tussen Engeland en Australië het in 1882 neerslag gevind in die As wat sedertdien die bekendste wedywering in toetskrieket is. Toetskrieket is in 1888/89 begin uitbrei toe Suid-Afrika teen Engeland gespeel het.

Wêreldkrieket in die 20ste eeu

Sir Donald Bradman van Australië het die rekord vir die hoogste kolfgemiddelde van 99.94 aangeteken

Die tussenoorlogse jare is oorheers deur Australië se Sir Donald Bradman, in statistieke opsig die beste toetskolwer van alle tye. Toetskrieket is gedurende die 20ste eeu verder uitgebrei met die aansluiting van Wes-Indië (in 1928), Nieu-Seeland (in 1930) en Indië (in 1932) voor die Tweede Wêreldoorlog en toe Pakistan (in 1952), Sri Lanka (in 1982), Zimbabwe (in 1992), Bangladesj (in 2000), asook Ierland en Afghanistan (albei in 2018) in die naoorlogse tydperk. Suid-Afrika was weens sy Apartheidsbeleid tussen 1970 tot 1992 van internasionale krieket verban.

Die opkoms van korter krieketformate

In 1963 het krieket ’n nuwe tydperk betree toe die Engelse graafskappe die korter krieketformat ingevoer het. Aangesien dit in elk geval ’n uitslag sou oplewer was die korter krieketformaat winsgewend en die aantal wedstryde het toegeneem. Die eerste internasionale eendagwedstryd is op 5 Januarie 1971 tussen Australië en Engeland op die Melbourne-krieketveld gespeel en die beheerliggaam Internasionale Krieketraad (IKR), wat dié weergawe se potensiaal raakgesien het, het in 1975 die eerste krieketwêreldbekertoernooi aangebied. In die 21ste eeu het ’n nuwe kort formaat, Twintig20, ’n onmiddellike impak gemaak en tot die implementering van die T20I-wêreldbeker gelei. Op 22 Junie 2017 het Afghanistan en Ierland die elfde en twaalfde volle lede van die IKR geword en hulle mag dus toetskrieket speel.

Wette en spel

’n Tipiese krieketveld

In krieket word die reëls van die spel in ’n kode genaamd “Die wette van krieket” (The Laws of Cricket) gespesifiseer (hierna “die Wette” genoem) wat ’n globale taak het en deur die Marylebone-krieketklub (MKK) in gesprek met die hoofkrieketnasies ontwikkel is. Daar is 42 Wette (altyd met ’n hoofletter “W” geskryf). Die vroegste bekende weergawe van die kode is in 1744 opgestel en sedert 1788 word dit deur sy voog Marylebone-krieketklub in Londen besit en onderhou. Buitendien is daar nasionale reëls wat van toepassing is in ’n spesifieke land en kompetisiereëls wat van toepassing is op ’n bepaalde wedstryd of liga.

Speelveld

’n Paaltjie bestaan uit drie houtstompe wat vertikaal in die grond ingedruk is en aan die bokant verbind word deur twee houtdwarsstokkies, die dwarsbalkies

Die kolfblad se afmetings

Krieket is ’n kolf-en-bal-spel wat op ’n krieketveld tussen twee spanne van elf spelers elk gespeel word. Daar is geen vaste regulasies met betrekking tot die afmetings van die veld nie, maar in hul kompetisies beveel die Engelse en Walliese Krieketraad ’n diameter van tussen 110 m en 140 m vir volwassenemanskrieket en kleiner velde vir jeugkrieket (tussen 60 m en 100 m vir onder 13 meisies). Die veld is gewoonlik sirkel- of ovaalvormig en die rand van die speelveld word gemerk deur ’n grens, wat ’n heining, ’n deel van die staanplekke, ’n tou, ’n geverfde lyn of ’n kombinasie hiervan kan wees; die grens moet, indien moontlik, oor sy hele lengte gemerk word.

Meeste van die aksie vind in die middel van die veld plaas op ’n reghoekige kleistrook met kort gras wat die kolfblad genoem word. Die kolfblad is ’n plat oppervlak met dimensies van 3,05 m by 20,12 m met baie kort gras wat geneig is om weggedra te word soos die wedstryd vorder (krieket kan ook op kunsmatige oppervlakke soos matte gespeel word). Aan albei kante van die kolfblad word drie regop houtpenne, paaltjies genoem, in die grond ingedruk; die paaltjies word 22 treë (20 m) uitmekaar geplaas. Elke paaltjie bestaan uit drie houtstompe met twee dwarsbalke bo-op. Twee kort houtdwarsstokkies, dwarsbalkies genoem, sit in groewe bo-op die drie paaltjies en raak met hulle punte aanmekaar. Elke stel van drie paaltjies en twee dwarsbalkies word saam die paaltjies genoem. ’n Wit streep van 1,22 m voor die paaltjies dui die kolfkamp aan. Een kant van die kolfblad is waar die kolwer staan en die bal inwag, en die ander kant is waarvanaf die bouler boul. Na elke boulbeurt word die boulkante omgeruil; maar die twee kolwers bly só staan, dus kolf die ander kant se kolwer verder in die volgende boulbeurt.

Die kolfblad word aan elke kant met vier wit geverfde lyne gekenmerk: ’n boulkampie, ’n opspringkampie en twee draaikampies. Die drie stompe is sentraal geplaas op die boulkampie, wat agt voet agt duim lank is. Die opspringkampie is vier voet voor die boulkampie en parallel daarmee geplaas; hoewel dit met ’n twaalfvoetlyn gekenmerk word (ses voet weerskante aan die paaltjie), is dit in werklikheid onbeperk in lengte. Die draaikampie word reghoekig met die opspringkampie geplaas sodat hulle die punte van die boulkampie sny; elke draaikampie word deur ’n agtvoetlyn gemerk, sodat dit vier voet agter die boulkampie strek, maar ook as ’t ware onbeperk in lengte is.

Wedstrydstruktuur en -afsluiting

’n Moderne SG-krieketkolf (agterkant)

’n Bal tref die paaltjie

Op die eerste dag van die wedstryd ondersoek beide die kapteins (en hulle raadgewers) die blad en bepaal watter spelers beste gepas sal wees vir die spesifieke blad en kies dan hulle elf spelers. Die kapteins (wat ook spelers is) van die twee spanne loot dan deur ’n muntstuk op te skiet saam met die skeidsregters. Die kaptein wat die loot wen mag dan besluit of sy span eerste gaan boul of kolf. Die loot in krieket is van baie meer belang as in ander sporte. Omdat die spel so lank is en die gedrag van die kolfblad oor die bestek van vyf dae dramaties kan verander, is dit ’n geweldige voordeel om te kan kies om eerste te boul of te kolf, na gelang van die omstandighede. Kolfbeurt is die term waarmee na ’n fase in die wedstryd verwys word. In elke kolfbeurt kolf een span in ’n poging om lopies aan te teken, terwyl die ander span probeer om die telling te beperk en die kolwers uit te skakel deur die bal te boul en veldwerk te doen. Wanneer die eerste kolfbeurt eindig verander die spanne van rolle; daar kan van twee tot vier kolfbeurte wees, afhangende van die soort wedstryd. ’n Wedstryd met vier geskeduleerde kolfbeurte word oor drie tot vyf dae gespeel; ’n wedstryd met twee geskeduleerde kolfbeurte is gewoonlik binne een enkele dag klaar. Gedurende ’n kolfbeurt is alle elf lede van die veldwerkspan op die krieketveld, terwyl van die kolfwerkspan op enige tyd net twee spelers op die kolfblad is. Die uitsondering is indien ’n kolwer ’n soort siekte of besering het wat sy of haar vermoë om te loop beperk, in dié geval mag die kolwer ’n hardloper inspan wat tussen die paaltjies kan hardloop wanneer die kolwer ’n lopie aanteken of sou hardloop, hoewel dit in internasionale krieket nie van toepassing is nie. Die kolforde word gewoonlik net voor die begin van die wedstryd bekend gemaak, maar dit mag aangepas word.

Die hoofdoel van elke span is om meer lopies as hul teenstander aan te teken, maar in sommige krieketformate kan dit vir ’n oorwinning ook nodig wees om in die laaste kolfbeurt al die kolwers van die teenstander uit te skakel, andersins kan die wedstryd onbeslis eindig. Indien die span wat laaste gekolf het almal uitgeskakel is en minder lopies as die teenstander aangeteken het, word gesê dat hulle “met x lopies verloor” het (waarby x die verskil in aantal lopies is wat deur die spanne aangeteken is). Indien die span wat laaste gekolf het genoeg lopies vir ’n oorwinning aangeteken het, word gesê dat hulle “met y paaltjies gewen” het (waarby y die aantal paaltjies is wat oorgebly het). Byvoorbeeld het ’n span wat sy teenstander se telling verbygesteek en in die proses ses paaltjies verloor het (d.w.s. ses van hul kolwers is uitgeskakel) die wedstryd “met vier paaltjies gewen”.

In ’n twee-kolfbeurte-per-span-wedstryd kan een span se algehele eerste en tweede kolfbeurttellings minder wees as die ander span se eerste kolfbeurttelling. Die span met die hoër telling het die wedstryd dan “met ’n kolfbeurt en x lopies gewen” en hulle moet dan nie weer kom kolf nie: x is die verskil tussen die twee spanne se algehele tellings. Indien die span wat laaste gekolf het almal uitgeskakel is, en albei spanne dieselfde aantal lopies aangeteken het, het die wedstryd gelykop geëindig; die uitslag is baie selde in wedstryde met twee kolfbeurte per span en het sedert die eerste geval in 1741 tot die laaste geval in Januarie 2017 net 62 keer in eersterangse krieket voorgekom. In die tradisionele vorm van die spel word die wedstryd onbeslis verklaar as die toegelate tyd verstryk het voordat enige span kan wen.

Die wedstryd word onderverdeel in boulbeurte. Elke boulbeurt bestaan uit ses agtereenvolgende aflewerings deur dieselfde bouler. Geen bouler word toegelaat om agtereenvolgende boulbeurte te boul nie. Ná die voltooiing van ’n boulbeurt neem die bouler ’n veldwerkposisie in en ’n ander speler neem die boulwerk oor. Die kant van waar daar geboul word, ruil ook aan die einde van elke boulbeurt. Die skeidsregter wat dan aan die bouler se kant van die kolfblad gestaan het, beweeg na regby, en die skeidsregter wat op regby gestaan het, beweeg na die kant van die nuwe bouler.

Indien die wedstryd net een kolfbeurt per span het, is daar ’n beperkte aantal boulbeurte vir elke kolfbeurt. Dié soort wedstryd word ’n “korter krieket”- of “eendag”-wedstryd genoem, en die span wat meer lopies aanteken wen die wedstryd onafhanklik van die aantal verlore paaltjies, waarvolgens ’n wedstryd nie onbeslis kan eindig nie. In sommige gevalle word onbesliste uitslae vermy deur elke span in ’n een-kolfbeurt-boulbeurt, Superboulbeurt genoem, te laat kolf; bykomende Superboulbeurte kan gespeel word indien die eerste Superboulbeurt onbeslis eindig. Indien dié soort wedstryd tydelik deur slegte weer onderbreek word, word dikwels ’n ingewikkelde wiskundige formula, na sy ontwikkelaars Duckworth-Lewis-Stern-metode genoem, ingespan om ’n nuwe nuwe teikentelling te bereken. ’n Eendagwedstryd kan, in omstandighede wat normale hervatting van spel onmoontlik maak (byvoorbeeld nat weer), ook as “sonder uitslag” verklaar word indien albei spanne minder boulbeurte gespeel het as voorheen besluit.

In alle krieket kan die skeidsregters die wedstryd laat vaar as slegte lig of reën dit onmoontlik maak om aan te gaan. Daar was gevalle van hele wedstryde, selfs toetswedstryde wat geskeduleer is om oor vyf dae gespeel te word, wat weens slegte weer afgelas is sonder dat ’n bal geboul is: byvoorbeeld die derde toetswedstryd van die 1970/71-reeks in Australië.

Kolfbeurte

EDI-wedstryd tussen Australië en Suid-Afrika in Desember 2006 in Brisbane onder spreilige

Kolfbeurt is die term wat vir elke fase se speel gedurende die wedstryd gebruik word. Afhangende van die wedstryd wat gespeel word, het elke span een of twee kolfbeurte. Soms keer alle elf lede van die kolfspan na die kolfblad terug, maar om verskeie redes kan ’n kolfbeurt ook vroeër klaar afgehandel wees. Die kolfbeurt eindig as die kolfspan “almal uit” is, ’n term wat deur die wette bepaal word: “by die kantel van ’n paaltjie of die aftrede van ’n kolwer bly verdere balle vir boulwerk oor, maar geen kolwer is beskikbaar om in te stap nie”. In dié situasie is een van die kolwers nie uitgeskakel nie en hy word as nie uit nie geag; dit omdat hy geen oorblywende vennoot het nie en daar altyd twee aktiewe kolwers in ’n kolfbeurt moet wees.

’n Span se kolfbeurt kan vroeg eindig terwyl nog twee kolwers nie uit is nie:

• Die kolfspan se kaptein mag die kolfbeurt as gesluit verklaar, self as sommige van sy spelers nie gekolf het nie: dit is ’n taktiese besluit deur die kaptein, gewoonlik as hy dink sy span het genoeg lopies aangeteken en benodig tyd om die teenstanders in hulle kolfbeurt uit te skakel.
• Die bepaalde aantal boulbeurte (d.w.s. in korter krieket) is geboul.
• Die wedstryd is beëindig weens slegte weer of die afloop van tyd.
• In die laaste kolfbeurt van die wedstryd as die kolfspan sy teiken bereik en die wedstryd gewen het.

’n Kolwer se kolfbeurt eindig wanneer:

• Hy uit is.
• Hy aftree (hy die veld verlaat weens besering of uitputting).
• Sy span se kolfbeurt geëindig het, in hierdie geval is hy “nie uit nie”.

Boulbeurte

Die wette bepaal dat, gedurende ’n kolfbeurt, “die bal afwisselend geboul sal word van albei kante in boulbeurte van ses balle”. Op die oomblik word ’n ander bouler na die ander kant gestuur en die veldwerkspan verander van kante, terwyl die kolwers dit nie doen nie. ’n Bouler kan nie twee opeenvolgende boulbeurte bedien nie, hoewel ’n bouler vir ’n sekere aantal nie-opeenvolgende boulbeurte van dieselfde kant kan bedien (wat hy gewoonlik ook doen). Die kolwers verander aan die einde van die boulbeurt nie van kante nie en sodoende word die inaktiewe die aktiewe en andersom. Die skeidsregters verander ook van posisies sodat die een wat “regby” gestaan het nou agter die paaltjie van die inaktiewe kolwer staan en andersom.

Klere en uitrusting

Die Engelse krieketspeler W.G. Grace “hou wag” in 1883. Sy skerms en kolf is baie soortgelyk aan dié wat vandag gebruik word. Die handskoene het ietwat verander. Baie moderne spelers gebruik meer defensiewe uitrusting as wat dit vir Grace beskikbaar was, veral helms en armskerms.

Die paaltjiewagter (’n gespesialiseerde veldwerker agter die kolwer) en die kolwers dra beskermende uitrusting weens die harde bal, wat met ’n spoed van meer as 145 km/h afgelewer kan word en ’n groot veiligheids- en gesondheidsrisiko daarstel. Beskermende uitrusting sluit in skerms (wat die knieë en skeenbeen beskerm), kolf- of paaltjiewagterhandskoene vir die hande, ’n helm vir die kop en ’n kis in die broek vir manlike spelers (wat die lies beskerm). Sommige kolwers dra bykomende skerms onder hul truie en broeke soos dik skerms, arm-, ribbe- en skouerskerms. Die enigste veldwerkers wat toegelaat word om beskermende uitrusting te dra is dié baie naby aan die kolwer (d.w.s. indien hulle langs of voor hom staan), maar hulle mag nie handskoene of buitebeenskerms dra nie.

Met verskeie variante bestaan die wedstrydklere gewoonlik uit ’n woltrui met kort of lang moue, lang broeke, woloortrektruie (indien nodig); ’n krieketpet (vir veldwerk) of ’n veiligheidshelm; en skoene of stewels met spykers om die vastrap te verbeter. Die trui is tradisioneel geheel en al wit en dit word só in toets- en eersterangse krieket gedra, maar in korter krieket word eerder spanklere gedra.

Kolf en bal

Twee soorte krieketballe in dieselfde grotte:

i) ’n Gebruikte wit bal. Wit balle word meestal in korter krieket gebruik, veral gedurende snagse wedstryde onder spreiligte (links).
ii) ’n Gebruikte rooi bal. Rooi balle word in toets-, eersterangse en sommige ander krieketvorme gebruik (regs).

Die beginsel van die sport is ’n bouler lewer (d.w.s. boul) die bal van sy of haar kant vir die kolwer wat, toegerus met ’n kolf, aan die ander kant aan die slaan is.

Die kolf is uit hout vervaardig, gewoonlik Salix alba (wit wilger) en het die vorm van ’n lem met ’n silindriese handvatsel. Die lem mag nie meer as 4,25 duim (10,8 cm) breed wees nie en die totale lengte van die kolf nie meer as 38 duim (97 cm) nie. Daar is geen standaard vir die gewig nie; gewoonlik is dit tussen 2 lb 7 oz en 3 lb (1,1 en 1,4 kg).

Die bal is ’n harde leer-naat sferoïde met ’n omtrek van 9 duim (23 cm). Die bal het ’n “naat”: ses rye se steke wat die leerdop van die bal aan die tou en die kurk binnekant hou. Die naat van ’n nuwe bal is prominent en help die bouler om dit op ’n minder voorspelbare manier aan te dryf. Gedurende wedstryde verswak die kwaliteit van die bal tot ’n punt waar dit nie meer bruikbaar is nie; gedurende die verloop van hierdie agteruitgang sal sy gedrag in vlug verander en dit kan die uitslag van die wedstryd beïnvloed. Spelers sal dus probeer om die bal se gedrag te verander deur sy fisiese eienskappe te wysig. Om die bal te poets en dit nat te maak met sweet of speeksel is wettig, selfs wanneer die polering doelbewus aan die een kant gedoen word net om die bal se swaai deur die lug te verhoog, maar om ander stowwe in die bal te vryf, die oppervlak te krap of aan die naat te pluk is onwettige balpeutery.

Spelerrolle

Basiese spel: bouler na kolwer

Die boulaksie

Gedurende die gewone speel is 13 spelers en twee skeidsregters op die veld. Twee van die spelers is kolwers en die ander elf is almal lid van die veldwerkspan. Die ander nege spelers van die kolfspan is buite die veld in die pawiljoen. Die beeld hieronder met syfers op toon wat gebeur wanneer die bal geboul word en wie op of naby die kolfblad staan. Let wel - hierdie beeld bewys 'n linkshandige kolwer.

1 2 3 4 5 6 7 7 8 9 10 11 12 12

1 Skeidsregter 2 Paaltjie 3 Inaktiewe kolwer 4 Bouler 5 Bal 6 Kolfblad 7 Opspringkampie 8 Aktiewe kolwer 9 Paaltjie 10 Paaltjiewagter 11 Eerste glip 12 Draaikampie

Op die beeld het die twee kolwers (3 & 8; met geel truie) hul posisies aan elke kant van die kolfblad ingeneem (6). Drie lede van die span wat veldwerk doen (4, 10 & 11; met donkerblou truie) is ook op die beeld. Een van die twee skeidsregters (1; met ’n wit hoed) staan agter die paaltjie (2) by die kolwer se kant (4) op die kolfblad. Die bouler (4) boul die bal (5) van sy kant vir die kolwer (8) aan die ander kant wat “aktiewe kolwer” genoem word. Die ander kolwer (3) by die boulkant is die “inaktiewe kolwer”. Die paaltjiewagter (10), wat gespesialiseer is, is agter die aktiewe kolwer se paaltjie (9) en agter hom staan een van die veldwerkers in ’n posisie genoem “eerste glip” (11). Terwyl die bouler en die eerste glip gewone truie dra, dra die twee kolwers en die paaltjiewagter beskermende toerusting insluitende veiligheidshelms, versterkte handskoene en beenskerms.

Terwyl die skeidsregter (1) op die beeld aan die bouler se kant staan, staan sy eweknie in die buiteveld, gewoonlik op of naby die veldposisie “regby”, sodat hy op een lyn is met die opspringkampie (7) aan die aktiewe kolwer se kant. Die boulkampie (sonder ’n syfer) is dié waar die paaltjie tussen die draaikampies is (12). Die bouler (4) beoog om die paaltjie (9) met die bal te tref (5) of, ten minste, om te voorkom dat die aktiewe kolwer (8) lopies kan aanteken. Die aktiewe kolwer (8) probeer om met sy kolf sy paaltjie te beskerm en, indien moontlik, om die bal van die kolfblad weg te slaan om lopies aan te teken.

Sommige spelers is vaardig in beide kolf- en boulwerk, of een van albei en paaltjiewag, sogenoemde veelsydiges. Boulers word volgens hul styl geklassifiseer, met snelboulers, naatboulers of draaiers. Kolwers word volgens hul hande geklassifiseer, regs- of linkshandig.

Veldwerk

Veldposisies vir ’n regshandige kolwer

Van die elf veldwerkers kan drie in die beeld bo gesien word. Die ander agt is elders op die veld en hul posisies word deur die kaptein of bouler se taktiese beginsels bepaal. Veldwerkers verander tussen aflewerings dikwels van posisie, weer soos aangewys deur die kaptein of bouler.

Wanneer ’n veldwerker beseer is of tydens ’n wedstryd beseer word, word toegelaat dat ’n plaasvervanger pleks van hom veldwerk doen, maar die plaasvervanger mag nie boul of as ’n kaptein optree nie, met uitsondering van harsingskuddingplaasvervangers in internasionale krieket. Die plaasvervanger verlaat die veld sodra die beseerde speler fiks genoeg is om terug te keer. Die krieketwette is in 2017 hersien en laat nou plaasvervangers as paaltjiewagters toe.

Boulwerk en uitskakeling

Glenn McGrath van Australië hou die wêreldrekord vir die meeste paaltjies in die krieketwêreldbekergeskiedenis.

Die skeidsregter (heel links) dui aan die kolwer is uit – gevang deur die paaltjiewagter – en die bouler vier sy sukses

Geboul

Die meeste boulers word as spesialiste beskou omdat hulle vir die span gekies is weens hul vaardigheid as ’n bouler, hoewel sommige veelsydiges is en selfs gespesialiseerde kolwers boul af en toe. Die spesialiste boul verskeie kere gedurende ’n kolfbeurt maar hulle mag nie twee opeenvolgende boulbeurte bedien nie. Indien die kaptein van “kante wil verander” moet ’n ander bouler inspring sodat die verandering nie onmiddellik is nie.

’n Bouler bereik sy afleweringsspoed deur middel van ’n “aanloop” en ’n boulbeurt word as geopen geag wanneer die bouler sy aanloop vir die eerste aflewering van daardie boulbeurt begin en die bal is dan “in spel”. Snelboulers, wat ’n momentum nodig het, vat ’n langer aanloop terwyl boulers met ’n stadige aflewering nie meer as ’n aantal stappe voor hul aflewering neem nie. Die vinnigste boulers kan die bal teen ’n spoed van meer as 145 km/h boul en hulle maak soms staat op pure spoed om die kolwer te probeer verslaan, wat genoodsaak word om baie vinnig te reageer. Ander snelboulers maak staat op ’n mengsel aan spoed en uitoorlê deur die bal se naat in te span of in vlug te laat swaai (b.v. kurwes). Hierdie tipe aflewering kan ’n kolwer noodsaak om sy hou verkeerd te doen, sodat die bal byvoorbeeld net die rand van die kolf raak en hy dan deur die paaltjiewagter of ’n glipveldverker “agter gevang” kan word. Aan die ander kant van die boulskala is die draaibouler wat teen ’n relatief stadige spoed boul en hy vertrou geheel en al daarop om die kolwer te uitoorlê. ’n Draaier sal dikwels “sy paaltjie koop” deur “een op te gooi” (in ’n stadiger, steiler paraboliese pad) om die kolwer vir ’n swak hou uit te lok. Die kolwer moet baie versigtig wees vir sulke aflewerings aangesien dit dikwels “gevlug” of gedraai word sodat die bal nie heeltemal sal optree soos hy dit verwag nie en hy kan “vasgekeer” word en homself uitskakel. Tussen die pasaangeërs en die draaiers is die mediumtempo-naatboulers wat op volgehoue akkuraatheid staatmaak om die lopietempo te probeer beteuel en die kolwer se konsentrasie te verslyt.

Daar is nege maniere waarop ’n kolwer uitgeskakel kan word: vyf is relatief algemeen en vier is uiters skaars. Die algemene vorme van uitskakeling is:

• Geboul – As die bouler die kolwer se paaltjies met die bal tref terwyl hy boul, is die kolwer “geboul”.
• Gevang – As die kolwer die bal in die lug slaan en dit word deur ’n veldwerker gevang sonder dat dit die grond geraak het, is die kolwer “uitgevang”.
• Been voor paaltjie – As die bal die kolwer se bene tref en andersins die paaltjies sou getref het, is hy “been voor paaltjie” (bvp) betrap en uit. Dit is een van die mees omstrede beslissings, en word gereed deur die televisieskeidsregter hersien wat na televisie-opnames kyk.
• Uitgehardloop – Indien ’n veldwerker die paaltjies met die bal kan raakgooi terwyl die kolwer voor sy kolfkamp is (gewoonlik terwyl hy probeer om ’n lopie aan te teken), is hy “uitgehardloop”.
• Gestonk – As die paaltjiewagter die paaltjies met die bal neer kan gooi terwyl die kolwer voor sy kolfkamp is en voordat enige ander veldwerker die bal geraak het, is die kolwer “gestonk”.

Seldsame metodes is:

• Paaltjies geslaan – As die kolwer self sy eie paaltjies raakslaan, is hy uit “paaltjies geslaan”.
• Bal twee maal geslaan – Die kolwer kry net een kans om die bal te slaan behalwe as hy sy paaltjies verdedig.
• Veldwerker verhinder – As die kolwer die veldwerker verhinder om veldwerk te doen, kan hy uit wees weens “veldwerker verhinder”.
• Tyd verstreke – Indien ’n nuwe kolwer meer as drie minute neem om die kolfblad te bereik, kan hy uit wees weens “tyd verstreke”.

Die Wette bepaal dat die veldwerkspan, gewoonlik die bouler in die praktyk, moet appelleer vir ’n afdanking voordat die skeidsregter sy beslissing kan gee. As die kolwer uit is, lig die skeidsregter ’n wysvinger en sê “Uit!”; anders sal hy sy kop skud en sê “Nie uit nie”. Effektief is daar ’n tiende metode van uitskakeling, uitgetree, wat nie ’n op-veld-uitskakeling as sodanig is nie, maar eerder ’n terugwerkende een waarvoor geen veldwerker gekrediteer word nie.

Kolfwerk, lopies en ekstras

Die rigtings waarin ’n regshandige kolwer, wat na die bladsy kyk, probeer om die bal te slaan wanneer hy verskeie kriekethoue speel. Die diagram vir ’n linkshandige kolwer is ’n spieëlbeeld van hierdie een.

Kolwers kom aan die beurt om te kolf gedurende ’n kolforde wat voor die begin van die wedstryd deur die spankaptein vasgelê en aan die skeidsregters voorgelê is, hoewel die orde buigsaam bly wanneer die kaptein die span nomineer. Plaasvervangende kolwers word algemeen nie toegelaat nie, met uitsondering van harsingskuddingplaasvervangers in internasionale krieket.

Wanneer hy begin kolf neem die kolwer ’n kolfhouding in. Gewoonlik behels dit ’n effense hurk met die voete wat oor die voorkant van die paaltjie wys, in die bouler se rigting te kyk en om die kolf vas te hou sodat dit oor die voete gaan en sodat sy punt op die grond naby die tone van die agtervoet kan rus.

’n Bekwame kolwer kan ’n wye verskeidenheid “skote” of “houe” in beide ’n verdedigende en ’n aanvallende manier gebruik. Die idee daaragter is om die bal met die kolf se plat oppervlak vir die beste effek te slaan. As die bal die kant van die kolf raak word dit ’n “rand” genoem. Die kolwer hoef nie ’n hou te speel nie en kan die bal na die paaltjiewagter laat deur gaan. Net só hoef hy nie ’n lopie te probeer aanteken nie wanneer hy die bal met sy kolf slaan. Kolwers probeer nie altyd om die bal so hard as moontlik te slaan nie en ’n goeie speler kan lopies aanteken deur net ’n behendige hou met ’n draai van die polse te maak of deur bloot die bal te “blokkeer” maar dit van veldspelers weg te beweeg sodat hy tyd het om te hardloop. ’n Wye verskeidenheid houe word gespeel, die kolwer se repertorium sluit houe in wat genoem is na die styl van swaai en die rigting waarheen gemik word: byvoorbeeld “sny”, “ry”, “haak”, “trek”.

Die aktiewe kolwer moet keer dat die bal die paaltjie tref en probeer om lopies aan te teken deur die bal met sy kolf te slaan sodat hy en sy maat tyd het om van die een kant van die kolfblad na die ander te hardloop voordat die veldwerkspan die bal kan terugbesorg. Om ’n lopie aan te teken moet albei kolwers met óf hul kolwe óf hul liggame die grond agter die draaikampie raak (die kolwers dra hul kolwe terwyl hulle hardloop). Elke voltooide lopie verhoog die telling van beide die span en die aktiewe kolwer.

Sachin Tendulkar is die enigste speler wat honderd internasionale honderdtalle aangeteken het

Die besluit om ’n lopie te probeer aanteken lê gewoonlik by die kolwer wat die beter sig op die bal se beweging het en dit word meestal met roepe gekommunikeer: meestal “ja”, “nee” of “wag”. Meer as een lopie kan met een enkele hou aangeteken word: houe ter waarde van een tot drie lopies is algemeen, maar die grote van die veld maak dit meestal moeilik om vir vier of meer lopies te hardloop. Om dit te kompenseer word vir houe wat die grens van die veld bereik outomaties vier lopies toegeken as die bal die grond raak op pad na die grens of ses lopies as die bal die grens oorsteek sonder om die grond binne die grens te raak. In hierdie gevalle hoef die kolwers nie te hardloop nie. Houe vir vyf lopies is ongewoon en maak oor die algemeen staat op die hulp van “omverwerpings” deur ’n veldwerker wat die bal terugbesorg. As ’n onewe aantal lopies deur die aktiewe kolwer aangeteken word, het die twee kolwers van kante verander, en die een wat nie aktief was nie, is nou die aktiewe kolwer. Slegs die aktiewe kolwer kan individuele lopies aanteken, maar al die lopies word by die span se totaal gevoeg.

Bykomende lopies kan deur die kolfspan as ekstras ingepalm word weens foute wat deur die veldwerkspan gemaak is. Dit word bereik op vier maniere:

• Geenbal, ’n straflopie van een ekstra lopie wat deur die bouler afgestaan word as hy die reëls oortree.
• Wyes, ’n straflopie van een ekstra lopie wat deur die bouler afgestaan word as hy so boul dat die bal buite die kolwer se bereik is.
• Byes, ’n ekstra lopie as die kolwer die bal misslaan en dit verby die paaltjiewagter gaan en die kolwers tyd gee om op die konvensionele manier te hardloop.
• Been bye, soortgelyk aan die bye, behalwe dat die bal die kolwer se lyf getref het, maar nie sy kolf nie.

As die bouler ’n geenbal of ’n wye afgestaan het, kry sy span ’n bykomende strafbal omdat daardie bal (d.w.s. aflewering) weer geboul moet word en dus het die kolfspan die geleentheid om meer lopies van hierdie ekstra bal aan te teken.

Spesialisrolle

’n Paaltjiewagter en drie veldwerkers wag vir die volgende bal. Die linkshandige kolwer is buite die prent

Die kaptein is dikwels die mees ervare speler in die span, sekerlik die mees takties skerpsinnige, en hy kan enige van die belangrikste vaardighede van ’n kolwer, ’n bouler of ’n paaltjiewagter vervul. Binne die Wette het die kaptein sekere verantwoordelikhede wat betref die nominasie van sy spelers by die skeidsregters voor die wedstryd en om te verseker dat sy spelers hulself gedra “binne die gees en tradisies van die spel sowel as binne die Wette”.

Die paaltjiewagter (wat soms bloot die “wagter” genoem word) is ’n gespesialiseerde veldwerker wat onderworpe is aan verskeie reëls binne die Wette oor sy toerusting en houding. Hy is die enigste lid van die veldwerkspan wat ’n stonk kan bewerkstellig en hy is die enigste wat handskoene en eksterne beenskerms mag dra. Na gelang van hul primêre vaardighede word die ander tien spelers in die span dikwels as gespesialiseerde kolwers of gespesialiseerde boulers geklassifiseer. Oor die algemeen sal ’n span saam met die paaltjiewagter vyf of ses gespesialiseerde kolwers en vier of vyf gespesialiseerde boulers bevat.

Skeidsregters en tellinghouers

Tipiese toerusting wat deur ’n skeidsregter op die veld gebruik word

Die skeidsregter dui aan die kolwer die boulaksie aan.

Die wedstryd op die veld word deur die twee skeidsregters gereël, van wie een agter die paaltjie by die bouler se kant staan wat beslis oor die meeste situasies. Die ander staan in ’n posisie genoem “regby” wat sowat 15–20 meter weg is van die aktiewe kolwer (in ’n syaansig) en in ’n lyn met die opspringkampie waaroor hy wag hou; hy beslis oor situasies waarin hy ’n beter aansig het. Die skeidsregters het sekere verantwoordelikhede insluitende die beoordeling of ’n bal korrek geboul is (b.v., nie ’n geenbal of ’n wye is nie); wanneer ’n lopie aangeteken is; of ’n kolwer uitgeskakel is (die veldwerkspan moet eers appélleer aan die skeidsregter, gewoonlik met die uitdrukking “Hoe’s dit?” of “Owzat?”); wanneer die tussenposes begin en eindig; en die geskiktheid van die kolfblad, krieketveld en weer om die wedstryd te speel. Die skeidsregters is gemagtig om ’n wedstryd te onderbreek of selfs te laat vaar weens omstandighede wat die spelers in gevaar kan stel, soos ’n klam kolfblad, weerlig gevaar of swak ligtoestande. In meeste professionele wedstryde sal hulle ’n betwiste beslissing verwys na die derde skeidsregter (wat nie op die veld dien nie) en wat die hulp van televisie-opnames en ander gevorderde toerusting (soos hot spot en hawk eye) gebruik om ’n finale beslissing te maak, nadat hy ’n rukkie lank herbesin het. Die derde skeidsregter is verpligtend onder die speelvoorwaardes vir toets- en korter internasionale krieketwedstryde wat tussen twee volle IKR-lede gespeel word. Hierdie wedstryde het ook ’n wedstrydskeidsregter, met die taak om te verseker dat die spel binne die reëls en die gees van die spel plaasvind.

Die wedstryddetails, insluitende lopies en uitskakelings, word deur twee amptelike tellinghouers, een vir elke span, opgeteken. Die tellinghouers het ’n tafel buite die speelgrens. Die skeidsregters het ’n gevestigde stel handseine om met die tellinghouers te kommunikeer. Byvoorbeeld wys die skeidsregter ’n wysvinger boontoe wanneer die kolwer uit is; hy lig albei arms bo sy kop as die kolwer die bal vir ses lopies geslaan het. Die tellinghouers is deur die Wette verplig om alle aangetekende lopies, gevalle paaltjies en geboulde boulbeurte aan te teken; in die praktyk noteer hulle ook enige beduidende bykomende data in verband met die wedstryd.

’n Wedstryd se statistieke word op ’n telkaart saamgevat. Voor die invoering van telkaarte is die meeste lopietelling gedoen deur mans wat op uitkykpunte kerwe op telstokkies sit en sny het en lopies is oorspronklik kerwe genoem. Volgens Rowland Bowen is die vroegste bekende telkaartsjablone in 1776 deur T. Pratt van Sevenoaks ingevoer en dit is gou algemeen gebruik. Die eerste telkaarte is glo in 1846 vir die eerste keer by Lord’s gedruk en verkoop.

Gees van die spel

’n Moderne toetskrieketbal

Benewens die nakoming van die Wette moet krieketspelers die “gees van krieket” ook respekteer, ’n konsep wat sportmangees, ’n regverdige spel en wedersydse respek insluit. Hierdie gees word reeds lank as ’n integrale deel van die sport beskou, hoewel dit net vaag gedefinieer word. Te midde van kommer dat die gees besig was om te verswak is in 2000 ’n aanhef by die Wette gevoeg waarin alle deelnemers opdrag gegee word om binne die gees van die spel op te tree. Die aanhef is laas in 2017 opgedateer en dit begin nou met die lyn:

Cricket owes much of its appeal and enjoyment to the fact that it should be played not only according to the Laws, but also within the Spirit of Cricket.

“Krieket het baie van sy aantrekkingskrag en genot te danke aan die feit dat dit nie net volgens die Wette gespeel moet word nie, maar ook binne die gees van krieket.”

Dié aanhef is ’n kort verklaring wat bedoel is om die “positiewe gedrag te beklemtoon wat krieket ’n opwindende spel maak wat leierskap, vriendskap en spanwerk aanmoedig.” Sy tweede reël lui dat “die groot verantwoordelikheid om ’n regverdige spel te verseker berus by die kapteins, maar strek na alle spelers, wedstrydbeamptes en veral in juniorkrieket, onderwysers, afrigters en ouers.”

Die skeidsregters is die enigste beoordelaars wat betref billike of onregverdige spel. Daar word kragtens die wette van hulle vereis om in te gryp in die geval van gevaarlike of onregverdige spel of in gevalle van onaanvaarbare gedrag deur ’n speler.

Vorige weergawes van die gees het handelinge geïdentifiseer wat as teenstrydig beskou is (byvoorbeeld ’n appel wetende dat die kolwer nie uit is nie) maar alle besonderhede word nou deur die krieketwette gedek, die toepaslike speelreëls en dissiplinêre kodes, of aan die oordeel van die skeidsregters, kapteins, hulle klubs en beheerliggame oorgelaat. Die bondige uitdrukking van die gees van krieket vermy nou die diversiteit van kulturele konvensies wat in die besonderhede van sportmangees bestaan – of die afwesigheid daarvan.

Vrouekrieket

Die Indiese Mithali Raj is die enigste speler wat by die mylpaal van 6 000 lopies in vroue-EDIs verbygesteek het

Vrouekrieket is in 1745 vir die eerste keer in Surrey opgeteken. Die internasionale ontwikkeling het aan die begin van die 20ste eeu begin en die eerste toetswedstryd is in Desember 1934 tussen Australië en Engeland gespeel. Die volgende jaar het Nieu-Seeland by hulle aangesluit en in 2007 het Nederland die tiende vrouetoetsland geword, tou hulle teen Suid-Afrika debuteer het. In 1958 is die Internasionale Vrouekrieketraad gestig. In 1973 is die eerste Krieketwêreldbeker van enige soort aangebied, toe die eerste toernooi in Engeland uitgespeel is. In 2005 het die Internasionale Vrouekrieketraad met die Internasionale Krieketraad (IKR) saamgesmelt om ’n verenigde beheerliggaam te stig wat krieket beheer en ontwikkel. Die IKR se vroueranglys is op 1 Oktober 2015 bekendgestel en dek alle drie formate van vrouekrieket. In Oktober 2018 is, ná die IKR se besluit om aan al sy lede T20I-status toe te ken, die vroueranglys in aparte EDI- (vir volle lede) en T20I-lyste opgedeel.

Bestuur

Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Internasionale Krieketraad.

Lidlande van die Internasionale Krieketraad (IKR) volgens status:

   Volle lidlande met toetsstatus (12)

   Geassosieerde lede met EDI-status (8)

   Geassosieerde lede (86)

   Voormalige of opgeskorte lede (8)

   Nielede (23)

Die Internasionale Krieketraad (IKR) met sy hoofkantoor in Doebai is die wêreldwye beheerliggaam van krieket. Dit is in 1909 as die Imperiale Krieketkonferensie (IKK) deur verteenwoordigers uit Engeland, Australië en Suid-Afrika gestig, in 1965 in Internasionale Krieketkonferensie herdoop en het sy huidige naam in 1989 aangeneem. Die IKR het teen 2017 105 lidlande gehad, van wie twaalf volle lede met toetskrieketstatus. Die IKR is verantwoordelik vir die organisasie en bestuur van krieket se groot internasionale toernooie, waaronder die mans en vroue se onderskeidelike Krieketwêreldbeker. Dit stel ook die skeidsregters aan wat al die goedgekeurde toets-, EDI- en T20I-wedstryde behartig.

Elke lidland beskik oor ’n nasionale beheerliggaam wat krieketwedstryde tuis reël, die nasionale span keur, asook tuis- en wegtoere van die nasionale span reël. Die meeste van hierdie spanne verteenwoordig onafhanklike soewereine nasies. In Wes-Indië, wat vir krieketdoeleindes ’n saamsluiting van lande is, word dié sake deur Krieket Wes-Indië behartig. Net só verteenwoordig die Engelse en Walliese Krieketraad beide Engeland en Wallis, wie se spelers vir die Engelse nasionale krieketspan mag speel. Krieket Ierland hou toesig oor krieket in die hele Ierland wat beide die Republiek Ierland en Noord-Ierland, een van die vier lande van die Verenigde Koninkryk, insluit en die Ierse nasionale krieketspan keur.

Die tabel onder lys die IKR se volle lede en hul onderskeidelike krieketbeheerliggaam:

Land	Beheerliggaam	Volle lid sedert
Afghanistan	Afghaanse Krieketraad	22 Junie 2017
Australië	Krieket Australië	15 Julie 1909
Bangladesj	Bengaalse Krieketraad	26 Junie 2000
Engeland	Engelse en Walliese Krieketraad	15 Julie 1909
Indië	Raad vir Beheer van Krieket in Indië	31 Mei 1926
Ierland	Krieket Ierland	22 Junie 2017
Nieu-Seeland	Nieu-Seeland Krieket	31 Mei 1926
Pakistan	Pakistanse Krieketraad	28 Julie 1952
Suid-Afrika	Krieket Suid-Afrika	15 Julie 1909
Sri Lanka	Sri Lanka Krieket	21 Julie 1981
Wes-Indië	Krieket Wes-Indië	31 Mei 1926
Zimbabwe	Zimbabwe Krieket	6 Julie 1992

Krieketformate

’n Toetswedstryd tussen Suid-Afrika en Engeland in Januarie 2005. Die mans wat swart broeke dra is die skeidsregters. Spanne in toetskrieket, eersterangse krieket en klubkrieket dra tradisioneel wit kleure en gebruik rooi krieketballe

Krieket is ’n veelvlakkige sport met verskeie formate wat effektief verdeel kan word in eersterangse krieket, korter krieket en, histories, eenpaaltjiekrieket. Die hoogste vlak is toetskrieket wat as ’t ware die internasionale weergawe van eersterangse krieket is en beperk is op die spanne wat die IKR se twaalf volle lede verteenwoordig. Hoewel die term “toetswedstryd” eers baie later geskep is, het toetskrieket glo begin met twee wedstryde tussen Australië en Engeland in die Australiese 1876/77-seisoen; sedert 1882 word in die meeste toetsreekse tussen Engeland en Australië om die As gespeel. Die term “eersteklas” word algemeen toegepas op plaaslike krieket van die hoogste vlak. Toetswedstryde word oor vyf dae uitgespeel en eersteklaswedstryde oor drie tot vier dae; in al hierdie wedstryde word elke span twee kolfbeurte toegeken en ’n gelykopuitslag is ’n geldige resultaat.

Korter krieketwedstryde is altyd geskeduleer om in ’n enkele dag klaar te wees met die spanne wat elk een kolfbeurt het. Daar is twee tipes: Lys-A-krieket met 50 boulbeurte per span en Twintig20 met 20 boulbeurte per span. Albei korter krieketformate word internasionaal gespeel as internasionale eendagwedstryde (EDI) en internasionale Twintig20 (T20I). Lys-A is in Engeland gedurende die 1963-seisoen as ’n uitklopbeker tussen die eersterangse graafskapklubs bekendgestel. In 1969 is ’n nasionale ligakompetisie van stapel gestuur. Dié konsep is geleidelik na die ander voorste krieketlande geneem en die eerste internasionale eendagwedstryd is in 1971 gespeel. In 1975 is die eerste krieketwêreldbekertoernooi in Engeland aangebied. Twintig20 is ’n nuwe weergawe met beperkte boulbeurte op sy eie met die doel om ’n wedstryd in sowat drie uur af te sluit, gewoonlik in ’n aandsessie. Die eerste T20I-wêreldbeker is in 2007 in Suid-Afrika aangebied. Korter krieketwedstryde kan nie gelykop eindig nie, hoewel ’n gelykopuitslag moontlik is en ’n onvoltooide wedstryd as “geen uitslag” geag word.

Eenpaaltjiekrieket was gedurende die 18de en 19de eeu gewild en van sy wedstryde is oor die algemeen beskou as topklas. In hierdie formaat was daar net een kolwer op die kolfblad en hy moes al die aflewerings trotseer, hoewel elke span een tot ses spelers kon bevat. Eenpaaltjiekrieket is sedert die invoering van die korter krieketformate selde gespeel. Wedstryde was, soos in volle eersterangse krieket, geneig om twee kolfbeurte per span te hê en hulle kon gelykop eindig.

Toernooie

Krieket word op beide internasionale en plaaslike vlak gespeel. Daar is een belangrike internasionale toernooi vir elke formaat met die hoogste plaaslike toernooie wat die drie belangrikste internasionale formate weerspieël. Daar is nou ’n aantal T20-ligas wat ’n “T20-vryskut”-verskynsel tot gevolg gehad het.

Internasionale toernooie

Die As is die oudste trofee in internasionale krieket en word sedert 1882 tussen Engeland en Australië uitgespeel

Die meeste internasionale wedstryde word as deel van toere gespeel, waartydens een land ’n ander vir sekere weke of maande besoek en ’n aantal wedstryde in verskeie formate teen die gasheer speel. Soms word ’n ewige trofee toegeken aan die wenner van die toetsreeks, met die bekendste die As.

Die IKR reël ook toernooie waaraan ’n aantal lande gelyktydig mag deelneem, insluitende die Krieketwêreldbeker, T20I-wêreldbeker en Kampioenetrofee. ’n Ligakompetisie vir toetswedstryde wat as deel van gewone toere gespeel word, die Wêreldtoetskampioenskap, is verskeie kere voorgestel, met die eerste uitgawe wat in 2019 begin het. ’n Ligakompetisie vir eendagwedstryde, die Krieketwêreldbekersuperliga, het in Augustus 2020 begin. Die IKR publiseer ranglyste vir toets-, EDI- en T20I-krieket vir die lande wat hierdie krieketformate speel.

Kompetisies vir IKR-lidlande met geassosieerde status sluit in die Interkontinentale Beker vir eersterangse krieketwedstryde en die Wêreldkrieketliga vir eendagwedstryde, van wie laasgenoemde se wedstryde ook dien as wêreldbekerkwalifisering.

Nasionale toernooie

Eersterangse krieket

Die Yorkshire-graafskapkrieketklub in 1895. Die span het die graafskapkampioenskap vir die eerste keer in 1893 gewen

Eersterangse krieket word in Engeland veral deur die 18 graafskapklubs gespeel wat aan die graafskapkampioenskap deelneem. Die konsep van ’n graafskapkampioenskap bestaan sedert die 18de eeu, maar die amptelike toernooi is eers in 1890 van stapel gestuur. Die suksesvolste klub is Yorkshire, wat teen 2019 32 amptelike titels gewen het (plus een gedeel).

Australië het sy nasionale eersterangse kampioenskap in 1892/93 gestig toe die Sheffield-skild bekend gestel is. In Australië verteenwoordig die eersterangse spanne die verskeie deelstate. Nieu-Suid-Wallis het die meeste titels ingepalm.

Die ander volle lede van die IKR beskik ook oor nasionale kampioenskappe: Ahmad Shah Abdali 4-dagtoernooi (Afghanistan), Nasionale Krieketliga (Bangladesj), Ranji-trofee (Indië), Interprovinsiale Kampioenskap (Ierland), Plunket-skild (Nieu-Seeland), Quaid-e-Azam-trofee (Pakistan), Curriebeker (Suid-Afrika), Premiertrofee (Sri Lanka), Shell-skild (Wes-Indië) en die Loganbeker (Zimbabwe).

Klub en skoolkrieket

Die wêreld se vroegste bekende krieketwedstryd was ’n dorpskrieketbyeenkoms in Kent soos blyk uit ’n 1640-hofsaak wat ’n krieketwedstryd van “die Weald en die Boland” teen “die Chalkheuwel” by Chevening “sedert sowat dertig jaar” (d.w.s. ca. 1611) beskryf. Intergemeentekompetisies het gewildheid verwerf gedurende die eerste helfte van die 17de eeu en deur die 18de eeu ontwikkel met die eerste plaaslike ligas wat in die tweede helfte van die 19de van stapel gestuur is.

Op voetsoolvlak is plaaslike klubkrieket in wese ’n amateurtydverdryf vir diegene wat betrokke is, maar dit behels steeds gewone spanne wat oor naweke of saans in kompetisies speel. Skoolkrieket, wat vir die eerste keer in die 17de-eeuse Suid-Engeland bekend was, het ’n soortgelyke scenario en albei word veral gespeel in die lande waar krieket gewild is. Hoewel daar in vergelyking met professionele krieket verskille in die spelformaat kan wees word die Wette altyd nagekom en derhalwe is klub-/skoolwedstryde formele en mededingende byeenkomste. Die sport het ook talle informele weergawes soos Franse krieket.

Krieketkultuur

Invloed op die daaglikse lewe

Krieket het ’n groot impak op die populêre kultuur gehad, sowel in die Britse Statebond as elders. Byvoorbeeld het dit die woordeskat van hierdie nasies, veral die Engelse taal, beïnvloed met verskeie frases soos that’s not cricket (“dit is nie krieket nie”, dis onregverdig), had a good innings (“het ’n goeie beurt”, het ’n lang lewe geleef) en sticky wicket (“taai paaltjie”). On a sticky wicket (aka sticky dog of glue pot) is ’n metafoor wat gebruik word om ’n moeilike omstandigheid te beskryf. Dit het sy oorsprong in ’n term vir moeilike kolftoestande in krieket, veroorsaak deur ’n klam en sagte kolfblad.

In die kuns en populêre kultuur

Kent vs Lancashire at Canterbury (1907) deur Albert Chevallier Tayler, olie op doek

Tom Wills, krieketspeler en medestigter van Australiese voetbal

Die Britse rockgroep 10cc het in hul reggaeliedjie Dreadlock Holiday (1978) vir die waarskynlk bekendste verwysing na krieket in kontemporêre musiek gesorg

Krieket is die onderwerp van werke deur bekende Engelse digters soos William Blake en Lord Byron. Beyond a Boundary (1963) deur die Trinidadse C. L. R. James word dikwels aangewys as die beste boek oor enige sport wat nog geskryf is.

In die visuele kuns is daar bekende krieketskilderye soos Albert Chevallier Tayler se Kent vs Lancashire at Canterbury (1907) en Russell Drysdale se The cricketers (1948), waarna as “dalk die bekendste Australiese skildery van die 20ste eeu” verwys is. Die Franse impressionis Camille Pissarro het krieket op ’n besoek aan Engeland in die 1890’s geskilder. Die skilder Francis Bacon, ’n ywerige krieketaanhanger, het ’n kolwer in beweging geskilder. Die Karibiese kunstenaar Wendy Nanan se krieketbeelde het verskyn in ’n beperkte uitgawe vir Royal Mail se World of Invention posseëluitgawe ter geleentheid van die Londense Krieketkonferensie op 1–3 Maart 2007, die eerste internasionale werkswinkel van sy soort en deel van die vieringe voor die Krieketwêreldbeker 2007.

Een van die waarskynlik bekendste verwysings in kontemporêre musiek is in die reggaeliedjie Dreadlock Holiday deur die Britse rockgroep 10cc in 1978. Een van die sinne in dié liedjie se lirieke lui:

Engels	Afrikaans
I say I don’t like cricket (Oh no!) I love it I don’t like cricket (No no!) I love it	Ek sê Ek hou nie van krieket nie (Oh nee!) Ek is mal daaroor Ek hou nie van krieket nie (Nee nee!) Ek is mal daaroor

Dié uitdrukking is deur ’n ontmoeting in Jamaika geïnspireer waartydens Graham Gouldman deur ’n Jamaikaan gevra is of hy van krieket hou en hy dit geantwoord het.

Die Suid-Afrikaanse 2008-dramarolprent Hansie beeld die lewe en tragiese dood van die Suid-Afrikaanse krieketkaptein Hansie Cronjé uit. Dit is ’n ware verhaal gebaseer op die lewe van Hansie Cronjé en handel oor sy loopbaan, wedstrydknoeiery en sy dood in ’n vliegtuigongeluk naby George in 2002.

Invloed op ander sportsoorte

Die sedert 1859 gebruiklike kriekettoere het sedert 1888 ook die sedertdien gewone rugbytoere beïnvloed, toe in 1888 die eerste Britse Leeusspan na Australië en Nieu-Seeland getoer het. Nes die destydse kriekettoere was dit ’n suiwer finansiële onderneming. Van die eerste rugbywedstryde is ook op krieketvelde gespeel, waaronder die eerste internasionale rugbywedstryd nog tussen Skotland en Engeland op 27 Maart 1871 op die krieketveld van die Edinburg Akademie, Raeburn Place; Engeland teen Ierland op 15 Februarie 1875 op die Londense Oval; Australië teen die Britse Leeus op 24 Junie 1899 en Nieu-Seeland teen Australië op 15 Augustus 1903, albei wedstryde is op die Sydney-krieketveld gespeel.

Krieket het noue historiese bande met Australiese voetbal en baie spelers het op die hoogste vlak in albei sportsoorte meegeding. In 1858 het die bekende Australiese krieketspeler Tom Wills ’n beroep gedoen op die stigting van ’n “voetbalklub” met ’n “kode van wette” om krieketspelers gedurende die afseisoen fiks te hou. Die Melbourne-voetbalklub is die volgende jaar gestig met Wills en drie ander lede wat die eerste speelwette opgestel het. Dit word veral op aangepaste krieketvelde gespeel.

In Engeland het ’n aantal sokkerklubs hul oorsprong te danke aan krieketspelers wat probeer het om sokker te speel in ’n manier om gedurende die wintermaande fiks te bly. Derby County is in 1884 as ’n tak van die Derbyshire graafskapkrieketklub gestig; beide Aston Villa (1874) en Everton (1876) is deur lede van kerklike krieketspanne gestig. Sheffield United se Bramall Lane-krieketveld was vanaf 1854 die tuiste van die Sheffield-krieketklub en daarna van Yorkshire; dit is eers in 1862 weer vir sokker ingespan en is van 1889 tot 1973 deur Yorkshire en Sheffield United saam gebruik.

In die laat 19de eeu is ’n voormalige krieketspeler, die Engels-gebore Henry Chadwick uit Brooklyn, New York, gekrediteer met die ontwerp van die bofbalbokstelling wat hy vir die verslag oor wedstrydgebeurtenisse van die kriekettelkaart aangepas het. Die eerste bokstelling het in ’n 1859-uitgawe van die Clipper verskyn. Die statistiese rekord is so sentraal in die sport se “historiese essensie” dat daar soms na Chadwick verwys word as “die vader van bofbal” omdat hy die gewildheid van die sport in sy vroeë dae gefasiliteer het.

Bronne

• (en) Harry Altham (1962). A History of Cricket, Volume 1 (to 1914). Londen: George Allen & Unwin.
• (en) F. S. Ashley-Cooper (1900). At the Sign of the Wicket: Cricket 1742–1751. OCLC 28863559. {{cite book}}: |work= ignored (hulp)
• (en) Barclays (1986). E. W. Swanton (red.). Barclays World of Cricket. Londen: Willow Books. ISBN 0-00-218193-2.
• (en) Derek Birley (1999). A Social History of English Cricket. Londen: Aurum Press Ltd. ISBN 1-85410-710-0.
• (en) Rowland Bowen (1970). Cricket: A History of its Growth and Development. Londen: Eyre & Spottiswoode. ISBN 0-413-27860-3.
• (en) Dan Goldstein (2000). The Rough Guide to English Football (2000–2001). Londen: Rough Guides. ISBN 1-85828-557-7.
• (en) Chris Harte (1993). A History of Australian Cricket. Londen: Andre Deutsch. p. 175. ISBN 0-233-98825-4.
• (en) Arthur Haygarth (1862). Frederick Lillywhite's Cricket Scores & Biographies, Volume 1 (1744–1826). Londen: Frederick Lillywhite.
• (en) John Major (2007). More Than A Game. Londen: HarperCollins. ISBN 978-0-00-718364-7.
• (en) Timothy J. McCann (2004). Sussex Cricket in the Eighteenth Century. Lewes: Sussex Record Society. ISBN 0-85445-055-6.
• (en) John Nyren (1998) [eerste uitgawe in 1833]. Ashley Mote (red.). The Cricketers of my Time. Londen: Robson Books. ISBN 1-86105-168-9.
• (en) David Underdown (2000). Start of Play. Londen: Allen Lane. ISBN 0-7139-9330-8.
• (en) Roy Webber (1960). The Phoenix History of Cricket. Londen: Phoenix House Ltd.
• (en) Charles Williams (2012). Gentlemen & Players – The Death of Amateurism in Cricket. Londen: Weidenfeld & Nicolson. ISBN 978-0-7538-2927-1.

Verdere leesstof

• (af) Uys, Isabelle. (2007). Feitegids: ’n Kernensiklopedie. Kaapstad: Pharos Woordeboeke. ISBN 978-1-86890-065-7. bl. 452 e.v.
• (en) Ramachandra Guha (2002). A Corner of a Foreign Field – The Indian History of a British Sport. Londen: Picador. ISBN 0-330-49117-2.

Eksterne skakels

• (en) Internasionale Krieketraad (IKR)
• (en) ESPNcricinfo – statistiek en rekords
• (en) "Cricket". Encyclopædia Britannica. Besoek op 12 Junie 2022.
• (en) What Is Cricket? Get to know the sport deur die Internasionale Krieketraad