Walliese nasionale rugbyspan

Die Walliese nasionale rugbyspan (Engels: Wales national rugby union team; Wallies: Tîm rygbi'r undeb cenedlaethol Cymru) is die nasionale rugbyspan wat Wallis tydens internasionale wedstryde (toetswedstryde) verteenwoordig. Rugby word in Wallis deur die Walliese Rugbyunie (Welsh Rugby Union, WRU) geadministreer. Wallis neem jaarliks aan die Sesnasies-toernooi deel, saam met Engeland, Frankryk, Ierland, Italië en Skotland. Wallis is ook een van die lande wat deel uitmaak van die Britse en Ierse Leeus – spelers wat vir Wallis mag speel mag dus ook gekies word vir die Leeus.

Wallis
Unie		Walliese Rugbyunie (WRU)
Bynaam(e)		Rooi Drake
Embleem		Prins van Wallis se vere
Stadion		Millennium-stadion, Cardiff
Kapasiteit		73 931
Afrigter(s)		Warren Gatland (sedert 2022)
Kaptein(s)		Dafydd Jenkins
Spankleure		Alt. kleure
Statistiek
Meeste toetse		Alun Wyn Jones (158)
Meeste toetspunte		Neil Jenkins (1 049)
Meeste drieë		Shane Williams (58)
Eerste internasionale wedstryd
Engeland 8–0 Wallis (Blackheath, Engeland; 19 Februarie 1881)
Grootste oorwinning
Wallis 98–0 Japan (Cardiff, Wallis; 26 November 2004)
Grootste nederlaag
Suid-Afrika 96–13 Wallis (Pretoria, Suid-Afrika; 27 Junie 1998)
Wêreldbeker
Verskynings		10/10 (Eerste in 1987)
Beste uitslag		Derde plek in 1987
Unie webwerf
www.wru.co.uk

Wallis se belangrikste internasionale verskyning is tydens die vierjaarlikse rugbywêreldbekertoernooi wat sedert 1987 beslis word. Sedert die eerste Rugbywêreldbekertoernooi in 1987 het Wallis aan elke toernooi deelgeneem en sy beste uitslag tydens die Rugbywêreldbeker 1987 behaal, toe die span die klein finale om die derde plek teen die Wallabies gewen het. Wallis het tydens die Rugbywêreldbeker 1999 as nominale gasheer opgetree, maar ook tydens die rugbywêreldbekertoernooie 1991, 2007 en 2015 is wedstryde in Wallis aangebied.

Wallis het sy eerste internasionale rugbywedstryd in 1881 teen Engeland gespeel. Sedert die voorganger van die Vyf- en Sesnasies-toernooi, die Tuisnasies, in 1883 ’n aanvang geneem het, het die span reeds 27 toernooie gewen, en nog twaalf ander kere die titel gedeel. Sedert Italië in 2000 by die kompetisie aangesluit het om die Sesnasies te vorm, het Wallis vyf titels verower, die laaste in 2019. Die beheerliggaam Wêreldrugby beskou Wallis as ’n vlak-een rugbyland. Veral Walliese spelers van die 1970’s word as van die beste in die geskiedenis van die spel beskou. Alhoewel verskeie swak vertonings in die laat 1980’s en 1990’s die span se reputasie baie skade toegedien het, het ’n herstel in die 2000’s en Sesnasies-titels saam met Grand Slams in 2005, 2008, 2012 en 2019 daartoe bygedra om die situasie om te keer. As gevolg van die sukses het Wallis die eerste Europese span ooit geword om ’n Grand Slam met meer weg- as tuiswedstryde te verower.

Walliese spelers dra tradisioneel skarlakenrooi truie, wit broeke en rooi sokkies. Die span se tuisstadion is Millennium in Cardiff waar hulle vir die eerste keer in 1999 gespeel het. 18 voormalige Walliese rugbyspelers is in Wêreldrugby se Heldesaal opgeneem. Wallis is tans (Maart 2024) tiende op Wêreldrugby se wêreldranglys gelys. Wallis is een van min lande waar rugby die hoofsport is. Slegs die Cookeilande, Fidji, Nieu-Seeland, Samoa en Tonga kan soortgelyke bewerings maak.

Beheerliggaam

Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Walliese Rugbyunie.

Walliese rugbystreke

Die beheerliggaam vir rugby in Wallis is die Walliese Rugbyunie (Welsh Rugby Union, WRU), wat in 1881 gestig is. In 1886 het die WRU saam met die Ierse Rugbyvoetbalunie (IRFU) en die Skotse Rugbyunie (SRU) die Internasionale Rugbyvoetbalraad (IRVR; nou Wêreldrugby) gestig. In 1999 het Wallis met die aansluiting van die Fédération Internationale de Rugby Amateur (FIRA; nou Rugby Europa) by die IRVR ook ’n lid van dié kontinentale beheerliggaam geword. Die WRU hou toesig oor die vier professionelle rugbyspanne Cardiff Blues, Scarlets, Dragons en Ospreys wat aan die professionelle Liga Verenigde Rugbykampioenskap deelneem, saam met spanne uit Ierland, Italië, Skotland en Suid-Afrika. Bo die nasionale kampioenskap word jaarliks saam met klubs uit Engeland, Frankryk, Ierland, Italië en Skotland die Europese Rugbykampioenskapbeker en die Europese Rugbyuitdagingsbeker uitgespeel. Benede die Verenigde Rugbykampioenskap word die Walliese Premierafdeling uitgespeel, waaraan twaalf Walliese spanne deelneem.

Naas die amptelike nasionale span roep die WRU ook ander keurspanne byeen. Die Wales A is die tweede nasionale span van Wallis, hulle het egter sedert 2000 in geen wedstryd meer te staan gekom nie. Net soos ander rugbylande beskik Wallis oor ’n o/20-nasionale span wat aan die o/20-Sesnasies-toernooi en die Wêreldrugby o/20-kampioenskap deelneem. Kinders en jongmense word reeds op skool aan rugby bekend gestel en na gelang van hul belangstelling en talent begin aansluitend hul opleiding. Wallis beskik oor ’n nasionale span vir studente, die Schoolboys, wat as ’n voorbereiding op die Walliese nasionale rugbyspan dien.

Dit word as ’n groot prestasie beskou om saam met die Britse en Ierse Leeus na die Suidelike Halfrond te toer, waar hulle sowat al om die vier jaar teen die Nieu-Seelandse All Blacks, die Suid-Afrikaanse Springbokke of die Australiese Wallabies speel.

Geskiedenis

Vroeë jare

Die Walliese 1881-span voor hul eerste internasionale wedstryd teen Engeland

’n Aan rugby en sokker ver verwante speel met die naam Cnapan is sedert eeue in die grafskappe Carmarthenshire, Ceredigion en Pembrokeshire gespeel. Rugby het in 1850 in Wallis posgevat, toe die dominee Rowland Williams die adjunkskoolhoof van St David’s-Kollege, Lampeter, geword en die sport, soos hy dit van gegradueerdes van die Rugby-skool leer ken het, daar bekend gemaak het. Vanaf hoërskole en universiteite het die rugbyspel gedurende die 1870’s veral in die nywerheids- en mynboustede van Suid-Wallis versprei. Die in 1875 gestigte Suid-Walliese Voetbalklub (South Wales Football Club, SWFC) het probeer om ’n algemene stel reëls vas te lê en die sport te versprei. In 1878 het die Suid-Walliese Voetbalunie (South Wales Football Union, SWFU) gevolg, wat van plan was om uit spelers van verskeie klubs ’n keurspan saam te stel. Die SWFU het daarin geslaag om verskeie wedstryde teen Engelse spanne te reël, maar hy was swak bestuur en die keuring is as ongemotiveer beskou. Richard Mullock, die sekretaris van die Newport Athletic Club, het besluit om op sy eie en sonder afspraak met die SWFU ’n toetswedstryd teen Engeland te reël.

Die eerste Walliese toetswedstryd is op 19 Februarie 1881 in Blackheath naby Londen gespeel. Aangevoer deur die spankaptein James Bevan het hulle met sewe doele, een skepdoel en ses drieë teenoor nul (82–0 sou die huidige telling gewees het) verloor. Alhoewel die eerste Walliese nasionale rugbyspan taamlik gebalanseerd was, wat die geografiese verspreiding van die verteenwoordigende klubs betref, het dit blykbaar nie oor ’n hoë vaardigheidsvlak beskik nie. Die span het veral uit gegradueerdes van die universiteite Cambridge en Oxford bestaan, en die plaaslike pers het die keuring ná die swak nederlaag hewig gekritiseer. Drie weke later is op 12 Maart 1881 in die Castle Hotel in Neath die Walliese Voetbalunie (Wales Football Union; sedert 1934 die Walliese Rugbyunie, Welsh Rugby Union) gestig, en die SWFU het homself ontbind.

In 1882 het Wallis vir die eerste keer teen Ierland te staan gekom en ook dié wedstryd verloor. Vanaf 1883 het die beheerliggame van die vier Britse Tuisnasies die jaarlikse Tuisnasies-toernooi – nou bekend as die Sesnasies-toernooi – vir die eerste keer uitgespeel. Tydens die eerste toernooi het Wallis ook geen oorwinning aangeteken nie, onder andere tydens die eerste toetswedstryd teen Skotland. In 1884 het hulle vir die eerste keer teen Ierland geseëvier, in 1888 is Skotland vir die eerste keer verslaan en in 1890 Engeland. In 1887 was die Walliese beheerliggaam een van die stigtingslede van die Internasionale Rugbyraad (IRR, vandag Wêreldrugby).

Eerste “goue tydperk”

Die Walliese 1895-span voor hul wedstryd teen Engeland tydens die Tuisnasies-toernooi

Wallis se 1905-span wat die Original-All Blacks geklop het

’n Skrum tydens Wallis se oorwinning oor die Original-All Blacks in 1905

Teen die 1890’s het die Walliesers die “vier vleuels”-formasie uitgedink – met sewe agterspelers en agt voorspelers pleks van die destyds algemene ses agterspelers en nege voorspelers – dit het die sport gerevolusioneer en is uiteindelik deur al die nasionale en klubspanne oorgeneem. Met hierdie innovasie het Wallis die Tuisnasies-toernooi in 1893 vir die eerste keer gewen, en hulle het ook met die Driekroon (Triple Crown) weggestap. Die eerste superster van die Walliese rugby was Arthur Gould, wat die nasionale span 18 keer as kaptein aangevoer het – ’n rekord, wat eers in 1994 deur Ieuan Evans verbeter is. Gould was ook die rede, hoekom Wallis in 1897 deur die ander Tuisnasies geboikot is. Hy het ’n finansiële vergoeding aanvaar, wat as ’n oortreding van amateurisme beskou is. Eers met sy aftrede is die nasionale span die volgende jaar weer vir die toernooi toegelaat.

Die volgende Walliese toernooi-oorwinning het in 1900 gevolg, weer met ’n Driekroon, wat die eerste “goue tydperk” van Walliese rugby ingelui het wat tot in 1911 sou streek. In hierdie tydperk het hulle net sewe wedstryde verloor en was tuis onoorwonne. Hulle het in 1902 en 1905 twee verdere Driekrone gewen, en in 1901, 1903 en 1904 as naaswenners geëindig.

Toe Wallis op 16 Desember 1905 teen die All Blacks op Cardiff Arms Park gespeel het, het hulle sedert 1899 nie een tuiswedstryd verloor nie. Hierdie Nieu-Seelandse span – bekend as die Original All Blacks – was die eerste span van die Suidelike Halfrond wat Europa besoek het. Hulle was op daardie stadium tydens hul toer onoorwonne, aangesien hulle reeds Engeland, Ierland en Skotland verslaan het. Wallis was die 28ste wedstryd van Nieu-Seeland se toer, en op daardie stadium het die besoekers 801 punte aangeteken en slegs 22 afgestaan. Voor die wedstryd het die Nieu-Seelandse span ’n haka (’n Māori-oorlogsdans) opgevoer; die 47 000-gehoor het met die Walliese volkslied – Hen Wlad Fy Nhadau (“Land van my vaders”) geantwoord – dit was die eerste keer wat ’n volkslied voor ’n sportwedstryd gesing is. Wallis se vleuel Teddy Morgan het ’n drie gedruk en Wallis het toe met 3–0 voorgeloop. Nieu-Seeland se Bob Deans was toe van mening dat hy ook ’n drie gedruk het. Hy is agter die doellyn gesleep, voordat die skeidsregter by die toneel verskyn het. Die skeidsregter het aan Wallis ’n skrum toegeken en die telling het onveranderd gebly; Wallis het met 3–0 gewen. Dié nederlaag was die enigste in Nieu-Seeland se 35 wedstryde van die toer.

In 1906 het Wallis die Tuisnasies-titel met Ierland gedeel. Op 1 Desember dieselfde jaar het hulle vir die eerste keer teen die Suid-Afrikaanse Springbokke te staan gekom. Voor die afskop is Wallis as gunsteling beskou, maar Suid-Afrika het Wallis met sy voorspelers gedomineer en die wedstryd met 11–0 gewen. Twee jaar later, op 12 Desember 1908, het Wallis vir die eerste keer teen die besoekende Australiese Wallabies gespeel, en met 9–6 gewen. In 1909 het Wallis ook die Tuisnasies-toernooi gewen. Vanaf 1910 het Frankryk aan die toernooi deelgeneem, wat toe as die Vyfnasies-toernooi bekend gestaan het. In 1911 het Wallis vir die eerste keer ’n amptelike Grand Slam ingepalm, nadat hulle al hul wedstryde teen die ander deelnemers – insluitende Frankryk – gedurende dieselfde toernooi gewen het. Wallis het ook in 1908 en 1909 Frankryk geklop, maar aangesien Frankryk eers in 1910 by die toernooi aangesluit het, word die jare nie as Grand Slam-jare beskou nie. Dit sou sowat 40 jaar neem, voordat Wallis weer ’n Grand Slam sou behaal. Engeland se oorwinning oor Wallis in 1913 was Wallis se eerste tuisnederlaag teen een van die Vyfnasies-spanne sedert 1899, en hul eerste tuisnederlaag teen Engeland sedert 1895. Die Groot Oorlog het in 1914 uitgebreek en al die rugby is tydens dié oorlog opgeskort. Die enigste uitsondering was ’n nieamptelike wedstryd teen die Britse Barbarians in April 1915.

Krisis en herstel

1920-illustrasie van ’n wedstryd tussen Ierland en Wallis

Wallis teen Frankryk tydens die 1922-Vyfnasies-toernooi

Skets van ’n wedstryd tussen Engeland en Wallis op Twickenham in 1931

In die jare ná die Eerste Wêreldoorlog het die Walliese rugby ’n agteruitgang beleef. As gevolg van ’n ineenstorting in navraag vir steenkool is die land deur ’n swaar resessie geteister wat veral Suid-Wallis se mynboustreke geraak het. Die Walliese internasionale tellings in die 1920’s het die toestand van die ekonomie blykbaar weerspieël: van hul 42 wedstryde het Wallis net 17 gewen, met drie gelykopuitslae. ’n Halfmiljoen mense het Wallis tydens die Groot Depressie op soek na werk verlaat, wat die finansiële situasie van baie klubs dramaties vererger het. Baie Walliese nasionale rugbyspelers het rugby unie verlaat en na die professionele spel rugby league oorgeskakel. Daarbenewens het sokker al hoe gewilder geword, wat voorheen veral in Noord-Wallis gespeel is, en nou ook in die rugbygebiede van Suid-Wallis begin versprei het.

Tussen 1923 en 1928 het Wallis net sewe oorwinnings aangeteken – waarvan vyf teen Frankryk. Selfs Frankryk het daarin geslaag om Wallis in daardie dekade te verslaan en in 1928 hul eerste oorwinning oor Wallis behaal. Hulle is in 1924 en 1927 ook maklik deur beide Nieu-Seeland en Australië verslaan. Wallis se keuringsbeleid het die omwentelinge in die middel van die 1920’s weerspieël. In 1924 is 35 verskillende spelers vir Wallis se vier wedstryde gekies, met ’n ander kaptein vir elke wedstryd; net Edward Watkins van die agterspelers en Charlie Pugh van die voorspelers het gedurende al vier wedstryde uitgedraf. Tydens die krisis is die basiese beginsels vir die geleidelike heropswaai geplaas, nadat die in 1923 gestigte Welsh Secondary Schools Rugby Union die sport aan sekondêre skole begin bevorder het. Oor die jare heen het hierdie skole ’n nuwe generasie spelers na vore gebring. Wallis het sodoende die stelsel van Engeland en Skotland oorgeneem, waarvolgens talente vanaf hul jeug tot hul volwassenheid begelei is.

Aan die begin van die 1930’s het die Walliese rugby ’n opswaai begin toon, alhoewel die land nog onder die uitwerkinge van die groot depressie gely het en baie klubs gesukkel het om te oorleef. Die WRU het wél daarin geslaag om rugby se gewildheid in Noord-Wallis te laat groei, maar hulle was in finansiële opsig nie goed gevestig nie en die enigste van die vier Tuisnasies wat nie oor sy eie stadion beskik het nie: Die Cardiff Arms Park moes gepag word en St Helen’s in Swansea is net geleen. Ten spyte van hierdie moeilike omstandighede het Wallis in 1931 sy eerste kampioenskap in nege jaar gewen. Daardie jaar het Wallis vir die eerste keer sedert die Eerste Wêreldoorlog dieselfde span vir twee agtereenvolgende wedstryde ingespan toe hulle teen Engeland en Skotland te staan gekom het.

In 1932 het Wallis sy volgende toernooititel ingepalm, wat des te meer noemenswaardig is, aangesien Frankryk (destyds die duidelik swakste span) uit die toernooi gesit is en vir die volgende jare weer die Tuisnasies-toernooi uitgespeel is. In 1933 het Wallis, onder kapteinskap van Watcyn Thomas, Engeland vir die eerste keer op Twickenham geklop. In 1935 het Wallis die toerende Nieu-Seelandse All Blacks met 13–12 verslaan, en Haydn Tanner het in sy eerste toets gespeel. Twee verdere toernooititels het in 1936 en 1939 gevolg. Alhoewel die Vyfnasies-toernooi tydens die Tweede Wêreldoorlog opgeskort is, het Wallis in 1940 ’n Rooikruisliefdadigheidswedstryd teen Engeland in Cardiff gespeel, maar met 9–18 verloor.

Naoorlogse tydperk

Die Walliese span wat in 1968 na Argentinië getoer het

Wallis teen Argentinië op Estadio GEBA in September 1968

In 1945 en 1946 is die Victory Internationals uitgespeel – ’n reeks van wedstryde teen nasionale en militêre keurspanne wat nie die volle toetsstatus geniet het nie. Die jaarlikse toernooi is vanaf 1947 hervat en met Frankryk se hertoelating was die toernooi vir die volgende vyf dekades weer die Vyfnasies. In dieselfde jaar het Wallis die kampioenskap met Engeland gedeel, maar in 1948 het Wallis sy eerste tuisnederlaag teen Frankryk gely. Die ekonomiese situasie het in die naoorlogse tydperk duidelik verbeter, wat ook tot groter gehore gelei het. Hierdie effek is met die eerste televisieuitsendings van toetswedstryde versterk. Die span se prestasies het ook aansienlik verbeter: In 1950 het 1952 Wallis die Vyfnasies saam met ’n Grand Slam gewen. Vanaf 1954 tot 1956 het die Walliesers in drie agtereenvolgende toernooie geseëvier, waartydens hulle die titel in 1954 met Engeland en Frankryk asook in 1955 met Frankryk gedeel het. Daarbenewens het hulle verskeie suksesse teen spanne van die Suidelike Halfrond behaal. In 1947 en 1958 het hulle Australië maklik verslaan, en in 1953 is Nieu-Seeland met 13–8 geklop. Daarteenoor het Wallis in 1951 ’n nederlaag teen Suid-Afrika met 3–6 gely, alhoewel hulle die lynstaan oorheers het.

Die Vyfnasies 1950 word nie net vir Wallis se eerste Grand Slam sedert 1911 onthou nie, maar ook vir die vliegtuigongeluk in Llandow. Op 12 Maart 1950 het ’n groep Walliese ondersteuners, wat die beslissende wedstryd in Dublin bygewoon het, met ’n huurvlug teruggekeer. Tydens landing het die vliegtuig, ’n Avro Tudor, neergestort, waarby 80 van die 83 passasiers aan boord dood is. Dit was die destyds ergste siviele vliegtuigramp. Die nasionale span se tuiswedstryde was tydens die laaste sewe dekade amper gelyk tussen Cardiff en Swansea opgedeel. In Junie 1953 het die WRU die vervalle toestand van St Helen’s in Swansea nie langer geduld nie en tydens sy algemene jaarvergadering daarop besluit om in 1955 vir die laaste keer op St Helen’s te speel en in die toekoms uitsluitlik die Cardiff Arms Park as amptelike tuisstadion in te span. In 1956 het Wallis die Vyfnasies-titel ingepalm, maar aansluitend ’n swakker fase betree. Eers in 1964 het hulle weer ’n toernooi gewen, in 1965 en 1966 het twee verdere titels gevolg.

As gevolg van die swaar nywerheid se geleidelike agteruitgang gedurende die 1960’s het die nasionale span minder op myn- en staalwerkers staat gemaak, en meer leerlinge en onderwysers ingespan. Oor dekades heen het Walliese spelers net in die Suidelike Halfrond getoer, as hulle deur die Britse Leeus saamgeneem is. Dit het in 1964 verander, toe die WRU op hul eie ’n toer gereël het. Hulle het vir vyf wedstryde na Suid-Afrika getoer, waaronder ’n toetswedstryd teen die Springbokke in Durban. Wallis is met 3–24 verslaan, hul ergste nederlaag in 40 jaar. Tydens die WRU se aansluitende algemene jaarvergadering het die uitgaande WRU-president D. Ewart Davies verklaar dat “uit die ervaring van die Suid-Afrikaanse toer blyk dit dat ’n baie meer positiewe houding binne die speel in Wallis nodig is ... Spelers moet, tot die absolute punt van bemeestering, bereid wees om die basiese beginsels van rugby te leer en as ’t ware opnuut te leer”. Dié toespraak het diepgaande hervormings in die afrigteropleiding ingelui. Die WRU se afrigtingskomitee – wat in die laat 1950’s van stapel gestuur is – het die taak gekry om die gehalte van afrigting te verbeter. In Januarie 1967 is Ray Williams as afrigtingsorganiseerder benoem. Die eerste nasionale afrigter, David Nash, is in 1967 aangestel om Wallis in daardie seisoen te bestuur, maar hy het bedank nadat die WRU geweier het om hom as Walliese afrigter tydens hul 1968-toer na Argentinië te benoem. Die WRU het hul besluit eindelik teruggeneem en Clive Rowlands as afrigter vir dié toer aangestel. Van hul ses wedstryde het Wallis drie gewen, in twee gelykop gespeel en een verloor.

Tweede “goue tydperk”

Gedurende die 1970’s het Wallis ’n tweede “goue tydperk” beleef, met spelers van ’n wêreldklasgehalte soos Gareth Edwards, J.P.R. Williams, Gerald Davies, Barry John en Mervyn Davies in hul span. Wallis het tussen 1969 en 1979 rugby in die Noordelike Halfrond oorheers, en ’n ongelooflike wenrekord behaal, aangesien hulle net sewe wedstryde in daardie tydperk verloor het. Die Walliese span van die 1970’s word as een van die bestes in die rugbygeskiedenis beskou. Hulle het nege van tien wedstryde teen Engeland gewen, agt van tien wedstryde teen Skotland en sewe van nege wedstryde teen Ierland (met een gelykop). Net die Franse was in staat om mee te ding, aangesien hulle in tien wedstryde drie oorwinnings en een gelykop aangeteken het. Wallis het in 1969 vir die eerste keer na Nieu-Seeland getoer, maar hulle is in albei wedstryde verslaan. In die tweede toets, wat hulle met 12–33 verloor het, het Nieu-Seeland se heelagter Fergie McCormick 24 punte aangeteken; ’n destydse rekord. Aan die begin van die jaar 1970 het Wallis met 6–6 teen Suid-Afrika gelykop gespeel en daarna het hulle die Vyfnasies-titel met Frankryk gedeel.

Tydens die Vyfnasies 1971 het Wallis sy eerste Grand Slam sedert 1952 ingepalm. Hulle het net 16 verskillende spelers gedurende vier wedstryde ingespan. Tydens die 1971-toernooi het Wallis sy merkwaardigste oorwinning oor Skotland aangeteken, nadat ’n drie deur Gerald Davies in die laaste minuut Skotland se voorsprong tot 18–17 laat krimp het. Die vleuel John Taylor het ’n drie van die kantlyn verdoel wat as “die beste verdoeling sedert Paulus die Apostel” beskryf is en aan Wallis ’n 19–18-oorwinning besorg het. Vir die Britse en Ierse Leeus se toer na Nieu-Seeland dieselfde jaar het Wallis meer spelers as enige ander span bygedra. Hierdie Leeus is die enigstes wat ’n reeks toetswedstryde in Nieu-Seeland gewen het.

Die Vyfnasies 1972 kon weens die Noord-Ierland-konflik nie voltooi word nie, waardeur geen span die titel ingepalm het nie. Ná die Bloed-Sondag op 30 Januarie is die Britse ambassade in Dublin deur ’n woedende skare afgebrand en baie spelers het dreigbriewe, vermoedelik van die IRA, ontvang. Wallis en Skotland het geweier om hul oorblywende wedstryde in Ierland te speel en die gebrek aan veiligheid aangevoer. Dié toernooi het onopgelos gebly, aangesien Wallis en Ierland onoorwonne was. Nadat die Vyfnasies 1973 tussen die vyf spanne heeltemal gelykop was en die titel vir die eerste keer deur al die vyf deelnemende spanne gedeel is, het die Walliesers Australië in Cardiff met 24–0 geklop. Wallis het die Vyfnasies 1975 met net een nederlaag teen Skotland gewen en tydens die Vyfnasies 1976 het Wallis sy tweede Grand Slam van die dekade ingepalm. Soos in die eerste van die dekade in 1971 het hulle gedurende vier wedstryde net 16 verskillende spelers ingespan. Hulle het dié prestasie in 1978 herhaal en vervolgens die eerste span geword wat drie agtereenvolgende Driekrone ingepalm het. Ná hul laaste Vyfnasies-wedstryd in 1978 het beide Phil Bennett en Gareth Edwards uit al die vorms van rugby getree.

Die Walliese toer na Australië in Junie 1978 het met een nederlaag elk in die toetswedstryde geëindig. Wallis het in November dieselfde jaar Nieu-Seeland op Cardiff Arms Park gehuisves, maar ná ’n laat strafdoel deur die plaasvervangende heelagter Brian McKechnie met 12–13 verloor. Dié strafdoel was omstrede, aangesien die Nieu-Seelandse slot Andy Haden van ’n lynstaan uitgeduik het om ’n strafdoel te verkry. Haden het later erken, dat hy en Frank Oliver vooraf op dié taktiek besluit het, indien hulle in moeilikhede sou kom. Die Engelse skeidsregter Roger Quittenton is deur die pers gekritiseer, omdat hy die duik oor die hoof gesien het; hy het later beweer dat die strafdoel teen die Walliese slot Geoff Wheel weens sy sprong teen Oliver se skouer toegeken is. Quittenton het later beweer, “Haden se persepsie is dat sy duikslag die strafskop verseker het. Dit is ’n vullis”. Wallis het toe die Vyfnasies 1979 met ’n Driekroon gewen.

Moeilike jare

Die Nieu-Seelander Graham Henry het Wallis tydens hul eerste toetsoorwinning oor Suid-Afrika in 1999 afgerig

Die “goue tydperk” het stadig maar seker geëindig, omdat vir die uitstekende spelergenerasie te min gelykwaardige plaasvervangers beskikbaar was. Dit het vanaf 1980 tot ’n slegter wenrekord en gemengde resultate tydens die Vyfnasies gelei. In 1980 het die WRU sy eeufees gevier en Wallis het tydens hierdie geleentheid die All Blacks in Cardiff verwelkom, maar met 23–3 teen Nieu-Seeland verloor, nadat die gaste vier drieë teenoor nul gedruk het. In 1981 het Wallis Australië verslaan, maar hulle het tydens die Vyfnasies 1982 net die laaste plek behaal. ’n Erge laagtepunt was in Oktober 1983, toe die oorweldig lykende Walliese span in Boekarest tydens hul eerste toetswedstryd teen Roemenië met 6–24 verslaan is. Net drie weke voorheen is hulle amper deur Japan veras, maar het in Cardiff met 29–24 gewen. In 1984 is Wallis tuis deur Australië met 28–9 op Cardiff Arms Park verslaan.

’n Toer na Oseanië in Mei en Junie 1986 (die eerste in agt jaar) was met drie oorwinnings oor Fidji, Tonga en Wes-Samoa meer suksesvol, terwyl die Europese toernooie veral deur nederlae gekenmerk is. Tydens die Vyfnasies 1987 het Wallis net een oorwinning aangeteken, vervolgens was hulle voor die afskop van die eerste Rugbywêreldbeker 1987 in Australië en Nieu-Seeland nie een van die gunstelinge nie. Hulle het egter in een van dié toernooi se verassings ontaard en hul groepfase met oorwinnings oor Ierland, Tonga en Kanada op die eerste plek beëindig. Nadat hulle in die kwarteindstryd Engeland verslaan het, het Wallis in die halfeindstryd teen Nieu-Seeland te staan gekom en is met 49–6 maklik verslaan. In die klein finale om die derde plek het Wallis Australië naelskraap met 22–21 geklop. Tot vandag toe is dit Wallis se beste uitlag tydens ’n rugbywêreldbekertoernooi. Tydens die Vyfnasies 1988 het hulle die titel met Frankryk gedeel en die eerste Driekroon sedert 1979 gewen. In 1988 en 1989 is Wallis drie keer maklik deur Nieu-Seeland verslaan en het tuis teen Roemenië verloor.

Aan die einde van die 1980’s het die rugbysport in Wallis weer ’n groot krisis beleef. Die merkbaar groeiende gewildheid van rugby league het daartoe gelei, dat soveel spelers as nog nooit tevore nie na die professionele weergawe oorgeskakel het. Van die beste spelers was toe nie meer vir die nasionale span beskikbaar nie, aangesien ’n oorskakeling destyds ’n lewenslange uitsluiting uit die rugbysport meegebring het. Tydens die Vyfnasies 1990 en 1991 het Wallis nie een wedstryd gewen nie en net die “houtlepel” “gewen”. Tydens die Rugbywêreldbeker 1991, wat nominal in Engeland aangebied is, het Wallis ’n verdere teleurstelling beleef, alhoewel Wallis al sy groepwedstryde tuis gespeel het. In hul openingswedstryd is Wallis deur Wes-Samoa met 16–13 verslaan, waarvolgens hulle die Argentynse Poemas met 16–7 verslaan het. ’n Tweede nederlaag tydens die groepfase, ’n 3–38 teen Australië, het Wallis op die derde plek laat eindig en uit die toernooi geskakel.

Tydens die Vyfnasies 1993 het Wallis weer net die laaste plek behaal, maar hulle het die volgende jaar baie beter vertoon en die Vyfnasies 1994 volgens punteverskil bo Engeland gewen. Dieselfde jaar moes Wallis aan die kwalifisering vir die volgende rugbywêreldbekertoernooi deelneem, waarin hulle ná deels maklike oorwinnings oor Spanje, Portugal, Roemenië en Italië geslaag het. Tydens die tussenwêreldbekertydperk het hulle egter nóg Australië, nóg Nieu-Seeland nóg Suid-Afrika verslaan. Tydens die Vyfnasies 1995 het Wallis ook al sy vier wedstryde verloor. Vervolgens is Wallis nie as een van die groot mededingers vir die Rugbywêreldbeker 1995 in Suid-Afrika beskou nie. Tydens die Rugbywêreldbeker 1995, ná ’n maklike oorwinning oor Japan, het Wallis swak teen Nieu-Seeland verloor; waarvolgens hulle in hul laaste groepwedstryd Ierland moes verslaan om tot die kwarteindrondte te vorder. Wallis is egter met 24–23 verslaan en het dus versuim om vir die tweede agtereenvolgende keer tot die uitklopfase te vorder.

In Augustus 1995 het die Internasionale Rugbyraad al die beperkinge rakende die spelers se betaling opgehef en daarmee die professionele tydperk van die rugbyspel ingelui. Tydens hierdie oorgangstydperk het die WRU met Kevin Bowring Wallis se eerste voltydse hoofafrigter aangestel. Daarbenewens het baie voormalige nasionale spelers van rugby league teruggekeer, nadat oorskakelings tussen albei rugbykodes sonder probleme moontlik geword het. Ná rekordnederlae van 0–51 teen Frankryk en 13–96 teen Suid-Afrika het die WRU in 1998 die Nieu-Seelander Graham Henry as hoofafrigter benoem. Henry was vanaf begin suksesvol en het Wallis tot ’n reeks van tien agtereenvolgende oorwinnings geneem; dit sluit Wallis se eerste oorwinning oor Suid-Afrika, ’n 29–19-oorwinning gedurende die eerste wedstryde op die nuwe Millennium-stadion in Cardiff, in. Henry het vervolgens deur die Walliese pers en ondersteuners gekry die bynaam the Great Redeemer (“die groot verlosser”), ’n verwysing na die openingsreël van Cwm Rhondda, ’n onder Walliese ondersteuners gewilde lied.

Tydens die laaste wedstryd van die Vyfnasies 1999 het Wallis met ’n 32–31-oorwinning Engeland van die titel ontneem, wat deur Skotland ingepalm is. Dié toernooi is in die laaste minuut beslis, nadat Scott Gibbs die beslissende drie teen England gedruk het, wat aansluitend deur Neil Jenkins verdoel is. Vervolgens was die verwagtinge voor die Rugbywêreldbeker 1999, wat deur die Walliese beheerliggaam gereël is, hoog. Wallis het sy groep ná oorwinnings oor Argentinië, Samoa en Japan gewen, maar hulle is in die kwarteindstryd deur die latere kampioen Australië met 24–9 geklop. ’n Gebrek aan sukses gedurende die Vyf- en later Sesnasies (Italië het in 2000 by dié toernooi aangesluit), en veral ’n aantal hoë nederlae teen Ierland, het in Februarie 2002 tot Henry se bedanking gelei; sy assistent Steve Hansen het by hom oorgeneem.

Tydens Hansen se termyn het die WRU ’n wesenlike verandering in die struktuur van die plaaslike spel geïmplementeer en in 2003 is plaaslike spanne op ’n vlak bo die tradisionele klubgebaseerde strukture ingevoer, en die vyf (later vier) plaaslike spanne het die hoogste vlak van die plaaslike professionele rugby in die land begin vorm. Tydens die Vyfnasies 2003 is Wallis vir die eerste keer deur Italië verslaan en het op die laaste plek geëindig. Tydens die groepfase van die Rugbywêreldbeker 2003 in Australië het Wallis Kanada, Tonga en Italië verslaan, voordat hulle vier drieë in hul 37–53-nederlaag teen Nieu-Seeland gedruk het (hul hoogste aantal drieë teen die All Blacks). In die kwarteindstryd het hulle teen die latere kampioen Engeland verloor, ondanks drie drieë teenoor een.

Herlewing

Michael Owen vang ’n lynstaan

Die Walliese nasionale rugbyspan tydens die Sesnasies-toernooi in 2008 op die Millennium-stadion, Cardiff

Toneel voor die wedstryd teen Fidji tydens die Rugbywêreldbeker 2015

Nieu-Seeland teen Wallis tydens die Rugbywêreldbeker 2019 se bronseindstryd, Japan

Onder hul nuwe hoofafrigter Mike Ruddock het Wallis in 2005 sy eerste titel sedert 1994 en sy eerste Grand Slam sedert 1978 gewen. ’n Laat langafstand-strafskop deur Gavin Henson het hul oorwinning oor Engeland op die Millennium-stadion in Cardiff vir die eerste keer in 12 jaar laat beklink, en ná oorwinnings oor Italië, Frankryk en Skotland het hulle teen Ierland op ’n volgepakte Millennium-stadion te staan gekom; Wallis het die Iere met 32–20 geklop en sodoende hul eerste kampioenskap sedert 1994 ingepalm. Dieselfde jaar, toe die WRU sy 125ste bestaansjaar gevier het, het Wallis ’n rekordnederlaag tuis gely, nadat hulle deur Nieu-Seeland met 41–3 geklop is. In die elf wedstryde gedurende die jaar 2005 het hulle nogtans net twee nederlae gely (die tweede was teen Suid-Afrika). Ruddock het tydens die Sesnasies 2006 as hoofafrigter bedank en is deur Gareth Jenkins vervang. Tydens die 2006 midjaarrugbytoetsreeks het Wallis vir die eerste keer ’n toetsreeks teen die Argentyne verloor. Tydens die Sesnasies 2007 is Wallis vir die tweede keer deur Italië verslaan en het met hul oorwinning oor Engeland in die laaste wedstryd die “houtlepel” vermy.

Op 10 Mei 2007 het beide die Walliese en Australiese beheerliggame met die stigting van die James Bevan-trofee daarop besluit om 100 jaar se toetsrugby tussen die twee lande te vier. Dit is genoem na die Australies-gebore Wallies-opgevoede man wat die Walliese span se eerste kaptein was; Australië het die eerste reeks om dié trofee met 2–0 gewen. Tydens die daaropvolgende Rugbywêreldbeker 2007 in Frankryk het Wallis maklik teen Kanada en Japan gewen, maar hulle is deur Australië met 20–32 verslaan. ’n Oorwinning oor Fidji in die laaste groepwedstryd sou aan hulle ’n plek in die kwarteindstryd besorg het, maar drie minute voor die eindfluitjie het Graham Dewes die beslissende drie gedruk en Fidji met 38–34 laat wen. Wallis het toe weer versuim om tot die uitklopfase te vorder en Jenkins het gevolglik sy pos verloor. Die Nieu-Seelander Warren Gatland is as sy opvolger aangestel.

Wallis het gedurende Gatland se eerste wedstryd as afrigter op Twickenham teen Engeland te staan gekom, dit was ook hul eerste wedstryd tydens die Sesnasies 2008. Hulle het Engeland op daardie stadion vir die eerste keer sedert 1988 geklop, nadat Wallis die wedstryd met 26–19 beklink het. Wallis het later al sy wedstryde tydens die Sesnasies 2008 gewen, en net twee drieë gedurende die veldtog afgestaan, om sodoende ook sy tiende Grand Slam in te palm. In dieselfde jaar het Wallis Australië in Cardiff met 21–18 verslaan, maar het daarna ’n reeks van 23 wedstryde oor ses jaar sonder oorwinnings oor die drie spanne van die Suidelike Halfrond – Australië, Nieu-Seeland en Suid-Afrika – betree. Later in 2008 is Shane Williams deur die IRR as “speler van die jaar” aangewys. Wallis se titelverdediging tydens die Sesnasies 2009 het met ’n oorwinning oor Skotland afgeskop, wat Wallis tot die vierde plek op die wêreldranglys laat vorder het, die hoogste plek van Wallis sedert die bekendstelling van die ranglys. In die daaropvolgende wedstryd het Wallis Engeland verslaan, hul agste agtereenvolgende oorwinning tydens die Sesnasies, waarmee hulle die vorige rekord tydens dié toernooi verbeter het.

Tydens die Rugbywêreldbeker 2011 in Nieu-Seeland het Wallis sy eerste groepwedstryd teen Suid-Afrika naelskraap met 16–17 verloor. Die drie daaropvolgende oorwinnings oor Samoa, Namibië en Fidji het Wallis tot die kwarteindrondte laat vorder. Wallis het toe Ierland met 22–10 verslaan en vir die eerste keer sedert 1987 het Wallis weer die halfeindrondte behaal. Hulle is egter naelskraap met 9–8 deur Frankryk verslaan, nadat die kaptein Sam Warburton met ’n rooikaart van die veld gestuur is. In die klein finale om die derde plek is Wallis deur Australië met 21–18 verslaan. Voor hul laaste wedstryd tydens die Sesnasies 2012 het Wallis nog een oorwinning nodig gehad om hul derde Sesnasies-Grand Slam in agt jaar in te palm, waarin hulle ná ’n 16–9-oorwinning oor Frankryk geslaag het. Dit is onmiddellik deur ’n reeks van agt nederlae opgevolg, wat uiteindelik tydens die Sesnasies 2013 beëindig is, waartydens Wallis die kampioenskap vir die eerste keer sedert 1979 verdedig het. Tydens die 2014 eindjaarrugbytoetsreeks is Wallis tuis in Cardiff deur Australië met 33–28 verslaan, hul tiende agtereenvolgende nederlaag teen die Wallabies. Net een week later het Wallis egter sy eerste oorwinning oor Suid-Afrika sedert 1999 aangeteken.

Tydens die Rugbywêreldbeker 2015 is Wallis saam met Australië en die gasheer Engeland in ’n soort “doodsgroep” geloot. Ná hul oorwinning in die eerste wedstryd teen Uruguay het Wallis Engeland naelskraap met 28–25 verslaan. Hul daaropvolgende oorwinning oor Fidji het Wallis tot die kwarteindrondte laat vorder, wat ’n nederlaag teen die Wallabies nie kon verhoed nie. In die kwarteindstryd is hulle deur Suid-Afrika met 23–19 verslaan, nadat hulle teen halftyd met 13–12 voorgeloop het. In 2016 het Wallis drie agtereenvolgende wegnederlae teen Nieu-Seeland gely, maar vanaf 2016 tot 2018 vier agtereenvolgende oorwinnings oor Suid-Afrika aangeteken.

Tydens die Sesnasies 2019 het Wallis sy altesaam twaalfde Grand Slam en sy vierde in 14 jaar beklink. Ná ’n oorwinning oor Engeland tydens sy voorbereiding op die Rugbywêreldbeker 2019 het Wallis op 19 Augustus 2019 vir die eerste keer die eerste plek op Wêreldrugby se wêreldranglys behaal, en die posisie vir twee weke beklee. Tydens die Rugbywêreldbeker 2019 in Japan het Wallis al sy vier groepwedstryde teen Georgië, Australië, Fidji en Uruguay gewen. In die kwarteindstryd het hulle Frankryk naelskraap met 20–19 uitgeskakel, maar Wallis is in die halfeindstryd deur die latere kampioen Suid-Afrika met 20–19 verslaan. In die klein finale om die derde plek is Wallis deur Nieu-Seeland geklop.

Tydens die Sesnasies 2021 het Wallis sy altesaam 39ste titel met Driekroon ingepalm. Op 19 Maart 2022, die laaste rondte tydens die Sesnasies 2022, het die Walliesers met 21–22 hul eerste tuisnederlaag teen Italië nog gely. Tydens die midjaarrugbytoetsreeks het die Walliesers hul wegreeks teen die Springbokke met 1–2 verloor, hoewel hulle vir die eerste keer in Suid-Afrika ’n oorwinning kon aanteken. Tydens die daaropvolgende eindjaarrugbytoetsreeks is die Walliesers vir die eerste keer nog deur die Georgiërs tuis geklop. Aan die begin van Desember 2022 is die hoofafrigter Wayne Pivac ontslaan en deur Warren Gatland vervang. Tydens die Rugbywêreldbeker 2023 in Frankryk het die Walliesers hul groep ná oorwinnings oor Fidji (met 32–26), Portugal (met 28–8), Australië (met 40–6) en Georgië (met 43–19) gewen, maar hulle het in die kwarteindstryd hul eerste rugbywêreldbekernederaag teen Argentinië (met 17–29) gely. Tydens die Sesnasies 2024 het die Walliesers vir die eerste keer sedert 2003 al hul vyf wedstryde verloor en in die laaste plek geëindig.

Kleure en embleem

Wallis in hul alternatiewe trui tydens die Rugbywêreldbeker 2007

Die Prins van Wallis se vere

Wallis speel tradisioneel in skarlakenrooi truie, wit broeke en rooi sokkies. Vir die 2015–16-seisoen het die trui se ontwerp vir die eerste keer goud bevat. Die truie is met die Prins van Wallis se vere geborduur, dié vere is in die 19de eeu deur die WRU pleks van ’n ander Walliese simbool, die preie, verkies om die land se lojaliteit aan die Verenigde Koninkryk te beklemtoon. In 1991 is die oorspronklike generiese motief deur ’n meer gestileerde weergawe vervang om van die toestel ’n handelsmerk te maak. Die oorspronklike leuse onder die vere was Ich dien (Duits vir: “Ek dien”), maar dit is in die nuwe ontwerp deur die hoofletters “WRU” vervang.

Wallis se wegtrui bestaan uit ’n groen trui, wit broeke en groen sokkies, hoewel daar in die verlede ook verskillende ontwerpe met ander kleure was. Voormalige Walliese wegtriue het ook kleure soos swart, donkerblou, wit, geel en grys ingesluit. Wallis het in 2005 swart truie as deel van die vieringe vir die WRU se 125ste bestaansjaar aangetrek. Die trui is daardie jaar teen Fidji en toe Australië gedra; die wedstryd teen die Wallabies was die eerste teen een van hul tradisionele teenstaanders waarin Wallis nie in hul rooi truie uitgedraf het nie. Vanaf die 2008 eindjaarrugbytoetsreeks is die trui deur Under Armour vervaardig. Hulle het Reebok opgevolg wat die trui tussen laat 1996 en laat 2008 verskaf het. Voormalige truiborge sluit in Brains Brewery, Admiral Insurance en Isuzu. Tydens rugbywêreldbekertoernooie mag die trui geen borge daarop hê nie – net die nasionale unie se embleem, die rugbywêreldbekertoernooi se kenteken en die kenteken van die truivervaardiger word toegelaat. Sedert 2020 dien Macron as nuwe truiverskaffer.

Truiverskaffers en -borge

Sedert die 1970’s het die volgende truiverskaffers en -borge verskyn:

Tydperk	Verskaffer	Borg
1970’s–1991	Umbro	–
1991–1996	Cotton Traders
1997–2000	Reebok
2000–2002		Redstone Telecom
2002–2004		Rockport
2004–2008		Brains Brewery
2008–2010	Under Armour
2010–2017		Admiral
2017–2020		Isuzu (tuistrui) Subaru (wegtrui)
2020–2021	Macron
2021–2023		Cazoo
sedert 2023		Vodafone

Tuisstadion

Die hoofartikels vir hierdie afdeling is: Cardiff Arms Park en Millennium-stadion.

Die Nasionale Stadion op Cardiff Arms Park, voormalige Walliese tuisstadion

Die Millennium-stadion in Cardiff, waar Wallis sy tuiswedstryde speel

Wallis se Millennium-stadion voor die wedstryd tussen Wallis en Fidji tydens die Rugbywêreldbeker 2015

Wallis se eerste internasionale wedstryd op eie bodem is in 1882 op St Helen’s Ground in Swansea gespeel. Gedurende die 1880’s en 1890’s het Wallis van sy tuiswedstryde in Cardiff, Swansea, Newport en Llanelli gespeel. Swansea het tot in 1954 internasionale wedstryde gehuisves, toe Cardiff Arms Park Wallis se hooftuiste geword het. In 1881 is die eerste pawiljoen op Cardiff Arms Park opgerig, en het in daardie dekade voortgegaan om sy kapasiteit uit te brei. Die toeskouers het aanhou groei en in 1902 het ’n wêreldrekordskare van 40 000 die wedstryd tussen Wallis en Skotland bygewoon. In 1911 het die eienaars van die Arms Park, die Marquess of Bute-gesin, Wallis se verblyfreg bevestig en gedurende die 1920’s en 1930’s het Wallis geleidelik toenemende beheer verkry. Vir die 1933–34-seisoen is ’n nuwe pawiljoen opgerig, wat Cardiff Arms Park se kapasiteit tot 56 000 verhoog het.

Teen 1958 het die WRU tot die gevolgtrekking gekom dat ’n nuwe nasionale stadion nodig is, aangesien die Arms Park gereeld deur oorstromings van die Taff-rivier geraak is. Ná debatte en geskille tussen die WRU en verskeie ander partye, insluitende Cardiff RFC, is in die 1960’s besluit dat ’n nuwe nasionale stadion op ’n nuwe veld aangrensend aan die Cardiffklub opgerig moet word. Die Nasionale Stadion, soos dit bekend gestaan het, is in 1970 amptelik geopen.

Sedert 1999 speel Wallis al sy tuiswedstryde op die Millennium-stadion in Cardiff – met ’n kapasiteit van 73 931 – wat ook as Wallis se nasionale stadion dien. Die Millennium-stadion is in 1994 ontwerp, toe ’n herontwikkelingskomitee aangestel is. Daar is besluit om die Nasionale Stadion in Cardiff Arms Park te vervang, nadat ’n hersiening bevind het dat dié stadion verouderd is; en nuwe wetgewing ook vereis het dat al die stadions standvas moet wees. Die konstruksie van die nuwe stadion het in September 1997 begin, en is teen Junie 1999 voltooi, betyds vir die Rugbywêreldbeker in 1999. Die konstruksie, wat die WRU £126 miljoen gekos het, is deur private beleggings befonds, £46 miljoen van openbare fondse deur die Nasionale Lotery, die verkoop van skuldbriewe aan ondersteuners (wat kaartjies in ruil vir ’n rentevrye lening waarborg), en lenings. Tydens die konstruksie van die nuwe stadion het Wallis die ou Wembley-stadion in Londen vir sy tuiswedstryde gebruik – ’n ooreenkoms wat tydens die konstruksie van die nuwe Wembley-stadion vergoed is, toe FA-bekereindstryde op die Millennium-stadion gehuisves is. Die Millennium-stadion is in besit van die maatskappy Millennium Stadium plc, ’n dogtermaatskappy van die WRU. Die eerste wedstryd is op 26 Junie 1999 gehou, toe Wallis vir die eerste keer die Suid-Afrikaanse Springbokke verslaan het.

Rugbywêreldbekerstadions

Die hoofartikels vir hierdie afdeling is: Rugbywêreldbeker 1991, Rugbywêreldbeker 1999, Rugbywêreldbeker 2007 en Rugbywêreldbeker 2015.

Van Wallis se stadions is al tydens rugbywêreldbekertoernooie soos in 1991, 1999, 2007 en 2015 gebruik. Tydens die 1991-toernooi is die Nasionale Stadion in Cardiff, Stradeypark in Llanelli, Pontypoolpark in Pontypool en Sardis Road in Pontypridd saam met ander stadions van die Vyfnasies vir wedstryde gebruik. Gedurende die 1999-toernooi het Wallis as nominale gasheer opgetree, alhoewel wedstryde in al die destydse Vyfnasies aangebied is. Wallis se hoofstadion was die nuut-opgerigte Millennium-stadion in Cardiff; van Wallis se ander stadions tydens dié toernooi was Racecourse Ground in Wrexham en Stradeypark in Llanelli. Die Walliese Millennium-stadion is ook tydens die Rugbywêreldbeker 2007 – met Frankryk as nominale gasheer en ook die Skotse Murrayfield-stadion – vir vier wedstryde gebruik. Gedurende die 2015-toernooi het Wallis saam met Engeland as gasheer opgetree en agt wedstryde is in Wallis se Millennium-stadion aangebied.

Toetswedstryde

Wallis se plek op Wêreldrugby se ranglys vanaf 10 Oktober 2003 tot op hede

Wallis het 403 van sy 784 toetswedstryde gewen, ’n wenrekord van 51,40%. Wallis se statistieke in toetswedstryde teen al die lande, in alfabetiese volgorde, is soos volg (korrek teen Maart 2024):

Opponent	Gespeel	Gewen	Verloor	Gelykop	% Gewen
Argentinië	22	14	7	1	63,63
Australië	46	14	31	1	30,43
Britse Barbarians	4	2	2	0	50,00
Engeland	142	61	69	12	42,96
Fidji	14	12	1	1	85,71
Frankryk	104	51	50	3	49,04
Georgië	5	4	1	0	80,00
Ierland	135	69	59	7	51,11
Italië	33	28	4	1	84,85
Japan	10	9	1	0	90,00
Kanada	13	12	1	0	92,31
Namibië	4	4	0	0	100,00
Nieu-Seeland	37	3	34	0	8,11
Pasifiese Eilanders	1	1	0	0	100,00
Portugal	2	2	0	0	100,00
Roemenië	8	6	2	0	75,00
Samoa	10	6	4	0	60,00
Skotland	130	75	52	3	57,69
Spanje	1	1	0	0	100,00
Suid-Afrika	41	7	33	1	17,07
Tonga	9	9	0	0	100,00
Uruguay	2	2	0	0	100,00
Verenigde State	7	7	0	0	100,00
Zimbabwe	3	3	0	0	100,00
Algeheel	784	403	351	30	51,40

Wedstryde teen verskeie saamgestelde spanne tydens oorsese toere van die amateurtydperk en die deur die Walliese Rugbyunie (WRU) nieerkende wedstryde teen nielede het vir ’n lang tydperk nie die volle status van toetswedstryde geniet nie – selfs nie terugwerkend nie. Terwyl die wedstryde tydens die Victory Internationals nie as toetswedstryde beskou word nie, erken die WRU die destyds gekeurde spelers as nasionale spelers.

Wedywering met ander nasionale spanne

Wallis se eerste wedstryd teen die All Blacks in 1905

Wallis handhaaf veral teen die buurland Engeland ’n intensiewe wedywering. Engeland en Wallis het tot dusver in 142 toetswedstryde ontmoet, waarvan Wallis 61 gewen het en Engeland 69, met twaalf gelykopuitslae. Gedurende wêreldbekertoernooie het albei spanne tot dusver drie keer ontmoet, waarvan Engeland een gewen het en Wallis twee, met die laaste wedstryd in 2015. Wallis is net ná Engeland die tweede mees suksesvolle span tydens die Sesnasies-toernooi.

Net soos die ander rugbylande van die Noordelike Halfrond handhaaf Wallis ’n wedywering met die groot spanne van die Suidelike Halfrond. Wallis het al gedurende vier wêreldbekertoernooie teen die All Blacks te staan gekom, maar al sy wedstryde verloor (halfeindstryd in 1987, groepwedstryd in 1995, groepwedstryd in 2003 en die klein finale om die derde plek in 2019). Wallis se wenrekord teen die Springbokke gedurende wêreldbekertoernooie is ook negatief: Wallis is in al drie wedstryde verslaan (groepwedstryd in 2011, kwarteinstryd in 2015 en die halfeindstryd in 2019). Daarteenoor is hul wenrekord teen die Wallabies meer gebalanseerd: van agt wedstryde het hulle drie gewen (die klein finale om die derde plek in 1987 en ’n groepwedstryd elk in 2019 en 2023).

Rekords

Wêreldbekerrekord

’n Reuse rugbybal, Match XV – die amptelike rugbybal van die Rugbywêreldbeker 2015 – by die Cardiff-kasteel in Wallis op die vooraand van die toernooi

Wallis het tot dusver aan elke rugbywêreldbekertoernooi deelgeneem en tydens drie toernooie die halfeindstryd behaal, maar het teen Nieu-Seeland (in 1987), Frankryk (in 2011) en Suid-Afrika (in 2019) verloor. Daarmee is Wallis een van die mees suksesvolle nasionale rugbyspanne van die Noordelike Halfrond. Tydens die eerste Rugbywêreldbeker 1987 in Australië en Nieu-Seeland het Wallis tot die halfeindstryd deurgedring, maar hulle is deur Nieu-Seeland maklik verslaan; vervolgens het hulle in die klein finale om die derde plek Australië naelskraap geklop, Wallis se beste prestasie tot dusver. Tydens die tweede Rugbywêreldbeker 1991 in die destydse Vyfnasies is Wallis ná twee nederlae reeds in die groepfase uitgeskakel. Dieselfde lot het Wallis in 1995 toegeval, ook ná twee nederlae in die groepfase. Tydens die Rugbywêreldbeker 1999, wat weer in die destydse Vyfnasies aangebied is, het Wallis die kwarteindrondte bereik, maar hulle is deur die latere kampioen Australië verslaan. In 2003 het Wallis se toernooi op ’n soortgelyke manier verloop, nadat hulle in die kwarteindstryd deur die latere kampioen Engeland verslaan is. In 2007 het Wallis ná twee oorwinnings en twee nederlae versuim om vir die kwarteindrondte te kwalifiseer. In 2011 het Wallis tot die halfeindrondte gevorder, maar hulle is naelskraap deur Frankryk verslaan en het die daaropvolgende klein finale om die derde plek teen Australië verloor. Tydens die Rugbywêreldbeker 2015, wat Wallis saam met Engeland aangebied het, het Wallis op koste van Engeland tot die kwarteindrondte gevorder, maar hulle is deur Suid-Afrika verslaan. Tydens die Rugbywêreldbeker 2019 het Wallis al sy groepwedstryde gewen en Frankryk in die kwarteindstryd naelskraap verslaan, maar hulle is in die halfeindstryd deur die latere kampioen Suid-Afrika geklop. In die klein finale om die derde plek is hulle deur Nieu-Seeland maklik verslaan. Tydens die Rugbywêreldbeker 2023 het Wallis weereens al sy groepwedstryde gewen, naar in die kwarteindstryd hul eerste toernooinederlaag teen Argentinië gely.

Jaar	Uitslag
1987	Derde plek
1991	Groepfase
1995	Groepfase
1999	Kwarteindrondte
2003	Kwarteindrondte
2007	Groepfase
2011	Vierde plek
2015	Kwarteindrondte
2019	Vierde plek
2023	Kwarteindrondte
2027	gekwalifiseer
2031	N.v.t.

Tuisnasies / Vyfnasies / Sesnasies

Wallis se enigste jaarlikse toernooi is die Sesnasies-toernooi waar hulle teen vyf ander Europese lande speel: Engeland, Frankryk, Ierland, Italië en Skotland. Die Sesnasies het as die Tuisnasies-toernooi in 1883 as ’n wedstryd tussen die vier lande van die Verenigde Koninkryk afgeskop. Wallis het sy eerste titel in 1893 ingepalm, nadat hulle die Driekroon verower het. Wallis het die kampioenskap tot dusver 28 keer gewen, en het 12 bykomende titels gedeel. Die span se langste tussenpose in titels was 11 jaar (1994–2005). Wallis het sy eerste Grand Slam in 1908 beklink – alhoewel Frankryk tot in 1910 nie by die Tuisnasies-toernooi aangesluit het nie – en hul eerste Sesnasies-Grand Slam in 2005. Hul mees onlangse Sesnasiestitel en Driekroon het Wallis in 2021 beklink. As deel van die Sesnasies-toernooi ding Wallis sedert 2018 met Skotland om die Doddie Weir-beker mee.

• 28 ongedeelde titels (1893, 1900, 1902, 1905, 1908, 1909, 1911, 1922, 1931, 1936, 1950, 1952, 1956, 1965, 1966, 1969, 1971, 1975, 1976, 1978, 1979, 1994, 2005, 2008, 2012, 2013, 2019, 2021)
• 12 gedeelde titels (1906, 1920, 1932, 1939, 1947, 1954, 1955, 1964, 1970, 1973, 1988)
• 12 Grand Slams (1908, 1909, 1911, 1950, 1952, 1971, 1976, 1978, 2005, 2008, 2012, 2019)
• 22 Driekrone (1893, 1900, 1902, 1905, 1908, 1909, 1911, 1950, 1952, 1965, 1969, 1971, 1976, 1977, 1978, 1979, 1988, 2005, 2008, 2012, 2019, 2021)

	Engeland	Frankryk	Ierland	Italië	Skotland	Wallis
Toernooie	128	95	130	25	130	130
Regstreekse oorwinnings (Gedeelde oorwinnings)
Tuisnasies	5 (4)	N.v.t.	4 (4)	N.v.t.	10 (3)	7 (4)
Vyfnasies	17 (6)	12 (8)	6 (5)	N.v.t.	5 (6)	15 (8)
Sesnasies	7	6	6	0	0	6
Algeheel	29 (10)	18 (8)	16 (9)	0 (0)	15 (9)	28 (12)
Grand Slams
Tuisnasies	0	N.v.t.	0	N.v.t.	0	2
Vyfnasies	11	6	1	N.v.t.	3	6
Sesnasies	2	4	3	0	0	5
Algeheel	13	10	4	0	3	12
Driekrone
Tuisnasies	5	N.v.t.	2	N.v.t.	7	6
Vyfnasies	16	N.v.t.	4	N.v.t.	3	11
Sesnasies	5	N.v.t.	7	N.v.t.	0	5
Algeheel	26	N.v.t.	13	N.v.t.	10	22
Houtlepel
Tuisnasies	11	N.v.t.	15	N.v.t.	8	9
Vyfnasies	14	17	21	N.v.t.	21	12
Sesnasies	0	1	0	18	4	2
Algeheel	25	18	36	18	33	22

Ander toetswedstryde

Gedurende die amateurtydperk het Wallis maandelange oorsese toere onderneem, waartydens hulle teen ander nasionale spanne, plaaslike saamgestelde spanne en klubspanne gespeel het. Eweneens het oorsese spanne na Wallis getoer.

Teen die jaar 2000 het die oorsese toere volgens die ou tradisie tot ’n einde gekom, aangesien die professionalisering van die rugbyspel te min tyd vir toere oorlaat (’n uitsondering is die Britse en Ierse Leeus se vierjaarlikse toere). Deesdae is toetswedstryde teen die spanne van die Suidelike Halfrond en ander spanne buite die Sesnasies-toernooi tweekeer per jaar moontlik. Gedurende Juniemaand se midjaarrugbytoetsreeks vertrek Wallis na die Suidelike Halfrond en gedurende Novembermaand se eindjaarrugbytoetsreeks tree Wallis as gasheer op. As deel daarvan ding Wallis sedert 2007 met Australië mee om die James Bevan-trofee (geskenk ter herdenking van 100 jaar se toetswedstryde tussen albei lande en genoem na James Bevan) en teen Suid-Afrika om die Prins William-beker (genoem na prins William).

Spelers

Huidige span

Die volgende spelers het die Walliese span gevorm tydens die Sesnasies-toernooi 2024:

Agterspelers (backs) Speler Posisie Klub Toetswedstryde Gareth Davies Skrumskakel Scarlets 074 Kieran Hardy Skrumskakel Scarlets 018 Tomos Williams Skrumskakel Cardiff 053 Sam Costelow Losskakel Scarlets 008 Cai Evans Losskakel Dragons 001 Ioan Lloyd Losskakel Scarlets 002 Mason Grady Senter Cardiff 006 George North Senter Ospreys 118 Joe Roberts Senter Scarlets 001 Nick Tompkins Senter Saracens 032 Owen Watkin Senter Ospreys 036 Josh Adams Vleuel Cardiff 053 Rio Dyer Vleuel Dragons 014 Tom Rogers Vleuel Scarlets 003 Cameron Winnett Heelagter Cardiff 000

Voorspelers (forwards) Speler Posisie Klub Toetswedstryde Elliot Dee Haker Dragons 046 Ryan Elias Haker Scarlets 038 Evan Lloyd Haker Cardiff 000 Kieron Assiratti Stut Cardiff 002 Leon Brown Stut Dragons 023 Corey Domachowski Stut Cardiff 006 Archie Griffin Stut Bath 000 Kemsley Mathias Stut Scarlets 001 Gareth Thomas Stut Ospreys 026 Adam Beard Slot Ospreys 051 Dafydd Jenkins Slot Exeter Chiefs 012 Will Rowlands Slot Racing 92 029 Teddy Williams Slot Cardiff 001 Taine Basham Losvoorspeler Dragons 016 James Botham Losvoorspeler Cardiff 009 Alex Mann Losvoorspeler Cardiff 000 Mackenzie Martin Losvoorspeler Cardiff 000 Tommy Reffell Losvoorspeler Leicester Tigers 013 Aaron Wainwright Losvoorspeler Dragons 043

Bekende spelers

Arthur Gould (1897)

Jack Matthews (1950)

Bleddyn Williams (1950)

18 voormalige Walliese spelers is vir hul uitstekende prestasies in Wêreldrugby se Heldesaal opgeneem:

Speler	Posisie	Inskrywing
Gareth Edwards	Skrumskakel	2007
Cliff Morgan	Losskakel	2009
Frank Hancock	Senter	2010
Jack Matthews	Senter	2013
Bleddyn Williams	Senter	2013
Keith Rowlands	Slot	2014
J. P. R. Williams	Heelagter, Losvoorspeler	2014
Ieuan Evans	Vleuel	2014
Barry John	Losskakel	2015
Carwyn James	Losskakel	2015
Gerald Davies	Vleuel, Senter	2015
Gwyn Nicholls	Senter	2015
Mervyn Davies	Agsteman	2015
Phil Bennett	Losskakel	2015
Johnny Williams	Vleuel	2015
John Dawes	Senter	2016
Arthur Gould	Heelagter	2016
Shane Williams	Vleuel	2016

Daarbenewens is die Cardiff RFC (vir sy invloed op die sport) ingeskryf. Wêreldrugby het een Walliese speler as speler van die jaar benoem: Shane Williams (in 2008).

Spelerstatistieke

Alun Wyn Jones (2008)

Ieuan Evans (2010)

Gareth Thomas (2011)

Vervolgens die belangrikste statistieke van Engeland se spelers. Die spelers wat met * gekenmerk is, is nog aktief en kan hul statistieke verbeter.

(Korrek teen Maart 2024)

Meeste toetswedstryde Rang Naam Tydperk Toetswedstryde 01 Alun Wyn Jones 2006–2023 158 02 Gethin Jenkins 2002–2016 129 03 George North 2010–2024 121 04 Dan Biggar 2008–2023 112 05 Taulupe Faletau * 2011–2024 104 06 Stephen Jones 1998–2011 104 07 Leigh Halfpenny 2008–2023 101 08 Gareth Thomas 1995–2007 100 09 Martyn Williams 1996–2012 100 10 Jonathan Davies 2009–2022 096	Meeste toetswedstryde as kaptein Rang Naam Tydperk Toetswedstryde 01 Sam Warburton 2011–2016 49 02 Alun Wyn Jones 2009–2023 48 03 Ryan Jones 2008–2013 33 04 Ieuan Evans 1991–1995 28 05 Colin Charvis 2002–2004 22 06 Rob Howley 1998–1999 22 07 Gareth Thomas 2003–2007 21 08 Jonathan Humphreys 1995–2003 19 09 Arthur Gould 1889–1897 18 10 Clive Rowlands 1963–1965 14
Meeste punte aangeteken Rang Naam Tydperk Punte 01 Neil Jenkins 1991–2002 1049 02 Stephen Jones 1998–2011 0917 03 Leigh Halfpenny 2008–2023 0801 04 Dan Biggar 2008–2023 0631 05 James Hook 2006–2015 0352 06 Paul Thorburn 1985–1991 0304 07 Shane Williams 2000–2011 0290 08 George North 2010–2024 0235 09 Arwel Thomas 1996–2000 0211 10 Gareth Thomas 1995–2007 0200	Meeste drieë gedruk Rang Naam Tydperk Drieë 01 Shane Williams 2000–2011 58 02 George North 2010–2024 47 03 Gareth Thomas 1995–2007 40 04 Ieuan Evans 1987–1998 33 05 Colin Charvis 1996–2007 22 06 Josh Adams * 2018–2024 21 07 Gerald Davies 1966–1978 20 08 Gareth Edwards 1967–1978 20 09 Tom Shanklin 2001–2011 20 10 Liam Williams 2012–2023 20

Afrigters

Steve Hansen (2012)

Warren Gatland is in 2007 as Walliese hoofafrigter benoem en het Wallis na Sesnasies Grand Slams in 2008, 2012 en 2019 geneem, meer as enige ander afrigter

Hierdie lys bevat ale afrigters sedert 1967, aangesien eers sedert dié jaar voltydse afrigters aangestel word. Die afrigters wat met * gekenmerk is, is net as sogenaamde verteenwoordigers benoem. Hulle het die pos net tydelik beklee, toe die hoofafrigter nie in staat was om sy amp te vervul nie, hetsy weens verpligtinge in klubs, Leeustoere of as gevolg van siektes.

Naam	Tydperk	Wedstryde	Oorwinnings	Gelykop	Nederlae	% Gewen
David Nash	1967–1968	5	1	1	3	20
Clive Rowlands	1968–1974	29	18	4	7	62,1
John Dawes	1974–1979	24	18	0	6	75
John Lloyd	1980–1982	14	6	0	8	42,9
John Bevan	1982–1985	15	7	1	7	46,7
Tony Gray	1985–1988	18	9	0	9	50
John Ryan	1988–1990	9	2	0	7	22,2
Ron Waldron	1990–1991	10	2	1	7	20
Alan Davies	1991–1995	35	18	0	17	51,4
Alex Evans *	1995	4	1		3	25
Kevin Bowring	1995–1998	29	15	0	14	51,7
Dennis John *	1998	2	1	0	1	50
Graham Henry	1998–2002	34	20	1	13	58,8
Lynn Howells *	2001	2	2	0	0	100
Steve Hansen	2002–2004	29	10	0	19	34,5
Mike Ruddock	2004–2006	20	13	0	7	65
Scott Johnson *	2006	3	0	1	2	0
Gareth Jenkins	2006–2007	20	6	1	13	30
Nigel Davies *	2007	1	0	0	1	0
Warren Gatland	2007–2019	151	87	2	62	57
Robin McBryde *	2009	6	5	0	1	83,3
Rob Howley *	2012, 2016–2017	20	10	0	10	50
Wayne Pivac	2019–2022	34	13	1	20	38
Warren Gatland	sedert 2022	17	6	0	11	35,29

Verdere leesstof

• (en) David Andrews (1991). "Welsh Indigenous! and British Imperial? – Welsh Rugby, Culture, and Society 1890–1914" (PDF). Journal of Sport History. 18 (3): 335–349.
• (en) Matt Elliott (2012). Dave Gallaher – The Original All Black Captain. Londen: Harper Collins. ISBN 978-1-86950-968-2.
• (en) John Harris (2007). "Cool Cymru, rugby union and an imagined community". International Journal of Sociology and Social Policy. 27 (3/4): 151–162. doi:10.1108/01443330710741084.
• (en) Leighton Morgan; Scott Fleming (2003). "The Development of Coaching in Welsh Rugby Union Football" (PDF). Football Studies. 6 (2): 39–51.{{cite journal}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
• (en) Winston McCarthy (1968). Haka! The All Blacks Story. London: Pelham Books.
• (en) Martin Johnes (2008). "A Prince, a King, and a Referendum: Rugby, Politics, and Nationhood in Wales, 1969–1979". The Journal of British Studies. 47 (1): 129. doi:10.1086/522347.
• (en) Terry McLean (1969). Red Dragons of Welsh Rugby. Wellington: A. H. & A. W. Reed. ISBN 978-0-589-00395-1.
• (en) Gareth Morgan (Mei 2005). "Rugby and Revivalism: Sport and Religion in Edwardian Wales". The International Journal of the History of Sport. 22 (3): 434–456. doi:10.1080/09523360500064057.
• (en) David Parry-Jones (1999). Prince Gwyn, Gwyn Nicholls and the First Golden Era of Welsh Rugby. Bridgend: seren. ISBN 978-1-85411-262-0.
• (en) Lance Peatey (2011). In Pursuit of Bill: A Complete History of the Rugby World Cup. New Holland Publishers. ISBN 978-1-74257-191-1.
• (en) Alex Potter; Georges Duthen (1961). The Rise of French Rugby. Wellington: A. H. & A. W. Reed.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
• (en) Huw Richards (2006). A Game for Hooligans. Mainstream Publishing. ISBN 978-1-84596-016-2.
• (en) Owen Sheers (2013). Calon: A Journey to the Heart of Welsh Rugby. Faber & Faber. ISBN 978-0-571-29731-3.
• (en) David Smith; Gareth Williams (1980). Fields of Praise: The Official History of The Welsh Rugby Union. Cardiff: University of Wales Press. ISBN 978-0-7083-0766-3.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)
• (en) G. T. Vincent (1998). "Practical Imperialism: The Anglo‐Welsh Rugby Tour of New Zealand, 1908". The International Journal of the History of Sport. 15 (1): 123–140. doi:10.1080/09523369808714015.

Eksterne skakels

• (en) Amptelike webwerf van die Walliese Rugbyunie
• (en) Wallis by Wêreldrugby
• (en) Wallis op Planet Rugby