Covid-19-pandemie

Die Koronaviruspandemie van 2019-2020 verwys na die uitbreek van die Koronavirussiekte-2019, wat veroorsaak word deur die EARS-KoV-2-virus. Die uitbreek van 'n nuwe stam van die koronavirus is aanvanklik in Desember 2019 in die stad Wuhan, Hubei, Volksrepubliek China geïdentifiseer toe 'n groep mense met longontsteking gediagnoseer is sonder 'n duidelike oorsaak.

Koronaviruspandemie van 2019-2020

Ligging van Wuhan, die oorspronklike episentrum van die pandemie, in China
Datum	12 Desember 2019 – voortdurend
Ligging	Oorsprong: Wuhan, Hubei, China
Data vanaf 24 Desember 2024 Ligging Gevalle Sterftes Wêreld 777 025 779 7 078 473 Europese Unie 186 318 205 1 266 374 Verenigde State van Amerika 103 436 829 1 209 547 Volksrepubliek China 99 381 370 122 388 Indië 45 044 521 533 658 Frankryk 39 008 711 168 122 Duitsland 38 437 756 174 979 Brasilië 37 511 921 702 116 Suid-Korea 34 571 873 35 934 Japan 33 803 572 74 694 Italië 26 826 486 197 542 Verenigde Koninkryk 25 019 756 232 112 Rusland 24 738 306 403 875 Turkye 17 004 712 101 419 Spanje 13 980 340 121 852 Australië 11 861 161 25 236 Viëtnam 11 624 000 43 206 Argentinië 10 110 138 130 721 Republiek China 9 970 937 17 672 Nederland 8 640 446 22 986 Iran 7 627 863 146 837 Meksiko 7 622 467 334 810 Indonesië 6 829 949 162 059 Pole 6 766 496 120 962 Colombia 6 394 609 142 727 Oostenryk 6 082 991 22 534 Griekeland 5 745 103 39 799 Portugal 5 670 137 29 071 Oekraïne 5 541 377 109 925 Chili 5 407 797 64 497 Maleisië 5 325 669 37 351 België 4 892 342 34 339 Israel 4 841 558 12 707 Tsjeggië 4 822 554 43 758 Kanada 4 819 055 55 282 Thailand 4 806 280 34 741 Peru 4 528 708 220 994 Switserland 4 473 404 14 170 Filippyne 4 173 631 66 864 Suid-Afrika 4 072 837 102 595 Roemenië 3 567 265 68 945 Denemarke 3 444 552 10 012 Singapoer 3 006 155 2 024 Hongkong 2 876 106 13 466 Swede 2 768 898 28 259 Nieu-Seeland 2 660 355 4 483 Serwië 2 583 470 18 057 Irak 2 465 545 25 375 Hongarye 2 237 196 49 113 Bangladesj 2 051 516 29 499 Slowakye 1 885 292 21 262 Georgië 1 864 383 17 151 Republiek Ierland 1 751 577 9 909 Jordanië 1 746 997 14 122 Pakistan 1 580 631 30 656 Noorweë 1 529 801 5 732 Kasakstan 1 504 370 19 072 Finland 1 499 712 11 466 Litaue 1 417 828 9 862 Slowenië 1 360 799 9 914 Kroasië 1 352 244 18 781 Bulgarye 1 338 863 38 770 Marokko 1 279 115 16 305 Puerto Rico 1 252 713 5 938 Guatemala 1 250 394 20 203 Libanon 1 239 904 10 947 Costa Rica 1 235 806 9 374 Bolivië 1 212 156 22 387 Tunisië 1 153 361 29 423 Kuba 1 113 662 8 530 Ecuador 1 078 897 36 055 Verenigde Arabiese Emirate 1 067 030 2 349 Panama 1 044 987 8 756 Uruguay 1 042 301 7 691 Mongolië 1 011 489 2 136 Nepal 1 003 450 12 031 Belarus 994 045 7 118 Letland 977 765 7 475 Saoedi-Arabië 841 469 9 646 Azerbeidjan 836 492 10 353 Paraguay 735 759 19 880 Siprus 709 396 1 497 Staat Palestina 703 228 5 708 Bahrein 696 614 1 536 Sri Lanka 672 812 16 907 Koeweit 667 290 2 570 Dominikaanse Republiek 661 103 4 384 Moldowa 650 808 12 283 Mianmar 643 238 19 494 Estland 613 303 2 998 Venezuela 552 695 5 856 Egipte 516 023 24 830 Katar 514 524 690 Libië 507 269 6 437 Ethiopië 501 258 7 574 Réunion 494 595 921 Honduras 472 911 11 114 Armenië 453 040 8 779 Bosnië en Herzegowina 404 053 16 404 Oman 399 449 4 628 Luxemburg 396 576 1 000 Noord-Masedonië 352 060 9 990 Zambië 349 892 4 078 Broenei 349 830 182 Kenia 344 113 5 689 Albanië 337 196 3 608 Botswana 330 696 2 801 Mauritius 329 294 1 074 Kosovo 274 279 3 212 Algerië 272 175 6 881 Nigerië 267 189 3 155 Zimbabwe 266 396 5 740 Montenegro 251 280 2 654 Afghanistan 235 214 7 998 Mosambiek 233 845 2 252 Martinique 230 354 1 104 Laos 219 060 671 Ysland 210 722 186 Guadeloupe 203 235 1 021 El Salvador 201 965 4 230 Trinidad en Tobago 191 496 4 390 Maledive 186 694 316 Oesbekistan 175 082 1 016 Namibië 172 556 4 110 Ghana 172 324 1 463 Uganda 172 159 3 632 Jamaika 157 343 3 619 Kambodja 139 325 3 056 Rwanda 133 266 1 468 Kameroen 125 279 1 974 Malta 123 577 1 167 Barbados 108 836 593 Angola 107 487 1 937 Demokratiese Republiek die Kongo 100 984 1 474 Frans-Guyana 98 041 413 Senegal 89 316 1 972 Malawi 89 168 2 686 Kirgisië 88 953 1 024 Ivoorkus 88 455 835 Suriname 82 504 1 406 Nieu-Kaledonië 80 203 314 Frans-Polinesië 79 451 650 Eswatini 75 356 1 427 Guyana 74 492 1 302 Belize 71 430 688 Fidji 69 047 885 Madagaskar 68 582 1 428 Jersey 66 391 161 Kaap Verde 64 474 417 Soedan 63 993 5 046 Mauritanië 63 879 997 Bhoetan 62 697 21 Sirië 57 423 3 163 Burundi 54 569 15 Guam 52 287 419 Seychelle 51 892 172 Gaboen 49 056 307 Andorra 48 015 159 Papoea-Nieu-Guinee 46 864 670 Curaçao 45 883 305 Aruba 44 224 292 Tanzanië 43 312 846 Mayotte 42 027 187 Togo 39 537 290 Bahamas 39 127 849 Guinee 38 582 468 Man (eiland) 38 008 116 Lesotho 36 138 709 Guernsey 35 326 67 Haïti 34 690 860 Faroëreilande 34 658 28 Mali 33 180 743 Gefedereerde State van Mikronesië 31 765 65 Kaaimanseilande 31 472 37 St. Lucia 30 231 410 Benin 28 036 163 Somalië 27 334 1 361 Salomonseilande 25 954 199 Amerikaanse Maagde-eilande 25 389 132 San Marino 25 292 126 Republiek die Kongo 25 234 389 Oos-Timor 23 460 138 Burkina Faso 22 160 400 Liechtenstein 21 611 89 Gibraltar 20 550 113 Grenada 19 693 238 Bermuda 18 860 165 Suid-Soedan 18 855 147 Tadjikistan 17 786 125 Monaco 17 181 67 Ekwatoriaal-Guinee 17 130 183 Samoa 17 057 31 Tonga 16 992 13 Marshalleilande 16 297 17 Nicaragua 16 196 245 Dominica 16 047 74 Djiboeti 15 690 189 Sentraal-Afrikaanse Republiek 15 443 113 Noordelike Mariana-eilande 14 985 41 Gambië 12 627 372 Saint-Martin 12 324 46 Vanuatu 12 019 14 Groenland 11 971 21 Jemen 11 945 2 159 Karibiese Nederland 11 922 41 Sint Maarten 11 051 92 Eritrea 10 189 103 St. Vincent en die Grenadine 9 674 124 Guinee-Bissau 9 614 177 Niger 9 528 315 Comore-eilande 9 109 161 Antigua en Barbuda 9 106 146 Amerikaans-Samoa 8 359 34 Liberië 8 090 294 Sierra Leone 7 985 126 Tsjad 7 702 194 Britse Maagde-eilande 7 643 64 Cookeilande 7 375 2 Turks- en Caicoseilande 6 833 40 São Tomé en Príncipe 6 771 80 St. Kitts en Nevis 6 607 46 Palau 6 372 10 Sint Bartholomeus 5 507 5 Nauru 5 393 1 Kiribati 5 085 24 Anguilla (eiland) 3 904 12 Wallis en Futuna 3 760 9 Macau 3 514 121 Sint Pierre en Miquelon 3 426 2 Tuvalu 2 943 1 Sint Helena, Ascension en Tristan da Cunha 2 166 0 Falkland-eilande 1 923 0 Montserrat 1 403 8 Niue 1 092 0 Tokelau 80 0 Vatikaanstad 26 0 Pitcairneilande 4 0 Noord-Korea 0 0 Turkmenistan 0 0

Bevestigde gevalle, sonder inagneming van nasionale bevolkingsgrootte:

   10 000 000+ bevestigde gevalle

   1 000 000–9 999 999 bevestigde gevalle

   100 000–999 999 bevestigde gevalle

   10 000–99 999 bevestigde gevalle

   1 000–9 999 bevestigde gevalle

   100–999 bevestigde gevalle

   1–99 bevestigde gevalle

   Geen bevestigde gevalle nie

Bevestigde gevalle per kapita:

   1–10 gevalle per 10 000 inwoners

   1–10 gevalle per 100 000 inwoners

   1–10 gevalle per 1 miljoen inwoners

   1–10 gevalle per 10 miljoen inwoners

   1–10 gevalle per 100 miljoen inwoners

   Geen bevestigde gevalle nie

Die covid-19-uitbraak kan as 'n pandemie gekenmerk word, het die hoof van die Wêreldgesondheidsorganisasie, Tedros Adhanom Ghebreyesus, op 11 Maart 2020 in Genève gesê. Op 13 Maart 2022 het die pandemie meer as 456 miljoen gevalle en 6.04 miljoen sterftes veroorsaak, wat dit een van die dodelikste in die geskiedenis maak.

Die eerste bevestigde geval in Suid-Afrika van die covid-19-siekte is op 4 Maart 2020 aangemeld. Dr. Zweli Mkhize, destyds minister van gesondheid het verklaar dat die Nasionale Instituut vir Oordraagbare Siektes (NICD) bevestig het dat 'n man van KwaZulu-Natal positief getoets is na 'n besoek aan Italië. Volgens statistieke van die departement van gesondheid op 15 Januarie 2024 was daar meer as 4 miljoen bevestigde gevalle in Suid-Afrika met 102 595 sterftes.

Die virus versprei primêr tussen mense op soortgelyke manier as griep, deur asemhalingsdruppels wat tydens hoes of nies geproduseer word. Die tyd tussen blootstelling en die begin van die simptome is gewoonlik vyf dae, maar dit kan wissel van twee tot veertien dae.

Simptome kan koors, hoes en kortasemigheid insluit. Komplikasies kan longontsteking en akute respiratoriese noodsindroom insluit. Aanvanklik was daar geen entstof of spesifieke antivirale behandeling beskikbaar nie, hoewel dadelik met laboratoriumnavorsing begin is. Pogings was aanvanklik gerig op die hantering van simptome en ondersteunende terapie. Aanbevole voorkomende maatreëls het gereelde handewas, handhawing van afstand van siek mense, monitering en selfisolasie vir veertien dae vir mense wat vermoed dat hulle besmet is, ingesluit.

Openbare gesondheidsreaksies in China en regoor die wêreld sluit in reisbeperkings, kwarantyn en instel van 'n staat van inperking. Dit sluit in die afsluiting van Hubei en verskeie maatreëls in China; die kwarantyn van die Britse vaartuig Diamond Princess in Japannese waters; sowel as afsluitings in Italië. Sommige lughawens en treinstasies het siftingsmetodes soos temperatuurmeting en gesondheidsverklaringsvorms ingestel. Verskeie lande het advies uitgereik wat waarsku teen reis na streke met voortgesette oordrag in die gemeenskap, soos Sentraal-China, Italië en Iran. Skole is vir minstens 1,2 miljard kinders gesluit, insluitend alle skole en verskeie universiteite in China, Iran, Japan en Italië.

Die pandemie het wêreldwye sosiale en ekonomiese ontwrigting veroorsaak, waaronder die grootste wêreldwye resessie sedert die Groot Depressie. Tot 100 miljoen mense het in uiterste armoede verval en wêreldwye hongersnode het 265 miljoen mense geraak. Die pandemie het gelei tot die uitstel of kansellasie van sport-, godsdienstige, politieke en kulturele geleenthede, wydverspreide aanbodtekorte is vererger deur paniekaankope, en die vermindering van die uitlaat van besoedelende stowwe en kweekhuisgasse. Dit het ook vreemdelingehaat en rassisme teen mense van Chinese en Oos-Asiatiese afkoms ingesluit, en die verspreiding van verkeerde inligting en fopnuus oor die virus, hoofsaaklik aanlyn. 'n Voorbeeld van sodanige vals inligting is die samesweringsteorievideo, Plandemic, wat in Mei 2020 vrygestel is.

Agtergrond

Wuhan en die koronavirus

Simptome van covid-19

Wuhan is die hoofstad van Hubei en die sewende grootste stad in China, met 'n bevolking van meer as 11 miljoen inwoners. Dit was deur die eeue heen 'n belangrike vervoerkern van die land, al lank bekend as die "Nege Provinsies-deurweg", en die Wuhan spoorwegkruising is een van die vier belangrikste spoorwegkruisings in China. Dit is ongeveer 1100 km suid van Beijing, 800 km wes van Sjanghai en 970 km noord van Hongkong. Direkte vlugte vanaf Wuhan verbind dit met die groot internasionale stede in Europa en Noord-Amerika.

Gedurende Desember 2019 is 'n aantal siektegevalle aangemeld in Wuhan wat die simptome van 'n "longontsteking van onbekende oorsaak" bevat, gekoppel aan die Huanan-seekosmark, met 'n duisend stalletjies wat vis, hoenders, fisante, vlermuise, marmotte, giftige slange, bokke en ander wilde diere (ye wei of bosvleis) verkoop het. Die aanvanklike hipotese was dat dit 'n nuwe koronavirus van 'n dierlike bron ('n soönose) was.

Koronavirusse sirkuleer hoofsaaklik onder diere, maar dit is bekend dat dit ontwikkel en mense kan besmet, soos in die gevalle van ernstige akute respiratoriese sindroom (EARS) en Midde-Oosterse respiratoriese sindroom (MORS), tesame met vier verdere koronavirusse wat ligte asemhalingsimptome soortgelyk aan gewone verkoue veroorsaak. Daar is aangetoon dat alle koronavirusse wat mense aangesteek het, van mens tot mens versprei kon word. Dit word vermoed dat die oordrag van koronavirusse hoofsaaklik plaasvind deur noue kontak deur middel van asemhalingsdruppels wat deur 'n draerpersoon wat nies of hoes gegenereer word.

Ontstaan

Die eerste vermeende gevalle is op 31 Desember 2019 aangemeld, maar die eerste voorkoms van hierdie siekte het meer as drie weke vroeër op 8 Desember 2019 plaasgevind. Die mark is op 1 Januarie 2020 gesluit, en mense wat tekens en simptome van die koronavirusinfeksie getoon het, is geïsoleer. Meer as 700 mense, onder wie meer as 400 gesondheidsorgwerkers wat in noue kontak met moontlik besmette individue gekom het, is aanvanklik gemonitor. Na die ontwikkeling van 'n spesifieke diagnostiese PCR-toets vir die opsporing van die infeksie, is die teenwoordigheid van CoV-2-virus later by 41 mense in die oorspronklike Wuhan-groep bevestig, van wie twee later na berig word 'n getroude paartjie was, een van hulle was nie in die mark teenwoordig nie, en nog drie wat van dieselfde familie was wat by die seekosstalletjies van die mark gewerk het. Die eerste bevestigde sterfgeval van die koronavirusinfeksie het op 9 Januarie 2020 plaasgevind.

Op 20 Januarie 2020 dring die Chinese premier Li Keqiang aan op beslissende en effektiewe pogings om die longontsteking-epidemie te bekamp wat deur 'n nuwe koronavirus veroorsaak word,. Teen 23 Januarie 2020 het ten minste 25 sterftes plaasgevind, almal in China, en daar is bewyse van oordrag van mens tot mens. Uit uitgebreide toetsing het meer as 600 bevestigde gevalle aan die lig gekom, van wie sommige gesondheidsorgwerkers is.

Die eerste sterfgeval buite China is in die Filippyne aangemeld, waar 'n 44-jarige man van Wuhan van wie bevestig is dat hy die koronavirus opgedoen het, op 1 Februarie gesterf het.

Aanduidings en simptome

Diegene wat besmet is, kan asimptomaties wees of simptome ontwikkel soos koors, hoes, moegheid, kortasem, of spierpyn. 'n WGO-oorsig van 55 924 laboratoriumbevestigde gevalle in China het die volgende tipiese tekens en simptome aangeduiː

Simptoom	Persentasie
Koors	87.9%
Droë hoes	67.7%
Moegheid	38.1%
Sputum produksie	33.4%
Kort van asem	18.6%
Spierpyn of gewrigspyn	14.8%
Seer keel	13.9%
Hoofpyn	13.6%
Kouekoors	11.4%
Naarheid of braking	5%
Neusverstopping	4.8%
Diarree	3.7%
Hemoptise	0.9%
Konjunktivale opeenhoping	0.8%

Verdere ontwikkeling kan lei tot ernstige longontsteking, akute respiratoriese noodsindroom, sepsis, septiese skok en die dood. Sommige van diegene wat besmet is, kan asimptomaties wees, en toetsresultate wat die infeksie bevestig, vertoon, maar geen kliniese simptome toon nie, daarom het navorsers advies uitgereik dat individue met noue kontak met bevestigde besmette pasiënte noukeurig dopgehou en ondersoek moet word om infeksie uit te sluit.

Die inkubasietydperk (die tyd tussen infeksie en die begin van die simptoom) wissel van een tot 14 dae, maar is meestal vyf dae. Daar word egter berig dat een geval 'n inkubasietydperk van 27 dae gehad het.

Sterftestatistiek

Die Italiaanse Gesondheidsinstituut ISS het 'n wetenskaplike studie gepubliseer waarin besonderhede in verband met koronavirus-sterfgevalle in Italië vermeld word. 99 persent van oorlede pasiënte, op wie nadoodse ondersoeke gedoen is, het reeds voor hul korona-infeksies aan bestaande siektes gely. Gegewens van meer as 2 000 sterfgevalle (van altesaam 3 400, soos op 20 Maart 2020) toon dat slegs drie persone of 0,8 persent van oorledenes nie aan enige bestaande siekte gely het nie.

In 48,5 persent van die sterfgevalle is drie of meer bestaande siektes gediagnoseer. 25,6 persent het aan twee bestaande siektes gely en 25,1 persent aan een bestaande siekte. Bestaande siektes, wat die meeste voorgekom het, was hoë bloeddruk, diabetes en hartsiektes.

Die meeste sterftes was onder bejaardes – die gemiddelde ouderdom van sterfgevalle was 79,5 jaar. Slegs 17 pasiënte, wat aan 'n covid-19-infeksie beswyk het, was jonger as 50 jaar. Oorlede pasiënte, wat jonger as 40 jaar was, het reeds aan swaar siektes soos chroniese niersiektes, diabetes en hartbloedvatsiektes gely. Die betreklik hoë mortaliteitsyfer in Italië – agt persent in vergelyking met 'n gemiddeld van twee persent wêreldwyd – resulteer uit die feit dat koronatoetse slegs by pasiënte uitgevoer is wat reeds simptome getoon het. So word beraam dat die getal Italianers, wat 'n covid-19-infeksie opgedoen het, moontlik sowat 100 000 beloop en nie net 41 000 nie (volgens amptelike statistieke van 20 Maart 2020).

Die bogenoemde statistieke beteken egter nie dat gesonde jong mense 'n Korona-infeksie nie hoef te vrees nie – al is aggressiewe infeksies selde onder jong mense, is die risiko nie voorspelbaar nie. Franse media het die afsterwe van 'n 16-jarige meisie vermeld wat nie aan enige siekte gely het nie en ook nie in enige hoë risikogroep geval het nie. Sy het aanvanklik net ligte simptome soos hoes getoon. Enkele dae later het haar toestand versleg. Sy het aan asemnood gely en is na 'n hospitaal geneem waar sy positief getoets het vir covid-19. Sy is kort daarna oorlede.

Oorsaak

Virologie

Mikroskopie-afbeelding met SARS-CoV-2. Die skerp punte aan die buitekant van die virusdeeltjies lyk soos 'n kroon (Latyn: corōna), wat die siekte sy kenmerkende naam gee.

Ernstige akute respiratoriese sindroom koronavirus 2 (SARS-CoV-2) is 'n nuwe ernstige akute respiratoriese sindroom koronavirus, wat eers geïsoleer is in drie mense met longontsteking wat verband hou met die groep gevalle van akute asemhalingsiektes wat in Wuhan aangemeld is. Dit is die moontlike oorsaak van koronavirussiekte 2019 (covid-19).

SARS-CoV-2 is nou verwant aan die oorspronklike SARS-CoV. Daar word vermoed dat dit van 'n soönotiese oorsprong is. Genetiese ontleding het aan die lig gebring dat die koronavirus geneties verwant is aan die genus Betakoronavirus, in die subgenus Sarbecovirus (geslag B), saam met twee stamme afgelei van die vlermuis. Dit is op die hele genoomvlak 96% identies aan ander monsters van vlermuis-koronavirus (BatCov RaTG13). In Februarie 2020 het Chinese navorsers bevind dat daar slegs een aminosuur verskil in sekere genoomvolgordes is tussen die virusse wat in ietermagos gevind word en dié van menslike pasiënte, wat daarop dui dat ietermagos moontlik 'n tussengasheer was.

Oordrag

Die primêre oordragmetode is via asemhalingsdruppels wat mense uitasem, byvoorbeeld as hulle hoes of nies. Dit bly net vir 'n kort tydjie in die lug, maar kan op 'n metaal-, glas- of plastiekoppervlak lewensvatbaar en aansteeklik bly. Volle besonderhede oor die SARS-CoV-2-virus was in Maart 2020 steeds nie beskikbaar nie, en daar word aanvaar dat dit soortgelyk is aan ander koronavirusse wat in kamertemperatuur tot nege dae kan oorleef. Ontsmetting van oppervlaktes is moontlik met stowwe soos 70% etanol wat vir een minuut aangewend word.

Na beraming wissel die basiese reproduksiegetal (die gemiddelde aantal mense wat 'n besmette persoon waarskynlik sal besmet) van 2.13 tot 4.82. Op 24 Januarie 2020 kon die virus aan 'n groep van tot vier mense oorgedra word. Dit is soortgelyk aan ernstige akute respiratoriese sindroomverwante koronavirus (SARS-CoV).

Die WGO skryf voorts dat hoewel die geskiedenis met die EARS en die MERS toon dat oordrag waarskynlik nie deur voedsel plaasvind nie, die moontlikheid steeds bestaan en dat vleis en diereprodukte betrokke is. As 'n reël moet voedsel deeglik gekook, en melk gepasteuriseer word.

Diagnose

Die WGO het verskeie RNS-toetsprotokolle vir SARS-CoV-2, die virus wat covid-19 veroorsaak, gepubliseer, met die eerste op 17 Januarie 2020. Toetsing behels 'n trutranskripsie-polimerase kettingreaksie (rRT-PCR) in teenwoordige tyd. Die toets kan op sputum- of bloedmonsters gedoen word. Uitslae is oor die algemeen binne enkele ure tot 'n paar dae beskikbaar.

'n Persoon word beskou as 'n risiko om covid-19 onder lede te hê as hy/sy binne die voorafgaande veertien dae na 'n gebied gereis het met 'n voortgesette oordrag van die siekte in die gemeenskap of in noue kontak was met 'n besmette persoon. Algemene aanwysers sluit in koors, hoes en kortasem; ander is moegheid, mialgie (lyfpyn), anoreksie, sputumproduksie en seerkeel.

'n Alternatiewe metode van diagnose is gebaseer op kliniese voorstellings, soos die soek vir visuele handtekeningpatrone van covid-19 in CT-skanderings van die longe. Tekens van longontsteking kan voorafgaan met die bevestiging van covid-19-infeksie deur middel van RT-PCR.

Voorkoming

Infografika deur die Verenigde State se sentrums vir siektebeheer en -voorkoming (CDC), wat beskryf hoe die verspreiding van kieme gestop kan word.

Voorkomingsvoorstelle sluit in goeie higiëne, soos om hande gereeld te was, vermy die aanraking van die oë, neus of mond met ongewaste hande, hoes of nies in 'n sneesdoekie en gooi die sneesdoekie direk in 'n vullisblik en (vir diegene wat reeds die infeksie het) dra 'n chirurgiese masker in die openbaar. Maatskaplike afstandsmaatreëls word ook aanbeveel om oordrag te voorkom.

Baie regerings adviseer teen alle nie-noodsaaklike reise na lande en gebiede wat deur die uitbraak geraak word. China het die handel en verbruik van wilde diere verbied. Vir gesondheidsorgverskaffers wat sorg vir iemand wat besmet is met standaard-voorsorgmaatreëls, word kontakvoorsorgmaatreëls en lugbeskermingsmaatreëls met oogbeskerming aanbeveel.

Kontakopsporing is 'n belangrike metode vir gesondheidsowerhede om die bron van 'n infeksie te bepaal en om verdere oordrag te voorkom.

Daar was etlike wanopvattings oor hoe om infeksie te voorkom: om die neus te spoel, met mondspoelmiddel te gorrel en knoffel te eet, is nie effektief nie.

Handewas

Handwas word aanbeveel om die verspreiding van die siekte te voorkom. Die Amerikaanse sentrums vir siektebeheer en -voorkoming (CDC) beveel aan dat mense hul hande gereeld met seep en water was vir ten minste 20 sekondes, veral nadat hulle toilet toe is of as hande sigbaar vuil is; voordat jy eet; en nadat u neus geblaas het, hoes of nies. Dit word verder aanbeveel om 'n alkohol-gebaseerde handsuiweringsmiddel met ten minste 60% alkohol per volume te gebruik wanneer seep en water nie geredelik beskikbaar is nie. Die WGO raai mense ook aan om nie met ongewaste hande die oë, neus of mond aan te raak nie veral as hulle die vasteland van China besoek het.

Sosiale distansiëring

Sosiale distansiëring sluit infeksiebeheermaatreëls in wat bedoel is om die verspreiding van siektes te vertraag deur die noue kontak tussen individue te beperk. Metodes sluit in kwarantyn, reisbeperkings en die sluit van skole, werkplekke, stadions, teaters of winkelsentrums. Individue kan ook sosiale afstand handhaaf deur tuis te bly, reis te beperk, oorvol gebiede te vermy, nie hande te skud nie en hulself fisies van ander te distansieer. Baie regerings het nou 'n mandaat of bevel vir sosiale distansiëring in gebiede wat deur die uitbraak geraak word.

Respiratoriese higiëne

Die CDC en WGO beveel aan dat individue nie-mediese gesigsbedekkings in openbare ruimtes dra waar daar 'n groter risiko van oordrag is en waar maatskaplike distansieringsmaatreëls moeilik is om te onderhou. Hierdie aanbeveling is bedoel om die verspreiding van die siekte deur asimptomatiese en pre-simtomatiese individue te verminder en is aanvullend tot gevestigde voorkomende maatreëls soos sosiale distansiëring. Gesigsbedekkings beperk die volume en reisafstand van die ekspirasie-druppels wat tydens spraak, asemhaling en hoes versprei word. In baie lande en plaaslike jurisdiksies word die gebruik van gesigmaskers of lapbedekkings deur lede van die publiek aangemoedig of opdrag gegee om die verspreiding van die virus te beperk.

Maskers word ook sterk aanbeveel vir diegene wat besmet is en diegene wat sorg vir iemand wat die siekte het. Indien 'n masker nie gedra word nie, beveel die CDC aan om die mond en neus met 'n sneesdoekie te bedek as u hoes of nies, en beveel die gebruik van die binnekant van die elmboog aan indien geen sneesdoekie beskikbaar is nie. Behoorlike handhigiëne word aangemoedig na enige hoes of nies. Professionele gesondheidsorgpersoneel wat direk met covid-19-pasiënte werk, word aangeraai om respirators ten minste net so beskermend te gebruik as NIOSH-gesertifiseerde N95 of gelykwaardig, benewens ander persoonlike beskermende toerusting.

Regerings se teenmaatreëls en strategieë om virus te bekamp

Suid-Korea was een van min lande wat betyds doeltreffende maatreëls toegepas het om die aanvanklike verspreiding van die Koronavirus te voorkom. 'n Hommeltuig spuit ontsmettingsmiddel op 'n parkeerterrein.

Die doel van gemeenskap impak versagting, (1) die pandemie uitbreeking bereik sy hoogtepunt (2) verminder die las van die hoogtepunt op die gesondheidsorgstelsel, bekend as die afplat van die kromme (3), verminder algehele gevalle en gesondheidsimpak.

'n Belangrike strategiese teenmaatreël teen die uitbreek van aansteeklike siektes is om die hoogtepunt (piek) van die pandemie te verminder, wat ook bekend is as die afplatting van die pandemie-kromme. (Sien grafiese voorstelling). Dit help om die risiko dat gesondheidsdienste oorweldig word te verminder en skep meer tyd vir die ontwikkeling van 'n entstof en behandeling.

Nie-farmaseutiese aksies wat geneem kan word om die uitbraak te bestuur, sluit persoonlike voorkomende maatreëls in (soos in die afdeling hierbo beskryf), soos handhigiëne, gesigmaskers en selfkwarantyn; gemeenskapsmaatreëls wat gemik is op sosiale afstand soos om skole te sluit en om massa-byeenkomste te kanselleer; aandklokreëlings, gemeenskapsbetrokkenheid om aanvaarding en deelname aan sulke intervensies aan te moedig; sowel as omgewingsmaatreëls soos ontsmetting van oppervlaktes.

Nadat die erns van die uitbraak duidelik geword het, is meer drastiese optrede in China gedoen, soos die kwarantyn van hele stede wat 60 miljoen individue in Hubei raak, en 'n streng reisverbod. Ander lande het 'n verskeidenheid maatreëls getref om die verspreiding van die virus te beperk. Suid-Korea het byvoorbeeld massasifting, gelokaliseerde kwarantyne ingestel en waarskuwings gegee oor die bewegings van individue wat geraak word; Singapoer het finansiële steun verleen aan diegene wat self in kwarantyn gaan en groot boetes vir diegene wat dit nie doen nie; terwyl Taiwan die produksie van gesigmaskers verhoog het, en die opberging van mediese voorrade word gepenaliseer. Sommige lande vereis dat mense met griepagtige simptome dit by hul dokter moet aanmeld, veral as hulle die vasteland van China besoek het.

Verskeie mediese kenners het die wêreldwye streng maatreëls in twyfel getrek. Na hulle mening sou daar etlike ander siektes en gebrekkige ekonomiese toestande wees wat meer sterftes ten gevolg het, en sou die erns van die koronavirus-uitbraak ook soortgelyk wees aan dié van ander virusse wat met reëlmaat hul opwagting maak, en sonder veel publisiteit baie lewens eis. Daar word egter toegegee dat die koronavirus besonder aansteeklik is, aangesien dit in die bokeel-area vermeerder. Een so 'n dokument word die Great Barrington-verklaring genoem en een van die reaksies daarop is die John Snow Memorandum.

Covid-19-entstof

Die ontwikkeling van 'n Covid-19-entstof was 'n prioriteit sedert die uitbreek van die pandemie. Voor die Covid-19-pandemie was daar gevestigde kennis oor die struktuur en funksie van koronavirusse wat siektes veroorsaak, soos ernstige akute respiratoriese sindroom (Ears) en Midde-Oosterse respiratoriese sindroom (MORS). Hierdie kennis het die ontwikkeling van verskillende entstoftegnologieë vroeg in 2020 versnel. Op 10 Januarie 2020 is die SARS-CoV-2-genetiese volgorde-data via die GISAID (global initiative on sharing avian influenza data) gedeel, en teen 19 Maart het die wêreldwye farmaseutiese industrie hulle verbind om entstowwe teen Covid-19 te ontwikkel. Die Covid-19-entstowwe word wyd erken vir hul rol in die vermindering van die verspreiding, voorkom en dood wat deur Covid-19 veroorsaak word.

In fase III-proewe het verskeie Covid-19-entstowwe die doeltreffendheid van tot 95% getoon om simptomatiese Covid-19-infeksies te voorkom. Vanaf Junie 2021 word 19 entstowwe deur ten minste een nasionale regeringsowerheid vir openbare gebruik goedgekeur: twee RNS entstowwe (Pfizer–BioNTech en Moderna), nege konvensionele geïnaktiveerde entstowwe (BBIBP-CorV, Chinese Academy of Medical Sciences, CoronaVac, Covaxin, CoviVac, COVIran Barakat, Minhai-Kangtai, QazVac, en WIBP-CorV), vyf virale vektor-entstowwe (Sputnik Light, Sputnik V, Oxford–AstraZeneca, Convidecia, en Johnson & Johnson), en drie proteïen-subeenheid-entstowwe (EpiVacCorona, Soberana 02 en RBD-Dimer). In totaal is 308 entstofkandidate in Maart 2021 in verskillende stadiums van ontwikkeling, met 73 in kliniese navorsing, waaronder 24 in Fase I-proewe, 33 in Fase I-II-proewe en 16 in Fase III-ontwikkeling.

Kritiek op plaaslike reaksie in China

Plaaslike amptenare in Wuhan en die provinsie Hubei het kritiek, beide plaaslik en internasionaal, in die gesig gestaar vir die onbeholpe hantering van die aanvanklike uitbraak. Bewerings sluit in onvoldoende mediese voorrade, 'n gebrek aan deursigtigheid in die pers en sensuur op sosiale media gedurende die eerste weke van die uitbraak. Die Wuhan-polisie het op 1 Januarie 2020 agt inwoners ondervra oor hul 'verspreiding van vals inligting' (wat die nuwe infeksie as EARS-agtig karakteriseer). Die Wuhan-polisie het oorspronklik via 'n plasing op die polisie se amptelike Weibo-rekening gesê dat daar agt mense volgens die wet aangespreek is, wat later deur Weibo uitgeklaar het dat hulle slegs 'opleiding en kritiek' meegedeel is en weerhou is van swaarder strawwe soos "waarskuwings, boetes of aanhouding." Een van die agt was 'n dokter genaamd Li Wenliang, wat sy voormalige klasmaats in die mediese skool in kennis gestel het van die koronavirus in 'n WeChat-groep, nadat hy die mediese verslag bestudeer en die pasiënt met simptome van die siekte ondersoek het. Hy is op 3 Januarie deur die polisie gewaarsku dat hy "onwaar kommentaar lewer" wat "die sosiale orde erg ontwrig het" en hy moes daarna 'n erkenningsverklaring onderteken. Daar is berig op 7 Februarie 2020 dat Li gesterf het nadat hy die siekte in Januarie 2020 opgedoen het. Sy dood veroorsaak hartseer en woede op sosiale media, wat uitgebrei is tot 'n eis vir vryheid van spraak in China. China se teenkorrupsie-liggaam, die nasionale toesighoudende kommissie, het 'n ondersoek begin na die aangeleenthede rakende Li.

Plaaslike amptenare is ook gekritiseer omdat hulle vroeg in Januarie bewyse van die oordrag van mens tot mens verberg het, en om politieke redes die verslae oor die siekte tydens die Volkskongres-vergaderings onderdruk het. Kritiek is verder teen die Hubei-goewerneur Wang Xiaodong gerig, nadat hy twee keer op 'n perskonferensie beweer het dat daar jaarliks 10,8 miljard gesigmaskers in die provinsie geproduseer word, eerder as die akkurate getal van 1,8 miljoen.

Koronavirus in Afrika

Alhoewel, China vroeg as die grootste risiko vir die oorsprong van die verspreiding van covid-19 in Afrika beskou was, was die meeste ingevoerde gevalle aanvanklik op die vasteland aan Europa toegeskryf.

Suid-Afrika

Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Covid-19-pandemie in Suid-Afrika.

President Cyril Ramaphosa het op 27 Februarie 2020 aangekondig dat Suid-Afrika minstens 132 Suid-Afrikaners sal ontruim uit Wuhan, die episentrum van die koronavirus-uitbraak in China. Hy het gesê dat die regering beraam het dat daar 199 Suid-Afrikaners in Wuhan is, van wie 132 op hierdie stadium besluit het om terug te keer. "Hierdie landgenote leef tans onder inperkingsmaatreëls na die uitbreek van die koronavirus", het hy gesê en bygevoeg dat geen van die Suid-Afrikaners, blykbaar meestal studente, met die virus gediagnoseer is nie en ook nie enige simptome daarvan toon nie. 'n Groep van 114 Suid-Afrikaners wat gerepatrieer is uit Wuhan, China, die episentrum van die covid-19-uitbraak, het op 14 Maart 2020 in Polokwane aangekom. Die groep het in die Protea Hotel se The Ranch Resort gebly waar hulle in kwarantyn gehou is vir 21 dae. Die hele groep is weereens getoets en as veilig verklaar op 29 Maart, waarna hulle vrygestel is om te vertrek na hulle onderskeie families tuis.

Twee Suid-Afrikaners wat op 'n vaartuig in Japan gewerk het, het positief getoets vir die koronavirus, het die ministerie van gesondheid in Pretoria op 28 Februarie 2020 bevestig. Hulle was deel van 'n groep van 12 Suid-Afrikaners wat op die Princess Diamond-skip gewerk het, en was nog in Japan.

Die eerste bevestigde geval van die covid-19-siekte is op 4 Maart 2020 in Suid-Afrika aangemeld. Zweli Mkhize, minister van gesondheid het verklaar dat die Nasionale Instituut vir Aanmeldbare Siektes (NICD) bevestig het dat 'n man van KwaZulu-Natal positief getoets is ná 'n besoek aan Italië.

Op 7 Maart 2020 het die minister van gesondheid die tweede covid-19-geval in Suid-Afrika bevestig. Die 39-jarige vrou uit Gauteng was in direkte kontak met die eerste bevestigde geval van die covid-19-siekte in KwaZulu-Natal. Sy was deel van die groep van tien wat na Italië gereis het. Mkhize het ook bevestig dat 'n 39-jarige man wat in Daegu, Suid-Korea werk, ook positief getoets het vir covid-19. Hy sou na Suid-Afrika terugkeer, maar het sedertdien in Suid-Korea gebly.

Op 15 Maart 2020 het President Cyril Ramaphosa ‘n nasionale ramptoestand afgekondig om ‘n gekoördineerde en geïntegreerde rampbestuurstelsel te implementeer. Dit sal help om die virusuitbreking te bestuur en die regering in staat stel om nooddiensentrums op te laat rig. 'n Reisverbod is verder ingestel vanaf 18 Maart 2020 op reisigers van Italië, Iran, Suid-Korea, Spanje, Duitsland, die VSA, die Verenigde Koninkryk en China.

President Ramaphosa het op 23 Maart aangekondig dat die regering 'n algehele nasionale inperking (lockdown) vir 21 dae instel vanaf middernag op 26 Maart. Die Suid-Afrikaanse Nasionale Weermag (SANW) is ook ontplooi om die polisie en ander staatsdepartemente by te staan in die toepassing van die afsluiting. Almal moet binnenshuis bly, behalwe werkers in die noodsaaklike dienste, aan wie permitte uitgereik is vir sodanige werk. Die nasionale staat van inperking is tot 30 April verleng. Op 10 April, het Mkhize aanbeveel dat die algemene publiek gesigsmaskers gebruik in publieke areas.

In April was die polisie en weermag se gelyktydige padblokkades in al die provinsies daarop gemik om ontduikers van die inperkingsmaatreëls te identifiseer. By die blokkade van die M1-hoofweg in Johannesburg is daar gelet op die geldigheid van reis- en noodsaaklike werkspermitte, en die vervoer van verbode goedere.

Op 12 Julie 2020 het die president aangekondig dat die nasionale ramptoestand verleng sal word tot 15 Augustus 2020. ‘n Drankverbod het weer onmiddellik in werking getree en 'n aandklokreël het tussen 22h00 en 04h00 gegeld. Die dra van lapgesigsmaskers was verpligtend en regulasies in dié verband is verskerp en afgedwing. Parke is oopgestel vir oefening, maar nie vir byeenkomste van enige aard nie. Die beperkings was vanaf 17 Augustus 2020 verlaag tot waarskuwingsvlak 2. Op 16 September 2020 het die president aangekondig dat Suid-Afrika se covid-19-regulasies vanaf 20 September na vlak 1 verlaag word, en meeste alledaagse aktiwiteite sodoende hervat kan word. Die covid-19 regulasies is egter op 29 Desember 2020 van 'n aangepaste vlak 1 tot 'n aangepaste vlak 3 verskerp, weens 'n toename in infeksies.

Die covid-19 regulasies word verlaag van 'n aangepaste vlak 3 tot 'n aangepaste vlak 1 vanaf 1 Maart 2021, na 'n afname in infeksies. Op 17 Februarie 2021 word die nasionale inentingsprogram teen covid-19 amptelik bekendgestel. Op 28 Junie 2021 is die covid-19 beperkings in die land verander na aangepaste vlak 4, met die Delta-variant wat vinnig die dominante stam van die virus tydens die derde vlaag van die pandemie geword het. Op 9 Julie 2021, sestien maande ná die pandemie begin het, beskryf dokters in Johannesburg die stelsel daar as die breekpunt, met onvoldoende beddens en skaars genoeg suurstof. Op 25 Julie is die land se inperkings na aangepaste vlak 3 verander. Op 13 September 2021 het 'n aangepaste waarskuwingsvlak 2 van krag geword. Op 4 April 2022 kondig President Cyril Ramaphosa die opheffing aan van die landswye staat van inperking, wat in Maart 2020 as gevolg van die Covid-19-pandemie ingestel is. Die onmiddellike risiko het teen middel Junie 2022 afgeneem, en op 22 Junie 2022 is alle oorblywende gesondheidsregulasies rakende Covid-19 beëindig.

Egipte

Op 14 Februarie 2020 het Egipte 'n geval van koronavirus, die eerste in Afrika bevestig. Khaled Mugahed, woordvoerder van die Egiptiese ministerie van gesondheid, sê in 'n verklaring dat die betrokke persoon 'n 'buitelander' is wat geen ernstige simptome toon nie.

Algerië

Op 25 Februarie het Algerië hul eerste bevestigde geval van covid-19 aangemeld, 'n Italiaanse man wat op 17 Februarie in die land aangekom het en in isolasie geplaas is. Dit is die tweede bevestigde geval in Afrika na Egipte.

Nigerië

Nigerië se gesondheidsowerhede het die land se eerste geval van covid-19 in Lagos, die eerste bevestigde voorkoms van die siekte in Afrika suid van die Sahara, aangemeld op 28 Februarie 2020. Die Kommissaris vir Gesondheid vir Lagos, die grootste stad van Nigerië, het Vrydag gesê dat 'n Italiaanse burger wat op 25 Februarie van Milaan op 'n sakereis Nigerië binnegekom het, die volgende dag siek geword het.

Tunisië

Die Ministerie van Gesondheid van Tunisië het op 2 Maart 2020 die land se eerste geval van covid-19 bevestig. Die individu is 'n Tunisiese burger wat onlangs na Italië gereis het en tans behandeling ontvang.

Marokko

Die Marokkaanse Ministerie van Gesondheid het op 3 Maart 2020 bevestig dat covid-19 geïdentifiseer is in 'n Marokkaanse burger met bande met Italië het wat in 'n isolasie-eenheid in die Moulay Youssef-hospitaal in Casablanca behandel word.

Senegal

Op 3 Maart 2020 is Senegal se eerste geval bevestig is by 'n 54-jarige Franse burger wat die land binnegevlieg het en positief getoets het by die Pasteur-instituut in Dakar, Senegal.

Kameroen

Die ministerie van Gesondheid van Kameroen het op 6 Maart die eerste geval van covid-19 in die land bevestig. Die pasiënt is 'n Franse burger wat op 24 Februarie in Yaoundé aangekom het. Nadat die virus bevestig is, is die individu in isolasie in Yaoundé se sentrale hospitaal opgeneem.

Togo

Togo het 'n geval van covid-19 geregistreer, wat die negende land op die vasteland word wat 'n bevestigde geval van die virus het. Gesondheidsbeamptes in die land het die geval op 6 Maart 2020 bevestig en gesê die pasiënt is 'n 42-jarige vrou wat 'n inwoner van die hoofstad Lome is. Volgens die pasiënt het sy Duitsland, Frankryk en Turkye tussen laat Februarie en begin Maart 2020 besoek.

Burkina Faso

Burkina Faso het op 9 Maart 2020 sy eerste twee gevalle van covid-19 aangemeld, volgens die minister van gesondheid en word sodoende die tiende land in Afrika wat deur die virus geraak word. Die twee individue het Frankryk besoek voor hulle gediagnoseer is. Burkina Faso het op 18 Maart die eerste sterfte met betrekking tot koronavirus in Afrika suid van die Sahara aangeteken. Op 20 Maart is bevestig dat die land 64 gevalle het. Van die nuwe gevalle is vier lede van die regering. Hulle is die ministers van onderwys, binnelandse sake, buitelandse sake en mynwese.

Demokratiese Republiek die Kongo

Op 10 Maart is die eerste geval in die Demokratiese Republiek die Kongo aangemeld.

Ivoorkus

Op 11 Maart is die eerste geval in die Ivoorkus bevestig.

Réunion (Frankryk)

Op 11 Maart is die eerste geval in Réunion bevestig.

Ghana

Ghana het op 12 Maart sy eerste twee gevalle aangemeld. Die twee gevalle was mense wat van Noorweë en Turkye na die land teruggekeer het. Op 11 Maart het die minister van finansies, Ken Ofori-Atta, die cedi-ekwivalent van VSA$ 100 miljoen beskikbaar gestel om die paraatheid en reaksieplan van Ghana teen die koronavirus te verbeter.

Guinee

'n Werknemer van die Europese Unie-afvaardiging in Guinee het op 13 Maart positief getoets vir koronavirus, het 'n woordvoerder van die Missie verklaar. Dit is die eerste bevestigde geval van Guinee van die virus.

Gaboen

Die eerste geval van Gaboen is op 12 Maart aangekondig, 'n 27-jarige man van Gaboen wat 4 dae voor bevestiging van sy status van Frankryk in Gaboen teruggekeer het.

Mauritanië

Op 13 Maart is die eerste geval in Mauritanië bevestig.

Kenia

Op 13 Maart is die eerste geval in Kenia bevestig, 'n vrou wat via Londen uit die VSA gekom het.

Ethiopië

Die eerste geval in Ethiopië is op 13 Maart aangekondig, by 'n Japanese man wat op 4 Maart uit Burkina Faso in die land aangekom het.

Soedan

Soedan se eerste geval is op 13 Maart aangekondig, 'n man wat op 12 Maart in Khartoum dood is. Hy het in die eerste week van Maart die Verenigde Arabiese Emirate besoek.

Eswatini

Op 14 Maart is die eerste geval in Eswatini bevestig.

Namibië

Op 14 Maart is die eerste twee gevalle in Namibië bevestig.

Rwanda

Op 14 Maart is die eerste geval in Rwanda bevestig.

Seychelle

Die eerste twee gevalle op Seychelle is op 14 Maart aangemeld. Die twee gevalle was mense wat kontak met iemand in Italië gehad het wat positief getoets het.

Ekwatoriaal-Guinee

Op 14 Maart is die eerste geval in Ekwatoriaal-Guinee bevestig.

Republiek die Kongo

Die eerste geval in die Republiek die Kongo is op 14 Maart aangekondig, 'n 50-jarige man wat uit Parys, Frankryk, na die Republiek die Kongo teruggekeer het.

Sentraal-Afrikaanse Republiek

Op 14 Maart is die eerste geval in die Sentraal-Afrikaanse Republiek bevestig.

Liberië

Op 16 Maart is die eerste geval in Liberië bevestig.

Somalië

Op 16 Maart is die eerste geval in Somalië bevestig. Die ministerie van Somalië het berig dat dit gediagnoseer is by 'n Somaliese burger wat vanuit China terugkeer het huis toe.

Benin

Op 16 Maart is die eerste geval in Benin bevestig.

Tanzanië

Op 16 Maart is die eerste geval in Tanzanië bevestig.

Gambië

Die Gambië het oor sy eerste geval van koronavirus op 17 Maart gerapporteer na aanleiding van 'n 20-jarige vrou wat uit die Verenigde Koninkryk teruggekeer het en positief getoets is.

Zambië

Zambië het sy eerste 2 gevalle van covid-19 op 18 Maart aangemeld. Die pasiënte was 'n paartjie wat met vakansie na Frankryk gereis het. Op 17 Maart het die regering alle opvoedkundige instellings gesluit en enkele beperkings op buitelandse reise ingestel.

Djibouti

Op 18 Maart is die eerste geval in Djibouti bevestig.

Niger

Niger het sy eerste geval op 19 Maart 2020 bevestig.

Mauritius

Op 19 Maart is die eerste drie gevalle in Mauritius bevestig.

Tsjad

Op 19 Maart is die eerste geval in Tsjad bevestig.

Kaap Verde

Op 20 Maart is die eerste geval in Kaap Verde bevestig, 'n 62-jarige uit die Verenigde Koninkryk

Zimbabwe

Voordat daar bevestigde gevalle in Zimbabwe was, het president Emmerson Mnangagwa op 17 Maart 'n nasionale noodtoestand verklaar, reisbeperkings in plek gestel en groot byeenkomste verbied. Die land se minister van verdediging, Oppah Muchinguri, het kontroversie veroorsaak deur te sê dat die koronavirus 'n goddelike straf op Westerse lande kan wees vir die instel van sanksies teen Zimbabwe. Op 21 Maart is die eerste geval van Zimbabwe geïdentifiseer as 'n manlike inwoner van Victoria Falls wat op 15 Maart vanuit die Verenigde Koninkryk via Suid-Afrika gereis het.

Angola

Op 21 Maart is die eerste twee gevalle in Angola bevestig. Vanaf 20 Maart is alle Angolese grense vir 15 dae gesluit.

Guinea-Bissau

Op 25 Maart het Guinee-Bissau sy eerste twee gevalle van covid-19 bevestig, 'n Kongolese VN werknemer en 'n Indiese burger.

Malawi

Op 2 April, is die eerste drie gevalle in Malawi bevestig.

Wes-Sahara

Op 4 April, is die eeste vier gevalle in Wes-Sahara bevestig.

Suid-Soedan

Op 5 April, het Suid-Soedan sy eerste geval bevestig.

São Tomé en Príncipe

Op 6 April, word die eerste vier gevalle in São Tomé en Príncipe bevestig.

Comore-eilande

Op 30 April is die eerste geval in die Comore-eilande bevestig.

Lesotho

Op 13 Mei is die eerste geval in Lesotho bevestig.

Globale sosio-ekonomiese invloed

Koronavirus-vrese het gelei tot paniekaankope van noodsaaklikhede in Singapoer en elders, soos toiletpapier, droë/kitsnoedels, brood, rys en groente

Lande wat teen 25 Maart 2020 'n staat van inperking afgekondig het:

   Nasionale staat van inperking

   Subnasionale staat van inperking

   Nasionale staat van inperking opgehef

   Subnasionale staat van inperking opgehef

   Geen data of geen staat van inperking nie

   Omstrede gebied (Wes-Sahara)

Kaart van lande wat 'n wêreldwye reisverbod afgekondig het

Kaart van lande wat hul skole gesluit het:

   Landswye skoolsluitings

   Plaaslike skoolsluitings

   Geen skoolsluitings nie

   Onbekend

Aanvanklik was verskeie tekorte van gesondheids- en verbruikersgoedere aan die koronavirus-uitbraak toegeskryf, weens die wêreldwye toename in die gebruik van toerusting om die siekte te beveg, paniekaankope en die ontwrigting van fabrieke en logistieke bedrywighede. Die Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) het gewaarsku oor tekorte aan medisyne en mediese toerusting weens 'n groter vraag in die mark en ontwrigting van verskaffers se produksie. Verskeie lande, soos die Verenigde State, Italië en Hongkong ondervind paniekaankope wat lei tot leë winkelrakke van veral voedsel, toiletpapier en gebottelde water. Die tegnologiebedryf het gewaarsku oor vertragings met die vervoer van nuwe elektroniese goedere. Volgens die WGO se direkteur-generaal, Tedros Adhanom, het die vraag na persoonlike beskermingstoerusting 100-voudig gestyg en het hierdie vraag gelei tot prysstygings van tot twintig keer die normale prys. Vertragings met die verskaffing van mediese items kan vier tot ses maande beloop. Dit het ook wêreldwyd 'n tekort aan persoonlike beskermende toerusting veroorsaak, met die WGO wat waarsku dat dit gesondheidswerkers in gevaar sal stel. Voorts het die uitgebreide instelling van 'n staat van inperking in baie lande gedurende 2020 weens die pandemie kokonvorming, 'n gedwonge realiteit vir miljarde mense wêreldwyd geraak.

'n Aantal administrateurs op provinsiale vlak van die Kommunistiese Party van China (KPC) is in die pad gesteek oor hul hantering van die kwarantynpogings in Sentraal-China, 'n teken van ontevredenheid met die politieke instelling se reaksie op die uitbreek in daardie streke. Sommige kommentators het voorgestel dat publieke uitsprake oor die siekte kan dui op 'n seldsame protes teen die KPC. Boonop het protesoptogte in die spesiale administratiewe streek Hongkong verskerp weens die vrees vir immigrasie uit die vasteland van China. Taiwan het ook sy kommer uitgespreek oor die feit dat hy deel is van 'n reisverbod wat die Volksrepubliek China betrek as gevolg van die 'een-China-beleid' en die betwiste politieke status van Taiwan. 'n Paar lande het die pandemie gebruik om politieke brûe met China te bou, en sodoende beskuldigings geopper dat hierdie lande, waaronder Kambodja onder andere, politiek voor gesondheid plaas, en probeer om die uitbraak te gebruik om hulde te bring aan die KPC. Daar word vermoed dat die bestaande spanning tussen die VSA en China 'n gekoördineerde poging om die uitbreek in Wuhan te bestry, vertraag het.

Aangesien die vasteland van China 'n belangrike ekonomiese- en vervaardigingsentrum is, word daar voorsien dat die siekte 'n groot destabiliserende bedreiging vir die wêreldekonomie inhou. Agathe Demarais van die Economist Intelligence Unit het voorspel dat markte wisselvallig sal bly totdat 'n duideliker beeld van potensiële uitkomste na vore kom. Sommige ontleders het beraam dat die ekonomiese uitval van die pandemie op wêreldwye groei die van die SARS-uitbraak kan oortref. Een raming gee 'n invloed van VSA$ 300 miljard op die wêreld se verskaffingsnetwerk wat tot twee jaar kan duur. Die Organisasie van Petroleumuitvoerlande het na 'n skerp daling in oliepryse as gevolg van 'n laer vraag vanuit China hul kommer oor die situasie uitgespreek. Wêreldmarkte het op 24 Februarie 2020 gedaal as gevolg van 'n beduidende toename in die aantal covid-19-gevalle buite die vasteland van China. Vanweë die toenemende kommer oor die koronavirus-uitbreking het die Amerikaanse aandele, waaronder die NASDAQ-100, die S&P 500-indeks, op 27 Februarie, en die Dow Jones-nywerheidsgemiddelde hul skerpste dalings sedert 2008 aangeteken, met die Dow Jones wat 1 191 punte gedaal het, die grootste een-dag-daling sedert die finansiële krisis van 2007–2008. Al drie indekse het die week met 'n daling van meer as 10 persent afgesluit. Aandele het weer gedaal op grond van vrees vir koronavirus. Baie waarnemers beskou 'n ekonomiese resessie as waarskynlik.

Toerisme is een van die sektore wat die ergste geraak word as gevolg van 'n skerp daling in toeriste van en na die vasteland van China en reisadvies wat waarsku teen reis na dele van Sentraal-China, Italië, Suid-Korea en Iran. Gevolglik het talle lugrederye vlugte gekanselleer weens 'n laer vraag, waaronder British Airways, China Eastern en Qantas, terwyl die Britse plaaslike lugredery Flybe in duie gestort het. Verskeie treinstasies en veerboothawens is ook gesluit. Die pandemie het saamgeval met die Chunyun, 'n besige reistyd wat met die Chinese nuwejaarsvakansie verband hou. 'n Aantal gebeurtenisse waarby groot skares betrokke was, is deur nasionale en streeksregerings gekanselleer, waaronder jaarlikse nuwejaarsfeeste, met private ondernemings wat ook hul winkels en toeristeaantreklikhede onafhanklik sluit, soos Hongkong Disneyland en Shanghai Disneyland. Baie Chinese Nuwejaar-geleenthede en toeristeaantreklikhede is gesluit om massabyeenkomste te voorkom, insluitend die Verbode Stad in Beijing en tradisionele tempelfeeste. In 24 van die 31 provinsies, munisipaliteite en streke van China het die owerhede die Nuwejaarsdag tot 10 Februarie verleng, met die opdrag dat die meeste werkplekke eers daarna mag heropen. Hierdie streke verteenwoordig 80% van die land se BBP en 90% van die uitvoere. Hongkong het sy reaksie op die aansteeklike siekte tot die hoogste vlak verhoog en 'n noodtoestand verklaar, skole tot Maart gesluit en sy nuwejaarsvieringe gekanselleer.

Saoedi-Arabië het buitelanders tydelik toegang verbied na Mekka en Medina, twee van die heiligste pelgrimstogplekke van Islam, om die verspreiding van koronavirus in die Koninkryk te voorkom.

'n Verdere uitwerking van die siekte wat vinnig uitgebrei het was die kansellasie van groot geleenthede, insluitend tegnologiekonferensies, modevertonings en sportbyeenkomste.

Die IMF het in April voorspel dat die BBP in Afrikalande suid van die Sahara in 2020 met 1.6% sal krimp weens die uitwerking van die koronavirus, lae oliepryse en swak kommoditeitspryse. Die IMF het daarop $215 miljoen in skuldverligting aan elk van 25 Afrika-lande toegestaan, wat egter net 'n fraksie van hul skuld sal delg. Die G-20 nasies (insluitend China, die VSA en Indië) het aangebied om skuldvereffening tot jaareinde uit te stel, alhoewel China, die grootste lener aan Afrika, gehuiwer het om hul by hierdie besluit te skaar. Beijing se multimiljard dollar infrastruktuurprojekte in onder meer Zimbabwe is deur die koronavirus tot stilstand gebring. Hul ingenieurs kon Afrika nie meer besoek nie, en voorraadlewering het tot stilstand gekom. In November 2021, met die uitbreek van die vierde vlaag van die pandemie in Suid-Afrika, het die nasionale werkloosheidskoers tot 'n kommerwekkende 35% gestyg.

Alternatiewe Afrikaanse spelling

In die Ensiklopedie van die Wêreld, Kritzinger e.a. se Verklarende Afrikaanse Woordeboek en Pharos se Groot Woordeboek word die woord korona met 'n c gespel, dus corona.

Eksterne skakels

Wiki-webtuistes

---

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie 2019–20 KOVIS-19-pandemie.

Residensiële Post-Korona-boukuns

---

• Mansion Global, 24 Mei 2020: Coronavirus Pandemic Prompts Developers to Rethink the Future of Homes

• Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.